Ko e Hā ʻOku Leaʻaki ʻe he Tohi Tapú Fekauʻaki mo e Valivali ʻo e Matá mo e Tui ʻo e Siuelí?
Tali ʻa e Tohi Tapú
Neongo ʻoku ʻikai ke lāulea fakaikiiki ʻa e Tohi Tapú fekauʻaki mo e kaveinga ko ení, ʻoku ʻikai ke ne fakahalaki ʻa e valivali ʻo e matá, tui ʻo e siuelí, pe ko e ngaahi meʻa teuteu kehé. Neongo ia, ʻoku ʻikai ke tokangataha ʻa e Tohi Tapú ki he fōtunga hā maí, ʻi hono kehé ʻokú ne pouaki ʻa e “teuteu taʻealaʻauha ʻo e laumālie anga-mokomoko mo anga-malū.”—1 Pita 3:3, 4.
ʻOku ʻikai ke hala ʻa e teuteu fakaesinó
Naʻe teuteu ʻa e kau fefine faitōnunga ʻi he Tohi Tapú. Ko Lepeka, ʻa ē naʻe mali mo e foha ʻo ʻĒpalahame ko ʻAisaké, naʻá ne tui ha mama-ihu koula, ongo vesa koula, pea mo ha ngaahi meʻa teuteu totongi mamafa kehe ʻa ia naʻe meʻaʻofa ange ʻe heʻene tamai-ʻi-he-fono ʻi he kahaʻú. (Sēnesi 24:22, 30, 53) ʻI he tuʻunga meimei tatau, naʻe tali ʻe ʻĒseta ke “teuteuʻi” ia ki hono ngafa ko e kuini ʻo e ʻEmipaea Pēsiá. (ʻĒseta 2:7, 9, 12) Ko e ngaahi teuteu ko ení ʻoku ngalingali naʻe kau ki ai hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi “meʻa-teuteu,” pe “ngaahi meʻa valivali kehekehe.”—New International Version; Easy-to-Read Version.
ʻOku ngāueʻaki fakaefakatātā ʻi he Tohi Tapú ʻa e siuelí ke fakahoa ki ha meʻa lelei. Ko e fakatātaá, ko ha tokotaha ʻokú ne fai ha faleʻi lelei ʻoku fakahoa ia ki ha “hau koula . . . ki he telinga fiefanongó.” (Palōveepi 25:12) Pehē foki, naʻe fakahoa ʻe he ʻOtuá ʻene fakafeangai ki he puleʻanga ʻIsilelí ki ha husepāniti ʻokú ne teuteuʻi hono hoá ʻaki ha ngaahi vesa, ko ha kahoa, mo ha hau. Ko e teuteu ko ení naʻá ne ʻai ʻa e puleʻangá ke “hoihoifua ʻaupito.”—ʻIsikeli 16:11-13.
Ngaahi maʻuhala fekauʻaki mo e valivali ʻo e matá mo e tui ʻo e siuelí
Maʻuhala: ʻI he 1 Pita 3:3, ʻoku fakahalaki ai ʻe he Tohi Tapú “ʻa hono fī ʻo e ʻulú mo hono tui ʻa e ngaahi meʻa-teuteu koulá.”
Moʻoni: ʻOku fakahaaʻi ʻe he potutohí ʻoku fakamamafaʻi ʻe he Tohi Tapú ʻa e mahuʻinga ʻo hono fakatupulekina ʻa e ngaahi ʻulungaanga leleí ʻa ia ʻoku mahulu atu ia ʻi he hā matamataleleí pe teuteú. (1 Pita 3:3-6) Ko e foʻi fakakaukau ko ení ʻoku toe maʻu ia ʻi he ngaahi feituʻu kehe ʻi he Tohi Tapú.—1 Sāmiuela 16:7; Palōveepi 11:22; 31:30; 1 Tīmote 2:9, 10.
Maʻuhala: Ko hono ngāueʻaki ʻe he kuini fulikivanu ko Sisipelí ʻa e meʻa-valí pe, “meʻa-vali-mata,” ʻoku fakamoʻoniʻi ai ʻoku hala hono ngāueʻaki ʻa e meʻa-vali-matá.—2 Tuʻi 9:30, fakamatala ʻi lalo.
Moʻoni: Naʻe fakamāuʻi ʻa Sisipeli koeʻuhí ko ʻene ngaahi ngāue fulikivanú, kau ai ʻa e faimaná mo e fakapoó, kae ʻikai ko hono fōtungá.—2 Tuʻi 9:7, 22, 36, 37.