LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w09 2/15 p. 19-21
  • ʻOku Totonu Ke Ke Vilitaki ʻi Hoʻo Saiʻia Fakafoʻituituí?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ʻOku Totonu Ke Ke Vilitaki ʻi Hoʻo Saiʻia Fakafoʻituituí?
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2009
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Fili ʻo e Ngāué
  • Fili ʻo e Feohí
  • Valá mo e Teuteú
  • Meʻa Fakapisinisí
  • Aʻu ki he Meʻa Īkí
  • ʻOku Fakalāngilangiʻi ʻe Hoʻo Sitaila Valá ʻa e ʻOtuá?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2016
  • ʻUhinga ʻOku Mahuʻinga Ai Hotau Valá mo e Fōtunga Hā Maí
    Fiefia ʻi he Moʻuí ʻo Taʻengata!—Ako Tohi Tapu Fetalanoaʻaki
  • Anga-Fakanānā ʻi he Valá mo e Teuteú
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2002
  • Ko e Teunga Leleí ʻOku Fakahaaʻi Ai ʻa e ʻApasia ki he ʻOtuá
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau ʻo e Puleʻanga—2003
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2009
w09 2/15 p. 19-21

ʻOku Totonu Ke Ke Vilitaki ʻi Hoʻo Saiʻia Fakafoʻituituí?

ʻOKU vaʻinga ha ongo kiʻi tamaiki. ʻOku hamusi ʻe he kiʻi leka ʻe taha ʻa e meʻa vaʻinga ʻokú ne saiʻia taha aí mei he kiʻi leka ʻe tahá mo ne kaila, “Ko e meʻa ia ʻaʻaku!” Mei he taʻu siʻí, ʻoku fakahāhā ai ʻe he faʻahinga taʻehaohaoa ʻo e tangatá ha siokita. (Sen. 8:21; Loma 3:23) ʻIkai ngata aí, ʻoku pouaki ʻe he māmaní fakalūkufua ha fakakaukau siokita. Kapau ʻoku fiemaʻu ke tau fakaʻehiʻehi mei he laumālie ko ení, kuo pau ke tau faitau mālohi mo e ngaahi hehema siokitá. Ka ʻikai ke tau fai pehē, ʻe lavangofua ke tau fakatūkiaʻi ʻa e niʻihi kehé pea fakavaivaiʻi ai hotau vahaʻangatae mo Sihová.—Loma 7:21-23.

ʻI hono fakalototoʻaʻi kitautolu ke tau fakakaukau ki he kaunga ʻo ʻetau tōʻongá ki he niʻihi kehé, naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Paulá: “Ko e meʻa kotoa pe ʻoku ngofua, ka ʻoku ʻikai ʻaonga ʻa e meʻa kotoa pe: ko e meʻa kotoa pe ʻoku ngofua, ka ʻoku ʻikai ke fai ʻe he meʻa kotoa pe ha langa hake.” Naʻe toe pehē ʻe Paula: “Ke taʻemelengatāmaki [pe ʻoua ʻe fakatūkia] hoʻomou toʻonga.” (1 Kol. 10:23, 32) ʻI he ngaahi meʻa leva ʻoku kau ki he saiʻia fakafoʻituituí, ko e ʻalunga ia ʻo e potó ke ʻeke hifo kia kitautolu: ‘ʻOku ou loto-lelei ke feilaulauʻi ʻeku ngaahi totonu ʻe niʻihi ʻi he taimi ʻoku fakatuʻutāmaki ai ki he melino ʻa e fakatahaʻangá? ʻOku ou mateuteu ke muimui ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú, naʻa mo e taimi ʻoku ʻikai faingamālie ai ke fai peheé?’

Fili ʻo e Ngāué

ʻOku vakai ʻa e kakai tokolahi ki heʻenau fili ʻo e ngāué ko ha fili fakafoʻituitui ia ʻoku siʻi ʻaupito—ʻo kapau ʻoku ʻi ai haʻane kaunga—ki he niʻihi kehé. Kae fakakaukau angé ki he hokosia ʻa ha tangata pisinisi mei ha kiʻi kolo ʻi ʻAmelika Tonga. Naʻe ʻiloa ia ko ha tokotaha pele paʻanga mo faʻa konā. Kae kehe, ko ha ola ʻo e ako Tohi Tapu mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová, naʻá ne fai ai ha fakalakalaka fakalaumālie pea liliu ʻa ʻene founga moʻuí. (2 Kol. 6:19 [2Ko 7:1, PM]) ʻI heʻene fakahāhā ʻa e mahuʻingaʻia ʻi he malanga ki he kakaí fakataha mo e fakatahaʻangá, naʻe fakalototoʻaʻi ia ʻi he tuʻunga fakapotopoto ʻe ha mātuʻa ke ne fakakaukau fekauʻaki mo e natula ʻo ʻene ngāue paʻangá. ʻI ha taimi, naʻe hoko ai ʻa e tangatá ko e tokotaha tefito ia ʻokú ne tufaki ʻi he koló ʻa e kava mālohi ngaohi mei he toó—ko ha kava ʻoku ngāueʻaki ki he meʻa kehekehe ka naʻe failahia ʻi he feituʻu ko iá hono huʻi ʻaki ʻa e inu melié ʻo inu ko e taumuʻa ʻataʻatā pē ki he konā.

Naʻe ʻiloʻi ʻe he tangatá kapau te ne malanga ki he kakaí kae kei fakatau atu ha koloa pehē, ʻe ʻai ai heni ke ongoongo kovi ʻa e fakatahaʻangá pea ʻe lava ke maumau ai hono vahaʻangatae mo e ʻOtuá. Neongo naʻe tokolahi hono fāmili ke tauhí, naʻe tuku ʻene fakatau atu ʻa e kava mālohí. ʻOkú ne tauhi ʻa hono fāmilí he taimí ni ʻaki hono fakatau atu ʻa e ngaahi koloa ngaohi mei he pepá. ʻI he taimí ni, ko e tangatá ni, ko hono uaifí, mo e toko ua ʻi heʻena fānau ʻe toko nimá kuo nau papitaiso. ʻOku nau lea tauʻatāina ʻi hono malangaʻi faivelenga ʻa e ongoongo leleí.

Fili ʻo e Feohí

ʻI he feohi mo e faʻahinga ʻoku ʻikai ko e kau tuí ko ha fehuʻi pē ia fekauʻaki mo e saiʻia fakafoʻituituí, pe ʻoku kau ki ai ha ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu? Naʻe loto ha tuofefine ke ne ʻalu ki ha paati mo ha kiʻi talavou ʻa ia naʻe ʻikai ko ha Kalisitiane moʻoni. Neongo naʻe ʻosi fakatokanga ki ai fekauʻaki mo hono fakatuʻutāmakí, naʻá ne ongoʻi ʻoku ʻi ai pē ʻene totonu ʻaʻana ke fai ʻa e meʻa ko iá pea ko ia naʻá ne ʻalu ai ki he pātí. ʻIkai fuoloa mei heʻene aʻu ki aí, naʻe ʻoange kiate ia ha inu kuo huʻi ʻaki ha meʻa fakamohe mālohi. Naʻá ne toki ʻā hake ʻi ha ngaahi houa ki mui ai ʻo ʻiloʻi kuo tohotohoʻi ia ʻe hono kaumeʻa naʻe laú.—Fakafehoanaki mo e Senesi 34:2.

Lolotonga ko e feohi mo e kau taʻetuí heʻikai nai iku maʻu pē ia ki ha meʻa fakamamahi ʻo hangē ko iá, ʻoku fakatokanga mai ʻa e Tohi Tapú: “Ko ia ʻoku fafale ki he kau poto, te ne hoko ko e poto: Ka ko ia ʻoku kaumeʻa mo e sesele ʻe hoko ko e lusa.” (Pal. 13:20) ʻOku ʻikai toe fehuʻia—ko e fili ʻo e feohi koví ʻoku fakaeʻa atu ai kitautolu ki he fakatuʻutāmaki! “Ko e fakapotopoto ʻoku ne sio ki he kovi, ʻo ne toi,” ko e fakamatala ia ʻa e Palovepi 22:3, “ka ko e hehemangofua ʻoku nau laka atu pe, ʻo moʻua ai.” Ko ʻetau feohí ʻe lava ke ne uesia kitautolu mo hotau vahaʻangatae mo e ʻOtuá.—1 Kol. 15:33; Sem. 4:4.

Valá mo e Teuteú

Ko e sitailá mo e sīpingá ʻoku liliu vave maʻu pē. Kae kehe, ko e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu fekauʻaki mo e valá mo e teuteú ʻoku tuʻumaʻu ai pē ia. Naʻe ekinaki ʻa Paula ki he kakai fefiné ke “nau teuʻaki kinautolu ʻa e kofu ʻoku ngali ke ʻai, pea ō mo e angamā mo e angafakamaʻumaʻu”—ko ha tefitoʻi moʻoni ʻoku ngāueʻaki tatau ki he kakai tangatá. (1 Tim. 2:9) Naʻe ʻikai fakahinohino mai ʻe Paula ia ha sitaila vala ʻikai hano sīpinga fakaʻofoʻofa, pea naʻe ʻikai te ne pehē ko e kau Kalisitiane kotoa pē kuo pau ke tatau ʻenau saiʻiá. Kae fēfē ʻa e anga-fakanānaá? ʻOku fakamatalaʻi ʻe ha tikisinale ʻe taha ʻa e anga-fakanānaá ko e “tauʻatāina mei he loto-mahikihikí pe fakamāhikí . . . taau ʻi he valá, leá pe ʻulungāangá.”

ʻOku fiemaʻu ke tau ʻeke hifo kia kitautolu: ‘ʻE lava ke u lea faitotonu ʻoku ou anga-fakanānā kapau ʻoku ou vilitaki ʻi heʻeku totonu ki he valá ʻi ha founga ʻoku siofi lahi ai au ʻe he kakaí? ʻOku ʻai ʻi he anga ʻo ʻeku ʻai valá ke fifili ai ʻa e kakaí fekauʻaki mo au pe ko e ʻulungāanga ʻoku ou moʻuiʻakí?’ ʻE lava ke tau fakaʻehiʻehi mei hono ‘fakatupunga ha tūkiaʻanga’ ʻi he meʻá ni ʻaki ʻa e ‘ʻikai taki taha tokanga ki heʻene meʻa aʻaná pe, ka ki he meʻa ʻa e kakai kehé foki.’—2 Kol. 6:3; Fili. 2:4.

Meʻa Fakapisinisí

ʻI he malanga hake ha ngaahi ʻīsiu mafatukituki felāveʻi mo e faihala pe fai kākā ʻi he fakatahaʻanga ʻi Kolinitoó, naʻe tohi ʻe Paula: “Ko e ha ʻoku ʻikai ai te mou fie kataki muʻa ʻa e ngaue taʻetotonu kuo fai mai? ko e ha ʻoku ʻikai te mou fie kataki muʻa homou fakamalohia [pe kākāʻí]?” Naʻe akonaki ʻa Paula ki he kau Kalisitiané ke nau loto-lelei ke tuku ā ha meʻa kae ʻikai ko hono ʻave ha tokoua ki he fakamaauʻangá. (1 Kol. 6:1-7) Naʻe tokanga lahi ha tokoua ʻi ʻAmelika ki he akonaki ko ení. Naʻe fetōkehekeheʻaki ʻene fakakaukaú mei he fakakaukau ʻa hono pule ngāue Kalisitiané ʻo fekauʻaki mo e vāhenga naʻe totonu ke ʻoange kiate iá. ʻI he muimui he tataki Fakatohitapú, naʻe toutou fakataha ʻa e ongo tokouá ni kae ʻikai pē maʻu ha fakaleleiʻanga ki he palopalemá. Naʻe faifai pē ʻo na ʻave ʻa e meʻá ni ‘ki he fakatahaʻangá,’ ʻa ia ʻoku fakafofongaʻi ʻe he kau mātuʻa Kalisitiané.—Mt. 18:15-17.

Ko e meʻa fakamamahí, naʻe kei ʻikai pē lava ke fakaleleiʻi ai ʻa e meʻa naʻe hokó. Hili ha lotu lahi, naʻe fili ʻa e tokotaha ngāué ke ʻoua te ne toe tali ʻa e konga lahi taha ʻo e paʻanga naʻá ne ongoʻi naʻe totonu ke ne maʻú. Ko e hā hono ʻuhingá? Naʻá ne pehē ki mui, “Ko e taʻefelotoi ko ení naʻe kaihaʻasi ai ʻa ʻeku fiefiá pea mole ai ʻa e taimi mahuʻinga naʻe lava ke ngāueʻaki ʻi he ngāue fakalaumālié.” Hili hono fai ʻa e fili ko iá, naʻe ongoʻi ʻe he tokouá kuo toe foki mai ʻa ʻene fiefiá, pea naʻá ne ʻiloʻi ʻoku tāpuakiʻi ʻe Sihova ʻa ʻene ngāué.

Aʻu ki he Meʻa Īkí

Ko e ʻikai vilitaki ʻi heʻetau saiʻia fakafoʻituituí ʻoku toe ʻomai ai ʻa e tāpuaki ʻi he fanga kiʻi meʻa iiki. ʻI he ʻaho ʻuluaki ʻo ha fakataha-lahi fakavahe, naʻe aʻu tōmuʻa mai ai ha ongo meʻa tāimuʻa ʻo maʻu ʻa e nofoʻanga tonu pē naʻá na loto ke tangutu aí. ʻI he kamata ʻa e polokalamá, naʻe fakavave mai ai ha fāmili mo e fānau tokolahi ki he sitētiume kuo feʻefiʻefihí. ʻI hono fakatokangaʻi atu ʻa e kumi ʻe he fāmilí ha sea feʻungá, naʻe tuku ange ʻe he ongo meʻa tāimuʻá ʻa e nofoʻangá kia kinautolu. Naʻe malava ai ke tangutu fakataha kotoa ʻa e fāmilí. ʻI ha ʻaho siʻi hili ʻa e fakataha-lahí, naʻe maʻu ai ʻe he ongo tāimuʻá ha tohi fakamālō mei he fāmilí. Naʻe fakamatala ʻi he tohí ʻa ʻenau loto-siʻi ʻi heʻenau aʻu tōmui ki he fakataha-lahí. Ne vave e liliu ʻa e ongoʻi ko iá ki he fiefia mo e loto-houngaʻia koeʻuhi ko e anga-lelei ʻa e ongo tāimuʻá.

ʻI he taimi ʻoku tau maʻu ai ʻa e faingamālié, tau loto-lelei ke feilaulauʻi ʻetau saiʻiá koeʻuhi ko e niʻihi kehé. ʻI hono fakahāhā ʻa e ʻofa ʻa ia “ʻoku ʻikai te ne kumi ʻene lelei aʻana,” ʻoku tau tokoni ai ke tauhi maʻu ʻa e melino ʻi he loto fakatahaʻangá pea mo hotau kaungāʻapí. (1 Kol. 13:5) Ka ko e meʻa ʻoku mahuʻinga tahá, ʻoku tau tauhi maʻu ai ʻetau kaumeʻa mo Sihová.

[Fakatātā ʻi he peesi 20]

ʻOkú ke loto-lelei ke feilaulauʻi hoʻo saiʻia fakafoʻituituí ʻi hoʻo fili ʻo e sīpingá?

[Fakatātā ʻi he peesi 21]

ʻOkú ke loto-lelei ke tuku ange ʻa ho nofoʻangá maʻa ho fanga tokouá?

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share