BUKU LACHIŴI LA MBIRI
1 Solomoni mwana waku Davidi wangulutirizga kuja wanthazi mu ufumu waki, ndipu Yehova Chiuta waki wenga nayu kweniso wangumukweza ukongwa.+
2 Solomoni wangudanisa Ayisirayeli wosi, alongozgi a magulu nga ŵanthu 1,000 ndi a magulu nga ŵanthu 100, akweruzga, ŵara wosi ŵa Ayisirayeli kweniso alongozgi a nyumba za awusewu. 3 Pavuli paki, Solomoni ndi mpingu wosi anguluta kumalu ngapachanya nga ku Gibiyoni,+ pakuti kwenuku ndiku kwenga chihema chakukumanaku chaku Chiuta wauneneska. Mozesi mteŵeti waku Yehova ndiyu wangupanga chihema chenichi muchipululu. 4 Kweni Davidi wanguto Bokosi laku Chiuta wauneneska ku Kiriyati-yearimu+ ndipu wanguluta nalu kumalu ngo iyu wangulinozge; pakuti iyu wangulijinthiya hema ku Yerusalemu.+ 5 Ndipu guŵa la sembi lamkuŵa+ lo Bezaleli+ mwana waku Uri mwana waku Huru wangupanga, linguŵikika panthazi pa chihema chaku Yehova. Solomoni ndi mpingu wosi apempheranga panthazi paki.* 6 Sonu Solomoni wangupereka sembi kweniko pa masu paku Yehova, ndipu iyu wangupereka sembi zakupiriza 1,000 paguŵa la sembi lamkuŵa+ lo lenga pa chihema chakukumanaku.
7 Usiku weniwo, Chiuta wanguwoneke kwaku Solomoni ndipu wangumukambiya kuti: “Pempha cho ukhumba kuti ndikupaski.”+ 8 Solomoni wangumuka Chiuta kuti: “Yimwi mwaŵalongo chanju chikulu chambula kumala ada ŵangu a Davidi,+ ndipu ini mwandisankha kuti ndije fumu mumalu mwawu.+ 9 Sonu yimwi Yehova Chiuta, layizgu linu lo mukulayizga ada ŵangu a Davidi lifiskiki,+ pakuti mwandisankha kuti ndije fumu ya ŵanthu anandi ukongwa nge fuvu la pacharu chapasi.+ 10 Ndipaskeni zeru ndi mtima wakuziŵa vinthu+ kuti ndilongozgi ŵanthu yaŵa,* chifukwa ndiyani yo wangafiska kuyeruzga ŵanthu ŵinu yaŵa wo mbanandi ukongwa?”+
11 Sonu Chiuta wangukambiya Solomoni kuti: “Chifukwa chakuti mtima waku ukhumba venivi, ndipu wapempha chuma cha pamwenga katundu, ulemu, nyifwa ya ŵanthu wo atikutinkha pamwenga umoyu utali,* kweni mumalu mwaki wapempha zeru ndi mtima wakuziŵa vinthu kuti uyeruzgengi ŵanthu ŵangu wo ini ndakusankha kuti uje fumu yawu,+ 12 upaskikengi zeru ndipuso mtima wakuziŵa vinthu. Kweniso ndikupaskengi chuma, katundu ndipuso ulemu, ndipu palivi fumu yinyaki yo yengapu yiwi wechendaje fumu yo yikujapu navu vinthu va viyo, kweniso palivi fumu yo yazamuŵapu pavuli paku yiwi yo yazamujapu navu.”+
13 Ivi vati vachitika, Solomoni wangutuwaku kumalu ngapachanya nga ku Gibiyoni,+ panthazi pa chihema chakukumanaku. Iyu wanguwere ku Yerusalemu; ndipu wangulamuliya Ayisirayeli. 14 Solomoni wangulutirizga kuwunganisa magaleta kweniso mahachi;* iyu wenga ndi magaleta 1,400 kweniso mahachi* 12,000,+ ndipu wangungasunga mumatawuni nga magaleta+ kweniso kufupi ndi fumu ku Yerusalemu.+ 15 Fumu yinguchitiska kuti mu Yerusalemu muje siliva kweniso golidi munandi nge mya,+ kweniso kuti vimiti va sidara* vije vinandi nge vimiti va mkuyu va ku Shefela.+ 16 Mahachi ngaku Solomoni achitanga kungadanisa kutuwa ku Ijipiti.+ Ndipu gulu la ŵanthu amalonda a fumu lagulanga mahachi ngenanga mu magulumagulu,* pa mtengu umoza.+ 17 Galeta limoza lakutuwa ku Ijipiti mtengu waki wenga ndalama 600 zasiliva, ndipu hachi mtengu waki wenga 150; pavuli paki yiwu avigulisanga kwa mafumu ngosi nga Ahiti ndipuso kwa mafumu nga ku Siriya.
2 Sonu Solomoni wangulamula kuti pazengeki nyumba yakuziŵika ndi zina laku Yehova+ kweniso nyumba* ya ufumu waki.+ 2 Mwaviyo, Solomoni wangusankha ŵanthu 70,000 kuti aje antchitu bweka,* ŵanthu 80,000 kuti akacheketengi mya mumapiri+ ndipuso ŵanthu 3,600 kuti aŵawoneriyengi.+ 3 Kweniso Solomoni wangutumiziya Hiramu+ fumu ya ku Turo uthenga wakuti: “Mundichitiyi nge mo munguŵachitiya ada ŵangu a Davidi pa nyengu yo munguŵatumiziya vimiti va sidara* kuti azenge nyumba* yakujamu.+ 4 Sonu ndizenga nyumba yakuziŵika ndi zina laku Yehova Chiuta wangu, kuti ndiyipatuliyi kwaku iyu, ndipu nyumba yeniyi yijengi yakuwotchiyamu vakununkhira+ pa masu paki, yakuŵikamu chiŵandi chakuyereka*+ ndipuso yakuwotchiyamu sembi zakupiriza, mlenji kweniso mazulu,+ pa Sabata,+ pa mazuŵa nga mwezi wufya+ ndipuso pa nyengu ya maphwandu+ ngaku Yehova Chiuta widu. Venivi ndivu Ayisirayeli akhumbika kuti achitengi mpaka muyaya. 5 Nyumba yo ndizengengi yiŵengi yikulu ukongwa, pakuti Chiuta widu ndi mukulu kuluska achiuta anyaki wosi. 6 Ndipu ndiyani wangafiska kumuzenge nyumba? Chifukwa kuchanya ndipuso kuchanya kwa kuchanya iyu wangakwanaku cha,+ sonu ini nde yani kuti ndimuzenge nyumba kupatuwaku malu ngakuti tiperekiyengepu sembi za josi pa masu paki? 7 Sonu munditumiziyi munthu walusu yo we ndi lusu lakupanga vinthu vagolidi, vasiliva, vamkuŵa,+ vachisulu, vaweya wa mbereri wapepo, va uzu uyera ndipuso va uzu wabuluu kweniso yo waziŵa vakujobajoba. Iyu wazamugwira ntchitu ku Yuda ndi ku Yerusalemu limoza ndi ŵanthu ŵangu alusu, wo ada ŵangu a Davidi angusankha.+ 8 Munditumiziyi so mathabwa nga sidara, nga junipa+ ndipuso nga muŵaŵa* nga ku Lebanoni,+ pakuti ndiziŵa umampha kuti ateŵeti ŵinu ŵe ndi lusu pa kudumuwa vimiti va ku Lebanoni.+ Ateŵeti ŵangu azamugwiriya ntchitu limoza ndi ateŵeti ŵinu+ 9 kuti andicheke mathabwa nganandi ukongwa, pakuti nyumba yo ndipenja kuzenga yiŵengi yikulu ukongwa. 10 Sonu awonani! Ini ndiperekengi chakurya cha ateŵeti ŵinu+ wo acheketengi vimiti. Ini ndiperekengi tirigu wakukwana makori* 20,000, balire wakukwana makori 20,000, vinyu wakukwana mabati* 20,000 kweniso mafuta ngakukwana mabati 20,000.”
11 Hiramu fumu ya ku Turo wati wavwa ivi, wangulembe Solomoni uthenga uwu: “Chifukwa chakuti Yehova watanja ŵanthu ŵaki, wasankha yiwi kuti uje fumu yawu.” 12 Pavuli paki, Hiramu wangukamba kuti: “Wathamikiki Yehova Chiuta waku Isirayeli, yo wakupanga kuchanya ndi charu chapasi, chifukwa chakuti wapaska Fumu Davidi mwana wazeru,+ wakuchenje kweniso wakuvwisa vinthu+ yo wazengiyengi Yehova nyumba, kweniso wazengengi nyumba ya ufumu waki. 13 Sonu nditumiza Hiramu-abi, munthu walusu kweniso wakuvwisa vinthu.+ 14 Iyu ndi mwana wa munthukazi wa mu fuku laku Dani, ndipu awisi ŵenga a ku Turo. Hiramu-abi we ndi lusu pa kupanga vinthu vagolidi, vasiliva, vamkuŵa, vavisulu, vamya, vamathabwa, vaweya wambereri wapepo, va uzu wabuluu, va salu yamampha ukongwa kweniso va uzu uyera.+ Iyu wangajoba chinthu chechosi ndipuso wangapanga chinthu chechosi cho mwamutuma.+ Hiramu-abi wagwirengi ntchitu ndi ŵanthu ŵinu alusu kweniso ŵanthu alusu wo ambuya a Davidi awusemwi, angusankha. 15 Sonu yimwi ambuya, tumizani tirigu, balire, mafuta kweniso vinyu, vo mwalayizga ateŵeti ŵinu.+ 16 Isi tidumuwengi vimiti vinandi ku Lebanoni+ mwakukoliyana ndi vo yimwi mukhumba, ndipu tivitumizengi kwaku yimwi. Tivimangengi pamoza kuti viyanjami panyanja mpaka ku Yopa.+ Ndipu yimwi mwakuvito kuluta navu ku Yerusalemu.”+
17 Pavuli paki, Solomoni wanguŵerenga anthulumi wosi wo ŵenga alendu mucharu cha Isirayeli+ pavuli pa kalembera yo awisi a Davidi anguchita.+ Ndipu pangusanirika ŵanthu 153,600. 18 Sonu wangutopu ŵanthu 70,000 kuti aje antchitu bweka,* anyaki 80,000 kuti akacheketengi mya+ mumapiri ndipuso ŵanthu 3,600 kuti aŵawoneriyengi achigwira ntchitu.+
3 Sonu Solomoni wangwamba kuzenga nyumba yaku Yehova+ ku Yerusalemu pa Phiri la Moriya+ po Yehova wanguwoneke kwa awisi a Davidi,+ pamalu ngakukhwemiyapu mbewu ngaku Orinani+ Myebusi ngo Davidi wangunozge limu. 2 Iyu wangwamba kuzenga nyumba yeniyi pa zuŵa lachiŵi la mwezi wachiŵi mu chaka chachinayi cha ulamuliru waki. 3 Fawundeshoni ya nyumba yaku Chiuta wauneneska yo Solomoni wanguzenga yenga mamita pafufupi 27 mu utali, kweniso mamita pafufupi 9 mu usani,+ mwakukoliyana ndi mo apimiyanga vinthu mu nyengu yakali.* 4 Khondi lo lenga kumasu lenga litali mamita pafufupi 9 mwakukoliyana ndi usani wa nyumba,* ndipu kutuwa pasi kufika pachanya lenga 120.* Mukati mwa khondi lenili wangupakamu golidi chayiyu.+ 5 Nyumba yikulu ukongwa yeniyi wanguyikhoma ndi mathabwa nga junipa. Pavuli paki wanguyipaka golidi wamampha ukongwa,+ ndipu wangudyoŵamu vimiti va kantchindi+ kweniso matcheni.+ 6 Iyu wangutowesa so nyumba yeniyi ndi mya yakuzirwa;+ ndipu golidi+ yo wangugwiriskiya ntchitu wangutuliya ku Paravayimu. 7 Wangupaka golidi nyumba yosi, mapasu, mafulemu, vimati kweniso visasa vaki.+ Ndipu muvimati wangujobamu akerubi.+
8 Pavuli paki, wangupanga chipinda cho chiziŵika kuti Malu Ngakupaturika Ukongwa.*+ Mu utali, chipinda chenichi chenga mamita pafufupi 9 ndipu chayanananga ndi usani wa nyumba, chifukwa yenga mamita pafufupi 9. Chipinda chenichi wanguchipaka golidi wamampha ukongwa wakukwana matalenti* 600.+ 9 Uzitu wa golidi wakupangiya mizumali ungukwana masekeli* 50; ndipu vipinda vamuchanya wanguvipaka golidi.
10 Iyu wangupanga vikozgu viŵi va akerubi ndipu wanguviŵika mu Malu Ngakupaturika Ukongwa* kweniso wanguvipaka golidi.+ 11 Mapapa ngosi pamoza nga akerubi ŵenaŵa+ ngenga ngatali mamita pafufupi 9; phapha limoza la kerubi wakwamba lenga litali mamita pafufupi ngaŵi,* ndipu lakwaskanga chimati cha nyumba. Phapha linyaki nalu lenga litali mamita pafufupi ngaŵi, ndipu lakwaskanga limoza mwa mapapa nga kerubi munyaki. 12 Phapha limoza la kerubi munyaki lenga litali mamita pafufupi ngaŵi, ndipu lakwaskanga chimati chinyaki cha nyumba. Phapha linyaki nalu lenga litali mamita pafufupi ngaŵi, ndipu lakwaskanga limoza mwa mapapa nga kerubi wakwamba. 13 Mapapa nga akerubi ŵenaŵa, ngenga ngakutambasuka mamita pafufupi 9. Akerubi ŵenaŵa anguma wima ndipu angulazgiya mukati.*
14 Iyu wangupanga so ketani+ ya uzu wabuluu, weya wa mbereri wapepo, uzu uyera kweniso salu yamampha ukongwa, ndipu wangujambulapu akerubi.+
15 Iyu wangupanga so vipilala viŵi+ kumasu kwa nyumba, ndipu venga vitali mamita pafufupi 16.* Mutu wo wenga pachanya pa chipilala chechosi wenga utali mamita pafufupi ngaŵi.+ 16 Pavuli paki, wangupanga matcheni ngo ngawonekanga nge manekelesi ndipu wangungaŵika pachanya pa vipilala. Wangupanga so vipasu 100 va pomegiraneti,* vo wanguviŵika pamatcheni. 17 Iyu wangumika vipilala venivi kumasu kwa nyumba yakusopiyamu. Chimoza wanguchimika kumaryi* ndipu chinyaki wanguchimika kumazge.* Chakumaryi wanguchipaska zina lakuti Yakini,* ndipu chakumazge wanguchipaska zina lakuti Bowazi.*
4 Pavuli paki, wangupanga guŵa la sembi lamkuŵa,+ lo ukulu waki wenga mamita pafufupi 9* mu utali, kweniso mamita pafufupi 9 mu usani, ndipu kutuwa pasi kufika pachanya lenga mamita pafufupi nganayi.*
2 Pavuli paki wangupanga Nyanja+ yachisulu* chakusongono. Nyanja iyi yenga yakuzunguliya, ndipu kutuwa sirya linyaki la mulomu waki kufika sirya linyaki penga mamita pafufupi nganayi, kweniso yenga mamita pafufupi ngaŵi* kutuwa pasi kufika pachanya. Kupima Nyanja yeniyi mwakuzunguliya, yakwananga chingwi chakupimiya cha mamita pafufupi 13.*+ 3 Kuzunguliya mumphata mosi, mwenga vakutowese vakuwoneka nge mphonda.*+ Pa kachigaŵa ka masentimita pafufupi 45,* pajanga mphonda 10. Mphonda zenizi zenga mumizeri yiŵi ndipu wanguziwumbiya kumoza ndi Nyanja yo. 4 Nyanja iyi anguyijalika pachanya pa ng’ombi zinthulumi 12.+ Zitatu zingulereska kunkhondi,* zitatu zingulereska kuzambwi,* zitatu zingulereska kumwera ndipu zinyaki zitatu zingulereska kuvuma.* Nyanja anguyijalika pachanya pa ng’ombi zenizi, ndipu michiya ya ng’ombi zosi, yingulazgiya mukati. 5 Ukhomi wa chisulu cha Nyanja iyi wenga masentimita pafufupi 7.* Mulomu waki wenga nge mulomu wa kapu, ndipu wenga wakupambanuka nge luŵa. Mu Nyanja iyi mwaserenga maji ngakukwana mabati 3,000.*
6 Wangupanga so mabeseni 10 ngakusukamu vinthu, mabeseni ngankhondi ngenga kumaryi ndipu ngankhondi ngenga kumazge.+ Mabeseni ngenanga ndimu asukuliziyanga vinthu vo agwiriskiyanga ntchitu pakupereka sembi zakupiriza.+ Kweni mu Nyanja mwenga maji ngo asembi asambanga.+
7 Iyu wangupanga so vakuŵikapu nyali vagolidi+ vo vakhumbikanga,+ ndipu wanguviŵika munyumba yakusopiyamu; vinkhondi wanguviŵika kumaryi, ndipu vinkhondi wanguviŵika kumazge.+
8 Wangupanga so mathebulu 10 ndipu wangungaŵika munyumba yakusopiyamu; ngankhondi wangungaŵika kumaryi, ndipu ngankhondi wangungaŵika kumazge.+ Iyu wangupanga so mbali zabakuli 100 zagolidi.
9 Wangupanga balaza+ la asembi+ ndi balaza likulu*+ kweniso visasa va balaza ndipu visasa venivi wanguvipaka mkuŵa. 10 Ndipu Nyanja wanguyiŵika kumaryi, kulazgiya kumwera chakuvuma.*+
11 Hiramu wangupanga so vakuyole vyotu, mafosholu ndi mbali zabakuli.+
Mwaviyo, Hiramu wangumaliza ntchitu yo wagwiriyanga Fumu Solomoni panyumba yaku Chiuta wauneneska. Iyu wangupanga:+ 12 vipilala viŵi+ kweniso mitu yiŵi yo yawonekanga nge mbali zabakuli yo yinguŵikika pachanya pa vipilala viŵi; vilepa viŵi vakulukanalukana+ vo vingubenekere mitu yiŵi yo yawonekanga nge mbali zabakuli, yo yenga pachanya pa vipilala; 13 vipasu 400 va pomegiraneti*+ vo wanguviŵika pa vilepa viŵi vakulukanalukana, pachilepa chechosi penga mizeri yiŵi ya mapomegiraneti, ndipu vipasu venivi vajalanga mitu yiŵi yo yawonekanga nge mbali zabakuli yo yenga pachanya pa vipilala;+ 14 vakupingapu* 10 kweniso mabeseni 10 ngo ngenga pachanya pa vakunyamuliya;+ 15 Nyanja kweniso ng’ombi zinthulumi 12 zo angujalikapu Nyanja;+ 16 vakuyole vyotu, mafosholu, mafoloku+ kweniso viyaŵi vinyaki vosi vo Hiramu-abivu+ wangupanga mwakugwiriskiya ntchitu mkuŵa wamampha ukongwa. Iyu wangupangiya Fumu Solomoni vinthu venivi kuti vigwirengi ntchitu panyumba yaku Yehova. 17 Fumu yinguwumba vinthu venivi muvikomboli vadongu muchigaŵa cha Yorodani pakati pa Sukoti+ ndi Zereda. 18 Solomoni wangupanga viyaŵi vosi venivi vo venga vinandi ukongwa. Mwaviyo, uzitu wa mkuŵa wo angugwiriskiya ntchitu unguziŵika cha.+
19 Viyaŵi vosi+ va panyumba yaku Chiuta wauneneska vo Solomoni wangupanga ndi ivi: Guŵa la sembi lagolidi,+ mathebulu+ ngakuŵikapu viŵandi vakulongo,*+ 20 vakuŵikapu nyali ndi nyali zaki zagolidi chayiyu+ zo zambulikanga pafupi ndi chipinda chamukati ukongwa mwakukoliyana ndi vo vakhumbikanga; 21 maluŵa, nyali, vakuŵaniya, vosi venivi venga vagolidi chayiyu; 22 vakuzimwiya nyali, mbali zabakuli, makapu ndi vakupaliya motu, vosi venga vagolidi chayiyu; kweniso khomu lakuselere munyumba, visasa va mukati va Malu Ngakupaturika Ukongwa+ ndipuso visasa va nyumba yakusopiyamu, vosi venivi venga vagolidi.+
5 Mwaviyo, Solomoni wangumaliza ntchitu yosi yo wakhumbikanga kugwira panyumba yaku Yehova.+ Pavuli paki Solomoni wanguto vinthu vo awisi a Davidi anguvitowesa,+ ndipu wanguza navu munyumba yaku Chiuta wauneneska.+ Wanguŵika so siliva, golidi kweniso vinthu vinyaki vosi muvipinda vakusungamu chuma munyumba yeniyi. 2 Pa nyengu yeniyo, Solomoni wanguwunganisa ŵara wosi ŵa Ayisirayeli, alongozgi wosi a mafuku kweniso alongozgi a nyumba za awusewu za Ayisirayeli. Yiwu anguza ku Yerusalemu kuti akato bokosi la phanganu laku Yehova kutuwa ku Tawuni yaku Davidi,+ kung’anamuwa Ziyoni.+ 3 Anthulumi wosi mu Isirayeli anguwungana pa masu pa fumu pa nyengu ya phwandu* lo lachitikanga mu mwezi wa 7.+
4 Mwaviyo, ŵara wosi ŵa Ayisirayeli anguza ndipu Alevi angunyamuwa Bokosi.+ 5 Yiwu angunyamuwa Bokosi, chihema chakukumanaku+ kweniso vipangizu vosi vakupaturika vo venga muchihema. Asembi kweniso Alevi* ndiwu angupinga vinthu venivi. 6 Fumu Solomoni ndipuso Ayisirayeli wosi* wo yinguŵadana kuti azikumani nayu ŵenga panthazi pa Bokosi. Yiwu angupereka sembi mbereri zinandi kweniso ng’ombi zinandi ukongwa+ mwakuti zinguŵerengeka cha. 7 Pavuli paki, asembi anguza ndi bokosi la phanganu laku Yehova ndipu anguliŵika pamalu ngaki, muchipinda chamukati ukongwa cha nyumba kung’anamuwa Malu Ngakupaturika Ukongwa, pasi pa mapapa nga akerubi.+ 8 Mwaviyo, mapapa nga akerubi ngangutambasukiya pamalu po penga Bokosi, mwakuti akerubi angubenekere kutuliya pachanya Bokosi ndipuso vimiti vaki vakunyamuliya.+ 9 Vimiti vakunyamuliya venga vitali ukongwa mwakuti songu zaki zawonekiyanga mu Malu Ngakupaturika ngo ngenga kumasu kwa malu ngamukati ukongwa, kweni zawonekiyanga kubwalu cha, ndipu venivi veche penipo mpaka msanawale. 10 Mu Bokosi ili, mwenga ŵaka mya yiŵi yakusema yo Mozesi wanguŵikamu ku Horebu,+ pa nyengu yo Yehova wachitanga phanganu+ ndi Ayisirayeli achituwa ku Ijipiti.+
11 Asembi ŵati atuwa mumalu ngakupaturika (pakuti asembi wosi wo ŵengapu angujitowesa,+ chinanga kuti ŵenga akutuliya mu magulu ngakupambanapambana),+ 12 Alevi wosi wo ŵenga akumba sumu+ wo alongozgekanga ndi Asafu,+ Hemani,+ Yedutuni,+ ŵana ŵawu anthulumi kweniso abali ŵawu, anguvwala vakuvwala va salu yamampha ukongwa ndipu angukoleze vakumbiya va nge vimbali, vakumbiya va vingwi ndipuso mabangu;* anguma kuvuma* kwa guŵa la sembi, limoza ndi asembi 120 ndipu ambanga mbata.*+ 13 Pa nyengu yo ŵanthu wo ambanga mbata kweniso wo ambanga sumu athamikanga ndi kuwonga Yehova mwakukoliyana, mbata ndipuso vakumbiya va nge vimbali vichimba, vipangizu vinyaki vakumbiya vichimba, kweniso yiwu achithamika Yehova, “chifukwa iyu ngwamampha; chanju chaki chambula kumala ntchamuyaya,”+ mtambu unguzaza nyumba, unguzaza nyumba yaku Yehova.+ 14 Chifukwa cha mtambu, asembi angutondeka kuma kuti ateŵete, pakuti unkhankhu waku Yehova unguzaza nyumba yaku Chiuta wauneneska.+
6 Pa nyengu iyi, Solomoni wanguti: “Yehova wangukamba kuti wajengi mu chimdima chikulu.+ 2 Sonu ndakuzengiyani nyumba yapachanya ndipu nyumba yeniyi ndi malu ngakujalikiskika ngakuti mujengemu kwamuyaya.”+
3 Pavuli paki, fumu yingung’anamuka ndi kwamba kutumbika mpingu wosi wa Ayisirayeli, ndipu pa nyengu iyi mpingu wosi wa Ayisirayeli unguma wima.+ 4 Iyu yingukamba kuti: “Yehova Chiuta waku Isirayeli wathamikiki, mweniyo wangulayizga ada ŵangu a Davidi ndi mulomu waki, ndipu wafiska ndi manja ngaki vo wangulayizga. Iyu wangukamba kuti, 5 ‘Kutuliya pa zuŵa lo ndingutuzgiya ŵanthu ŵangu mucharu cha Ijipiti, ndikusankhapu tawuni yeyosi cha pa mafuku ngosi nga Ayisirayeli kuti ndizengeku nyumba yakuziŵika ndi zina langu, kuti lilutirizgi kuja kweniko,+ ndipuso ndikusankhapu munthu weyosi cha kuti waje mulongozgi wa ŵanthu ŵangu Ayisirayeli. 6 Kweni ndikusankha Yerusalemu+ kuti zina langu lilutirizgi kuja kweniko, ndipuso ndikusankha Davidi kuti walamuliyengi ŵanthu ŵangu Ayisirayeli.’+ 7 Sonu ada ŵangu a Davidi angukhumbisiska mumtima mwawu kuzenge Yehova Chiuta waku Isirayeli nyumba yakuziŵika ndi zina laki.+ 8 Kweni Yehova wangukambiya ada ŵangu a Davidi kuti, ‘Mtima waku ungukhumbisiska nadi kuzenga nyumba yakuziŵika ndi zina langu, ndipu unguchita umampha kuja ndi khumbu lenili mumtima mwaku. 9 Kweni ndiwi cha uzengengi nyumba iyi, mwana waku munthulumi yo ubalengi* ndiyu wazamuzenga nyumba yakuziŵika ndi zina langu.’+ 10 Ndipu sonu Yehova wafiska layizgu lo wangukamba, chifukwa ini ndasere mumalu mwa ada ŵangu a Davidi ndipu ndaja pampandu waufumu waku Isirayeli,+ nge mo Yehova wangulayizgiya.+ Ndazenga so nyumba yo yiziŵika ndi zina laku Yehova Chiuta waku Isirayeli, 11 ndipu munyumba yeniyi ndaŵikamu Bokosi lo mwe phanganu+ lo Yehova wangupanga ndi Ayisirayeli.”
12 Pavuli paki, Solomoni wanguma panthazi pa guŵa la sembi laku Yehova pa masu pa mpingu wosi wa Ayisirayeli, ndipu wangutambasuwa manja ngaki.+ 13 (Pakuti Solomoni wangupanga gomi lamkuŵa ndipu wanguliŵika pakati pa balaza.*+ Gomi lenili lenga mamita pafufupi ngaŵi* mu utali, mamita pafufupi ngaŵi mu usani kweniso pafufupi mita yimoza* kutuwa pasi mpaka pachanya; ndipu iyu wanguma penipo.) Solomoni wangujikama pa masu pa mpingu wosi wa Ayisirayeli, ndipu wangutambasuliya manja ngaki kuchanya.+ 14 Iyu wangukamba kuti: “Yimwi Yehova Chiuta waku Isirayeli, palivi Chiuta munyaki wakuyanana ndi yimwi kuchanya ndi pacharu chapasi, chifukwa yimwi musunga phanganu ndipuso ateŵeti ŵinu wo atenda pa masu pinu ndi mtima wawu wosi mutiŵalongo chanju chambula kumala.+ 15 Yimwi mwasunga layizgu linu lo mungukambiya mteŵeti winu Davidi ada ŵangu.+ Yimwi mungulayizga ndi mulomu winu, ndipu msanawale mwafiska ndi manja nginu vo mungulayizga.+ 16 Ndipu sonu yimwi Yehova Chiuta waku Isirayeli, sungani layizgu lo mungukambiya mteŵeti winu Davidi ada ŵangu pa nyengu yo mungumukambiya kuti: ‘Pampandu waufumu waku Isirayeli palekengi cha kuja munthu wakutuliya mumzeri waku pa masu pangu, asani ŵana ŵaku aphweriyengi nthowa zawu mwa kwenda mu dangu langu+ nge mo yiwi wayende pa masu pangu.’+ 17 Sonu yimwi Yehova Chiuta waku Isirayeli, ndipempha kuti layizgu lo mungukambiya mteŵeti winu Davidi lifiskiki.
18 “Kweni kumbi Chiuta wangaja nadi limoza ndi ŵanthu pacharu chapasi?+ Awonani! Kuchanya, hinya, kuchanya kwa kuchanya yimwi mukwanaku cha.+ Sonu kwe wuli nyumba iyi yo ini ndazenga?+ 19 Sonu vwisiyani pempheru laku ini ndamteŵeti winu lakupempha lisungu, yimwi Yehova Chiuta wangu, ndipuso vwisiyani kuliya kwangu kwakupempha chovyu kweniso pempheru lo ini ndamteŵeti winu ndipemphera pa masu pinu. 20 Masu nginu ngaje ngakujula kuti ngalereskengi kunyumba iyi msana ndi usiku, kumalu ngo yimwi mungukamba kuti muŵikengeku zina linu,+ kuti muvwisiyi pempheru lo ini ndamteŵeti winu ndipemphera ndalereska kumalu yanga. 21 Muvwisiyi pempheru laku ini ndamteŵeti winu lakupempha chovyu ndipuso pempheru la ŵanthu ŵinu Ayisirayeli asani apemphera achilereska kumalu yanga.+ Ndipu yimwi muvwi mwe kuchanya kumalu nginu ko muja;+ hinya, yimwi muvwi ndi kugowoka.+
22 “Asani munthu wanangiya munyaki ndipu yo wamunangiya wamuchitiska kuti walapizgi,* vo vingachitiska kuti walangiki chifukwa cha vo walapizga,* kweni asani iyu waza panthazi pa guŵa linu la sembi munyumba iyi, chinanga kuti vo walapizga veche kugwira ntchitu,*+ 23 yimwi muvwi mwe kuchanya ndipu muchitepu kanthu kweniso muyeruzgi ateŵeti ŵinu ŵenaŵa mwakuweze munthu muheni, ndipuso vo wakuchita muviweze pamutu waki,+ kweni yo mwamusaniya kuti walivi mulandu* mumuweze mwakukoliyana ndi urunji waki.+
24 “Ndipuso asani ŵanthu ŵinu Ayisirayeli athereskeka ndi murwani chifukwa chakuti yiwu akubudiyaningi,+ kweni yiwu awelere ndi kukankhuska zina linu+ ndipuso apemphera+ pa masu pinu munyumba iyi ndi kupempha kuti muŵachitiyi lisungu,+ 25 yimwi muvwi mwe kuchanya+ ndipu muŵagowoke ubudi wawu ŵanthu ŵinu Ayisirayeli ndi kuŵaweze kucharu cho mukuŵapaska kweniso cho mungupaska apapi ŵawu akali.+
26 “Asani kuchanya kwajalika ndipu kulivi vuwa+ chifukwa chakuti yiwu akubudiyaningi,+ ndipu apemphera achilereska kumalu yanga kweniso akankhuska zina linu ndi kuleka maubudi ngawu chifukwa chakuti yimwi mwaŵayuyuwa,*+ 27 yimwi muvwi mwe kuchanya ndipu muŵagowoke ubudi wawu ateŵeti ŵinu, ŵanthu ŵinu Ayisirayeli, chifukwa yimwi muŵasambizengi nthowa yamampha yo atenere kwendamu;+ ndipu yimwi muwisiyi vuwa+ pacharu chinu cho mukupaska ŵanthu ŵinu kuti chije chihara chawu.
28 “Asani mucharu mwawa nja,+ pamwenga mulili,+ chifundizi chikulu, kodikodi,+ azombi ndipuso azombi akuteketa;+ pamwenga asani arwani ŵawu azingiliza tawuni yeyosi ya mucharu ichi,*+ pamwenga asani mwawa mulili wamtundu wewosi kweniso nthenda,+ 29 pempheru lelosi+ kweniso kuŵeyere kwekosi+ kwakupempha lisungu ko munthu yumoza pamwenga ŵanthu ŵinu wosi Ayisirayeli angapempha achitambasuliya manja ngawu kunyumba iyi+ (pakuti weyosi waziŵa suzgu kweniso urwirwi waki),+ 30 yimwi muvwi mwe kuchanya kumalu nginu ko muja+ ndipu mugowoki.+ Weyosi mumupaski mphotu mwakukoliyana ndi nthowa zaki pakuti yimwi muziŵa mtima waki (yimwi pe ndimwi muziŵa nadi mtima wa munthu),+ 31 kuti akuwopeningi mwa kwenda mu nthowa zinu mu mazuŵa ngosi ngo ajengi mucharu cho mungupaska apapi ŵidu akali.
32 “Kweniso asani mulendu yo njumoza wa ŵanthu ŵinu cha Ayisirayeli, yo watuwa kucharu chakutali chifukwa cha zina linu likulu,*+ janja linu lanthazi kweniso janja linu lakutambasuka, waza kuzipemphera wachilereska kunyumba iyi,+ 33 yimwi muvwi mwe kuchanya kumalu nginu ko muja, ndipu mumuchitiyi vosi vo mulendu yo watikupemphani, kuti ŵanthu wosi pacharu chapasi aziŵi zina linu+ ndi kukuwopani, nge mo ŵanthu ŵinu Ayisirayeli achitiya, ndipuso aziŵi kuti nyumba iyi yo ndazenga yiziŵika ndi zina linu.
34 “Asani ŵanthu ŵinu aluta ku nkhondu kuchilimbana ndi arwani ŵawu nge mo mwaŵatumiya,+ ndipu apemphera+ kwaku yimwi achilereska kutawuni iyi yo mwasankha kweniso achilereska kunyumba iyi yakuziŵika ndi zina linu yo ndazenga,+ 35 yimwi muvwi pempheru lawu mwe kuchanya ndipuso muvwi pemphu lawu lakupempha lisungu kweniso muŵachitiyi urunji.+
36 “Asani akubudiyani (pakuti palivi munthu yo waleka kubuda),+ ndipu mwaŵakwiyiya kweniso mwaŵajowo mu manja mwa murwani, ndipu arwani ŵawu aŵatole ku ukapolu kucharu chinyaki, kwali kungaŵa kutali pamwenga pafupi;+ 37 ndipu ŵe mucharu cha ukapolu awamu kuti angunanga, ndipuso ŵe ku charu cha ukapolu chenichi awere kwaku yimwi ndi kukupemphani kuti muŵachitiyi lisungu mwakukamba kuti, ‘Tabuda kweniso tananga; tachita vinthu viheni,’+ 38 ndipu awere kwaku yimwi ndi mtima wawu wosi+ kweniso umoyu wawu wosi ŵe mucharu cha ukapolu+ ko akuluta nawu kuti akaje akapolu, ndipuso apemphera kwaku yimwi achilereska kucharu chawu cho yimwi mungupaska apapi ŵawu akali, achilereska kutawuni yo mukusankha+ kweniso kunyumba yakuziŵika ndi zina linu yo ini ndazenga, 39 yimwi muvwi pempheru lawu mwe kuchanya kumalu nginu ko muja ndipuso muvwi pemphu lawu lakupempha lisungu kweniso muŵachitiyi urunji,+ ndipu muŵagowoke ŵanthu ŵinu wo akubudiyani.
40 “Sonu yimwi Chiuta wangu, chondi masu nginu ngaliwoni ndipuso makutu nginu ngavwisiyi pempheru lo laperekeke* mumalu yanga.+ 41 Sonu yimwi Yehova Chiuta lutani kumalu nginu ngakupumuliyaku,+ yimwi limoza ndi Bokosi la nthazi zinu. Zomerezani kuti asembi ŵinu yimwi Yehova Chiuta, avwalikiki utaski kweniso kuti ŵanthu ŵinu akugomezgeka akondwi chifukwa cha umampha winu.+ 42 Yimwi Yehova Chiuta, mungamukananga cha* wakusankhika winu.+ Mungaluwanga cha chanju chinu chambula kumala cho mungulongo Davidi mteŵeti winu.”+
7 Solomoni wati wamaliza ŵaka kupemphera,+ motu ungusika kutuwa kuchanya+ ndipu unguwotcha sembi yakupiriza ndipuso sembi zinyaki, kweniso unkhankhu waku Yehova unguzaza nyumba.+ 2 Asembi angutondeka kusere munyumba yaku Yehova, chifukwa unkhankhu waku Yehova unguzaza nyumba yaku Yehova.+ 3 Ndipu Ayisirayeli wosi awonanga motu uchisika, kweniso pa nyengu yo unkhankhu waku Yehova wenga panyumba yo. Yiwu angujikama mpaka visku vawu pasi po panguzengeka ndi mya ndipu angusindama ndi kuwonga Yehova, “chifukwa iyu ngwamampha; chanju chaki chambula kumala ntchamuyaya.”
4 Sonu fumu ndi ŵanthu wosi wo yenga nawu angupereka sembi pa masu paku Yehova.+ 5 Fumu Solomoni yingupereka sembi ng’ombi 22,000 ndipuso mbereri 120,000. Mwaviyo fumu limoza ndi ŵanthu wosi angujuliya nyumba yaku Chiuta wauneneska.+ 6 Asembi anguma mumalu ngawu nga uteŵeti, ndipu Alevi wo angupinga vipangizu vakumbiya sumu vo agwiriskiyanga ntchitu pakumbiya Yehova, nawu anguma mumalu ngawu.+ (Fumu Davidi ndiyu yingupanga vipangizu venivi vakumbiya pakuwonga Yehova ndipuso pakumba sumu zakuthamika mwakugwiriskiya ntchitu vipangizu venivi,* “pakuti chanju chaki chambula kumala ntchamuyaya.”) Asembi ambanga mbata* mwakukweza+ panthazi pawu, ndipu Ayisirayeli wosi anguma wima.
7 Sonu Solomoni wangutowesa pakati pa balaza lo lenga kumasu kwa nyumba yaku Yehova kuti waperekiyepu sembi zakupiriza+ kweniso mafuta nga sembi za chimangu. Venga viyo chifukwa guŵa la sembi lamkuŵa+ lo Solomoni wangupanga, lenga limana ukongwa kuti waperekiyepu sembi zakupiriza, sembi za mbewu,+ ndipuso mafuta nga sembi za chimangu.+ 8 Pa nyengu yeniyi, Solomoni limoza ndi Ayisirayeli wosi anguchita phwandu kwa mazuŵa 7.+ Yiwu ŵenga mpingu ukulu ndipu angutuliya ku Lebo-hemati* mpaka ku Dambu la Ijipiti.+ 9 Kweni pa zuŵa la 8* anguchita unganu wapade,+ chifukwa angujuliya guŵa la sembi kwa mazuŵa 7, ndipu kwa mazuŵa nganyaki 7 anguchita phwandu. 10 Pa zuŵa la 23, mu mwezi wa 7, iyu wangukambiya ŵanthu kuti alutengi kunyumba zawu achikondwa+ ndipuso achivwa umampha mumtima chifukwa cha vinthu vamampha vo Yehova wangulongo Davidi, Solomoni ndi ŵanthu ŵaki Ayisirayeli.+
11 Mwaviyo Solomoni wangumaliza kuzenga nyumba yaku Yehova ndipuso nyumba ya fumu;*+ kweniso wangufiska chechosi cho chinguza mumtima mwaki kuti wachitiyi nyumba yaku Yehova ndipuso nyumba yaki.+ 12 Sonu ndi usiku, Yehova wanguwoneke kwaku Solomoni+ ndipu wangumukambiya kuti: “Ini ndavwa pempheru laku ndipu ndajisankhiya malu yanga kuti ngaje nyumba yakuperekiyaku sembi.+ 13 Asani ndajala kuchanya ndipu kulivi vuwa, asani ndalamula azombi kuti anangi charu kweniso asani ndawisiya mulili pakati pa ŵanthu ŵangu, 14 ndipu asani ŵanthu ŵangu wo adanika zina langu+ ajiyuyuwa+ ndi kupemphera kweniso kupenja chisku changu, ndipuso aleka nthowa zawu ziheni,+ ini ndazamukuvwa kutuliya kuchanya ndipu ndazakuŵagowoke ubudi wawu ndi kuchizga charu chawu.+ 15 Sonu masu ngangu ngajengi ngakujulika ndipuso makutu ngangu ngavwisiyengi pempheru lo liperekekiyengi pamalu yanga.+ 16 Ini ndasankha kweniso ndatowesa nyumba iyi kuti zina langu lije penapa mpaka muyaya,+ ndipu masu ngangu kweniso mtima wangu vijengi panyumba iyi nyengu zosi.+
17 “Asani yiwi uyendengi pa masu pangu nge mo awusu a Davidi angwende, mwa kuchita chechosi cho ini ndakulamula, kweniso kuvwiya marangu ngangu ndi vyeruzgu vangu,+ 18 ini ndichitiskengi kuti mpandu waku waufumu uje wakukho,+ nge mo ndinguchitiya phanganu ndi awusu a Davidi+ kuti, ‘Pampandu waufumu waku Isirayeli palekengi cha kuja munthu wakutuliya mumzeri waku.’+ 19 Kweni asani mulekengi kundilondo ndipuso mulekengi kuvwiya ulongozgi wangu ndi kusunga marangu ngangu ngo ndakupaskani, kweniso asani muyambengi kuteŵete achiuta anyaki ndi kuŵajikamiya,+ 20 ini ndiŵachesuwengi Ayisirayeli mucharu changu cho ndikuŵapaska,+ ndipu nyumba iyi yo ndayitowesa chifukwa cha zina langu, ndiyituzgengepu pa masu pangu, kweniso ndiyichitiskengi kuti yije chinthu cho ŵanthu amitundu yosi achinenengi* ndipuso cho achinyozengi.+ 21 Nyumba iyi yazamuja mahami. Weyosi yo wazamujumphanga pafupi, wazakuyilereskanga mwakuzizwa+ ndi kufumba kuti, ‘Ntchifukwa wuli Yehova wakuchitiya venivi charu ichi ndipuso nyumba iyi?’+ 22 Ndipu yiwu azamukambanga kuti, ‘Ntchifukwa chakuti yiwu angumujowo Yehova+ Chiuta wa apapi ŵawu akali yo wanguŵatuzga mucharu cha Ijipiti,+ ndipu angwamba kulondo achiuta anyaki, kuŵajikamiya kweniso kuŵateŵete.+ Ndichu chifukwa chaki iyu waŵawisiya soka losi ili.’”+
8 Solomoni wanguzenga nyumba yaku Yehova kweniso nyumba yaki,* mu vyaka 20.+ 2 Solomoni wanguzenga so matawuni ngo Hiramu+ wangumupaska, ndipu wangungapereka kwa Ayisirayeli* kuti ajengemu. 3 Solomoni wanguluta so ku Hemati-zoba, ndipu wanguphanga malu ngenanga. 4 Pavuli paki, wanguzenga* Tadimori muchipululu ndipuso matawuni ngosi ngakusungamu vinthu+ ngo iyu wanguzenga ku Hemati.+ 5 Wanguzenga so tawuni ya Beti-horoni Wakunena+ ndipuso ya Beti-horoni Wakumphata,+ matawuni ngenanga ngenga ndi mipanda yakukho, mageti kweniso akabali. 6 Iyu wanguzenga so Balati+ ndipuso matawuni ngosi ngaku Solomoni ngakusungamu vinthu, matawuni ngosi nga magaleta,+ matawuni nga ŵanthu wo akweranga pamahachi kweniso chechosi cho Solomoni wangukhumba kuzenga mu Yerusalemu, ku Lebanoni ndipuso mucharu chosi cho iyu walamuliyanga.
7 Kweni ŵanthu wosi wo ŵenga Ayisirayeli cha+ wo anguleka kubayika pa Ahiti, Aamori, Aperezi, Ahivi ndipuso Ayebusi,+ 8 mphapu yawu yo yingujaku mucharu cho, kung’anamuwa ŵanthu wo Ayisirayeli anguŵabaya cha,+ Solomoni wanguŵasankha kuti agwirengi ntchitu nge akapolu mpaka msanawale.+ 9 Kweni Solomoni wangusankhapu Myisirayeli weyosi cha kuti wamugwiriyengi ntchitu nge kapolu,+ pakuti yiwu ŵenga asilikali ŵaki, alongozgi a ŵaraŵara ŵa asilikali, kweniso ŵara ŵa asilikali ŵaki akukwera pamagaleta ndipuso pamahachi.+ 10 Penga akuwonere alongozgi akukwana 250 a Fumu Solomoni, ndipu yiwu ŵenga akapitawu a ŵanthu.+
11 Solomoni wangutuzgamu so mwana munthukazi waku Farawo+ mu Tawuni yaku Davidi, ndipu wanguluta nayu kunyumba yo wangumuzenge,+ pakuti Solomoni wangukamba kuti: “Chinanga kuti ndi muwolu wangu, kweni iyu watenere cha kuja munyumba yaku Davidi fumu ya ku Isirayeli, chifukwa malu ngo kwaza Bokosi laku Yehova ngakupaturika.”+
12 Pavuli paki, Solomoni wangupereka sembi zakupiriza+ kwaku Yehova paguŵa la sembi+ laku Yehova, lo iyu wanguzenga kumasu kwa khondi.+ 13 Pakupereka sembi, iyu wangulondo ndondomeku yo agwiriskiyanga ntchitu zuŵa lelosi, ndipuso wangulondo dangu laku Mozesi pakupereka sembi za pa zuŵa la Sabata,+ za mazuŵa nga mwezi wufya+ kweniso za pa maphwandu ngakuziŵikiya limu ngo ngachitika katatu pachaka,+ kung’anamuwa Phwandu la Viŵandi Vambula Chakutupisa,+ Phwandu la Masabata+ ndipuso Phwandu la Misasa.+ 14 Solomoni wanguŵika so magulu nga asembi+ pa mauteŵeti ngawu, mwakukoliyana ndi dangu la awisi a Davidi. Wanguŵika so Alevi pamalu ngawu nga uteŵeti, kuti athamikengi+ ndi kuteŵete pa masu pa asembi, mwakukoliyana ndi ntchitu za zuŵa ndi zuŵa. Wanguŵika so alonda a pageti mu magulu kuti ateŵetiyengi pa mageti ngakupambanapambana.+ Iyu wanguchita venivi pakuti ndivu Davidi munthu waku Chiuta wauneneska wangulamula. 15 Yiwu angupetuka cha pa dangu lo fumu yingupaska asembi kweniso Alevi, lakukwaskana ndi nkhani yeyosi ndipuso lakukwaskana ndi nyumba zakusungamu vinthu. 16 Ntchitu yosi yaku Solomoni, kutuwa pa zuŵa lo wanguzenge fawundeshoni ya nyumba yaku Yehova+ mpaka po wanguyimaliziya, yingwenda umampha.* Mwaviyo, nyumba yaku Yehova yingumala kuzengeka.+
17 Penga pa nyengu yeniyi po Solomoni wangulutiya ku Eziyoni-geberi+ kweniso ku Eloti,+ mumphepeti mwa nyanja mucharu cha Edomu.+ 18 Mwakugwiriskiya ntchitu ateŵeti ŵaki, Hiramu+ wangutumiziya Solomoni sitima kweniso akwendesa sitima wo ŵenga ndi lusu. Yiwu anguluta ku Ofiri+ limoza ndi ateŵeti aku Solomoni ndipu anguchito golidi wakukwana matalenti* 450+ ndi kuza nayu kwa Fumu Solomoni.+
9 Sonu fumukazi ya ku Sheba+ yinguvwa vakukwaskana ndi Solomoni, mwaviyo yinguza ku Yerusalemu kuzimuyesa ndi mafumbu ngakusuzga.* Fumukazi iyi yinguza ndi ŵanthu anandi wo anguza kuziyiperekeza, ndipuso yinguza ndi ngamila zo zingupinga mafuta nga basamu, golidi munandi+ kweniso mya yakuzirwa. Yingufika ko kwenga Solomoni ndipu yingukamba chechosi cho chenga mumtima mwaki.+ 2 Sonu Solomoni wangumuka mafumbu ngosi ngo fumukazi yingumufumba. Pengavi chinthu chakusuzga* cho Solomoni wangusuzgika kukonkhoska.
3 Fumukazi ya ku Sheba yati yawona zeru zaku Solomoni,+ nyumba yo wanguzenga,+ 4 chakurya cha pathebulu laki,+ mo ateŵeti ŵaki ajaliyanga pa nyengu yachakurya, mo akupereka chakurya aŵikiyanga vinthu pathebulu ndipuso vakuvwala vawu, akupereka vakumwa ndipuso vakuvwala vawu kweniso sembi zaki zakupiriza zo waperekanga kaŵikaŵi panyumba yaku Yehova,+ yengavi mazu.* 5 Mwaviyo, fumukazi yingukambiya fumu kuti: “Vo ndinguvwa nde kucharu changu vakukwaskana ndi vakuchita vinu* kweniso zeru zinu venga vauneneska. 6 Kweni ndinguvwana cha mpaka po ndaziya kuzijiwone ndi masu ngangu.+ Awonani! Vo ndinguvwa vifika cha chinanga ndi hafu ya zeru zinu zinandi.+ Yimwi mwaluska vo ndinguvwa.+ 7 Mbamwaŵi anthulumi ŵinu, ndipuso mbamwaŵi ateŵeti ŵinu wo atuma pa masu pinu nyengu zosi ndi kuvwisiya zeru zinu! 8 Walumbiki Yehova Chiuta winu mweniyo walongo kuti wakondwa namwi mwakukuŵikani pampandu waki waufumu kuti muje fumu mumalu mwaku Yehova Chiuta winu. Chifukwa Chiuta winu watanja Isirayeli,+ ndipu wakhumba kuti waŵepu mpaka muyaya, wakuŵikani kuja fumu kuti muperekengi cheruzgu chakunyoloka ndipuso muchitengi urunji.”
9 Pavuli paki, fumukazi iyi yingupaska fumu golidi wakukwana matalenti* 120,+ mafuta nga basamu nganandi ukongwa kweniso mya yakuzirwa. Palivi so nyengu yinyaki yeyosi yo kunguzapu mafuta nga basamu nganandi viyo, nge ngo fumukazi ya ku Sheba yingupaska Fumu Solomoni.+
10 Kweniso Ateŵeti aku Hiramu ndipuso ateŵeti aku Solomoni angupinga golidi, mathabwa nga vimiti va muŵaŵa* kweniso mya yakuzirwa+ kutuwa ku Ofiri.+ 11 Fumu yingugwiriskiya ntchitu mathabwa nga vimiti va muŵaŵa kupangiya masitepusi nga nyumba yaku Yehova+ ndipuso nga nyumba ya fumu,*+ kweniso kupangiya mabangu ndi vakumbiya va vingwi va akumba sumu.+ Palivi so nyengu yinyaki yo kunguwoneka mathabwa nganandi viyo mucharu cha Yuda.
12 Fumu Solomoni yingupaska so fumukazi ya ku Sheba chechosi cho fumukazi iyi yingukhumba kweniso cho yingupempha. Ndipu vinthu venivi venga vinandi kuphara* vo fumukazi yinguza navu kwa fumu. Pavuli paki, fumukazi yo yingutuwaku ndipu yinguwere kucharu chaki limoza ndi ateŵeti ŵaki.+
13 Golidi yosi yo wazanga kwaku Solomoni mu chaka chimoza, wakwananga matalenti 666,+ 14 kwambula kuŵerengesiyaku yo wazanga ndi ŵanthu amalonda, ŵanthu akugulisa vinthu, kweniso wakutuliya ku mafumu ngosi nga ku Arabu ndi nduna za mucharu cho zo zazanga ndi golidi ndipuso siliva kwaku Solomoni.+
15 Fumu Solomoni yingupanga vishangu 200 vikuluvikulu vagolidi wakusazgana ndi visulu vinyaki+ (chishangu chechosi chingupangika ndi golidi wakusazgana ndi visulu wakukwana masekeli* 600).+ 16 Yingupanga so vishangu 300 vimanavimana* vagolidi wakusazgana ndi visulu vinyaki (chishangu chechosi chingupangika ndi golidi wakukwana mamina* ngatatu). Pavuli paki, fumu yinguŵika vishangu venivi mu Nyumba ya Lisuwa la Lebanoni.+
17 Fumu yingupanga so mpandu ukulu waufumu mwakugwiriskiya ntchitu minyanga ya njovu ndipu yinguwupaka golidi chayiyu.+ 18 Penga masitepusi 6 kuchifika pampandu waufumu wenuwu, ndipuso penga chakukandapu malundi cho chingulumikizika ku mpandu wenuwu. Mumphepeti, kosikosi mwenga vakunyekezapu manja kweniso nkharamu ziŵi+ zo anguzimika pafupi ndi vakunyekezapu manja venivi. 19 Pamasitepusi 6, angumikapu nkharamu 12.+ Kukumaliya kosikosi kwa masitepusi ngosi kwenga nkharamu yimozayimoza. Pengavi ufumu unyaki wewosi wo ungupanga mpandu waufumu nge wenuwu. 20 Viyaŵi vosi vakumwiyamu va Fumu Solomoni venga vagolidi, kweniso viyaŵi vosi va mu Nyumba ya Lisuwa la Lebanoni venga vagolidi chayiyu. Pengavi chiyaŵi chasiliva, chifukwa mu mazuŵa ngaku Solomoni, siliva amuwonanga kuti nkhanthu cha.+ 21 Pakuti sitima za fumu zalutanga ku Tashishi+ limoza ndi ateŵeti aku Hiramu.+ Ndipu kamoza pa vyaka vitatu, sitima za ku Tashishi zazanga zakuzaza ndi golidi, siliva, minyanga ya njovu,+ amunkhweri ndipuso viyuni va pikoku.
22 Mwaviyo, Fumu Solomoni yenga yakukhupuka ukongwa kweniso yazeru ukongwa kuphara mafumu nganyaki ngosi pacharu chapasi.+ 23 Ndipu mafumu nga pacharu chosi ngazanga kuzikumana ndi* Solomoni kuti ngazivwisiyi zeru zo Chiuta wanguŵika mumtima mwaki.+ 24 Fumu yeyosi yazanga ndi mphasu nge vinthu vasiliva, vagolidi, vakuvwala,+ vidya vankhondu, mafuta nga basamu, mahachi ndi nyulu,* ndipu venivi vachitikanga chaka chechosi. 25 Solomoni wenga ndi makhola 4,000 nga mahachi ngaki kweniso magaleta ndipuso wenga ndi mahachi* 12,000,+ ndipu wangungasunga mumatawuni nga magaleta kweniso kufupi ndi fumu ku Yerusalemu.+ 26 Iyu walamuliyanga mafumu ngosi kwambiya ku Msinji* mpaka kucharu cha Afilisiti ndipuso kumphaka ya Ijipiti.+ 27 Fumu yinguchitiska kuti mu Yerusalemu muje siliva munandi nge mya, kweniso kuti vimiti va sidara* vije vinandi nge vimiti va mkuyu va ku Shefela.+ 28 Ŵanthu azanga ndi mahachi kwaku Solomoni kutuwa ku Ijipiti+ ndi muvyaru vinyaki vosi.
29 Mbiri yosi yaku Solomoni,+ kutuwa pakwamba mpaka pakumaliya, asi yikulembeka mu mazu nga mchimi Natani,+ mu uchimi waku Ahiya+ wa ku Shilo kweniso mu viwona vakukwaskana ndi Yerobowamu+ mwana waku Nebati vo Ido wakuwona viwona wangulemba?+ 30 Solomoni wangulamuliya Ayisirayeli wosi kwa vyaka 40 ku Yerusalemu. 31 Pavuli paki Solomoni wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali. Yiwu angumuŵikika mu Tawuni yaku Davidi awisi.+ Mwana waki Rehobowamu ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.+
10 Rehobowamu wanguluta ku Sekemu,+ pakuti Ayisirayeli wosi anguza ku Sekemu kuti amuvwaliki ufumu.+ 2 Yerobowamu+ mwana waku Nebati wati wavwa ŵaka nkhani iyi, (iyu wenga weche ku Ijipiti chifukwa chakuti wanguthaŵa Fumu Solomoni),+ wanguweku ku Ijipiti. 3 Sonu ŵanthu angumudanisa, ndipu Yerobowamu ndi Ayisirayeli wosi anguza kwaku Rehobowamu ndi kukamba kuti: 4 “Awusu angutipingiza goli lizitu.+ Kweni asani yiwi utipepuskiyengeku ntchitu yakufyo yo awusu angutipaska, kweniso asani utipepuskiyengeku goli lizitu* lo awusu angutipingiza, isi tikuteŵetiyengi.”
5 Iyu wanguŵamuka kuti: “Mukawe so asani pajumpha mazuŵa ngatatu.” Mwaviyo, ŵanthu wo anguluta nadi.+ 6 Sonu Fumu Rehobowamu yingupempha ulongozgi kwa anthulumi arara* wo ateŵetiyanga awisi a Solomoni pa nyengu yo ŵenga amoyu, ndipu yinguŵafumba kuti: “Kumbi mundipaskengi ulongozgi wuli wakuti ndiŵamuki ŵanthu yaŵa?” 7 Yiwu angumumuka kuti: “Asani uŵachitiyengi vamampha ŵanthu yaŵa, ndipuso asani uŵakondwesengi kweniso asani uŵamukengi umampha, yiwu ajengi ateŵeti ŵaku nyengu zosi.”
8 Kweni iyu wangukana kuvwiya ulongozgi wo anthulumi arara* angumupaska, ndipu wangufumba anyamata wo wangukuliya nawu limoza, wo sonu ŵenga ateŵeti ŵaki.+ 9 Iyu wanguŵafumba kuti: “Kumbi mungapereka ulongozgi wuli kuti tiŵamuki ŵanthu yaŵa wo andikambiya kuti, ‘Utipepuskiyeku goli lo awusu angutipingiza’?” 10 Anyamata wo wangukuliya nawu limoza angumukambiya kuti: “Ŵanthu wo akukambiya kuti, ‘Awusu angutipingiza goli lizitu, kweni yiwi utipepuskiyeku,’ uŵamuki kuti, ‘Kachikumbu kangu kamana, kaŵengi kakhomi ukongwa kuluska chiwunu cha ada. 11 Ada angukupingizani goli lizitu, kweni ini ndisazgiyengepu pa goli linu. Ada angukuthyapuwani ndi malikhwechu, kweni ini ndikuthyapuweningi ndi vikoti vaminga.’”
12 Yerobowamu ndi ŵanthu wosi anguza kwaku Rehobowamu pa zuŵa lachitatu nge mo fumu yinguŵakambiya kuti: “Mukawe pa zuŵa lachitatu.”+ 13 Kweni fumu yinguŵamuka mwaukali. Mwaviyo Fumu Rehobowamu yingukana ulongozgi wo anthulumi arara* anguyipaska. 14 Rehobowamu wanguŵamuka mwakukoliyana ndi ulongozgi wo anyamata angumupaska, ndipu ŵanthu wo wanguŵakambiya kuti: “Ini ndichitiskengi kuti goli linu liŵi lizitu, ndipu ini ndisazgiyengepu. Ada angukuthyapuwani ndi malikhwechu, kweni ini ndikuthyapuweningi ndi vikoti vaminga.” 15 Mwaviyo, fumu yinguŵavwiya cha ŵanthu, pakuti Chiuta wauneneska+ ndiyu wanguchitiska kuti vinthu visinthi viyo, kuti mazu ngo Yehova wangukambiya Yerobowamu mwana waku Nebati, kuziya mwaku Ahiya+ wa ku Shilo, ngafiskiki.
16 Sonu Ayisirayeli wosi ŵati awona kuti fumu yakana kuŵavwiya, ŵanthu angukambiya fumu kuti: “Kumbi te ndi chigaŵa wuli mwaku Davidi? Isi tilivi chihara mu mwana waku Jese. Weyosi wawere kwa achiuta ŵaki, yimwi Ayisirayeli! Sonu uwoneriyengi nyumba yaku pe yiwi Davidi!”+ Pavuli paki, Ayisirayeli wosi anguwere kunyumba zawu.*+
17 Kweni Rehobowamu wangulutirizga kulamuliya Ayisirayeli wo ajanga mumatawuni nga ku Yuda.+
18 Pavuli paki, Fumu Rehobowamu yingutuma Hadoramu+ yo wawoneriyanga ŵanthu wo angusankhika kuti agwirengi ntchitu nge akapolu, kweni Ayisirayeli angumuponya mya mpaka kufwa. Fumu Rehobowamu yingukwera galeta laki ndipu yinguthaŵiya ku Yerusalemu.+ 19 Mpaka msanawale, Ayisirayeli ŵeche kugarukiya nyumba yaku Davidi.
11 Rehobowamu wati wafika ŵaka ku Yerusalemu, nyengu yeniyo, wanguwunganisa nyumba yaku Yuda kweniso yaku Benjamini.+ Iyu wanguwunganisa asilikali 180,000 akusambizika umampha* kuti akachiti nkhondu ndi Ayisirayeli, ndi chilatu chakuti aweze ufumu kwaku Rehobowamu.+ 2 Sonu mazu ngaku Yehova nganguza kwaku Shemaya+ munthu waku Chiuta wauneneska ngakuti: 3 “Ukakambiyi Rehobowamu mwana waku Solomoni fumu ya ku Yuda kweniso Ayisirayeli wosi wo ŵe ku Yuda ndi ku Benjamini kuti, 4 ‘Yehova wakamba kuti: “Mungalutanga cha kuchichita nkhondu ndi abali ŵinu. Weyosi wawere kunyumba yaki, chifukwa ini ndini ndachitiska kuti venivi vichitiki.”’”+ Mwaviyo yiwu anguvwiya mazu ngaku Yehova, ndipu anguwelere. Yiwu anguluta cha kuchichita nkhondu ndi Yerobowamu.
5 Rehobowamu wajanga ku Yerusalemu ndipu wanguzenga matawuni nga mipanda yakukho ku Yuda. 6 Mwaviyo, iyu wanguzenga* Betelehemu,+ Etamu, Tekowa,+ 7 Beti-zuri, Soko,+ Adulamu,+ 8 Gati,+ Maresha, Zifu,+ 9 Adorayimu, Lakishi,+ Azeka,+ 10 Zora, Aijaloni+ kweniso Heburoni.+ Ngenanga ngenga matawuni nga mipanda yakukho ngo ngenga ku Yuda ndi ku Benjamini. 11 Iyu wangunozga so malu nga mipanda yakukho kuti ngaje ngakuvikilirika kweniso wanguŵikamu ŵara ŵa asilikali. Iyu waperekanga chakurya, mafuta kweniso vinyu mumalu ngenanga. 12 Mumatawuni ngakupambanapambana wanguŵikamu vishangu vikuluvikulu kweniso mikondu. Rehobowamu wangunozga matawuni ngenanga kuti ngaje ngakuvikilirika ukongwa. Iyu wangulutirizga kulamuliya Yuda ndi Benjamini.
13 Asembi kweniso Alevi wo ŵenga mu Isirayeli yosi anguja kuchigaŵa chaki, ndipu angutuwamu muvigaŵa vosi vo ajangamu. 14 Alevi anguleka malu ngawu ngakuliskaku viŵetu kweniso vinthu vawu+ ndipu anguza ku Yuda ndi ku Yerusalemu, chifukwa Yerobowamu ndi ŵana ŵaki anthulumi anguŵalekesa kuteŵete nge asembi aku Yehova.+ 15 Pavuli paki, Yerobowamu wangusankha asembi ŵaki kuti ateŵetiyengi mumalu ngapachanya+ kweniso kuti ateŵetiyengi viŵanda vakukozgana ndi mbuzi*+ ndipuso vikozgu va matholi* vo iyu wangupanga.+ 16 Ndipu ŵanthu akutuliya mu mafuku ngosi ngaku Isirayeli wo mitima yawu yakhumbisiskanga kupenja Yehova Chiuta waku Isirayeli, anguŵalondo ku Yerusalemu kuti akaperekengi sembi kwaku Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali.+ 17 Kwa vyaka vitatu, yiwu anguwovya ufumu wa ku Yuda kuti uje wakukho ndipuso anguwovya Rehobowamu mwana waku Solomoni, pakuti yiwu angwenda mu nthowa yaku Davidi ndi Solomoni kwa vyaka vitatu.
18 Pavuli paki Rehobowamu wanguto Mahalati mwana munthukazi waku Yerimoti mwana waku Davidi kuti waje muwolu waki. Nyina waku Mahalati wenga Abihayili mwana munthukazi waku Eliyabu+ mwana waku Jese. 19 Pati pajumpha nyengu Mahalati wangubaliya Rehobowamu ŵana anthulumi yaŵa: Yewushi, Shemariya ndi Zahamu. 20 Pavuli paki Rehobowamu wanguto Mayaka mzuku waku Abisalomu.+ Mayaka wangumubaliya Abiya,+ Atayi, Ziza ndi Shelomiti. 21 Rehobowamu wamuyanjanga ukongwa Mayaka mzuku waku Abisalomu kuluska awolu ŵaki wosi kweniso mbilika* zaki,+ pakuti iyu wenga ndi anthukazi 18 kweniso wenga ndi mbilika 60. Rehobowamu wangubala ŵana anthulumi 28 ndipuso ŵana anthukazi 60. 22 Mwaviyo, Rehobowamu wangusankha Abiya mwana munthulumi waku Mayaka kuti waje mulongozgi pakati pa abali ŵaki, pakuti iyu wakhumbanga kumusankha kuti wazije fumu. 23 Kweni Rehobowamu wanguchita vinthu mwazeru ndipu wangutuma* anyaki mwa ŵana ŵaki anthulumi muvigaŵa vosi va Yuda ndi Benjamini kweniso mumatawuni ngosi nga mipanda yakukho,+ ndipu wanguŵapaska vakurya vinandi kweniso wanguŵatole anthukazi anandi.
12 Ufumu waku Rehobowamu wati wajalikiskika ŵaka+ ndipuso iyu wati waja wanthazi, iyu limoza ndi Ayisirayeli wosi angujowo Dangu laku Yehova.+ 2 Mu chaka chachinkhondi cha ulamuliru wa Fumu Rehobowamu, Fumu Shishaki+ ya ku Ijipiti yinguza kuziyukiya Yerusalemu, pakuti yiwu anguchita vinthu mwambula kugomezgeka kwaku Yehova. 3 Shishaki wenga ndi magaleta 1,200, anthulumi akukwera pamahachi 60,000 kweniso asilikali ambula kuŵerengeka wo wanguza nawu kutuwa ku Ijipiti. Asilikali ŵenaŵa ŵenga ŵanthu a ku Libiya, Asukiyimu ndipuso ŵanthu akutuliya ku Ifiyopiya.+ 4 Iyu wanguphanga matawuni nga mipanda yakukho nga ku Yuda ndipu pakumaliya wangufika ku Yerusalemu.
5 Mchimi Shemaya+ wanguza kwaku Rehobowamu kweniso kwa alongozgi a ku Yuda wo anguwungana ku Yerusalemu chifukwa chaku Shishaki, ndipu wanguŵakambiya kuti: “Yehova wakamba kuti, ‘Yimwi mungundijowo, mwaviyo nani ndakujowoni+ mu janja laku Shishaki.’” 6 Sonu alongozgi a ku Isirayeli kweniso fumu ŵati avwa venivi angujiyuyuwa+ ndipu angukamba kuti: “Yehova ndi murunji.” 7 Yehova wati wawona kuti yiwu ajiyuyuwa, mazu ngaku Yehova nganguza kwaku Shemaya ngakuti: “Yiwu ajiyuyuwa. Mwaviyo, ndiŵanangengi cha,+ ndipu mu kanyengu kamanavi, ndiŵataskengi. Yerusalemu ndimupunguliyengi cha ukali wangu kuziya mwaku Shishaki. 8 Kweni yiwu ajengi ateŵeti ŵaki kuti aziŵi kupambana pakati pakuteŵete ini ndi kuteŵete mafumu* nga vyaru vinyaki.”
9 Sonu Fumu Shishaki ya ku Ijipiti yinguza kuziyukiya Yerusalemu. Shishaki wanguto chuma cho chenga munyumba yaku Yehova+ kweniso chuma cho chenga munyumba ya fumu.* Iyu wanguto chechosi kusazgapu vishangu vagolidi vo Solomoni wangupanga.+ 10 Mwaviyo, Fumu Rehobowamu yingupanga vishangu vamkuŵa kuti yiweziyepu pa vishangu vagolidi vo vingutoleka, ndipu yinguvipereka kwa alongozgi ŵa alonda* wo ajanga pakhomu la nyumba ya fumu. 11 Asani fumu yituza kunyumba yaku Yehova, alonda aserenga muchipinda cha alonda ndi kunyamuwa vishangu venivi, ndipu pavuli paki aviweziyangamu. 12 Chifukwa chakuti fumu yingujiyuyuwa, ukali waku Yehova ungutuwaku kwaku iyu,+ ndipu wanguŵanangiya limu cha.+ Kweniso mu Yuda mungusanirika vinthu vinyaki vamampha.+
13 Fumu Rehobowamu yinguchitiska kuti ufumu waki uje wanthazi mu Yerusalemu ndipu yingulutirizga kulamuliya. Rehobowamu wenga ndi vyaka 41 pa nyengu yo wangujaliya fumu. Iyu wangulamuliya kwa vyaka 17 ku Yerusalemu, tawuni yo Yehova wangusankha pa mafuku ngosi ngaku Isirayeli kuti yije malu ngakuti waŵikeku zina laki. Zina la anyina a fumu lenga Nama ndipu ŵenga achiamoni.+ 14 Kweni Rehobowamu wanguchita vinthu viheni, pakuti wangusimikiza cha mumtima mwaki kuti wapenji Yehova.+
15 Mbiri yosi yaku Rehobowamu kutuwa pakwamba mpaka pakumaliya, asi yikulembeka mu mazu nga mchimi Shemaya+ kweniso ngaku Ido+ wakuwona viwona ngo nge mu mkoka? Pakati paku Rehobowamu kweniso Yerobowamu, pachitikanga nkhondu kaŵikaŵi.+ 16 Pavuli paki, Rehobowamu wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali ndipu wanguŵikika mu Tawuni yaku Davidi.+ Mwana waki Abiya+ ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.
13 Mu chaka cha 18 cha ulamuliru wa Fumu Yerobowamu, Abiya wangwamba kulamuliya ku Yuda.+ 2 Iyu wangulamuliya kwa vyaka vitatu ku Yerusalemu. Anyina ŵenga a Mikaya,+ mwana munthukazi waku Uriyeli wa ku Gibeya.+ Panguchitika nkhondu pakati paku Abiya ndi Yerobowamu.+
3 Sonu Abiya wanguluta ku nkhondu limoza ndi asilikali 400,000 wo ŵenga anthazi kweniso akusambizika mo angachitiya nkhondu.*+ Ndipu Yerobowamu limoza ndi asilikali 800,000 wo ŵenga akusambizika mo angachitiya nkhondu* kweniso anthazi angundanda mumzeri wakunozgeke nkhondu kuti alimbani nayu. 4 Abiya wanguma pa Phiri la Zemarayimu lo le muchigaŵa chamapiri cha Efurayemu ndipu wangukamba kuti: “Ayivwa yiwi Yerobowamu ndi Ayisirayeli wosi. 5 Kumbi muziŵa cha kuti Yehova Chiuta waku Isirayeli wakupaska Davidi ufumu kuti walamuliyengi Isirayeli mpaka muyaya,+ kweniso kuti wakuwupereka kwaku iyu ndipuso ku ŵana ŵaki+ mwakuchita phanganu la mche?*+ 6 Kweni Yerobowamu+ mwana waku Nebati, mteŵeti waku Solomoni mwana waku Davidi wangusoka ndi kugarukiya ambuyaki.+ 7 Ndipu ŵanthu wo asoŵanga vakuchita kweniso abwekabweka angulutirizga kuwungana kwaku iyu. Yiwu anguja ndi nthazi kuluska Rehobowamu mwana waku Solomoni. Pa nyengu yeniyi Rehobowamu wenga munamana, wenga ndi mantha ndipu watingi wafiskengi cha kulimbana nawu.
8 “Kweni sonu yimwi muŵanaŵana kuti mungafiska kulimbana ndi ufumu waku Yehova mu janja la ŵana aku Davidi chifukwa chakuti mulipu anandi ndipuso chifukwa chakuti mwe ndi vikozgu va matholi* vo Yerobowamu wakukupangiyani kuti vije achiuta ŵinu.+ 9 Asi mukudikisa asembi aku Yehova+ wo mbana aku Aroni ndipuso Alevi, ndipu mukujisankhiya asembi nge mo ŵanthu a muvyaru vinyaki achitiya?+ Weyosi yo waza* ndi tholi kweniso mbereri zinthulumi 7, waja wasembi wa angoza wo mbachiuta cha. 10 Kweni isi, Yehova ndiyu Chiuta widu,+ ndipu tamujowo cha. Asembi ŵidu wo mbana aku Aroni ateŵete Yehova ndipu Alevi atiŵawovya pa ntchitu yawu. 11 Yiwu apereka sembi zakupiriza kwaku Yehova mlenji wewosi kweniso mazulu ngengosi+ limoza ndi vakununkhira,+ chiŵandi chakuyereka*+ che pathebulu lagolidi chayiyu kweniso mazulu ngengosi yiwu abuska nyali+ pachakuŵikapu nyali chagolidi,+ pakuti isi tifiska udindu widu kwaku Yehova Chiuta widu, kweni yimwi mwamujowo. 12 Sonu awonani! Chiuta wauneneska we ndi isi, iyu watitilongozga limoza ndi asembi ŵaki kweniso mbata* zo zititiziŵisa nkhondu yakulimbana ndi yimwi. Yimwi Ayisirayeli, mungachitanga cha nkhondu yakulimbana ndi Yehova Chiuta wa apapi ŵinu akali, chifukwa vikuyendiyeningi cha.”+
13 Kweni Yerobowamu wangutuma ŵanthu kuti akabisami kuti akaŵayukiyi kutuliya kuvuli kwawu. Mwaviyo, Yerobowamu ndi asilikali ŵaki ŵenga kunthazi kwa ŵanthu aku Yuda ndipu ŵanthu wo angubisama ŵenga kuvuli kwawu. 14 Sonu ŵanthu a ku Yuda ŵati ang’anamuka anguwona kuti akhumbika kuchita nkhondu kuvigaŵa vosi, kunthazi ndi kuvuli. Yiwu angwamba kuliriya Yehova,+ ndipu pa nyengu yeniyi, asembi ambanga mbata mwakudaniriza. 15 Anthulumi a ku Yuda angwamba kudaniriza chiwawa cha nkhondu. Sonu yiwu ŵati adaniriza chiwawa cha nkhondu, Chiuta wauneneska wanguthereska Yerobowamu ndi Ayisirayeli wosi pa masu paku Abiya ndi ŵanthu a ku Yuda. 16 Ayisirayeli anguthaŵa pa masu pa ŵanthu a ku Yuda, ndipu Chiuta wanguŵapereka mu janja lawu. 17 Abiya ndi ŵanthu ŵaki angubaya Ayisirayeli anandi. Ayisirayeli angulutirizga kubayika, ndipu anthulumi 500,000 wo angusambizika mo angachitiya nkhondu* angubayika. 18 Mwaviyo, Ayisirayeli angulengeseka pa nyengu yeniyi, kweni anthulumi a ku Yuda anguphara nkhondu chifukwa chakuti anguthemba* Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali.+ 19 Abiya wangulutirizga kutchimbiza Yerobowamu ndipu wangumuphanga matawuni. Iyu wanguphanga Beteli+ ndi matawuni ngaki ngamanangamana,* Yeshana ndi matawuni ngaki ngamanangamana kweniso Efurayini+ ndi matawuni ngaki ngamanangamana. 20 Yerobowamu wangujapu so wanthazi cha mu nyengu yaku Abiya. Pavuli paki, Yehova wangumulanga ndipu wangufwa.+
21 Abiya wangulutirizga kuja wanthazi. Pati pajumpha nyengu, iyu wanguto anthukazi 14,+ ndipu wangubala ŵana anthulumi 22, kweniso ŵana anthukazi 16. 22 Mbiri yosi yaku Abiya, vo wanguchita ndipuso mazu ngaki, vikulembeka mu vo mchimi Ido wakulemba.*+
14 Pavuli paki, Abiya wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali, ndipu angumuŵika mu Tawuni yaku Davidi.+ Mwana waki Asa ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu. Mu mazuŵa ngaki, charu chingupumuwa kwa vyaka 10.
2 Asa wanguchita vinthu vo Yehova Chiuta waki wativiwona kuti vamampha kweniso vakwenere. 3 Iyu wangutuzgamu maguŵa nga sembi ngachilendu+ ndipuso malu ngapachanya. Wanguphwanya vipilala vakupaturika+ ndipuso wanguwisiya pasi mapolu ngakupaturika.*+ 4 Kweniso iyu wangukambiya ŵanthu a ku Yuda kuti apenji Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali ndi kusunga Dangu ndipuso vo Chiuta wakulamula. 5 Mumatawuni ngosi nga ku Yuda, Asa wangutuzgamu malu ngapachanya ndipuso malu ngakuŵikapu vakununkhira.+ Mu nyengu ya ulamuliru waki, mu ufumu waki mwengavi chechosi chakutimbanyizga. 6 Iyu wanguzenga matawuni nga mipanda yakukho ku Yuda,+ pakuti mucharu cho mwengavi chinthu chechosi chakutimbanyizga kweniso mwengavi nkhondu yakulimbana nayu mu vyaka venivi, chifukwa Yehova wanguchitiska kuti wapumuwi.+ 7 Iyu wangukambiya ŵanthu a ku Yuda kuti: “Tiyeni tizengi matawuni ngenanga ndipuso tingazungulizi ndi mipanda, tinyumba takuthopoka+ kweniso tiŵikeku mageti* ndi akabali. Pakuti charu ichi checheŵaka, chifukwa tapenja Yehova Chiuta widu. Isi tamupenja ndipu iyu wachitiska kuti tipumuwi muvigaŵa vosi.” Mwaviyo, yiwu angufiska kugwira ntchitu yakuzenga.+
8 Asa wenga ndi asilikali 300,000 akutuliya ku Yuda wo apinganga vishangu vikuluvikulu kweniso mikondu. Iyu wenga so ndi asilikali anthazi 280,000 akutuliya ku Benjamini wo apinganga vishangu vimanavimana* kweniso mauta.*+
9 Pati pajumpha nyengu, Zera wa ku Ifiyopiya, wanguza ndi asilikali 1 miliyoni kweniso magaleta 300 kuzichita nkhondu ndi Asa.+ Zera wati wafika ku Maresha,+ 10 Asa wanguluta kuti wakachiti nayu nkhondu, ndipu yiwu angundanda mumzeri wakunozgeke nkhondu mu Dambu la Zefata ku Maresha. 11 Sonu Asa wangudaniriziya Yehova Chiuta waki+ ndipu wangukamba kuti: “Yimwi Yehova, asani mukhumba kovya, mutoliyaku kanthu cha kuti wo mukhumba kovya alipu anandi pamwenga alivi nthazi.+ Tiwovyeni Yehova Chiuta widu, pakuti isi tithemba* yimwi,+ ndipu taza mu zina linu kuzilimbana ndi chigulu ichi.+ Yimwi Yehova, ndimwi Chiuta widu. Mungazomerezanga cha kuti munthu wakuluskeni nthazi.”+
12 Mwaviyo, Yehova wanguthereska ŵanthu a ku Ifiyopiya pa masu paku Asa ndi pa masu pa ŵanthu a ku Yuda, ndipu ŵanthu a ku Ifiyopiya anguthaŵa.+ 13 Asa limoza ndi ŵanthu wo ŵenga nayu, anguŵatchimbiza mpaka ku Gerari,+ ndipu ŵanthu a ku Ifiyopiya angulutirizga kubayika mpaka pengavi yo wenga wamoyu, pakuti Yehova limoza ndi asilikali ŵaki ndiyu waŵatimbinyuwanga. Pavuli paki, yiwu anguyola vinthu vinandi. 14 Yiwu angubwanganduwa so matawuni ngosi ngakuzunguliya Gerari, chifukwa mantha ngaku Yehova nganguŵako ŵanthu a mumatawuni ngenanga. Yiwu anguto vinthu vinandi mumatawuni ngenanga, pakuti mwenga vinthu vinandi vakuti angato. 15 Anguyukiya so mahema nga ŵanthu wo ŵenga ndi viŵetu, ndipu anguphanga viŵetu vinandi kweniso ngamila. Pakumaliya, yiwu anguwere ku Yerusalemu.
15 Sonu mzimu waku Chiuta unguza paku Azariya mwana waku Odedi. 2 Iyu wanguluta kuchikumana ndi Asa ndipu wangumukambiya kuti: “Avwani yimwi Fumu Asa ndi ŵanthu wosi a ku Yuda ndipuso ku Benjamini! Yehova we namwi asani mulutirizgengi kuja ndi iyu.+ Ndipu asani yimwi mulutirizgengi kumupenja, iyu wazomerezengi kuti mumusaniyi,+ kweni asani mumujowongi, nayu wakujowoningi.+ 3 Ayisirayeli anguja kwa nyengu yitali* kwambula Chiuta wauneneska, kwambula wasembi wakuti wasambizengi ndipuso kwambula dangu.+ 4 Kweni yiwu ŵati awere kwaku Yehova Chiuta waku Isirayeli pa nyengu ya masuzgu ngawu ndi kumupenjapenja, iyu wanguzomereza kuti amusaniyi.+ 5 Pa nyengu yeniyo, pengavi munthu yo wayendanga mwakufwasa,* chifukwa penga vinthu vinandi vo vatimbanyizganga ŵanthu wo ajanga muvigaŵa va charu cho. 6 Mtundu wayukiyanga mtundu unyaki, ndipu tawuni yayukiyanga tawuni yinyaki, chifukwa Chiuta wanguchitiska kuti atimbanyizgiki ndi masuzgu ngakupambanapambana.+ 7 Kweni yimwi muje ndi nthazi kweniso mungagongowanga cha,*+ pakuti mulondiyengi mphotu chifukwa cha ntchitu yinu.”
8 Asa wati wavwa ŵaka mazu ngenanga kweniso uchimi wa mchimi Odedi, wanguja ndi chiganga ndipu wangutuzgamu angoza akuseruska mucharu chosi cha Yuda+ kweniso cha Benjamini, ndi mumatawuni ngosi ngo iyu wanguphanga muvigaŵa vamapiri va Efurayemu. Iyu wanguweziyapu so guŵa la sembi laku Yehova lo lenga kumasu kwa khondi la nyumba yaku Yehova.+ 9 Asa wanguwunganisa so ŵanthu wosi a ku Yuda ndipuso a ku Benjamini limoza ndi alendu wo ajanga pakati pawu akutuliya mu fuku laku Efurayemu, laku Manasi ndipuso laku Simiyoni.+ Ŵanthu ŵenaŵa anguthaŵiya kwaku iyu kutuliya ku Isirayeli ŵati awona kuti Yehova Chiuta waki we nayu, ndipu ŵengapu anandi ukongwa. 10 Mwaviyo, yiwu anguwunganisika pamoza ku Yerusalemu mu mwezi wachitatu, mu chaka cha 15 cha ulamuliru waku Asa. 11 Pa zuŵa lenili, angupereka sembi ng’ombi 700 ndipuso mbereri 7,000 kwaku Yehova kutuliya pa vinthu vo anguphanga. 12 Yiwu anguchita phanganu lakuti apenjengi Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali ndi mtima wawu wosi ndipuso ndi umoyu wawu wosi.+ 13 Kweniso kuti munthu weyosi yo walekengi kupenja Yehova Chiuta waku Isirayeli wabayikengi, kwali ndi mwana pamwenga mura, munthulumi pamwenga munthukazi.+ 14 Sonu yiwu angulapizga kwaku Yehova mwakukweza mazu, angudaniriza mwakukondwa ndipuso angumba mbata* ndi masengwi. 15 Ndipu ŵanthu wosi a ku Yuda angukondwa ndi vo angulapizga, pakuti yiwu angulapizga ndi mtima wawu wosi, kweniso angumupenja mwakukhumbisiska ndipu iyu wanguzomereza kuti amusaniyi.+ Yehova wangulutirizga kuchitiska kuti apumuwi muvigaŵa vosi.+
16 Fumu Asa yingutuzgapu so ambuyaki a Mayaka+ pa udindu wa ufumukazi, chifukwa angupanga ngoza wakuseruska ukongwa kuti ŵanthu asopiyengi polu lakupaturika.*+ Asa wangudumuwa ngoza wawu wakuseruska, wangumuvikita ndipuso wanguchimuwotcha mu Dambu la Kidironi.+ 17 Kweni malu ngapachanya wangungatuzgamu cha+ mu Isirayeli.+ Chinanga kuti venga viyo, mtima waku Asa wenga wamphumphu* pa umoyu waki wosi.*+ 18 Asa wanguto vinthu vo iyu ndi awisi anguvitowesa ndipu wanguza navu munyumba yaku Chiuta wauneneska. Vinthu vo wanguza navu venga siliva, golidi kweniso viyaŵi vakupambanapambana.+ 19 Pengavi so nkhondu mpaka mu chaka cha 35 cha ulamuliru waku Asa.+
16 Mu chaka cha 36 cha ulamuliru waku Asa, Basha fumu+ ya ku Isirayeli wanguza kuziyukiya Yuda, ndipu wangwamba kuzenga* Rama,+ kuti ŵanthu alekengi kutuwa pamwenga kuluta kwaku* Asa fumu ya ku Yuda.+ 2 Ivi vati vachitika, Asa wanguto siliva kweniso golidi muvipinda vakusungamu chuma va munyumba yaku Yehova+ kweniso va munyumba ya fumu* ndipu wanguvitumiza kwaku Beni-hadadi fumu ya ku Siriya+ yo wajanga ku Damasiko. Ndipu Asa wangukamba kuti: 3 “Pe phanganu pakati paku ini ndi yiwi kweniso pakati pa ada ndi awusu. Ndakutumiziya siliva kweniso golidi. Iza uziswi phanganu lo le pakati paku yiwi ndi Basha fumu ya ku Isirayeli, kuti iyu watuweku kwaku ini.”
4 Beni-hadadi wanguvwiya Fumu Asa ndipu wangutuma ŵara ŵa asilikali ŵaki kuti akachiti nkhondu ndi matawuni nga ku Isirayeli. Yiwu anguyukiya Iyoni,+ Dani,+ Abelu-mayimu kweniso malu ngosi ngakusungamu vinthu nga mumatawuni nga ku Nafutali.+ 5 Basha wati wavwa ŵaka venivi, nyengu yeniyo wanguleka kuzenga* Rama ndipu wangujowo ntchitu yaki. 6 Pavuli paki, Fumu Asa yingudanisa Ayuda wosi, ndipu yiwu anguchinyamuwa mya kweniso mathabwa ngo Basha wazengiyanga ku Rama.+ Vinthu venivi Fumu Asa yinguzenge*+ tawuni ya Geba+ ndi ya Mizipa.+
7 Pa nyengu yeniyi, Haneni+ yo wenga wakuwona* wanguza kwaku Asa fumu ya ku Yuda ndipu wangumukambiya kuti: “Chifukwa chakuti unguthemba* fumu ya ku Siriya ndipu unguthemba* Yehova Chiuta waku cha, asilikali a fumu ya ku Siriya, athaŵa mu manja mwaku.+ 8 Asi asilikali a ku Ifiyopiya ndi a ku Libiya ŵenga anandi ukongwa ndipuso ŵenga ndi magaleta nganandi kweniso ŵanthu akukwera pa mahachi? Kweni chifukwa chakuti unguthemba Yehova, iyu wanguŵapereka mu manja mwaku.+ 9 Pakuti masu ngaku Yehova ngatendatenda pacharu chosi,+ kuti walongo nthazi zaki pakovya ŵanthu wo mtima wawu ngwamphumphu* kwaku iyu.+ Yiwi wachita vinthu mwauzereza pa nkhani iyi. Kwamba sonu paŵengi nkhondu zakulimbana nawi.”+
10 Kweni Asa wangumukwiyiya ukongwa wakuwona* ndipu wangumuŵika mujeri,* pakuti wangumufyiya mtima chifukwa cha venivi. Ndipu pa nyengu yeniyi Asa wangwamba kuchitiya nkhaza ŵanthu anyaki. 11 Mbiri yaku Asa kutuwa pakwamba mpaka pakumaliya, yikulembeka mu Buku la Mafumu nga ku Yuda ndi nga ku Isirayeli.+
12 Mu chaka cha 39 cha ulamuliru waku Asa, maphazi ngaki nganguchita matenda, mpaka wangutama ukongwa. Kweni chinanga mphanyengu yo watamanga, iyu wangung’anamukiya kwaku Yehova cha, kweni ku ŵanthu akuchizga. 13 Pavuli paki, Asa wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali.+ Iyu wangufwa mu chaka cha 41 cha ulamuliru waki. 14 Mwaviyo, angumuŵika mumuwunda ukulu wo wangujikumbiya mu Tawuni yaku Davidi+ ndipu angumugoneka pabedi lo angudapu mafuta nga basamu ndi mafuta ngapade ngo angupanga mwakusazga vinthu vakupambanapambana.+ Kweniso angumupembe chimotu chikulu pa maliru ngaki.*
17 Ndipu mwana waki Yehosafati+ ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu. Iyu wanguchitiska kuti ufumu waki uje wanthazi mu Isirayeli. 2 Yehosafati wanguŵika asilikali mumatawuni ngosi nga mipanda yakukho nga ku Yuda, ndipuso wangujintha misasa ya asilikali mucharu chosi cha Yuda kweniso mumatawuni nga ku Efurayemu ngo awisi a Asa anguphanga.+ 3 Yehova wangulutirizga kuŵa nayu Yehosafati, chifukwa iyu wangwenda mu nthowa zakali zaku Davidi mpapi waki wakali,+ ndipu wangupenjapu Abala cha. 4 Pakuti iyu wangupenja Chiuta wa awisi,+ ndipu wangulondo* dangu laki mumalu mwakulondo vo Ayisirayeli achitanga.+ 5 Yehova wanguchitiska kuti ufumu ujalikiskiki mu janja laku Yehosafati.+ Ayuda wosi angulutirizga kumupaska mphasu, ndipu wenga ndi chuma chinandi kweniso unkhankhu ukulu.+ 6 Mtima waki unguchita chiganga pakulondo nthowa zaku Yehova, ndipu wangutuzgamu malu ngapachanya+ kweniso mapolu ngakupaturika*+ mu Yuda.
7 Mu chaka chachitatu cha ulamuliru waki, iyu wangutuma alongozgi ŵaki, Beni-hayili, Obadiya, Zekariya, Netaneli ndi Mikaya kuti akasambizi mumatawuni nga ku Yuda. 8 Yiwu ŵenga limoza ndi Alevi yaŵa: Shemaya, Netaniya, Zebadiya, Asaheli, Shemiramoti, Yehonatani, Adoniya, Tobiya ndipuso Tobu-adoniya. Kweniso ŵenga ndi Elishama ndipuso Yehoramu wo ŵenga asembi.+ 9 Yiwu angwamba kusambiza ku Yuda ndipu apinganga buku la Dangu laku Yehova.+ Angwenda mumatawuni ngosi nga ku Yuda kuti akasambizi ŵanthu.
10 Ndipu mantha ngakutuliya kwaku Yehova nganguko maufumu ngosi nga vyaru vakuzunguliya Yuda. Yiwu anguchita cha nkhondu ndi Yehosafati. 11 Afilisiti anguza ndi mphasu kweniso ndalama kwaku Yehosafati kuti zije msonkhu. Ŵanthu a ku Arabu anguza ndi mbereri zinthulumi 7,700 ndipuso aphongu 7,700 kutuliya pa viŵetu vawu.
12 Yehosafati wangulutirizga kuja ndi nthazi,+ kweniso wangulutirizga kuzenga malu nga mipanda yakukho+ ndipuso matawuni ngakusungamu vinthu+ ku Yuda. 13 Iyu wanguchita ntchitu zikuluzikulu mumatawuni nga ku Yuda, ndipu wenga ndi asilikali anthazi ku Yerusalemu. 14 Yiwu angugaŵika mu magulu mwakukoliyana ndi nyumba za awusewu, ndipu magulu ngawu ndi yanga: kutuliya mu Yuda penga alongozgi a magulu nga ŵanthu 1,000, ndipu wakwamba wenga Adina yo wenga mulongozgi. Iyu wenga ndi asilikali anthazi 300,000.+ 15 Wachiŵi kwaku iyu wenga Yehohanani yo wenga mulongozgi, ndipu wenga ndi asilikali 280,000. 16 Pasi paki penga so Amasiya mwana waku Zikiri yo wangujipereka kuchita uteŵeti waku Yehova. Amasiya wenga ndi asilikali anthazi 200,000. 17 Ndipu kutuliya ku Benjamini+ penga Eliyada yo wenga msilikali wanthazi. Iyu wenga ndi anthulumi 200,000 wo apinganga mauta kweniso vishangu.+ 18 Wachiŵi kwaku iyu wenga Yehozabadi, ndipu iyu wenga ndi anthulumi 180,000 wo ŵenga akunozgeka kuchita nkhondu. 19 Yaŵa ndiwu ateŵetiyanga fumu kusazgapu pa ŵanthu wo fumu yinguŵaŵika mumatawuni nga mipanda yakukho mucharu chosi cha Yuda.+
18 Yehosafati wenga ndi chuma chinandi kweniso unkhankhu ukulu,+ kweni wanguchita phanganu la nthengwa* ndi Ahabu.+ 2 Sonu pati pajumpha vyaka, iyu wanguluta kwaku Ahabu ku Samariya+ ndipu Ahabu wangumubayiya* mbereri ndipuso ng’ombi zinandi limoza ndi ŵanthu wo wanguza nawu. Ahabu wanguchiska* Yehosafati kuti akayukiyi Ramoti-giliyadi.+ 3 Sonu Ahabu fumu ya ku Isirayeli wangufumba Yehosafati fumu ya ku Yuda kuti: “Kumbi ulutengi nani ku Ramoti-giliyadi?” Iyu wangumuka kuti: “Yiwi ndi ini te amoza, ŵanthu ŵangu ndi ŵanthu ŵaku mbamoza, ndipu ndikuwovyengi pa nkhondu.”
4 Yehosafati wangukambiya fumu ya ku Isirayeli kuti: “Chakwamba uvwi dankha vo Yehova wakambengi.”+ 5 Sonu fumu ya ku Isirayeli yinguwunganisa achimi wosi pamoza. Yiwu ŵengapu anthulumi 400, ndipu yinguŵakambiya kuti: “Kumbi tiluti kuchichita nkhondu ndi tawuni ya Ramoti-giliyadi, pamwenga ndingalutanga cha?” Yiwu angumuka kuti: “Lutani, ndipu Chiuta wauneneska wayiperekengi mu manja mwinu fumu.”
6 Sonu Yehosafati wangukamba kuti: “Kumbi kunu kulivi mchimi waku Yehova?+ Tiyeni tifumbi Chiuta kuziya mwaku iyu.”+ 7 Fumu ya ku Isirayeli yati yavwa venivi yingukambiya Yehosafati kuti: “Kwaja munthu yumoza+ yo tingafumbaku vo Yehova wakambengi; kweni nditimutinkha, pakuti iyu wakambapu cha uchimi wamampha wakukwaskana ndi ini, kweni wakamba vinthu viheni pe nyengu zosi.+ Munthu mwenuyu ndi Mikaya mwana waku Imula.” Kweni Yehosafati wangukamba kuti: “Mungakambanga viyo cha fumu.”
8 Sonu fumu ya ku Isirayeli yingudana nduna ndi kuyikambiya kuti: “Kadani Mikaya mwana waku Imula, ndipu uzi nayu kunu liŵiliŵi.”+ 9 Fumu ya ku Isirayeli ndipuso Yehosafati fumu ya ku Yuda anguja pamipandu yawu yaufumu, ndipu anguvwala vakuvwala vawu vaufumu. Yiwu anguja pamalu ngakukhwemiyapu mbewu ngo nge pageti la ku Samariya ndipu achimi wosi akambanga mauchimi pa masu pawu. 10 Sonu Zedekiya mwana waku Kenana wangujipangiya masengwi ngachisulu ndipu wangukamba kuti: “Yehova wakamba kuti, ‘Mwamubaya* ŵanthu a ku Siriya ndi masengwi yanga mpaka kuŵamaliya limu.’” 11 Achimi anyaki wosi nawu so akambanga uchimi wakuyanana ŵaka kuti: “Lutani ku tawuni ya Ramoti-giliyadi ndipu mwakuyithereska;+ Yehova wayiperekengi mu manja mwinu fumu.”
12 Munthu yo wanguluta kuchidana Mikaya wangumukambiya kuti: “Awona! Achimi anyaku wosi akamba vinthu vamampha kwa fumu. Nawi ukakambi nge yiwu;+ ukakambi vinthu vamampha.”+ 13 Kweni Mikaya wangukamba kuti: “Ndilapizga mu zina laku Yehova Chiuta wamoyu kuti ndamulongoro chechosi cho Chiuta wangu wandikambiya.”+ 14 Sonu iyu wanguza ko kwenga fumu ndipu fumu yingumufumba kuti: “Mikaya, kumbi tiluti kuchichita nkhondu ndi tawuni ya Ramoti-giliyadi, pamwenga ndingalutanga cha?” Nyengu yeniyo, Mikaya wangumuka kuti: “Lutani ndipu mwakuyithereska, yiwu aperekekengi mu manja mwinu.” 15 Fumu yati yavwa venivi yingumufumba kuti: “Ndikuchitiskengi kalinga kuti ulapizgi kuti undikambiyengi uneneska pe mu zina laku Yehova?” 16 Sonu iyu wangukambiya fumu kuti: “Ndiwona Ayisirayeli wosi ambininika mumapiri nge mbereri zambula mliska.+ Ndipu Yehova wakamba kuti: ‘Mbereri izi zilivi mliska. Weyosi wawere kunyumba yaki mwa chimangu.’”
17 Pavuli paki, fumu ya ku Isirayeli yingukambiya Yehosafati kuti: “Asi ndingukukambiya kuti, ‘Iyu wazamukambapu uchimi wamampha cha wakukwaskana ndi ini, kweni wazamukamba vinthu viheni pe’?”+
18 Mikaya wangukamba kuti: “Sonu vwani vo Yehova wakamba: Ndinguwona Yehova waja pampandu waki waufumu+ ndipu mizinda yosi yakuchanya+ yinguma kumaryi ndipuso kumazge kwaki.+ 19 Sonu Yehova wangukamba kuti, ‘Ndiyani wakengi kuchipusisa Ahabu fumu ya ku Isirayeli kuti waluti ku Ramoti-giliyadi ndi kuchifwiya kweniko?’ Munyaki wakambanga vinyaki, ndipu munyaki nayu wakambanga so vinyaki. 20 Sonu mzimu* unyaki+ unguza ndipu unguma pa masu paku Yehova ndi kukamba kuti, ‘Ini ndakumupusisa,’ Yehova wangufumba kuti, ‘Wakumupusisa wuli?’ 21 Mzimu wo ungumuka kuti, ‘Ndikengi ndipu ndamuja mzimu waboza mumulomu mwa achimi ŵaki wosi.’ Chiuta wangukamba kuti, ‘Wakumupusisa nadi, ndipu wamufiska kuchita venivi. Luta ukachiti venivo.’ 22 Sonu Yehova waŵika mzimu waboza mumulomu mwa achimi ŵinu yaŵa,+ kweni Yehova wakamba kuti soka likuwiyeningi.”
23 Zedekiya+ mwana waku Kenana wanguza pafupi ndipu wangupuma Mikaya+ padakama+ ndi kukamba kuti: “Vaja wuli kuti mzimu waku Yehova utuwi mwaku ini ndi kulongoro ndi yiwi?”+ 24 Mikaya wangumuka kuti: “Wazamuziŵa pa zuŵa lo wazamuselere muchipinda chamukati kuti ukabisami.” 25 Sonu fumu ya ku Isirayeli yingukamba kuti: “Toni Mikaya mukamupereki kwaku Amoni mulongozgi wa tawuni ndipuso kwaku Yowashi mwana wa fumu. 26 Mukaŵakambiyi kuti, ‘Fumu yakamba kuti: “Munthu uyu mumuŵiki mujeri+ ndipu mumupaskengi chakurya chimanavi kweniso maji ngamanavi mpaka po ndawere mwa chimangu.”’” 27 Kweni Mikaya wangukamba kuti: “Asani mwamuwe mwa chimangu, ndikuti Yehova walongoro nani cha.”+ Pavuli paki wangukamba so kuti: “Mwaŵanthu mosi muvwi venivi.”
28 Sonu fumu ya ku Isirayeli limoza ndi Yehosafati fumu ya ku Yuda, anguluta ku Ramoti-giliyadi.+ 29 Fumu ya ku Isirayeli yingukambiya Yehosafati kuti: “Ini ndijisinthengi kuti ndileki kuziŵika ndipu ndichitengeku nkhondu, kweni yiwi uvwali vakuvwala vaku vaufumu.” Sonu fumu ya ku Isirayeli yingujisintha ndipu yiwu angwamba kuchita nkhondu. 30 Fumu ya ku Siriya yingulamula alongozgi ŵa asilikali wo akweranga pamagaleta kuti: “Mungalimbananga ndi weyosi cha, kwali wangaŵa mumana pamwenga mura, kweni fumu ya ku Isirayeli pe.” 31 Ŵara ŵa asilikali wo akweranga pamagaleta ŵati awona ŵaka Yehosafati angukambiskana kuti: “Yeniyi ndi fumu ya ku Isirayeli.” Sonu yiwu angung’anamuka ndipu angwamba kulimbana nayu; kweni Yehosafati wangwamba kudaniriza kuti amuwovyi,+ ndipu Yehova wangumuwovya. Nyengu yeniyo, Chiuta wanguchitiska kuti amuleki. 32 Ŵara ŵa asilikali wo akweranga pamagaleta ŵati aziŵa kuti ndi fumu ya ku Isirayeli cha, nyengu yeniyo anguwelere ndipu anguleka kumulondo.
33 Munthu munyaki wanguguza uta waki ndipu wanguponya muvu. Iyu waponyanga ŵaka nge nkhuponya,* ndipu muvu unguhoma fumu ya ku Isirayeli pamalu ngo chakuvwala chaki chamamba ngavisulu chalungananga. Mwaviyo fumu yingukambiya munthu yo wayendesanga galeta laki kuti: “Ng’anamuka undituzgemu munu mumalu ngakuchitiyamu nkhondu,* pakuti ndapwetekeka ukongwa.”+ 34 Nkhondu yingukuwa ukongwa pa zuŵa ili. Fumu ya ku Isirayeli anguyimika mugaleta laki mwakulereskana ndi ŵanthu a ku Siriya ndipu anguchita kuyikoku mpaka mazulu. Lumwi lichisere, iyu yingufwa.+
19 Yehosafati fumu ya ku Yuda wanguwere kunyumba yaki* ku Yerusalemu umamphaumampha.*+ 2 Yehu+ mwana waku Haneni+ wakuwona viwona wanguluta kuchikumana ndi Fumu Yehosafati, ndipu wanguyikambiya kuti: “Kumbi mutenere kuwovya munthu muheni,+ ndipuso kumbi mutenere kwanja ŵanthu wo atinkha Yehova?+ Chifukwa cha venivi Yehova wakukwiyiyani. 3 Chinanga kuti ve viyo, pe vinthu vamampha vo vasanirika mwaku yimwi,+ pakuti mungutuzgamu mapolu ngakupaturika* mucharu ndipuso mungunozga mtima winu kuti mupenji* Chiuta wauneneska.”+
4 Yehosafati wangulutirizga kuja ku Yerusalemu, ndipu wanguluta so ku ŵanthu kutuwa ku Beresheba mpaka kuchigaŵa chamapiri cha Efurayemu+ kuti wakaŵachiski kuti awere kwaku Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali.+ 5 Iyu wangusankha so ŵanthu kuti aje akweruzga mucharu chosi, mumatawuni ngosi nga mipanda yakukho nga ku Yuda, tawuni ndi tawuni.+ 6 Ndipu wangukambiya akweruzga kuti: “Muphweriyengi ndi vo muchita, pakuti muyeruzgiya munthu cha kweni muyeruzgiya Yehova, ndipu iyu we namwi pa nyengu yo mupereka cheruzgu.+ 7 Sonu zomerezani kuti mantha ngakutuliya kwaku Yehova ngaje paku yimwi.+ Phweriyani ndi vo muchita, pakuti Yehova Chiuta widu ngwambula urunji cha,+ watanjiya cha,+ kweniso walonde chinyeda cha.”+
8 Mu Yerusalemu, Yehosafati wangusankha so Alevi anyaki, asembi ndipuso alongozgi a nyumba za awusewu za Ayisirayeli kuti ateŵetiyengi nge akweruzga aku Yehova kweniso kuti ayeruzgengi milandu ya ŵanthu a ku Yerusalemu.+ 9 Ndipu wanguŵalamula kuti: “Ivi ndivu muchitengi mwakopa Yehova, mwakugomezgeka kweniso ndi mtima wosi:* 10 Asani abali ŵinu wo aja mumatawuni ngawu aza ndi mulandu wakukwaskana ndi kudira ndopa,+ pamwenga fumbu lakukwaskana ndi dangu, ulongozgi, fundu ndipuso vyeruzgu, yimwi muŵatcheŵeskengi kuti aleki kuja ndi mulandu pa masu paku Yehova. Asani po cha, ukali waki ukuwiyeningi limoza ndi abali ŵinu. Yimwi mutenere kuchita venivi kuti muleki kuja ndi mulandu. 11 Amariya wasembi mura ndiyu wakuwoneriyeningi pa nkhani yeyosi yakukwaskana ndi Yehova.+ Zebadiya mwana waku Ishimayeli ndiyu wajengi mulongozgi wa nyumba yaku Yuda pa nkhani yeyosi yakukwaskana ndi fumu. Ndipu Alevi ndiwu akuwoneriyeningi. Jani ndi nthazi kweniso chitanipu kanthu, ndipu Yehova waŵi ndi ŵanthu wo achita vinthu vamampha.”*+
20 Pavuli paki, Amowabu,+ Aamoni+ limoza ndi Amonimu* anyaki anguza kuzichita nkhondu ndi Yehosafati. 2 Sonu ŵanthu angukambiya Yehosafati kuti: “Kwaza chigulu cha ŵanthu kuzichita nawi nkhondu kutuliya kuchigaŵa cha kunyanja,* kutuliya ku Edomu+ ndipu ŵe ku Hazazoni-tamara, kung’anamuwa ku Eni-gedi.”+ 3 Yehosafati wati wavwa ivi wanguchita mantha, ndipu wangusimikiza* kupenja Yehova.+ Mwaviyo, wangupharazga mu Yuda yosi kuti ŵanthu afungi. 4 Ŵanthu a ku Yuda anguwungana pamoza kuti afumbi Yehova.+ Yiwu angutuliya mumatawuni ngakupambanapambana nga ku Yuda kuti afumbi Yehova.
5 Sonu Yehosafati wanguma pakati pa mpingu wa ŵanthu a ku Yuda kweniso a ku Yerusalemu munyumba yaku Yehova panthazi pa balaza lasonu, 6 ndipu wangukamba kuti:
“Yimwi Yehova Chiuta wa apapi ŵidu akali, asi ndimwi Chiuta kuchanya?+ Asi mwe ndi mazaza pa maufumu ngosi nga mitundu ya ŵanthu?+ Mu janja linu mwe nthazi, ndipu palivi yo wangamaku kwaku yimwi.+ 7 Yimwi Chiuta widu, asi mungudikisa ŵanthu wo ajanga mucharu ichi pa masu pa ŵanthu ŵinu Ayisirayeli, ndipu munguchipereka kuti chije chihara cha mphapu* ya mubwezi winu Abrahamu mpaka muyaya?+ 8 Ndipu yiwu anguja mucharu chenichi, kweniso angukuzengiyani malu ngakupaturika ngakuziŵika ndi zina linu,+ ndipu angukamba kuti, 9 ‘Asani soka latiwiya, kaya ndi lipanga, cheruzgu chakuŵaŵa, mulili pamwenga nja, isi timengi pa masu pinu panthazi pa nyumba iyi (pakuti zina linu le munyumba iyi)+ ndi kukupemphani kuti mutiwovyi pa masuzgu ngidu, ndipu yimwi muvwengi ndi kutitaska.’+ 10 Sonu wonani, kwaza ŵanthu a ku Amoni, a ku Mowabu ndi a kuchigaŵa chamapiri cha Seiri,+ wo yimwi munguzomereza cha kuti Ayisirayeli aŵayukiyi pa nyengu yo atuwanga mucharu cha Ijipiti. Ndipu Ayisirayeli anguŵaleka ŵanthu ŵenaŵa kweniso anguŵabaya cha.+ 11 Sonu yiwu atitiweze mwakuza kunu kuti atidikisi pa chihara chinu cho yimwi mukutipaska kuti chije chidu.+ 12 Yimwi Chiuta widu, kumbi muŵayeruzgengi cha?+ Pakuti isi tilivi nthazi kuti tilimbani ndi chigulu chikulu ichi cho chaza kuzitiyukiya. Ndipuso tiziŵa cha vakuti tichiti,+ kweni masu ngidu nge kwaku yimwi.”+
13 Pa nyengu iyi, ŵanthu wosi a ku Yuda anguma pa masu paku Yehova, limoza ndi ŵana ŵawu anamana, awolu ŵawu kweniso ŵana ŵawu.*
14 Sonu mzimu waku Yehova unguza paku Yahaziyeli yo wenga pakati pa mpingu wenuwu. Yahaziyeli wenga mwana waku Zekariya mwana waku Benaya mwana waku Yeyiyeli mwana waku Mataniya, Mlevi wakutuliya pa ŵana aku Asafu. 15 Iyu wangukamba kuti: “Vwani yimwi mwaŵanthu mosi a ku Yuda kweniso ŵanthu a ku Yerusalemu ndi Fumu Yehosafati! Yehova wakamba kuti, ‘Mungawopanga cha pamwenga kuchita mantha chifukwa cha chigulu chikulu ichi, pakuti nkhondu njinu cha kweni njaku Chiuta.+ 16 Mawa muziluti kuchichita nawu nkhondu. Pakuza, yiwu ajumphengi kumtunthu wa Zizi, ndipu mwakuŵasaniya kukumaliya kwa dambu mwechendafiki kuchipululu cha Yeruweli. 17 Yimwi muchitengeku cha nkhondu iyi. Muje ŵaka mumalu nginu, ndi kuma jo+ ndipu muwoni utaski waku Yehova wo waperekengi chifukwa chaku yimwi.*+ Yimwi ŵanthu a ku Yuda ndipuso a ku Yerusalemu, mungawopanga cha pamwenga kuchita mantha.+ Mawa muziluti kuchichita nawu nkhondu ndipu Yehova wazamukuŵa namwi.’”+
18 Nyengu yeniyo, Yehosafati wangujikama mpaka chisku chaki pasi, ndipu ŵanthu wosi a ku Yuda ndi a ku Yerusalemu anguwa pasi pa masu paku Yehova kuti asopi Yehova. 19 Sonu Alevi wo ŵenga a mu banja laku Kohati+ ndipuso laku Kora angusoka kuti athamiki Yehova Chiuta waku Isirayeli ndi mazu ngakudaniriza.+
20 Mawa laki, yiwu anguyuka mlenjilenji ndipu anguluta kuchipululu cha Tekowa.+ Achiluta, Yehosafati wanguma ndi kukamba kuti: “Vwani yimwi ŵanthu a ku Yuda ndi ku Yerusalemu! Gomezgani Yehova Chiuta winu kuti muje ndi chiganga.* Gomezgani achimi ŵaki+ ndipu vinthu vikuyendiyeningi umampha.”
21 Yehosafati wati wakambiskana ndi ŵanthu, wangusankha anthulumi kuti ambiyengi+ Yehova kweniso ambengi sumu zakuthamika avwala vakuvwala vakupaturika ndipuso kuti ayendengi panthazi pa anthulumi wo angupinga vidya vankhondu. Yiwu akambanga kuti: “Wongani Yehova, chifukwa chanju chaki chambula kumala ntchamuyaya.”+
22 Yiwu ŵati ayamba kumba sumu zakuthamika mwakukondwa, Yehova wanguŵika anthulumi kuti abisamiyi ŵanthu a ku Amoni, a ku Mowabu ndipuso a kuchigaŵa chamapiri cha Seiri wo anguza kuziyukiya Yuda, ndipu yiwu angwamba kubayana ŵijaŵija.+ 23 Aamoni ndi Amowabu anguyukiya ŵanthu a kuchigaŵa cha mapiri cha Seiri+ kuti aŵabayi ndi kuŵapeye limu. Yiwu ŵati amaliza kubaya ŵanthu a ku Seiri, angwamba kubayana ŵijaŵija.+
24 Sonu ŵanthu a ku Yuda ŵati afika pakanyumba kakuthopoka ka mulonda ko kenga muchipululu,+ ndi kulereska ko kwenga chigulu cha ŵanthu, anguwona mathupi ngawu ngo ngenga pasi,+ pengavi munthu wamoyu. 25 Sonu Yehosafati ndi ŵanthu ŵaki anguza kuziyola vinthu va ŵanthu ŵenaŵa. Yiwu angusaniya vinthu vinandi, vakuvwala ndipuso vinthu vakuzirwa, vo anguzuwa ŵanthu yaŵa kuti vije vawu, ndipu vengapu vinandi ukongwa mpaka angutondeka kunyamuwa.+ Vinguŵatole mazuŵa ngatatu kuti amalizi kututuwa vinthu venivi pakuti vengapu vinandi ukongwa. 26 Pa zuŵa lachinayi anguwungana pamoza mu Dambu la* Beraka ndipu kwenuku anguthamika* Yehova. Ndichu chifukwa chaki malu ngenanga angungadana zina lakuti Dambu la Beraka*+ mpaka msanawale.
27 Pavuli paki, anthulumi wosi a ku Yuda ndipuso a ku Yerusalemu wo alongozgekanga ndi Yehosafati, anguwere ku Yerusalemu achikondwa, pakuti Yehova wanguchitiska kuti akondwi, chifukwa wanguthereska arwani ŵawu.+ 28 Sonu yiwu anguza ku Yerusalemu achimba ndi vipangizu vakumbiya va vingwi, mabangu*+ kweniso mbata,*+ ndipu anguluta kunyumba yaku Yehova.+ 29 Ŵanthu a maufumu ngosi nga muvyaru ŵati ŵavwa kuti Yehova wathereska arwani aku Isirayeli, mantha ngakutuliya kwaku Chiuta nganguŵawiya.+ 30 Mwaviyo, ufumu waku Yehosafati wengavi chakutimbanyizga chechosi, ndipu Chiuta wangulutirizga kuchitiska kuti iyu wapumuwi muvigaŵa vosi.+
31 Yehosafati wangulutirizga kulamuliya ku Yuda. Iyu wenga ndi vyaka 35 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 25 ku Yerusalemu. Zina la anyina lenga Azuba, mwana munthukazi waku Shili.+ 32 Yehosafati wangulutirizga kwenda mu nthowa ya awisi a Asa.+ Iyu wangupetuka cha pa nthowa ya awisi ndipuso wanguchita vinthu vo Yehova wativiwona kuti vakwenere.+ 33 Chinanga kuti venga viyo, malu ngapachanya ngangutuzgikamu cha,+ ndipu ŵanthu ŵenga ŵechendanozgi mitima yawu kuti alondo Chiuta wa apapi ŵawu akali.+
34 Mbiri yosi yaku Yehosafati kutuwa pakwamba mpaka pakumaliya, yikulembeka mu mazu ngaku Yehu+ mwana waku Haneni,+ ngo ngasanirika mu Buku la Mafumu nga ku Isirayeli. 35 Pavuli paki, Yehosafati fumu ya ku Yuda wanguchita phanganu ndi Ahaziya fumu ya ku Isirayeli, yo wanguchita vinthu viheni.+ 36 Mwaviyo, iyu wangwamba kugwira nayu ntchitu yakupanga sitima kuti zilutengi ku Tashishi.+ Yiwu angupanga sitima ku Eziyoni-geberi.+ 37 Kweni Eliyezere mwana waku Dodavahu wa ku Maresha wangukamba uchimi wakususkana ndi Yehosafati wakuti: “Chifukwa chakuti wachita phanganu ndi Ahaziya, Yehova wanangengi ntchitu zaku.”+ Mwaviyo sitima zingusweka+ ndipu zingutondeka kuluta ku Tashishi.
21 Pavuli paki, Yehosafati wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali, ndipu angumuŵika limoza ndi apapi ŵaki akali mu Tawuni yaku Davidi. Mwana waki Yehoramu ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.+ 2 Abali aku Yehoramu, kung’anamuwa ŵana anthulumi aku Yehosafati ŵenga Azariya, Yehiyelu, Zekariya, Azariya, Mikayeli ndi Shefatiya. Wosi ŵenaŵa ŵenga ŵana anthulumi aku Yehosafati fumu ya ku Isirayeli. 3 Awusewu anguŵapaska mphasu zinandi zasiliva, zagolidi, vinthu vakuzirwa kweniso matawuni nga mipanda yakukho ku Yuda.+ Kweni ufumu anguwupereka kwaku Yehoramu,+ pakuti ndiyu wenga mwana wawu wakwamba.
4 Yehoramu wati wayamba kulamuliya mu ufumu wa awisi, wanguchitiska kuti ufumu waki uje wakukho mwa kubaya abali ŵaki wosi+ ndi lipanga kweniso alongozgi anyaki a ku Isirayeli. 5 Yehoramu wenga ndi vyaka 32 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 8 ku Yerusalemu.+ 6 Iyu wangwenda mu nthowa ya mafumu nga ku Isirayeli,+ nge mo ŵanthu a munyumba yaku Ahabu anguchitiya, pakuti wanguto mwana munthukazi waku Ahabu kuti waje muwolu waki.+ Ndipu iyu wangulutirizga kuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova. 7 Kweni Yehova wangukhumba cha kubwanganduwa nyumba yaku Davidi chifukwa cha phanganu lo iyu wanguchita ndi Davidi,+ pakuti iyu wangulayizga kuti waperekengi nyali kwaku Davidi ndipuso ku ŵana ŵaki mpaka muyaya.+
8 Mu mazuŵa nga ulamuliru waki, Aedomu angugarukiya Yuda+ ndipu angujisankhiya fumu.+ 9 Mwaviyo, Yehoramu ndi alongozgi ŵa asilikali ŵaki anguyambuka limoza ndi magaleta ngaki ngosi. Iyu wangusoka ndi usiku ndipu wanguthereska Aedomu wo angumuzunguliya limoza ndi alongozgi ŵa asilikali a pamagaleta. 10 Kweni Aedomu ŵeche kugarukiya Yuda mpaka msanawale. Pa nyengu yeniyi, ŵanthu a mutawuni ya Libina+ nawu angugarukiya Yehoramu chifukwa wangujowo Yehova Chiuta wa apapi ŵaki akali.+ 11 Iyu wanguzenga so malu ngapachanya+ pamapiri nga ku Yuda ndipu wanguchitiska kuti ŵanthu wo ajanga ku Yerusalemu aje ambula kugomezgeka kwaku Chiuta,* kweniso wangulandizga Yuda.
12 Pakumaliya, mchimi Eliya wangulembe Yehoramu uthenga+ wakuti: “Yehova Chiuta waku Davidi mpapi waku wakali wakamba kuti, ‘Yiwi wayendamu cha mu nthowa za awusu a Yehosafati+ pamwenga mu nthowa zaku Asa+ fumu ya ku Yuda. 13 Kweni utenda mu nthowa ya mafumu nga ku Isirayeli,+ ndipu wachitiska kuti ŵanthu a ku Yuda kweniso a ku Yerusalemu aje ambula kugomezgeka kwaku Chiuta+ nge mo ŵanthu a munyumba yaku Ahabu+ ŵenge. Yiwi wabaya so abali ŵaku chayiwu,+ ŵanthu a munyumba ya awusu, wo ŵenga amampha kuluska yiwi. 14 Sonu Yehova waŵalangengi ukongwa ŵanthu ŵaku, ŵana ŵaku, awolu ŵaku, kweniso wanangengi vinthu vaku vosi. 15 Yiwi nawi utamengi matenda nganandi, kusazgapu nthenda yo yikongi matumbu ngaku, mpaka po matumbu ngaku ngazamutuliya kubwalu chifukwa cha matenda ngenanga ngo utamengi zuŵa ndi zuŵa.’”
16 Pavuli paki, Yehova wanguvunduwa*+ Afilisiti+ kweniso ŵanthu a ku Arabu+ wo ajanga pafupi ndi Ayifiyopiya kuti akayukiyi Yehoramu. 17 Mwaviyo, yiwu anguyukiya Yuda ndipu angusere mukati ndi kunyamuwa vinthu vosi vo anguvisaniya munyumba ya fumu,*+ kusazgapu ŵana ŵaki anthulumi ndipuso awolu ŵaki. Yehoyahazi* mwana waki munthulumi mumana ukongwa ndiyu yija angumusiliya.+ 18 Vosi ivi vati vachitika, Yehova wangulanga Yehoramu ndi nthenda yambula kuchizgika yo yinguko matumbu ngaki.+ 19 Pati pajumpha vyaka viŵi vamphumphu, matumbu ngaki ngangutuliya kubwalu chifukwa cha matenda ngaki, ndipu iyu wangufwa chifukwa cha kutama ukongwa. Wati wafwa, ŵanthu ŵaki angumupembe cha motu kuti amutumbiki nge mo anguchitiya ndi apapi ŵaki akali.+ 20 Yehoramu wenga ndi vyaka 32 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 8 ku Yerusalemu. Palivi yo wangudandawula iyu wati wafwa. Ŵanthu angumuŵika mu Tawuni yaku Davidi,+ kweni angumuŵika mumasanu nga mafumu cha.+
22 Pavuli paki, ŵanthu a ku Yerusalemu angusankha Ahaziya yo wenga mwana mumana ukongwa waku Yehoramu kuti waje fumu, chifukwa gulu la vigeŵenga lo linguziya limoza ndi ŵanthu a ku Arabu kumsasa, lingubaya ŵana arara wosi aku Yehoramu.+ Mwaviyo, Ahaziya mwana waku Yehoramu wangwamba kulamuliya nge fumu ku Yuda.+ 2 Ahaziya wenga ndi vyaka 22 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa chaka chimoza ku Yerusalemu. Anyina ŵenga a Ataliya+ mzuku* waku Omuri.+
3 Ahaziya nayu wangwenda munthowa za ŵanthu a munyumba yaku Ahabu,+ pakuti anyina ndiwu amulunguchizganga kuti wachitengi vinthu viheni. 4 Iyu wangulutirizga kuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova nge mo ŵanthu a munyumba yaku Ahabu anguchitiya pakuti ndiwu amulunguchizganga awisi ŵati atayika, ndipu ivi vinguchitiska kuti wanangiki. 5 Iyu wanguvwiya ulongozgi wawu ndipu wanguluta ndi Yehoramu mwana waku Ahabu fumu ya ku Isirayeli kuchichita nkhondu ndi Hazayeli+ fumu ya ku Siriya ku Ramoti-giliyadi.+ Kwenuku akuponya mivi mwakugwiriskiya ntchitu uta angumupweteka Yehoramu. 6 Yehoramu wanguwere ku Yezereli+ kuti wakachiri vilonda vaki vo angumupweteka ku Rama pa nyengu yo wachitanga nkhondu ndi Hazayeli fumu ya ku Siriya.+
Ahaziya* mwana waku Yehoramu+ fumu ya ku Yuda wanguluta ku Yezereli kuchiwona Yehoramu+ mwana waku Ahabu chifukwa wangupwetekeka.*+ 7 Chiuta ndiyu wanguchitiska kuti Ahaziya wanangiki pa ulendu waki wakuza kwaku Yehoramu. Iyu wati waza, wanguluta ndi Yehoramu kwaku Yehu+ mzuku* waku Nimushi, yo Yehova wangumusankha* kuti wabayi* ŵanthu a munyumba yaku Ahabu.+ 8 Yehu wati wayamba kupereka cheruzgu panyumba yaku Ahabu, wangusaniya alongozgi a ku Yuda kweniso ŵana ŵa abali aku Ahaziya wo ŵenga ateŵeti aku Ahaziya, ndipu wanguŵabaya.+ 9 Pavuli paki, wangupenja Ahaziya. Yiwu angumukole ku Samariya ko wabisamanga ndipu anguza nayu kwaku Yehu. Sonu yiwu angumubaya ndi kumuŵika mumasanu,+ pakuti angukamba kuti: “Iyu ndi mzuku waku Yehosafati yo wangupenja Yehova ndi mtima waki wosi.”+ Pengavi munthu weyosi wa munyumba yaku Ahaziya yo wenga ndi nthazi zakulamuliya mu ufumu wenuwu.
10 Sonu Ataliya,+ nyina waku Ahaziya wati wawona kuti mwana waki wafwa, wangusoka ndi kubaya ŵanthu wosi a munyumba yaku Yuda wo ŵenga akwenere kuhara ufumu.*+ 11 Kweni Yehoshabeti mwana munthukazi wa fumu, wangutuzgapu Yehowashi+ mwana waku Ahaziya pakati pa ŵana anthulumi a fumu wo akhumbikanga kubayika, ndipu wangumubisa. Iyu wangumubisa muchipinda chamukati limoza ndi mlezi waki. Yehoshabeti mwana munthukazi wa Fumu Yehoramu+ (iyu wenga muwolu waku Yehoyiyada+ yo wenga wasembi kweniso wenga mzichi waku Ahaziya) wangufiska kumubisa kuti Ataliya waleki kumuwona. Mwaviyo, wangumubaya cha.+ 12 Yehowashi wangulutirizga kuja ndi yiwu kwa vyaka 6, ndipu wangubisika munyumba yaku Chiuta wauneneska. Pa nyengu iyi, Ataliya ndiyu walamuliyanga mucharu cho.
23 Mu chaka cha 7, Yehoyiyada wanguchita vinthu mwachiganga ndipu wanguchita phanganu ndi alongozgi a magulu nga ŵanthu 100+ yaŵa: Azariya mwana waku Yerohamu, Ishimayeli mwana waku Yehohanani, Azariya mwana waku Obedi, Maseya mwana waku Adaya ndipuso Elishafati mwana waku Zikiri. 2 Sonu yiwu angwenda mu Yuda yosi ndipu anguwunganisa Alevi+ kutuliya mumatawuni ngosi nga ku Yuda kweniso alongozgi a nyumba za awusewu a ku Isirayeli. Yiwu ŵati aza ku Yerusalemu, 3 mpingu wosi unguchita phanganu+ ndi fumu munyumba yaku Chiuta wauneneska. Pavuli paki, Yehoyiyada wanguŵakambiya kuti:
“Awonani! Mwana wa fumu ndiyu walamuliyengi nge mo Yehova wakulayizgiya vakukwaskana ndi ŵana aku Davidi.+ 4 Sonu muchiti ivi: Gulu limoza pa magulu ngatatu nga asembi kweniso Alevi wo azamugwira ntchitu+ pa Sabata, azije alonda a pakhomu.+ 5 Gulu linyaki lizije kunyumba ya fumu,*+ ndipu gulu linyaki lizije pa Geti la Fawundeshoni. Ŵanthu wosi azije mumabalaza nga nyumba yaku Yehova.+ 6 Mungazizomerezanga cha kuti weyosi wasere munyumba yaku Yehova kupatuwaku asembi ndi Alevi wo ŵe pa uteŵeti.+ Ŵenaŵa pe ndiwu angasere chifukwa ndi gulu lakupaturika, ndipu ŵanthu wosi azamufiska udindu wawu kwaku Yehova. 7 Alevi azizingilizi fumu kuchigaŵa chechosi, ndipu weyosi wazije ndi vidya kujanja laki. Munthu weyosi yo wazamusere munyumba, wazamubayika. Yimwi muzijengi ndi fumu kwekosi ko yazamuluta.”*
8 Alevi kweniso ŵanthu wosi a ku Yuda anguchita nadi vo wasembi Yehoyiyada wanguŵalamula. Mulongozgi weyosi wanguto ŵanthu ŵaki wo agwiranga ntchitu pa Sabata, kweniso wo akhumbikanga kupumuwa pa Sabata,+ pakuti wasembi Yehoyiyada wanguŵakambiya cha+ kuti akapumuwi. 9 Sonu wasembi wangupaska alongozgi a magulu nga ŵanthu 100+ mikondu, vishangu vimanavimana* kweniso vishangu vakuzunguliya vo venga va Fumu Davidi,+ vo vasungikanga munyumba yaku Chiuta wauneneska.+ 10 Iyu wangukambiya ŵanthu wosi kuti ami wima pafupi ndi guŵa la sembi kweniso pafupi ndi nyumba, kwambiya kumaryi kwa nyumba mpaka kumazge kwa nyumba. Weyosi wangupinga chidya chaki kujanja, ndipu anguzingiliza fumu. 11 Pavuli paki, yiwu angutuzgiya kubwalu mwana wa fumu,+ angumuvwalika chisoti cha ufumu ndipuso Ukaboni.*+ Yiwu angumusankha kuja fumu ndipu Yehoyiyada ndi ŵana ŵaki angumupunguliya mafuta pamutu. Yiwu angudaniriza kuti: “Fumu yije ndi umoyu utali!”+
12 Ataliya wati wavwa chiwawa cha ŵanthu achitchimbiya kweniso achithamika fumu, nyengu yeniyo wanguza kunyumba yaku Yehova ko kwenga ŵanthu.+ 13 Sonu iyu wanguwona kuti fumu yama kweniko pakhomu pafupi ndi chipilala chaki. Alongozgi+ kweniso ŵanthu wo ambanga mbata* ŵenga ndi fumu, ndipu ŵanthu wosi a mucharu cho akondwanga+ kweniso ambanga mbata. Ŵanthu wo ambanga mwakugwiriskiya ntchitu vipangizu vakumbiya ndiwu alongozganga pakumba sumu zakuthamika. Ataliya wati wawona venivi, wangukeruwa vakuvwala vaki ndipu wangudaniriza kuti: “Mwandinozge chiŵembu! Mwandinozge chiŵembu!” 14 Kweni wasembi Yehoyiyada wangutuma alongozgi a magulu nga ŵanthu 100 wo angusankhika kuti awoneriyengi asilikali kuti: “Mutuzgenipu pamizeri, ndipu asani munthu munyaki weyosi wamulondongi, mukamubayi ndi lipanga!” Chifukwa wasembi wangukamba kuti: “Mungamubayiyanga munyumba yaku Yehova cha.” 15 Mwaviyo angumuko, ndipu wati wafika pakhomu la Geti la Mahachi lakuselere kunyumba ya fumu,* angumubayiya penipo.
16 Pavuli paki, Yehoyiyada wanguchita phanganu pakati paku iyu ndi ŵanthu wosi kweniso fumu, lakuti yiwu alutirizgengi kuja ŵanthu aku Yehova.+ 17 Pakumaliya, ŵanthu wosi anguza kunyumba* yaku Bala ndipu anguyibwanganduliya pasi,+ kweniso angubwanganduwa maguŵa ngaki nga sembi, anguphwanya vikozgu vaki,+ ndipuso angubaya Matani yo wenga wasembi waku Bala.+ Iyu angumubayiya panthazi pa maguŵa nga sembi. 18 Yehoyiyada wangulamula kuti asembi ndi Alevi ndiwu awoneriyengi nyumba yaku Yehova. Davidi ndiyu wangugaŵa asembi ndi Alevi ŵenaŵa mu magulu kuti awoneriyengi nyumba yaku Yehova, ndipuso kuti aperekengi sembi zakupiriza zaku Yehova+ mwakukoliyana ndi vo vikulembeka mu Dangu laku Mozesi+ kweniso kuti achitengi venivi ndi likondwa achimba sumu, nge mo Davidi wanguŵalamuliya.* 19 Iyu wanguŵika so alonda a pageti,+ pamageti nga nyumba yaku Yehova kuti munthu weyosi wakufipiskika mu nthowa yeyosi waleki kusere. 20 Pavuli paki, iyu wanguto so alongozgi a magulu nga ŵanthu 100,+ ŵanthu akuzirwa, ŵanthu wo alamuliyanga kweniso wanguto ŵanthu wosi a mucharu cho kuti aperekezi fumu kutuwa kunyumba yaku Yehova. Yiwu angufika kunyumba ya fumu* kuziya kugeti la kunena, ndipu angujalika fumu pampandu waufumu.+ 21 Ŵanthu wosi mucharu cho angukondwa ukongwa ndipu mutawuni mwenga yii, chifukwa angubaya Ataliya ndi lipanga.
24 Yehowashi wenga ndi vyaka 7 pa nyengu yo wangujaliya fumu+ ndipu wangulamuliya kwa vyaka 40 ku Yerusalemu. Anyina ŵenga a Zibiya a ku Beresheba.+ 2 Mu mazuŵa ngosi nga wasembi Yehoyiyada, Yehowashi wangulutirizga kuchita cho ntchakwenere pa masu paku Yehova.+ 3 Yehoyiyada wangumusankhiya anthukazi ŵaŵi kuti aje awolu ŵaki, ndipu iyu wangubala ŵana anthulumi ndi ŵana anthukazi.
4 Pavuli paki, Yehowashi wangukhumbisiska mumtima mwaki kuti wanozgi nyumba yaku Yehova.+ 5 Mwaviyo, wanguwunganisa pamoza asembi ndi Alevi, ndipu wanguŵakambiya kuti: “Lutani mumatawuni nga Yuda ndipu mukalondi ndalama kwa Ayisirayeli wosi zakunozge nyumba yaku Chiuta winu+ chaka chechosi; ndipu muchiti venivi mwaliŵiliŵi.” Kweni Alevi anguchita mwaliŵi cha.+ 6 Mwaviyo fumu yingudana Yehoyiyada yo wenga mulongozgi ndipu yingumukambiya kuti:+ “Ntchifukwa wuli mwaleka kuŵatuma Alevi kuti azi ndi msonkhu wakupaturika kutuliya ku Yuda ndi ku Yerusalemu wo Mozesi+ mteŵeti waku Yehova wangulamula kuti mpingu wa Ayisirayeli uzengi nawu, kuti uzigwirengi ntchitu pachihema cha Ukaboni?+ 7 Pakuti ŵana anthulumi aku Ataliya+ munthukazi muheni yuwa, angusere munyumba yaku Chiuta wauneneska+ ndi kuto vinthu vosi vakupaturika va munyumba yaku Yehova, ndipu anguvigwiriskiya ntchitu kwaku Bala.” 8 Sonu fumu yati yalamula, angupanga bokosi+ ndipu anguliŵika pabwalu, pageti la nyumba yaku Yehova.+ 9 Pavuli paki, angupharazga mucharu chosi cha Yuda ndi ku Yerusalemu kuti ŵanthu azi ndi msonkhu wakupaturika kwaku Yehova,+ wo Mozesi mteŵeti waku Chiuta wauneneska wangulamula Ayisirayeli muchipululu. 10 Alongozgi wosi kweniso ŵanthu wosi angukondwa+ ndipu angulutirizga kuza ndi ndalama ndi kuziponya mubokosi, mpaka bokosi lo linguzaza.*
11 Asani Alevi ato bokosi ndi kuluta nalu kwa fumu, ndipu awona kuti mwe ndalama zinandi, mlembi wa fumu kweniso mteŵeti wa wasembi mura azanga ndi kutuzgamu ndalama zo,+ ndipu pavuli paki achiliweziyanga pamalu ngaki. Ivi ndivu achitanga zuŵa lelosi ndipu angusaniya ndalama zinandi ukongwa. 12 Pavuli paki, fumu ndipuso Yehoyiyada aperekanga ndalama zo ku ŵanthu wo awoneriyanga ntchitu ya uteŵeti wa panyumba yaku Yehova. Yiwu alembanga ntchitu ŵanthu akucheketa mya kweniso ŵanthu alusu kuti anozgi nyumba yaku Yehova,+ ndipuso alembanga ntchitu ŵanthu wo agwiriskiyanga ntchitu visulu ndi mkuŵa kuti anozgi nyumba yaku Yehova. 13 Ŵanthu wo awoneriyanga ntchitu yeniyi, angukambiya ŵanthu kuti ayambi kugwira ntchitu, ndipu ntchitu yo yingwenda umampha yiwu achiyiwonere. Yiwu angunozga nyumba yaku Chiuta wauneneska kuti yije nge mo yakhumbikiyanga kujaliya, ndipu anguyilamisa. 14 Ŵati amaliza ŵaka, ndalama zo zingujaku anguza nazu kwa fumu ndi kwaku Yehoyiyada. Ndalama zenizi anguzigwiriskiya ntchitu pakupanga viyaŵi va munyumba yaku Yehova, viyaŵi va uteŵeti kweniso vakupereke sembi, makapu ndipuso viyaŵi vagolidi ndi vasiliva.+ Mu mazuŵa ngosi ngaku Yehoyiyada, yiwu aperekanga sembi zakupiriza+ panyumba yaku Yehova nyengu zosi.
15 Yehoyiyada wati wakota kweniso wati wakhorwa ndi umoyu waki wa vyaka vinandi, wangufwa. Iyu wangufwa we ndi vyaka 130. 16 Mwaviyo, yiwu angumuŵika mu Tawuni yaku Davidi limoza ndi mafumu,+ chifukwa wanguchita vinthu vamampha mu Isirayeli,+ kweniso wanguchitiya vamampha Chiuta wauneneska ndi nyumba Yaki.
17 Yehoyiyada wati wafwa, alongozgi a ku Yuda anguza ndi kujikamiya fumu ndipu fumu yinguŵavwiya. 18 Yiwu angujowo nyumba yaku Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali, ndi kwamba kuteŵete mapolu ngakupaturika* kweniso angoza. Mwaviyo, ukali waku Chiuta* unguyukiya Yuda ndi Yerusalemu chifukwa cha kunanga kwawu. 19 Iyu wangulutirizga kutuma achimi pakati pawu kuti aŵaweze kwaku Yehova ndipuso angulutirizga kuŵatcheŵeska,* kweni yiwu angukana kuvwiya.+
20 Mzimu waku Chiuta unguza paku Zekariya mwana wa wasembi Yehoyiyada.+ Iyu wangusoka pakati pa ŵanthu ndipu wanguŵakambiya kuti: “Chiuta wauneneska wakamba kuti, ‘Ntchifukwa wuli muleka kuvwiya marangu ngaku Yehova? Vinthu vikuyendiyeningi umampha cha! Chifukwa chakuti mwajowo Yehova, nayu wakujowoningi.’”+ 21 Kweni yiwu angumunozge chiŵembu+ ndipu fumu yati yalamula, angumuponya mya mubalaza la nyumba yaku Yehova.+ 22 Fumu Yehowashi yinguluwa chanju chambula kumala cho Yehoyiyada wisi waku Zekariya wanguyilongo. Yehowashi wangubaya mwana waku Yehoyiyada, ndipu mwana mwenuyu wachifwa wangukamba kuti: “Yehova wawoni vo wachita ndipu wakumbi mulandu.”+
23 Kukwamba kwa chaka, asilikali a ku Siriya anguza kuzichita nkhondu ndi Yehowashi, ndipu angusere mu Yuda ndi mu Yerusalemu.+ Pavuli paki angubaya alongozgi wosi+ a ŵanthu ndipu vinthu vosi vo anguphanga anguvitumiza kwa fumu ya ku Damasiko. 24 Chinanga kuti asilikali a ku Siriya wo anguza kuzichita nkhondu ŵenga amana, kweni Yehova wangupereka asilikali anandi+ mu manja mwawu chifukwa chakuti ŵanthu angujowo Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali. Mwaviyo, yiwu* angulanga Yehowashi. 25 Sonu ŵati amuleka (pakuti angumuleka wapwetekeka ukongwa*), ateŵeti ŵaki chayiwu angumuchitiya chiŵembu, chifukwa wangudira ndopa za ŵana anthulumi a* wasembi Yehoyiyada.+ Yiwu angumubaya we pabedi laki.+ Mwaviyo, iyu wangufwa ndipu angumuŵika mu Tawuni yaku Davidi,+ kweni angumuŵika mumasanu nga mafumu cha.+
26 Ŵanthu wo angumuchitiya chiŵembu+ ndi yaŵa: Zabadi mwana waku Shimeyati munthukazi wachiamoni kweniso Yehozabadi mwana waku Shimuriti munthukazi wa ku Mowabu. 27 Nkhani yakukwaskana ndi ŵana ŵaki anthulumi kweniso mauthenga nganandi ngakususkana ndi iyu+ ndipuso nkhani yakukwaskana ndi kunozga nyumba yaku Chiuta wauneneska,+ vosi venivi vikulembeka mu Buku la Mafumu. Ndipu mwana waki Amaziya ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.
25 Amaziya wenga ndi vyaka 25 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 29 ku Yerusalemu. Anyina ŵenga a Yehoyadani, ndipu kwawu kwenga ku Yerusalemu.+ 2 Iyu wangulutirizga kuchita cho ntchakwenere pa masu paku Yehova, kweni wanguchita venivi ndi mtima wosi cha. 3 Ufumu wati wajalikiskika ŵaka mu manja mwaki, wangubaya ateŵeti ŵaki wo angubaya awisi wo ŵenga fumu.+ 4 Kweni iyu wanguŵabaya cha ŵana a ŵanthu ŵenaŵa, pakuti wanguchita vinthu mwakukoliyana ndi vo Yehova wangulamula, vo vikulembeka mu Dangu, mubuku laku Mozesi kuti: “Ada angabayikanga chifukwa cha ŵana ŵawu cha, ndipu ŵana angabayikanga chifukwa cha awusewu cha; kweni weyosi watenere kubayika chifukwa cha ubudi waki.”+
5 Sonu Amaziya wanguwunganisa pamoza ŵanthu a ku Yuda ndipu wanguŵamika mwakukoliyana ndi nyumba za awusewu, mwakulondo alongozgi a magulu nga ŵanthu 1,000 kweniso alongozgi a magulu nga ŵanthu 100 a ŵanthu wosi a ku Yuda ndi ku Benjamini.+ Iyu wanguŵalemba kwambiya a vyaka 20 kuluta munthazi+ ndipu wangusaniya kuti penga asilikali 300,000 akusambizika mo angachitiya nkhondu* kweniso akuti anganyamuwa mkondu ndi chishangu chikulu. 6 Amaziya wangulembera so asilikali anthazi 100,000 a ku Isirayeli, ndipu wanguŵalipira matalenti* nga siliva ngakukwana 100. 7 Kweni munthu waku Chiuta wauneneska wanguza kwaku iyu ndipu wangumukambiya kuti: “Yimwi fumu, mungazomerezanga cha kuti asilikali a ku Isirayeli alutiyi limoza ndi yimwi, pakuti Yehova we ndi Ayisirayeli cha.+ Iyu we ndi munthu weyosi cha wa ku Efurayemu. 8 Kweni muluti mwija, muchitepu kanthu kweniso muje ndi chiganga ndipu mukachiti nkhondu. Asani po cha, Chiuta wauneneska wakuchitiskeningi kuti muguŵi pa masu pa murwani winu, pakuti Chiuta we ndi nthazi ndipu wangawovya munthu+ pamwenga kumuchitiska kuti waguŵi.” 9 Amaziya wati wavwa venivi, wangufumba munthu waku Chiuta wauneneska kuti: “Nanga matalenti 100 ngo ndapaska asilikali a ku Isirayeli?” Munthu waku Chiuta wauneneska wangumuka kuti: “Yehova wangakupaskani vinandi kuluska penipo.”+ 10 Mwaviyo, Amaziya wanguwaweza asilikali wo anguza kwaku iyu kutuliya ku Efurayemu, ndipu wanguŵakambiya kuti awere kwawu. Kweni yiwu anguŵakwiyiya ukongwa ŵanthu a ku Yuda, ndipu anguwere kwawu ŵe ndi ukali ukulu.
11 Amaziya wanguchita chiganga ndipu wanguluta ndi asilikali ŵaki ku Dambu la Mche.+ Iyu wangubaya anthulumi 10,000 a ku Seiri.+ 12 Anthulumi a ku Yuda anguko ŵanthu anyaki 10,000 amoyu. Yiwu anguluta nawu pachanya pa jalawi ndi kuŵaponya pasi kutuwa pachanya, ndipu wosi angutimbinyuka. 13 Kweni asilikali wo Amaziya wanguŵaweza kuti aleki kuluta nayu ku nkhondu,+ anguyukiya matawuni nga ku Yuda, kutuwa ku Samariya+ mpaka ku Beti-horoni.+ Yiwu angubaya ŵanthu 3,000 kweniso anguto vinthu vinandi.
14 Amaziya wati waweku ko wabayanga Aedomu, wanguza ndi achiuta a ŵanthu a ku Seiri, ndipu wanguŵamika kuti aje achiuta ŵaki.+ Iyu wangwamba kuŵajikamiya kweniso kupereka sembi za josi kwaku yiwu. 15 Sonu Yehova wangumukwiyiya ukongwa Amaziya, ndipu wangumutumiziya mchimi yo wangumukambiya kuti: “Ntchifukwa wuli ulondo achiuta a ŵanthu wo angutondeka kutaska ŵanthu ŵawu mujanja laku?”+ 16 Iyu wachilongoro, fumu yingukamba kuti: “Kumbi tikukusankha kuti uperekengi ulongozgi kwa fumu?+ Leka!+ Kumbi ukhumba kuti akubayi?” Sonu mchimi yo wanguleka, kweni wangukamba so kuti: “Ini ndiziŵa kuti Chiuta wasimikiza kuti wakunangi, chifukwa yiwi wachita venivi kweniso wakana kuvwiya ulongozgi wangu.”+
17 Wati wakambiskana ndi ŵanthu wo amupaskanga ulongozgi, Amaziya fumu ya ku Yuda wangutumiza uthenga kwaku Yehowashi mwana waku Yehoyahazi mwana waku Yehu fumu ya ku Isirayeli wakuti: “Tiyi tikakumani kuti tikachiti nkhondu.”*+ 18 Yehowashi fumu ya ku Isirayeli, wangutumiza uthenga kwaku Amaziya fumu ya ku Yuda wakuti: “Kachimiti kaminga ka ku Lebanoni kangutumiza uthenga ku chimiti cha sidara* cha ku Lebanoni ndipu kangukamba kuti, ‘Pereka mwana waku munthukazi kuti watorani ndi mwana wangu munthulumi.’ Kweni chinyama chamudondu cha ku Lebanoni chingujumpha penipo ndipu chingukandakanda kachimiti kaminga. 19 Yiwi wakamba kuti, ‘Awona! Ndathereska* Edomu.’+ Sonu mtima waku wayamba kujikuzga ndipu ukhumba kukankhuskika. Kweni sonu ungatuwanga cha munyumba yaku.* Ntchifukwa wuli utingayambiya dala masuzgu kuti uwi, kweniso kuti uwisiyi Yuda pasi?”
20 Kweni Amaziya wanguvwiya cha,+ pakuti Chiuta wauneneska ndiyu wanguchitiska venivi, ndi chilatu chakuti waŵapereki mu janja la murwani wawu+ chifukwa alondonga achiuta a ku Edomu.+ 21 Mwaviyo, Yehowashi fumu ya ku Isirayeli wanguluta, ndipu iyu ndi Amaziya fumu ya ku Yuda anguchita nkhondu ku Beti-shemeshi+ wa ku Yuda. 22 Sonu Isirayeli wanguthereska Yuda ndipu weyosi wanguthaŵiya kunyumba yaki.* 23 Yehowashi fumu ya ku Isirayeli wanguko Amaziya* fumu ya ku Yuda ku Beti-shemeshi. Amaziya wenga mwana waku Yehowashi mwana waku Ahaziya. Pavuli paki iyu wanguza nayu ku Yerusalemu, ndipu Yehowashi wangugumuwa mpanda wa Yerusalemu kutuwa pa Geti laku Efurayemu+ mpaka pa Geti la Pakona,+ mamita pafufupi 178.* 24 Iyu wanguto golidi yosi, siliva yosi kweniso viyaŵi vosi vo wanguvisaniya munyumba yaku Chiuta wauneneska limoza ndi* Obedi-edomu kweniso vo venga muvipinda vakusungamu chuma munyumba ya fumu.*+ Iyu wanguko so ŵanthu, ndipu wanguluta nawu ku ukapolu. Pakumaliya, wanguwere ku Samariya.
25 Amaziya+ mwana waku Yehowashi fumu ya ku Yuda, wanguja ndi umoyu vyaka 15 kutuliya po Yehowashi+ mwana waku Yehoyahazi fumu ya ku Isirayeli+ wangufwiya. 26 Mbiri yosi yaku Amaziya, kutuwa pakwamba mpaka pakumaliya, asi yikulembeka mu Buku la Mafumu nga ku Yuda kweniso nga ku Isirayeli? 27 Kutuliya pa nyengu yo Amaziya wanguleke kulondo Yehova, ŵanthu angumunozge chiŵembu+ ku Yerusalemu, ndipu iyu wanguthaŵiya ku Lakishi. Kweni yiwu angutuma anthulumi kuti amulondo ku Lakishi, ndipu anguchimubayiya kweniko. 28 Pavuli paki, angumukweza pamahachi ndi kuza nayu, ndipu angumuŵika mumasanu limoza ndi apapi ŵaki akali mu tawuni ya ku Yuda.
26 Pavuli paki, ŵanthu wosi a ku Yuda anguto Uziya+ yo wenga ndi vyaka 16 ndipu angumusankha kuti waje fumu mumalu mwa awisi a Amaziya.+ 2 Fumu* yati yagona kuti yipumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali,+ Uziya wanguzenga so Eloti+ ndipu wangumuweze so ku Yuda. 3 Uziya+ wenga ndi vyaka 16 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 52 ku Yerusalemu. Anyina ŵenga a Yekoliya, ndipu kwawu kwenga ku Yerusalemu.+ 4 Iyu wangulutirizga kuchita cho ntchakwenere pa masu paku Yehova nge mo awisi a Amaziya anguchitiya.+ 5 Iyu wangupenja Chiuta mu mazuŵa ngaku Zekariya yo wangumusambiza kuti wawopengi Chiuta wauneneska. Pa nyengu yo iyu wapenjanga Yehova, Chiuta wauneneska wangumuwovya kuti vinthu vimuyendiyengi umampha.+
6 Iyu wanguluta kuchichita nkhondu ndi Afilisiti,+ ndipu wangubwanganduwa mpanda wa ku Gati,+ mpanda wa ku Yabine+ ndipuso mpanda wa ku Ashidodi.+ Pavuli paki, wanguzenga matawuni muchigaŵa cha Ashidodi kweniso pakati pa Afilisiti. 7 Chiuta wauneneska wangulutirizga kumuwovya pakuchita nkhondu ndi Afilisiti, pakuchita nkhondu ndi ŵanthu a ku Arebiya+ wo ajanga ku Gurubala kweniso pakuchita nkhondu ndi Ameyunimu. 8 Aamoni+ angwamba kupereka msonkhu kwaku Uziya. Mbiri yaki yingutchuka mpaka ku Ijipiti, chifukwa iyu wanguja wanthazi ukongwa. 9 Uziya wanguzenga so tinyumba takuthopoka+ ku Yerusalemu pafupi ndi Geti la Pakona,+ pafupi ndi Geti la ku Dambu+ kweniso pa Chipilala cha Mpanda, ndipu tinyumba teniti wangutilamisa. 10 Iyu wanguzenga so tinyumba takuthopoka+ muchipululu kweniso wangukumba* visimi vinandi (pakuti wenga ndi viŵetu vinandi). Uziya wanguchita so venivi ku Shefela ndipuso muchidika. Iyu wenga ndi alimi kweniso ŵanthu wo aphweriyanga minda ya mphereska mumapiri ndipuso ku Karimeli, pakuti wayanjanga ulimi.
11 Uziya wenga so ndi asilikali wo ŵenga ndi vidya vankhondu. Yiwu alutanga ku nkhondu ndipu agaŵikanga mu magulumagulu. Yeyiyeli yo wenga mlembi+ ndipuso Maseya yo wenga mulongozgi anguŵerenga asilikali ŵenaŵa kweniso anguŵalemba+ mwakulongozgeka ndi Hananiya, yumoza wa alongozgi a fumu. 12 Alongozgi wosi a nyumba za awusewu wo alongozganga asilikali anthazi ŵenaŵa, ŵengapu 2,600. 13 Alongozgi ŵenaŵa awoneriyanga asilikali 307,500. Asilikali yaŵa, ŵenga anthulumi wo ŵenga akunozgeka kuluta ku nkhondu kweniso ŵenga anthazi ndipu ŵenga akunozgeka kuwovya fumu pakulimbana ndi murwani.+ 14 Uziya wangupaska asilikali ŵaki wosi vishangu, mikondu,+ visoti, vakuvwala vamamba ngavisulu,+ mauta kweniso vakuponye mya.+ 15 Iyu wangupanga so makina ngakuchitiya nkhondu ku Yerusalemu ngo ngangupangika ndi ŵanthu a lusu. Makina ngenanga wangungaŵika pa tinyumba takuthopoka+ kweniso pa makona nga mpanda ndipu ngaponyanga mivi ndipuso mya yikuluyikulu. Mwaviyo, mbiri yaki yingufika kutali, pakuti iyu wanguwovyeka ukongwa ndipu wanguja wanthazi.
16 Kweni iyu wati waja ŵaka wanthazi, mtima waki ungujikuzga, ndipu venivi vinguchitiska kuti wanangiki. Iyu wanguchita vinthu mwambula kugomezgeka kwaku Yehova Chiuta waki, chifukwa wangusere munyumba yakusopiyamu yaku Yehova kuti wawotchi vakununkhira paguŵa la sembi za vakununkhira.+ 17 Nyengu yeniyo, wasembi Azariya ndipuso asembi anyaki 80 aku Yehova wo ŵenga ndi chiganga angumulondo. 18 Yiwu angususka Fumu Uziya ndipu anguyikambiya kuti: “Yiwi Uziya utenere cha kotche Yehova vakununkhira!+ Asembi pe ndiwu atenere kotcha vakununkhira, pakuti yiwu ndi mphapu yaku Aroni+ ndipu akutoweseka. Tuwamu mumalu ngakupaturika, pakuti wachita vinthu mwambula kugomezgeka. Ndipu chifukwa cha venivi, ulondiyengi unkhankhu cha kutuliya kwaku Yehova Chiuta.”
19 Kweni Uziya yo pa nyengu iyi wenga ndi chakuperekiyapu sembi za vakununkhira kujanja laki kuti wawotchiyepu vakununkhira, wangukwiya ukongwa.+ Iyu wati waŵakwiyiya asembi, makhati+ ngangubuka pachisku chaki pa masu pa asembi munyumba yaku Yehova, pafupi ndi guŵa la sembi za vakununkhira. 20 Sonu Azariya mura wa asembi, kweniso asembi wosi ŵati ang’anamuka anguwona kuti Uziya wakoleka makhati pachisku chaki. Mwaviyo angumutuzgiya kubwalu mwaliŵiliŵi, ndipu nayu wangutuwa mwaliŵi chifukwa Yehova wangumulanga.
21 Fumu Uziya yingulutirizga kuja yamakhati mpaka pa zuŵa lo yingufwiya. Uziya yo wenga ndi makhati wajanga munyumba yakuyija,+ pakuti wangudikisika munyumba yaku Yehova. Mwana waki Yotamu ndiyu wawoneriyanga nyumba ya fumu,* ndipu ndiyu wayeruzganga ŵanthu a mucharu cho.+
22 Mbiri yosi yaku Uziya kutuwa pakwamba mpaka pakumaliya, yikulembeka ndi mchimi Yesaya+ mwana waku Amozi. 23 Pakumaliya, Uziya wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali, ndipu angumuŵika kufupi ndi miwunda ya apapi ŵaki akali. Kweni angumuŵika kumalu ngakuŵikaku ŵanthu akufwa ngo ngenga nga mafumu,* chifukwa yiwu angukamba kuti: “Iyu ngwamakhati.” Mwana waki Yotamu+ ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.
27 Yotamu+ wenga ndi vyaka 25 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 16 ku Yerusalemu. Zina la anyina lenga Yerusha, mwana munthukazi waku Zadoki.+ 2 Iyu wangulutirizga kuchita cho ntchakwenere pa masu paku Yehova, nge mo awisi a Uziya anguchitiya,+ kupatuwaku kuti iyu wanguseremu cha munyumba yakusopiyamu yaku Yehova.+ Kweni ŵanthu ŵenga ŵeche kuchita vinthu viheni. 3 Yotamu wanguzenga geti la kunena la nyumba yaku Yehova,+ ndipuso wangugwira ntchitu zinandi za kuzenga pampanda wa Ofeli.+ 4 Iyu wanguzenga so matawuni+ muchigaŵa cha mapiri cha ku Yuda+ kweniso wanguzenga malu nga mipanda yakukho+ ndipuso tinyumba takuthopoka+ mumalu ngo mwenga vimiti. 5 Yotamu wanguchita nkhondu ndi fumu ya Aamoni+ ndipu pakumaliya wanguŵathereska. Mwaviyo, mu chaka chenichi Aamoni angumupaska siliva wakukwana matalenti* 100, tirigu wakukwana makori* 10,000 kweniso balire wakukwana makori 10,000. Aamoni angumupaska so vinthu venivi mu chaka chachiŵi kweniso chachitatu.+ 6 Yotamu wangulutirizga kuja wanthazi, pakuti wangujalikiska* nthowa zaki pa masu paku Yehova Chiuta waki.
7 Mbiri yosi yaku Yotamu, nkhondu zosi zo wanguchita kweniso nthowa zaki, vikulembeka mu Buku la Mafumu nga ku Isirayeli kweniso nga ku Yuda.+ 8 Iyu wenga ndi vyaka 25 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 16 ku Yerusalemu.+ 9 Pakumaliya, Yotamu wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali, ndipu angumuŵika mu Tawuni yaku Davidi.+ Mwana waki Ahazi ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.+
28 Ahazi+ wenga ndi vyaka 20 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 16 ku Yerusalemu. Iyu wanguchita cha cho ntchakwenere pa masu paku Yehova, nge mo Davidi mpapi ŵaki wakali wanguchitiya.+ 2 Mumalu mwaki, iyu wangwenda mu nthowa ya mafumu nga ku Isirayeli,+ kweniso wangupanga vikozgu vachisulu*+ va Abala. 3 Ndipuso wangupereka sembi za josi mu Dambu la Mwana waku Hinomu* kweniso wangotcha ŵana ŵaki anthulumi pamotu,+ mwakulondo midawuku yaukazuzi ya ŵanthu amitundu+ yo Yehova wanguyidikisa pa masu pa Ayisirayeli. 4 Ahazi wangulutirizga kupereka sembi kweniso sembi za josi pamalu ngapachanya,+ pamitunthu ndipuso pasi pa chimiti chechosi chakubiriŵira.+
5 Mwaviyo, Yehova Chiuta waki wangumupereka mu manja mwa fumu ya ku Siriya.+ Yiwu angumuthereska ndipu anguko ŵanthu anandi kuti aje akapolu ndi kuluta nawu ku Damasiko.+ Chiuta wangupereka so Ahazi mu manja mwa fumu ya ku Isirayeli, yo yingubaya ŵanthu ŵaki anandi ukongwa. 6 Pakuti Peka+ mwana waku Remaliya wangubaya anthulumi 120,000 achiganga pa zuŵa limoza ku Yuda, chifukwa angujowo Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali.+ 7 Ndipu Zikiri msilikali wa mu fuku laku Efurayemu wangubaya Maseya yo wenga mwana wa fumu, Azirikamu yo wawoneriyanga nyumba ya chifumu* kweniso Elikana yo wenga wachiŵi kwa fumu. 8 Ayisirayeli anguko so abali ŵawu 200,000 kuti aje akapolu. Yiwu anguko anthukazi, ŵana anthulumi ndipuso ŵana anthukazi. Ayisirayeli anguphanga so vinthu vinandi, ndipu vinthu venivi anguluta navu ku Samariya.+
9 Kweni mchimi waku Yehova zina laki Odedi wenga kweniko. Iyu wanguluta kuchikumana ndi asilikali wo atuwanga ku Samariya, ndipu wanguŵakambiya kuti: “Avwani! Yehova Chiuta wa apapi ŵinu akali wanguŵakwiyiya ŵanthu a ku Yuda, ndichu chifukwa chaki waŵapereka mu manja mwinu,+ ndipu yimwi mwaŵabaya ndi ukali wo wafika mpaka kuchanya. 10 Ndipu sonu yimwi mukhumba kuti ŵanthu a ku Yuda kweniso a ku Yerusalemu aje akapolu ŵinu anthulumi ndipuso akapolu ŵinu anthukazi.+ Kweni asi namwi mwe ndi mulandu pa masu paku Yehova Chiuta winu? 11 Sonu vwani vo ndikambengi, aweziyeni kwawu ŵanthu wo mwachiŵako ukapolu pakati pa abali ŵinu, pakuti ukali wakukole waku Yehova we paku yimwi.”
12 Sonu Azariya mwana waku Yehohanani, Berekiya mwana waku Meshilemoti, Yehizikiya mwana waku Shalumu ndipuso Amasa mwana waku Hadilayi wo ŵenga anyaki mwa alongozgi a fuku laku Efurayemu ŵati avwa venivi, angususka ŵanthu wo atuwanga ku nkhondu, 13 ndipu anguŵakambiya kuti: “Mungaserenga nawu munu cha akapolu wo, chifukwa tijengi ndi mulandu pa masu paku Yehova. Vo mukhumba kuchita vichitiskengi kuti maubudi ngidu kweniso mulandu widu visazgikiyeku, pakuti mulandu widu ngukulu kali ndipu paku Isirayeli pe ukali wakukole.” 14 Mwaviyo, asilikali wo atuwanga ku nkhondu anguto akapolu ndi vinthu vo anguphanga+ ndipu anguŵapereka kwa alongozgi ndi ku mpingu wosi. 15 Sonu ŵanthu wo angusankhika mwakuchita kuzumbulika mazina angusoka ndi kuto ŵanthu wo angukoleka ukapolu. Yiwu anguto vakuvwala pa vinthu vo anguphanga ndi kupaska ŵanthu wo ŵenga nkhuli. Mwaviyo, yiwu anguŵapaska vakuvwala, sapatu, chakurya, vakumwa kweniso mafuta kuti apaki. Yiwu angukweza so ŵanthu wo ŵenga akulopwa pa abulu ndipu anguluta nawu kwa abali ŵawu ku Yeriko, tawuni ya vimiti va kantchindi. Pavuli paki anguwere ku Samariya.
16 Pa nyengu yeniyi, Fumu Ahazi yingupempha chovyu kwa mafumu nga ku Asiriya.+ 17 Aedomu anguza so kuziyukiya Yuda ndipu anguko ŵanthu ndi kuluta nawu ku ukapolu. 18 Afilisiti+ nawu anguyukiya matawuni nga ku Yuda ku Shefela+ ndi ku Negebu, ndipu anguphanga tawuni ya Beti-shemeshi,+ Aijaloni,+ Gederoti, Soko ndi matawuni ngaki ngamanangamana,* Timuna+ ndi matawuni ngaki ngamanangamana kweniso Gimuzo ndi matawuni ngaki ngamanangamana, ndipu angwamba kuja kweniko. 19 Yehova wangulengesa Yuda chifukwa chaku Ahazi fumu ya ku Isirayeli, pakuti iyu wangulekere Yuda, ndipu venivi vinguchitiska kuti ŵanthu aje ambula kugomezgeka kwaku Yehova.
20 Pati pajumpha nyengu, Tiligati-pilinesa+ fumu ya ku Asiriya wanguza kuziyukiya Ahazi ndipu wanguchitiska kuti watimbanyizgiki ukongwa+ mumalu mwa kumuchiska. 21 Ahazi wanguyola vinthu vosi munyumba yaku Yehova ndipuso munyumba ya fumu*+ kweniso munyumba za alongozgi, ndipu wanguvipereka nge mphasu kwa fumu ya ku Asiriya, kweni vingovya cha. 22 Fumu Ahazi yingulutirizga kuchita vinthu mwambula kugomezgeka pa masu paku Yehova pa nyengu yosi yo yakumananga ndi masuzgu. 23 Iyu wangwamba kupereka sembi kwa achiuta a ŵanthu a ku Damasiko+ wo angumuthereska,+ ndipu iyu wakambanga kuti: “Pakuti achiuta a mafumu nga ku Siriya atovya ŵanthu ŵawu, nani ndiperekengi sembi kwaku yiwu kuti andiwovyi.”+ Kweni achiuta ŵenaŵa anguchitiska kuti Ahazi waguŵi limoza ndi Ayisirayeli wosi. 24 Ahazi wanguyola so viyaŵi va munyumba yaku Chiuta wauneneska. Pavuli paki, wanguvikita viyaŵi va munyumba yaku Chiuta wauneneska,+ wangujala visasa va nyumba yaku Yehova+ kweniso wangujipangiya maguŵa nga sembi pakona lelosi mu Yerusalemu. 25 Iyu wangupanga so malu ngapachanya ngakuperekiyapu sembi za josi kwa achiuta anyaki mumatawuni ngosi nga ku Yuda,+ ndipu wangukwiyisa Yehova Chiuta wa apapi ŵaki akali.
26 Mbiri yaki yosi, kweniso vosi vo wanguchita kutuwa pakwamba mpaka pakumaliya, vikulembeka mu Buku la Mafumu nga ku Yuda kweniso nga ku Isirayeli.+ 27 Pakumaliya, Ahazi wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali, ndipu angumuŵika mutawuni ku Yerusalemu, pakuti yiwu angumuŵika mumasanu nga mafumu nga ku Isirayeli cha.+ Mwana waki Hezekiya ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.
29 Hezekiya+ wenga ndi vyaka 25 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 29 ku Yerusalemu. Zina la anyina lenga Abiya, mwana munthukazi waku Zekariya.+ 2 Iyu wangulutirizga kuchita cho ntchakwenere pa masu paku Yehova,+ nge mo Davidi mpapi waki wakali wanguchitiya.+ 3 Mu chaka chakwamba cha ulamuliru waki, mu mwezi wakwamba, wangujula visasa va nyumba yaku Yehova ndipu wanguvinozga.+ 4 Pavuli paki, wanguto asembi kweniso Alevi ndipu wanguŵawunganisa pamoza mubalaza chakuvuma.* 5 Iyu wanguŵakambiya kuti: “Vwani vo ndikambengi yimwi Alevi. Jitoweseni+ ndipuso towesani nyumba yaku Yehova Chiuta wa apapi ŵinu akali, kweniso tuzganimu vinthu vakufipiskika mumalu ngakupaturika.+ 6 Pakuti apapi ŵidu akali ŵenga ambula kugomezgeka ndipuso anguchita vinthu viheni pa masu paku Yehova Chiuta widu.+ Yiwu angumujowo ndipu angulazgisiya visku vawu kumphepeti kuti aleki kuwona chihema chaku Yehova, kweniso angumulazgiya msana.+ 7 Yiwu angujala so visasa va khondi+ ndipuso anguzimwa nyali.+ Kweniso anguleka kotcha vakununkhira+ ndi kupereka sembi zakupiriza+ kwaku Chiuta wa ku Isirayeli mumalu ngakupaturika. 8 Mwaviyo, ukali waku Yehova unguwiya Yuda kweniso Yerusalemu,+ mwakuti wanguŵachitiska kuti aje chinthu chakuchitiska mantha kweniso chakuziziswa cho ŵanthu atichimbiya kayuzi,* nge mo yimwi muwone ndi masu nginu.+ 9 Apapi ŵidu akali angubayika ndi lipanga,+ ndipu ŵana ŵidu anthulumi kweniso ŵana ŵidu anthukazi anguluta ku ukapolu chifukwa cha venivi.+ 10 Sonu mtima wangu ukhumbisiska kuchita phanganu ndi Yehova Chiuta waku Isirayeli,+ kuti ukali waki wakukole utuweku kwaku isi. 11 Mwaŵana ŵangu, sonu ndi nyengu yakujaliyapu ŵaka cheti* cha, pakuti Yehova wakusankhani kuti mumengi panthazi paki, kuti mumuteŵetiyengi+ kweniso kuti muperekengi sembi zaki za josi.”+
12 Alevi yaŵa ŵati avwa venivi angusoka: Kutuliya mu banja laku Kohati+ penga Mahati mwana waku Amasayi ndipuso Yoweli mwana waku Azariya; kutuliya mu banja laku Merari+ penga Kishi mwana waku Abidi ndipuso Azariya mwana waku Yehalele; kutuliya mu banja laku Gerisoni+ penga Yowa mwana waku Zima ndipuso Edeni mwana waku Yowa; 13 kutuliya pa ŵana anthulumi aku Elizafani penga Shimuri ndi Yewuweli; kutuliya pa ŵana anthulumi aku Asafu+ penga Zekariya ndi Mataniya; 14 kutuliya pa ŵana anthulumi aku Hemani+ penga Yehiyelu ndi Shimeyi; ndipu kutuliya pa ŵana anthulumi aku Yedutuni+ penga Shemaya ndi Uziyeli. 15 Sonu yiwu anguwunganisa pamoza abali ŵawu ndipuso angujitowesa, kweniso anguza kuti azitowesi nyumba yaku Yehova nge mo fumu yinguŵalamuliya mwakukoliyana ndi mazu ngaku Yehova.+ 16 Sonu asembi angusere munyumba yaku Yehova kuti ayitowesi ndipu angutuzgiya kubwalu vinthu vosi vaukazuzi vo angusaniya munyumba yakusopiyamu yaku Yehova. Vinthu venivi anguluta navu mubalaza+ la nyumba yaku Yehova. Pavuli paki, Alevi anguvito ndipu anguluta navu kubwalu ku Dambu la Kidironi.+ 17 Mwaviyo, yiwu angwamba ntchitu yakutowesa pa zuŵa lakwamba la mwezi wakwamba, ndipu pa zuŵa la 8 mu mwezi wenuwu angufika pakhondi la nyumba yaku Yehova.+ Yiwu angutowesa nyumba yaku Yehova kwa mazuŵa 8, ndipu angumaliza pa zuŵa la 16 la mwezi wakwamba.
18 Pakumaliya anguluta kwa Fumu Hezekiya ndipu anguyikambiya kuti: “Tatowesa nyumba yosi yaku Yehova, guŵa la sembi zakupiriza+ limoza ndi viyaŵi vaki vosi+ kweniso thebulu lakuŵikapu viŵandi vakuyereka*+ limoza ndi viyaŵi vaki vosi. 19 Kweniso tanozga ndi kutowesa+ viyaŵi vosi vo Fumu Ahazi yingutaya pa nyengu ya ulamuliru waki, po yinguchita vinthu mwambula kugomezgeka,+ ndipu ve panthazi pa guŵa la sembi laku Yehova.”
20 Sonu Fumu Hezekiya yinguyuka mlenjilenji ndi kuwunganisa alongozgi a tawuni yo, ndipu anguluta kunyumba yaku Yehova. 21 Yiwu anguza ndi ng’ombi zinthulumi 7, mbereri zinthulumi 7, ŵana a mbereri anthulumi 7, kweniso aphongu 7, kuti azipereki nge sembi ya ubudi ya ufumu, ya malu ngakupaturika kweniso ya ŵanthu a ku Yuda.+ Hezekiya wangukambiya asembi wo ŵenga mphapu yaku Aroni kuti apereki nyama zenizi nge sembi paguŵa la sembi laku Yehova. 22 Sonu yiwu angubaya ng’ombi+ ndipu asembi anguto ndopa zaki ndi kuziwaza paguŵa la sembi.+ Pavuli paki, angubaya mbereri ndipu ndopa zaki nazu anguziwaza paguŵa la sembi, kweniso angubaya ŵana a mbereri anthulumi ndipu ndopa zaki anguziwaza so paguŵa la sembi. 23 Pakumaliya, anguza ndi mbuzi zaphongu za sembi ya ubudi pa masu pa fumu kweniso pa masu pa mpingu, ndipu anguŵika manja ngawu pa mbuzi zenizi. 24 Sonu asembi anguzibaya ndipu angupereka sembi ya ubudi mwakugwiriskiya ntchitu ndopa zaki paguŵa la sembi. Yiwu anguchita venivi kuti abenekere maubudi nga Ayisirayeli wosi, chifukwa fumu yingukamba kuti sembi yakupiriza ndipuso sembi ya ubudi yije ya Ayisirayeli wosi.
25 Pa nyengu yeniyi, Hezekiya wangumika Alevi panyumba yaku Yehova ndipu ŵenga ndi vakumbiya va nge vimbali, vakumbiya va vingwi kweniso mabangu,*+ mwakukoliyana ndi dangu laku Davidi,+ laku Gadi+ wakuwona viwona wa fumu kweniso la mchimi Natani,+ pakuti dangu lenili lingutuliya kwaku Yehova kuziya mwa achimi ŵaki. 26 Mwaviyo, Alevi anguma wima ndi vakumbiya vaku Davidi ndipu asembi ŵenga ndi mbata.*+
27 Sonu Hezekiya wangulamula kuti sembi yakupiriza yiperekeki paguŵa la sembi.+ Sembi yakupiriza yati yayamba kuperekeka, sumu yaku Yehova ndipuso mbata vingwamba kumbika mwakulondo vakumbiya va Fumu Davidi ya ku Isirayeli. 28 Sumu kweniso mbata vichimbika, mpingu wosi ungujikama, ndipu vosi venivi vingulutiriya mpaka po angumaliziya kupereka sembi yakupiriza. 29 Ŵati amaliza ŵaka kupereka sembi, fumu ndi ŵanthu wosi wo yenga nawu angukotama ndi kujikama mpaka visku vawu pasi. 30 Sonu Fumu Hezekiya ndipuso alongozgi angukambiya Alevi kuti athamiki Yehova ndi mazu ngaku Davidi+ kweniso ngaku Asafu+ wakuwona viwona. Mwaviyo, yiwu angumba sumu zakuthamika mwakukondwa, kweniso angujikama mpaka visku vawu pasi.
31 Pavuli paki, Hezekiya wangukamba kuti: “Chifukwa chakuti sonu mwapaturikiya kwaku Yehova,* zani muzipereki sembi kweniso sembi zakuwonga kunyumba yaku Yehova.” Sonu mpingu ungwamba kuza ndi sembi kweniso sembi zakuwonga, ndipu weyosi wanguza ndi sembi zakupiriza ndi mtima wosi.+ 32 Unandi wa sembi zakupiriza zo mpingu unguza nazu wenga, ng’ombi 70, mbereri zinthulumi 100, ndipuso ŵana a mbereri anthulumi 200. Angupereka vosi venivi kwaku Yehova nge sembi yakupiriza.+ 33 Angupereka so ng’ombi 600 kweniso mbereri 3,000 nge sembi zakupaturika. 34 Kweni asembi ŵengapu amana ukongwa, ndipu atingi afiskengi cha kufuŵa nyama zosi za sembi zakupiriza. Mwaviyo, abali ŵawu Alevi anguŵawovya+ mpaka ntchitu yosi yingumala kweniso mpaka asembi angujitowesa,+ pakuti Alevi anguŵikapu mtima ukongwa* pa nkhani yakujitowesa kuluska asembi. 35 Kweniso penga sembi zinandi zakupiriza,+ mafuta nga sembi za chimangu+ kweniso sembi za chakumwa zo zaperekekiyanga limoza ndi sembi zakupiriza.+ Mwaviyo, uteŵeti wa panyumba yaku Yehova ungwamba so.* 36 Hezekiya ndi ŵanthu wosi angukondwa ukongwa chifukwa cha vo Chiuta wauneneska wanguchitiya ŵanthu ŵaki,+ pakuti vosi venivi vinguchitika mwamabuchibuchi.
30 Hezekiya wangutumiza uthenga mu Isirayeli mosi+ ndi mu Yuda kweniso wangulembe makalata ŵanthu a fuku laku Efurayemu ndi laku Manasi,+ kuti azi kunyumba yaku Yehova ku Yerusalemu kuti azichitiyi Yehova Chiuta waku Isirayeli Pasika.+ 2 Kweni fumu, alongozgi ndipuso mpingu wosi ku Yerusalemu angusankha kuti achiti Pasika mu mwezi wachiŵi,+ 3 pakuti angutondeka kuchita Pasika pa nyengu yaki.+ Venga viyo chifukwa asembi anandi ŵenga ŵechendajitowesi+ kweniso ŵanthu nawu anguwungana cha ku Yerusalemu. 4 Fumu kweniso mpingu wosi anguwona kuti venivi venga umampha. 5 Mwaviyo, anguŵanaŵana kuti apharazgi mu Isirayeli mosi, kutuwa ku Beresheba mpaka ku Dani+ kuti ŵanthu azi kuzichitiya Yehova Chiuta waku Isirayeli Pasika ku Yerusalemu. Chifukwa yiwu ŵenga ŵechendachitiyepu pamoza Pasika mwakukoliyana ndi vo vikulembeka.+
6 Sonu ŵanthu wo angupinga uthenga,* angwenda mu Isirayeli mosi ndi mu Yuda ndi makalata ngakutuliya kwa fumu kweniso kwa alongozgi ŵaki, chifukwa fumu yingulamula kuti: “Mwaŵanthu a ku Isirayeli, weriyani kwaku Yehova Chiuta waku Abrahamu, Isaki ndi Isirayeli, kuti nayu wawere ku ŵanthu wo akujaku, wo akuthaŵa mu manja mwa mafumu nga ku Asiriya.+ 7 Mungachitanga nge apapi ŵinu akali cha kweniso nge abali ŵinu wo angumuchitiya vinthu mwambula kugomezgeka Yehova Chiuta wa apapi ŵinu akali, ndipu iyu wanguŵachitiska kuti aje chinthu chakuchitiska mantha nge mo namwi muwone.+ 8 Sonu mungamilanga mtima nge apapi ŵinu akali cha.+ Mujipereki kwaku Yehova kweniso muzi kumalu ngaki ngakupaturika+ ngo wakungatowesa mpaka muyaya ndipu muteŵete Yehova Chiuta winu, kuti ukali waki wakukole utuweku kwaku yimwi.+ 9 Pakuti asani muweriyengi kwaku Yehova, ŵanthu wo akuko ukapolu abali ŵinu ndi ŵana ŵinu aŵachitiyengi lisungu,+ ndipu aŵazomerezengi kuti awere mucharu ichi,+ chifukwa Yehova Chiuta winu ngwachitima kweniso ngwalisungu+ ndipu iyu wachituzgengeku cha chisku chaki kwaku yimwi asani muweriyengi kwaku iyu.”+
10 Mwaviyo, ŵanthu wo angupinga uthenga* angwenda mutawuni yeyosi, mucharu chosi cha Efurayemu ndi Manasi,+ ndipu angufika mpaka ku Zebuloni, kweni ŵanthu aŵanenanga ndipuso aŵasekanga.+ 11 Kweni ŵanthu anyaki a mu fuku laku Ashere, Manasi ndi Zebuloni angujiyuyuwa ndipu anguza ku Yerusalemu.+ 12 Janja laku Chiuta wauneneska lenga ku Yuda kuti liŵapaski mtima umoza kuti afiski vo fumu ndi alongozgi angulamula mwakukoliyana ndi mazu ngaku Yehova.
13 Ŵanthu anandi ukongwa anguwungana pamoza ku Yerusalemu kuti achiti Phwandu la Chiŵandi Chambula Chakutupisa+ mu mwezi wachiŵi,+ ndipu wenga mpingu ukulu. 14 Yiwu angusoka ndi kutuzgamu maguŵa nga sembi ngo ngenga mu Yerusalemu,+ kweniso angutuzgamu maguŵa ngosi nga sembi za vakununkhira+ ndipu angungaponya mu Dambu la Kidironi. 15 Pavuli paki, yiwu angubaya sembi ya Pasika pa zuŵa la 14 la mwezi wachiŵi. Asembi ndi Alevi anguchita soni, mwaviyo angujitowesa ndipu anguza ndi sembi zakupiriza kunyumba yaku Yehova. 16 Yiwu anguma mumalu mo amanga nyengu zosi mwakukoliyana ndi Dangu laku Mozesi munthu waku Chiuta wauneneska. Pavuli paki, asembi awazanga ndopa+ zo alondiyanga kutuwa kwa Alevi. 17 Pakati pa mpingu penga ŵanthu anandi wo ŵenga ŵechendajitowesi, ndipu Alevi ndiwu abayanga sembi za Pasika za ŵanthu wosi wo ŵenga akufipiskika,+ kuti aŵatowesi pa masu paku Yehova. 18 Ŵanthu anandi, ukongwa akutuliya mu fuku laku Efurayemu, Manasi,+ Isakara ndipuso laku Zebuloni angujitowesa cha, kweni angurya Pasika mwakupambana ndi vo vikulembeka. Kweni Hezekiya wanguŵapemphere ndipu wangukamba kuti: “Yehova yo ngwamampha+ wachitiyi lisungu 19 weyosi yo wanozga mtima waki kuti wapenji Yehova, Chiuta wauneneska,+ Chiuta wa apapi ŵaki akali, chinanga kuti iyu watoweseka cha mwakukoliyana ndi vo vikhumbika pa marangu ngakupaturika.”+ 20 Yehova wanguvwa vo Hezekiya wangupempha, ndipu wangugowoke* ŵanthu.
21 Mwaviyo, Ayisirayeli wo ŵenga ku Yerusalemu anguchita Phwandu la Chiŵandi Chambula Chakutupisa+ kwa mazuŵa 7 ndipu angukondwa ukongwa.+ Alevi kweniso asembi athamikanga Yehova zuŵa ndi zuŵa mwakumbiya Yehova vipangizu vawu mwakukweza.+ 22 Kweniso Hezekiya wangulongoro mwakuchiska ndi* Alevi wosi wo ateŵetiyanga Yehova mwazeru. Yiwu angurya pa phwandu kwa mazuŵa 7+ kweniso angupereka sembi za chimangu+ ndipuso awonganga Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali.
23 Sonu mpingu wosi ungusankha kuti uchiti so phwandu ili kwa mazuŵa nganyaki 7. Mwaviyo, angulichita so mwalikondwa kwa mazuŵa nganyaki 7.+ 24 Fumu Hezekiya ya ku Yuda yingupereka ku mpingu ng’ombi zinthulumi 1,000, kweniso mbereri 7,000. Alongozgi nawu angupereka ku mpingu ng’ombi zinthulumi 1,000 kweniso mbereri 10,000.+ Ndipu asembi anandi ajitowesanga.+ 25 Sonu mpingu wosi wa ku Yuda, asembi, Alevi, mpingu wosi wo unguza kutuwa ku Isirayeli+ kweniso alendu+ wo anguza kutuwa mucharu cha Isirayeli ndipuso wo ajanga mu Yuda, angulutirizga kukondwa. 26 Mu Yerusalemu mwenga likondwa likulu, pakuti kutuliya mu mazuŵa ngaku Solomoni mwana waku Davidi fumu ya ku Isirayeli, chinthu cha nge ichi chenga chechendachitikepu mu Yerusalemu.+ 27 Pakumaliya, asembi wo ŵenga Alevi anguma wima ndi kutumbika ŵanthu.+ Chiuta wanguvwa mazu ngawu, ndipu pempheru lawu lingufika kuchanya kumalu ngaki ngakupaturika ngo wajaku.
31 Yiwu ŵati amaliza ŵaka kuchita vosi venivi, Ayisirayeli wosi wo ŵengapu anguluta kumatawuni nga ku Yuda ndipu anguphwanya vipilala vakupaturika,+ angucheketa mapolu ngakupaturika*+ kweniso anguwisiya pasi malu ngapachanya+ ndipuso maguŵa nga sembi+ mu Yuda mosi ndi mu Benjamini, kweniso muchigaŵa cha Efurayemu ndipuso cha Manasi.+ Yiwu anguchita venivi mpaka anguvibwanganduliya limu vinthu venivi. Pavuli paki, Ayisirayeli anguwere kumatawuni ngawu, ndipu weyosi wanguwere kuchihara chaki.
2 Sonu Hezekiya wanguŵika asembi mu magulu ngawu+ ndipuso Alevi mu magulu ngawu,+ wasembi weyosi kweniso Mlevi weyosi pa uteŵeti waki,+ kuti aperekengi sembi zakupiriza ndipuso sembi za chimangu, kweniso kuti ateŵetiyengi, awongengi ndi kuthamika mumageti nga mabalaza ngaku* Yehova.+ 3 Kutuliya pa katundu wa fumu, chigaŵa chinyaki chinguperekeka nge sembi zakupiriza,+ kusazgapu so sembi za mlenji ndi za mazulu,+ kweniso nge sembi zakupiriza za pa Sabata,+ za mazuŵa nga mwezi wufya,+ ndipuso za pa maphwandu,+ mwakukoliyana ndi vo vikulembeka mu Dangu laku Yehova.
4 Fumu yingulamula so ŵanthu wo ajanga mu Yerusalemu kuti apereki chigaŵa cho chenga chakwenere kuperekeka kwa asembi ndi Alevi,+ kuti yiwu alondo mwakuphwere* dangu laku Yehova. 5 Dangu ili lati laperekeka ŵaka, Ayisirayeli angupereka vinthu vinandi ukongwa kutuliya pa vipasu vakwamba va mbewu, vinyu wasonu, mafuta,+ uchi kweniso vakukolola vosi va kumunda.+ Yiwu anguza ndi vinthu vinandi ukongwa nge chatchumi cha vinthu vevosi.+ 6 Ŵanthu a ku Isirayeli ndipuso a ku Yuda wo ajanga mumatawuni nga ku Yuda nawu so anguza ndi chatchumi cha ng’ombi ndi mbereri, kweniso chatchumi cha vinthu vakupaturika+ vo anguvitowesa kuti avipereki kwaku Yehova Chiuta wawu. Yiwu anguza navu ndipu anguviwunjika mumilu. 7 Mu mwezi wachitatu,+ angwamba kuwunjika vakupereka mumilu, ndipu angumaliza mu mwezi wa 7.+ 8 Sonu Hezekiya ndi alongozgi ŵati aza ndi kuwona milu, anguthamika Yehova kweniso angutumbika ŵanthu ŵaki Ayisirayeli.
9 Hezekiya wangufumba asembi ndi Alevi vakukwaskana ndi milu yo. 10 Sonu Azariya wasembi mura wa munyumba yaku Zadoki wangukambiya Hezekiya kuti: “Kutuliya pa nyengu yo yiwu akwambiya kuza ndi vakupereka kunyumba yaku Yehova,+ ŵanthu aja achirya ndi kuguta, kweni pe vinthu vinandi vo vajaku, pakuti Yehova watumbika ŵanthu ŵaki, ndipu vinthu vinandi vosi ivi ndivu vajaku.”+
11 Hezekiya wati wavwa venivi wanguŵakambiya kuti anozgi vipinda vakusungamu vinthu*+ munyumba yaku Yehova. Mwaviyo, yiwu anguvinozga. 12 Yiwu angulutirizga kuza navu mwakugomezgeka vakupereka, vatchumi+ ndipuso vinthu vakupaturika. Konaniya yo wenga Mlevi ndiyu wawoneriyanga vinthu vosi venivi, ndipu mubali waki Shimeyi ndiyu wenga wachiŵi. 13 Yehiyelu, Azaziya, Nahati, Asaheli, Yerimoti, Yozabadi, Eliyeli, Isimakiya, Mahati ndi Benaya ŵenga ateŵeti ndipu awovyanga Konaniya ndi mubali waki Shimeyi mwakukoliyana ndi dangu la Fumu Hezekiya. Azariya ndiyu wawoneriyanga nyumba yaku Chiuta wauneneska. 14 Kore mwana waku Imuna yo wenga Mlevi kweniso mulonda wa geti la kuvuma,*+ wawoneriyanga vinthu vo ŵanthu aperekanga kwaku Chiuta wauneneska mwakukhumba kwawu.+ Iyu wagaŵanga vinthu vo vaperekekanga kwaku Yehova+ ndipuso vakupereka vakupaturika ukongwa.+ 15 Pasi paki, penga Edeni, Miniyamini, Yeshuwa, Shemaya, Amariya ndi Shekaniya wo ajanga mumatawuni nga asembi,+ ndipu angupaskika udindu chifukwa cha kugomezgeka kwawu. Yiwu agaŵiyanga vinthu abali ŵawu mwakuyanana mu magulu ngawu,+ kwali waŵi mura pamwenga mumana. 16 Vinthu venivi vagaŵikanga kusazgiyapu pa vinthu vo agaŵiyanga anthulumi kwambiya a vyaka vitatu kuluta kunthazi, wo angulembeka pa mkoka ndipu azanga zuŵa lelosi kuziteŵete panyumba yaku Yehova kweniso kuzigwira ntchitu zo magulu ngawu ngapaskikanga.
17 Mazina nga asembi ngangulembeka pa mkoka mwakulondo nyumba za awusewu,+ nge mo venge ndi Alevi a vyaka 20 kweniso kujumpha,+ mwakukoliyana ndi ntchitu za magulu ngawu.+ 18 Pa mkoka wenuwu pangulembeka so ŵana ŵawu, awolu ŵawu, ŵana ŵawu anthulumi kweniso ŵana ŵawu anthukazi, pamwenga kuti mpingu wawu wosi, pakuti yiwu angujitowesa kuti achiti uteŵeti wawu wakupaturika, chifukwa ŵenga akugomezgeka. 19 Pangulembeka so mphapu yaku Aroni, kung’anamuwa asembi wo ajanga mumalu ngakuliskaku viŵetu ngakuzunguliya matawuni ngawu.+ Ŵanthu angusankhika mumatawuni ngosi mwakuchita kuzumbulika mazina kuti aperekengi vinthu ku munthu weyosi munthulumi pakati pa asembi kweniso ku munthu weyosi yo wangulembeka pa mkoka wa Alevi.
20 Hezekiya wanguchita venivi mu Yuda mosi, ndipuso wangulutirizga kuchita vinthu vamampha ndi vakwenere kweniso mwakugomezgeka pa masu paku Yehova Chiuta waki. 21 Ndipu ntchitu yeyosi yo wanguchita pakupenja Chiuta waki, kwali njakukwaskana ndi uteŵeti wa panyumba yaku Chiuta wauneneska+ pamwenga njakukwaskana ndi Dangu ndipuso vo Chiuta wakulamula, wanguyigwira ndi mtima waki wosi ndipu vinthu vamuyendiyanga umampha.
32 Hezekiya wati wachita vinthu vosi venivi, kweniso ntchitu zenizi zakulongo kugomezgeka,+ Senakeribu fumu ya ku Asiriya wanguza kuziyukiya Yuda. Iyu wanguzingiliza matawuni nga mipanda yakukho kuti wangathereski ndi kungaphanga.+
2 Hezekiya wati wawona kuti Senakeribu waza kuti wazichiti nkhondu ndi Yerusalemu, 3 wangukambiskana ndi alongozgi ŵaki kweniso asilikali ŵaki anthazi, ndipu wangusankha kuti ajali akasupi a kubwalu kwa tawuni.+ Mwaviyo, yiwu angumuwovya. 4 Ŵanthu anandi anguwungana ndipu angujala akasupi wosi kweniso kamsinji ko kayendanga mucharu cho. Yiwu angukamba kuti: “Tikhumba cha kuti mafumu nga ku Asiriya asani ngaza ngazisaniyi maji nganandi!”
5 Kweniso iyu wanguchita chiganga ndipu wanguzenga so mpanda wosi wo ungugumuka ndipuso wanguzenga tinyumba takuthopoka pampanda wenuwu. Kubwalu kwa mpanda uwu wanguzengaku mpanda unyaki. Hezekiya wangunozga so Chimbumira*+ cha Tawuni yaku Davidi, kweniso wangupanga vidya vinandi ndi vishangu. 6 Pavuli paki, wangusankha ŵara ŵa asilikali kuti awoneriyengi ŵanthu ndipu wanguŵawunganisa mubalaza la pageti la tawuni ndi kuŵachiska* mwakukamba kuti: 7 “Muje ndi chiganga kweniso muje ndi nthazi. Mungawopanga cha pamwenga kuchita mantha chifukwa cha fumu ya ku Asiriya+ ndi chigulu cha ŵanthu cho ye nachu, pakuti isi te ndi anandi kuluska wo ŵe ndi iyu.+ 8 Iyu yithemba janja la mnofu,* kweni isi te ndi Yehova Chiuta widu yo watiwovyengi kweniso kutichitiya nkhondu.”+ Ŵanthu anguchiskika ukongwa ndi mazu ngaku Hezekiya fumu ya ku Yuda.+
9 Pavuli paki, pa nyengu yo Senakeribu fumu ya ku Asiriya wenga ku Lakishi+ limoza ndi asilikali ŵaki wosi anthazi a mu ufumu waki,* wangutuma ateŵeti ŵaki ku Yerusalemu kwaku Hezekiya fumu ya ku Yuda ndipuso kwa Ayuda wosi wo ajanga mu Yerusalemu+ kuti akaŵakambiyi kuti:
10 “Fumu Senakeribu ya ku Asiriya yakamba kuti, ‘Kumbi muthemba vinthu wuli po mulutirizga kuja mu Yerusalemu tawuni yo yazingilizika?+ 11 Asi Hezekiya watikulandizgani kweniso watikuperekani kuti mufwi ndi nja ndipuso nyota, po watikukambiyani kuti: “Yehova Chiuta widu watitaskengi ku janja la fumu ya ku Asiriya”?+ 12 Asi Hezekiya mwenuyu ndiyu wakutuzgamu malu ngapachanya ngaku Chiuta winu*+ ndipuso maguŵa Ngaki nga sembi+ ndi kukambiya ŵanthu a ku Yuda kweniso ku Yerusalemu kuti: “Mujikamengi paguŵa limoza la sembi ndipu paguŵa lenili ndipu muperekiyengi sembi zinu za josi”?+ 13 Kumbi mutiviziŵa cha vo ini kweniso apapi ŵangu akali tikuchitiya ŵanthu a muvyaru vinyaki?+ Kumbi achiuta a ŵanthu a muvyaru venivi, angutaska vyaru vawu mu janja langu?+ 14 Kumbi ndi chiuta nuyu pa achiuta wosi a ŵanthu a muvyaru venivi vo apapi ŵangu akali akuvibwanganduwa, yo wangutaska ŵanthu ŵaki mu janja langu, kuti Chiuta winu wakutaskeni mu janja langu?+ 15 Sonu mungazomerezanga cha kuti Hezekiya wakupusikeni kweniso kuti wakulandizgeni viyo!+ Mungamugomezganga cha, pakuti palivi chiuta wa ŵanthu anyaki pamwenga ufumu unyaki yo wakutaskapu ŵanthu ŵaki mu janja langu pamwenga mu janja la apapi ŵangu akali. Sonu kumbi muwona kuti Chiuta winu wakutaskeningi mu janja langu?’”+
16 Ateŵeti aku Senakeribu angukamba so vinthu vinandi vakunyoza Yehova Chiuta wauneneska kweniso Hezekiya mteŵeti waki. 17 Iyu wangulemba so makalata+ kuti wanyozi Yehova Chiuta waku Isirayeli+ ndipuso kuti wamuneni, kuti: “Chiuta waku Hezekiya waŵataskengi cha ŵanthu ŵaki mu janja langu,+ nge mo achiuta a ŵanthu a muvyaru vinyaki atondeke kutaska ŵanthu ŵawu mu janja langu.” 18 Yiwu angulutirizga kudaniriziya ŵanthu a ku Yerusalemu wo ŵenga pampanda mu chineneru cha Ayuda kuti aŵachitiski mantha kweniso kuti aŵawofyezi ndi chilatu chakuti aphangi tawuni.+ 19 Yiwu angunyoza Chiuta wa ku Yerusalemu nge mo anyoziyanga achiuta a ŵanthu a pacharu chapasi, wo apangika ndi manja nga ŵanthu. 20 Kweni Fumu Hezekiya ndipuso mchimi Yesaya+ mwana waku Amozi angulutirizga kuyipemphere nkhani yeniyi kweniso kuliriya kuchanya pakupempha chovyu.+
21 Pavuli paki, Yehova wangutuma mungelu ndipu wangupeye limu msilikali weyosi wanthazi,+ mulongozgi kweniso mura weyosi wa asilikali mumsasa wa fumu ya ku Asiriya, mwakuti yinguwere ku charu chaki yalengeseka. Pavuli paki, Senakeribu wanguchisere munyumba* yaku chiuta waki, ndipu we mwenimo anyaki mwa ŵana ŵaki anthulumi angumubaya ndi lipanga.+ 22 Mwaviyo, Yehova wangutaska Hezekiya ndi ŵanthu wo ajanga mu Yerusalemu ku janja laku Senakeribu fumu ya ku Asiriya kweniso mu manja mwa ŵanthu anyaki wosi, ndipu wanguŵachitiska kuti apumuwi muvigaŵa vosi. 23 Ŵanthu anandi anguza ndi mphasu kwaku Yehova ku Yerusalemu kweniso vinthu vamampha ukongwa kwaku Hezekiya fumu ya ku Yuda.+ Pavuli paki, mitundu yosi yingwamba kumutumbika ukongwa Hezekiya.
24 Mu mazuŵa ngeningo, Hezekiya wangutama ndipu wenga pafupi kufwa. Iyu wangupemphera kwaku Yehova+ yo wangumumuka, ndipu wangumupaska chisimikizu.*+ 25 Kweni Hezekiya wanguwonga cha vinthu vamampha vo vingumuchitikiya, chifukwa mtima waki ungujikuzga, ndipu venivi vinguchitiska kuti ukali umuwiyi kweniso kuti uwiyi Yuda ndi Yerusalemu. 26 Kweni mtima waki wati wajikuzga, Hezekiya wangujiyuyuwa.+ Iyu ndi ŵanthu wosi wo ajanga mu Yerusalemu angujiyuyuwa, ndipu ukali waku Yehova unguŵawiya cha mu mazuŵa ngaku Hezekiya.+
27 Hezekiya wenga ndi chuma chinandi kweniso unkhankhu.+ Iyu wangujizenge nyumba zakusungamu+ vinthu kuti waŵikengemu siliva, golidi, mya yakuzirwa, mafuta nga basamu, vishangu kweniso vinthu vosi vakuzirwa. 28 Iyu wangupanga so malu ngakusungamu mbewu, vinyu wasonu ndipuso mafuta. Hezekiya wangupanga so makhola nga viŵetu vakupambanapambana kweniso nga mbereri ndi mbuzi. 29 Iyu wangujizenge so matawuni, kweniso wangusaniya viŵetu vinandi ukongwa, mbereri, mbuzi ndi ng’ombi, pakuti Chiuta wangumupaska vinthu vinandi ukongwa. 30 Hezekiya ndiyu wangujala kasupi wakunena wa maji+ nga ku Gihoni+ ndipu maji wangungalongozge kumphata, kuzambwi* kwa Tawuni yaku Davidi.+ Ntchitu yeyosi yo Hezekiya wachitanga, yamuyendiyanga umampha. 31 Kweni alongozgi a ku Babiloni ŵati atumiza ŵanthu ŵawu kuti akamufumbi vakukwaskana ndi chisimikizu*+ cho chinguchitika mucharu,+ Chiuta wauneneska wangumusiya kuti wamuyesi,+ kuti wawoni vosi vo venga mumtima waki.+
32 Mbiri yosi yaku Hezekiya ndipuso ntchitu zaki zakulongo chanju chambula kumala,+ vikulembeka mu chiwona cha mchimi Yesaya+ mwana waku Amozi, mu Buku la Mafumu nga ku Yuda kweniso nga ku Isirayeli.+ 33 Pakumaliya, Hezekiya wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali ndipu angumuŵika pamalu ngakukwere kumasanu nga ŵana aku Davidi.+ Ŵanthu wosi a ku Yuda ndipuso a ku Yerusalemu angumutumbika pa nyifwa yaki. Mwana waki Manasi ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.
33 Manasi+ wenga ndi vyaka 12 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 55 ku Yerusalemu.+
2 Iyu wanguchita vinthu viheni pa masu paku Yehova, ndipu wangulondo midawuku yaukazuzi ya mitundu yo Yehova wanguyidikisa pa masu pa Ayisirayeli.+ 3 Manasi wanguzenga so malu ngapachanya ngo awisi a Hezekiya angubwanganduwa,+ wanguzenge Abala maguŵa nga sembi kweniso wangupanga mapolu ngakupaturika.* Wajikamiyanga so mizinda yosi yakuchanya ndipuso wayiteŵetiyanga.+ 4 Iyu wanguzenga so maguŵa nga sembi munyumba yaku Yehova,+ nyumba yo Yehova wangukamba kuti: “Zina langu lijengi mu Yerusalemu mpaka muyaya.”+ 5 Manasi wanguzenge so mizinda yosi yakuchanya maguŵa nga sembi mumabalaza ngaŵi nga munyumba yaku Yehova.+ 6 Iyu wangujumphisa ŵana ŵaki anthulumi pamotu+ mu Dambu la Mwana waku Hinomu;+ wachitanga vamasenga,+ wagwiriskiyanga ntchitu nyanga, wachitanga ufwiti kweniso wangusankha ŵanthu wo alongoronga ndi mizimu ndipuso wo aloskanga vo vichitikengi kunthazi.+ Manasi wanguchita mwakujumphisa vinthu viheni pa masu paku Yehova, kuti wamukwiyisi.
7 Iyu wangupanga so chikozgu chakusema, ndipu chikozgu chenichi wanguchiŵika munyumba yaku Chiuta wauneneska,+ munyumba yo Chiuta wangukambiya Davidi kweniso mwana waki Solomoni kuti: “Munyumba yeniyi kweniso mu Yerusalemu, tawuni yo ndasankha pa mafuku ngosi ngaku Isirayeli, ndimu ndiŵikengi zina langu mpaka muyaya.+ 8 Ndipuso ndichitiskengi so cha kuti phazi la Ayisirayeli lituwemu mucharu cho ini ndikupaska apapi ŵawu akali, asani yiwu alondongi mwakuphwere vosi vo ndaŵalamula, Dangu losi, fundu ndipuso vyeruzgu vo vikuperekeka kuziya mwaku Mozesi.” 9 Manasi wangulutirizga kulandizga ŵanthu a ku Yuda kweniso a ku Yerusalemu, ndipu wanguŵachitiska kuti achiti vinthu viheni ukongwa kuluska mitundu yo Yehova wanguyipeya pa masu pa Ayisirayeli.+
10 Yehova wangulutirizga kulongoro ndi Manasi ndipuso ŵanthu ŵaki, kweni yiwu anguvwiya cha.+ 11 Sonu Yehova wangutumiza mura wa asilikali wa fumu ya ku Asiriya kuti waziŵayukiyi. Yiwu anguko Manasi ndi vimbeja,* ndipu angumumanga ndi simbi ziŵi zamkuŵa, kweniso anguluta nayu ku Babiloni. 12 Pa nyengu yo wakumananga ndi masuzgu, Manasi wangupempha Yehova Chiuta waki kuti wamuchitiyi lisungu* kweniso wangulutirizga kujiyuyuwa ukongwa pa masu paku Chiuta wa apapi ŵaki akali. 13 Iyu wangulutirizga kupemphera kwaku Chiuta, ndipu Chiuta wanguchita chitima chifukwa cha kuŵeyere kwaki ndipu wanguvwa pempheru laki lakupempha lisungu. Chiuta wanguweze Manasi ku Yerusalemu ku ufumu waki.+ Pakumaliya, Manasi wanguziŵa kuti Yehova ndi Chiuta wauneneska.+
14 Pavuli paki, iyu wanguzenga mpanda wakubwalu wa Tawuni yaku Davidi,+ kuzambwi* kwa Gihoni+ mudambu, ndipu ungufika mpaka ku Geti la Somba,+ kweniso wangulutirizga kuwuzenga kuzunguliya mpaka ku Ofeli.+ Kutuwa pasi kufika pachanya, mpanda uwu wenga utali ukongwa. Manasi wangusankha so ŵara ŵa asilikali mumatawuni nga mipanda yakukho ku Yuda. 15 Iyu wangutuzgamu achiuta achilendu kweniso chikozgu cha ngoza munyumba yaku Yehova.+ Manasi wangutuzgamu so maguŵa ngosi nga sembi ngo wanguzenga muphiri la nyumba yaku Yehova+ kweniso mu Yerusalemu. Iyu wangulamula kuti vinthu venivi vitayiki kubwalu kwa tawuni. 16 Wangunozga so guŵa la sembi laku Yehova+ ndipu wangwamba kuperekiyapu sembi za chimangu+ kweniso sembi zakuwonga.+ Iyu wangukambiya ŵanthu a ku Yuda kuti ateŵetiyengi Yehova Chiuta waku Isirayeli. 17 Kweni ŵanthu aperekiyanga mbwenu sembi pamalu ngapachanya, chinanga kuti aperekanga kwaku Yehova Chiuta wawu pe.
18 Mbiri yosi yaku Manasi, pempheru laki lo wangupemphera kwaku Chiuta waki, kweniso mazu nga ŵanthu akuwona viwona wo angulongoro nayu mu zina laku Yehova Chiuta waku Isirayeli, vikulembeka mu mbiri ya mafumu nga ku Isirayeli. 19 Pempheru laki+ kweniso mo Chiuta wangumukiya kuŵeyere kwaki, maubudi ngaki ngosi ndi ntchitu zaki zakulongo kuleka kugomezgeka,+ malu ngo wanguzengamu malu ngapachanya ndi kumikamu mapolu ngakupaturika,*+ kweniso vikozgu vakujoba vo wangupanga wechendajiyuyuwi, vikulembeka so mu mazu nga ŵanthu ŵaki akuwona viwona. 20 Pakumaliya, Manasi wangugona kuti wapumuwi limoza ndi apapi ŵaki akali, ndipu angumuŵika panyumba yaki. Mwana waki Amoni ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.+
21 Amoni+ wenga ndi vyaka 22 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka viŵi ku Yerusalemu.+ 22 Iyu wangulutirizga kuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova, nge mo awisi a Manasi anguchitiya.+ Amoni waperekanga sembi ku vikozgu vosi vakujoba vo awisi a Manasi angupanga+ ndipu wangulutirizga kuviteŵete. 23 Kweni iyu wangujiyuyuwa cha pa masu paku Yehova+ nge mo awisi a Manasi angujiyuyuliya.+ Mumalu mwaki, Amoni wangusazgiyaku ukongwa mulandu waki. 24 Pati pajumpha nyengu, ateŵeti ŵaki angumunozge chiŵembu,+ ndipu angumubayiya munyumba yaki. 25 Kweni ŵanthu a mucharu cho, angubaya ŵanthu wosi wo angunozge chiŵembu Fumu Amoni,+ ndipu yiwu angusankha mwana waki Yosiya+ kuti waje fumu mumalu mwaku iyu.
34 Yosiya+ wenga ndi vyaka 8 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 31 ku Yerusalemu.+ 2 Iyu wanguchita cho ntchakwenere pa masu paku Yehova, ndipuso wangwenda mu nthowa zaku Davidi mpapi waki wakali. Yosiya wangupetukiya kumaryi cha pamwenga kumazge.
3 Mu chaka cha 8 cha ulamuliru waki, pa nyengu yo wenga weche mnyamata, Yosiya wangwamba kupenja Chiuta waku Davidi mpapi waki wakali.+ Mu chaka cha 12, iyu wangwamba kutowesa Yuda ndi Yerusalemu,+ mwa kutuzgamu malu ngapachanya+ ndi mapolu ngakupaturika,* vikozgu vakujoba+ kweniso vikozgu vachisulu.* 4 Kweniso ŵanthu angubwanganduwa maguŵa nga sembi nga Abala iyu we penipo, ndipu wanguwisiya pasi vakuŵikapu vakununkhira vo venga pachanya pa maguŵa ngenanga. Yosiya wanguvikita mapolu ngakupaturika,* vikozgu vakujoba kweniso vikozgu vachisulu,* ndipu wanguvisila kuja fuvu. Fuvu lenili wanguchiliwaza pamiwunda ya ŵanthu wo aperekanga sembi ku vinthu venivi.+ 5 Iyu wanguwotcha so viwanga va asembi pamaguŵa ngawu nga sembi.+ Mwaviyo, Yosiya wangutowesa Yuda ndi Yerusalemu.
6 Ndipu mumatawuni nga ŵanthu a fuku laku Manasi, laku Efurayemu,+ laku Simiyoni kweniso mpaka mumatawuni nga ŵanthu a fuku laku Nafutali, ndi mumahami ngo nganguzunguliya matawuni ngenanga, 7 wangubwanganduwa maguŵa nga sembi kweniso wanguphwanya mapolu ngakupaturika* ndi vikozgu vakujoba,+ ndipu wanguvisila kuja fuvu. Iyu wanguwisiya so pasi vakuŵikapu vakununkhira mucharu chosi cha Isirayeli,+ ndipu pakumaliya wanguwere ku Yerusalemu.
8 Mu chaka cha 18 cha ulamuliru waki, wati watowesa charu ndi nyumba yakusopiyamu,* Yosiya wangutuma Shafani+ mwana waku Azaliya, Maseya mulongozgi wa tawuni kweniso Yowa mwana waku Yowahazi wakulemba vakuchitika, kuti anozgi nyumba yaku Yehova Chiuta waki.+ 9 Yiwu anguluta kwaku Hilikiya wasembi mura ndipu angumupaska ndalama zo ŵanthu aperekanga kunyumba yaku Chiuta, zo Alevi wo ateŵetiyanga nge alonda a pakhomu anguto ku ŵanthu a fuku laku Manasi, laku Efurayemu kweniso ku ŵanthu wosi a ku Isirayeli,+ kusazgapu so a ku Yuda, ku Benjamini ndipuso wo ajanga mu Yerusalemu. 10 Pavuli paki, angupereka ndalama zo ku ŵanthu wo angusankhika kuti awoneriyengi ntchitu yo yagwirikanga panyumba yaku Yehova. Ndipu ŵanthu wo agwiranga ntchitu panyumba yaku Yehova agwiriskiyanga ntchitu ndalama zenizi pakunozga nyumba yeniyi. 11 Ndalama zenizi anguzipereka ku ŵanthu alusu ndipuso akuzenga kuti aguliyi mya yakucheketa kweniso mathabwa ngakupangiya ntchindamilu ndi mapasu nga nyumba zo mafumu nga ku Yuda nganguzileka kuti zinangiki.+
12 Ŵanthu yaŵa angugwira ntchitu iyi mwakugomezgeka.+ Alongozgi wo angusankhika kuti aŵawoneriyengi ŵenga Yahati ndi Obadiya Alevi a mu banja laku Merari,+ kweniso Zekariya ndi Meshulamu a mu banja laku Kohati.+ Ndipu Alevi wosi wo ŵenga akumba alusu,+ 13 awoneriyanga antchitu bweka,* kweniso awoneriyanga ŵanthu wosi wo achitanga mauteŵeti ngakupambanapambana. Alevi anyaki ŵenga alembi, alongozgi kweniso alonda a pageti.+
14 Achito ndalama zo ŵanthu anguza nazu kunyumba yaku Yehova,+ wasembi Hilikiya wangusaniya buku la Dangu laku Yehova+ lo linguperekeka kuziya mwaku* Mozesi.+ 15 Sonu Hilikiya wangukambiya Shafani mlembi kuti: “Ndasaniya buku la Dangu munyumba yaku Yehova.” Wati wakamba venivi, Hilikiya wangupereka buku lo kwaku Shafani. 16 Pavuli paki, Shafani wanguluta ndi buku lo kwa fumu ndipu wanguyikambiya kuti: “Ateŵeti ŵinu achita chechosi cho munguŵatuma. 17 Yiwu akhutuwa ndalama zo zasanirika munyumba yaku Yehova ndipu azipereka kwa anthulumi wo akusankhika kweniso ku ŵanthu wo agwira ntchitu.” 18 Shafani mlembi wangukambiya so fumu kuti: “Pe buku lo wasembi Hilikiya wandipaska.”+ Sonu Shafani wangwamba kuliŵerenga pa masu pa fumu.+
19 Fumu yati yavwa ŵaka mazu nga mu Dangu, nyengu yeniyo, yingukeruwa vakuvwala vaki.+ 20 Pavuli paki, fumu yingulamula Hilikiya, Ahikamu+ mwana waku Shafani, Abidoni mwana waku Mika, Shafani mlembi kweniso Asaya mteŵeti wa fumu kuti: 21 “Lutani mukafumbi kwaku Yehova mumalu mwaku ini kweniso mumalu mwa ŵanthu wo ajaku mu Isirayeli ndi mu Yuda, vakukwaskana ndi mazu nga mubuku lo lasanirika; pakuti ukali waku Yehova wo ukoliyengi paku isi ngukulu ukongwa, chifukwa apapi ŵidu akali anguvwiya cha mazu ngaku Yehova, mwa kusunga vosi vo vikulembeka mubuku ili.”+
22 Mwaviyo, wasembi Hilikiya limoza ndi ŵanthu wo fumu yinguŵatuma, anguluta kwaku Hulida yo wenga mchimi munthukazi.+ Hulida wenga muwolu waku Shalumu. Shalumu wenga mwana waku Tikiva mwana waku Harihasi ndipu wawoneriyanga chipinda chakusungamu vakuvwala. Hulida wajanga mu Chigaŵa Chachiŵi cha tawuni ya Yerusalemu. Yiwu anguchikambiskana ndi Hulida kwenuku.+ 23 Hulida wanguŵakambiya kuti: “Yehova Chiuta waku Isirayeli wakamba kuti, ‘Munthu yo wakutumani kwaku ini mukamukambiyi kuti: 24 “Yehova wakamba kuti, ‘Ndiwisiyengi soka pamalu yanga kweniso pa ŵanthu wo aja mwenimo.+ Matembu ngosi ngo nge mubuku+ lo aŵerenga pa masu pa fumu ya ku Yuda, ngafiskikengi. 25 Ukali wangu upungukiyengi pamalu yanga ndipu uzimwisikengi cha,+ chifukwa chakuti yiwu andijowo,+ ndipuso apereka sembi za josi kwa achiuta anyaki ndi chilatu chakuti andikwiyisi+ ndi ntchitu zosi za manja ngawu.’” 26 Kweni fumu ya ku Yuda yo yakutumani kuti muzifumbi kwaku Yehova, mukayikambiyi kuti, “Yehova Chiuta waku Isirayeli wakamba kuti: ‘Pa mazu ngo yiwi wavwa,+ 27 chifukwa chakuti mtima waku ungukwaskika* ndipu ungujiyuyuwa pa masu paku Chiuta wati wavwa mazu ngaki ngakukwaskana ndi malu yanga kweniso ŵanthu wo ajamu, ndipuso ungujiyuyuwa pa masu pangu kweniso ungukeruwa vakuvwala vaku ndi kuliya pa masu pangu, nani so ndakuvwa,+ wakamba viyo Yehova. 28 Ndichu chifukwa chaki ini ndikutoliyengi kwa apapi ŵaku akali,* ndipu uŵikikengi mumuwunda waku mwachimangu, kweniso masu ngaku ngaliwonengi cha soka losi lo ini ndiwisiyengi pamalu yanga ndipuso pa ŵanthu wo aja mwenimo.’”’”+
Pavuli paki, yiwu anguza ndi uthenga wenuwu kwa fumu. 29 Sonu fumu yingutumiza uthenga ndipu yingudanisa ŵara wosi a ku Yuda ndi ku Yerusalemu.+ 30 Pavuli paki, fumu yingukwere kunyumba yaku Yehova limoza ndi anthulumi a ku Yuda, ŵanthu a ku Yerusalemu, asembi, Alevi, pamwenga kuti ŵanthu wosi, kutuwa mura mpaka mumana. Iyu yinguŵerenge ŵanthu wosi mazu nga mubuku la phanganu lo lingusanirika munyumba yaku Yehova.+ 31 Fumu yinguma wima pamalu ngaki ndipu yinguchita phanganu*+ pa masu paku Yehova lakuti yilondongi Yehova kweniso yisungengi marangu ngaki, vikumbusu vaki ndipuso fundu zaki ndi mtima waki wosi kweniso ndi umoyu waki wosi,+ mwa kufiska mazu nga phanganu ngo ngangulembeka mubuku lenili.+ 32 Iyu yinguchitiska so kuti ŵanthu wosi wo ŵenga mu Yerusalemu ndipuso mu Benjamini azomeri kuti alondongi phanganu lenili. Ndipu ŵanthu wo ajanga mu Yerusalemu anguchita vinthu mwakukoliyana ndi phanganu laku Chiuta, Chiuta wa apapi ŵawu akali.+ 33 Sonu Yosiya wangutuzgamu vinthu vosi vaukazuzi* mucharu chosi cho chenga cha Ayisirayeli,+ ndipu wanguchitiska kuti weyosi mu Isirayeli wateŵetiyengi Yehova Chiuta wawu. Pa umoyu waki wosi,* yiwu angupetuka cha ndi kuleka kulondo Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali.
35 Yosiya wanguchitiya Yehova Pasika+ ku Yerusalemu, ndipu angubaya sembi ya Pasika+ pa zuŵa la 14 mu mwezi wakwamba.+ 2 Iyu wanguŵika asembi pa ntchitu zawu ndipu wanguŵachiska kuti achitengi uteŵeti wawu wa panyumba yaku Yehova.+ 3 Pavuli paki wangukambiya Alevi, wo asambizanga Ayisirayeli wosi+ kweniso wo ŵenga akupaturika kwaku Yehova kuti: “Bokosi lakupaturika muliŵiki munyumba yo Solomoni mwana waku Davidi, fumu ya ku Isirayeli wakuzenga.+ Mutenere so cha kulinyamuwa pamapewa nginu.+ Sonu teŵetiyani Yehova Chiuta winu kweniso ŵanthu ŵaki Ayisirayeli. 4 Mujinozgekeresi mwakukoliyana ndi nyumba za awusemwi, mu magulu nginu mwakulondo vo vikulembeka ndi Fumu Davidi+ ya ku Isirayeli kweniso mwana waki Solomoni.+ 5 Mumi mumalu ngakupaturika mwakukoliyana ndi magulu nga nyumba za awusewu za ŵanthu wosi* abali ŵinu, ndipu pa gulu lelosi la ŵanthu paje gulu la nyumba za awusemwi za Alevi. 6 Bayani sembi ya Pasika+ ndipu mujitowesi kweniso munozge abali ŵinu kuti mufiski mazu ngo Yehova wakukamba kuziya mwaku Mozesi.”
7 Yosiya wangupereka ŵana a mbereri anthulumi kweniso mbuzi zimanazimana zinthulumi ku ŵanthu, kuti zije sembi za Pasika za ŵanthu wosi wo ŵengapu. Mbereri kweniso mbuzi zenizi zingukwana 30,000, ndipuso wangupereka ng’ombi 3,000. Vinthu venivi vingutuliya pa katundu wa fumu.+ 8 Alongozgi ŵaki nawu angupereka vinthu ku ŵanthu, kwa asembi ndipuso kwa Alevi. Hilikiya,+ Zekariya ndipuso Yehiyelu wo ŵenga alongozgi a nyumba yaku Chiuta wauneneska angupereka sembi za Pasika 2,600 ndipuso ng’ombi 300 kwa asembi. 9 Konaniya kweniso Shemaya ndi Netaneli wo ŵenga abali ŵaki, limoza ndi Hasabiya, Yeyiyeli ndipuso Yozabadi wo ŵenga alongozgi ŵa Alevi, angupaska Alevi sembi za Pasika 5,000 ndipuso ng’ombi 500.
10 Ŵati amaliza kunozgeke uteŵeti, asembi anguma mumalu ngawu ndipu Alevi anguma mu magulu ngawu+ nge mo fumu yinguŵalamuliya. 11 Yiwu angubaya sembi za Pasika.+ Asembi anguwaza ndopa zo alondiyanga kwaku yiwu,+ ndipu Alevi afuŵanga nyama.+ 12 Pavuli paki, angunozga sembi zakupiriza kuti agaŵiyi ŵanthu wosi wo angugaŵika mu magulu mwakukoliyana ndi nyumba za awusewu, kuti azipereki kwaku Yehova nge mo vingulembeke mubuku laku Mozesi. Ng’ombi nazu anguzichita so viyo. 13 Yiwu angubika* sembi ya Pasika pamotu mwakukoliyana ndi mudawuku.+ Angubika so sembi zakupaturika mumapotu, mumimphika kweniso mumapani, ndipu ŵati amala anguza nazu liŵiliŵi ku ŵanthu wosi. 14 Pavuli paki, yiwu angujinozge chakurya cha pasika kweniso angunozge asembi, pakuti asembi wo ndi mphapu yaku Aroni aperekanga sembi zakupiriza kweniso mafuta mpaka usiku. Mwaviyo, Alevi angujinozge chakurya cha pasika kweniso angunozge asembi wo ndi mphapu yaku Aroni.
15 Akumba sumu, ŵana aku Asafu+ anguma mumalu ngawu mwakulondo dangu laku Davidi,+ Asafu,+ Hemani ndi Yedutuni+ yo wenga wakuwona viwona wa fumu. Ndipu alonda a pageti ŵenga pamageti ngakupambanapambana.+ Pengavi chifukwa chakuti yiwu atuliyepu pa mauteŵeti ngawu, chifukwa abali ŵawu Alevi anguŵanozge vosi. 16 Mwaviyo, anguchita vosi vakukhumbika pa uteŵeti waku Yehova pa zuŵa lenili kuti achiti Pasika,+ kweniso kuti apereki sembi zakupiriza paguŵa la sembi laku Yehova, mwakukoliyana ndi vo Fumu Yosiya yingulamula.+
17 Ayisirayeli wo ŵengapu anguchita Pasika pa nyengu yeniyo ndipuso Phwandu la Viŵandi Vambula Chakutupisa kwa mazuŵa 7.+ 18 Mu Isirayeli mukuchitikapu cha Pasika wa nge mwenuyu kutuliya mu mazuŵa nga mchimi Samuyeli. Kweniso palivi fumu yinyaki ya ku Isirayeli yo yikuchitapu pasika nge yo Yosiya,+ asembi, Alevi kweniso ŵanthu a ku Yuda ndi Ayisirayeli wo ŵengapu, ndipuso ŵanthu wosi wo ajanga ku Yerusalemu anguchita. 19 Pasika mwenuyu wanguchitika mu chaka cha 18 cha ulamuliru waku Yosiya.
20 Vosi venivi vati vachitika, ndipuso Yosiya wati wanozga nyumba yakusopiyamu,* Neko+ fumu ya ku Ijipiti wanguza kuzichita nkhondu ku Karichemishi pafupi ndi Yufureti. Sonu Yosiya wangutuwa kuti wachiti nayu nkhondu.+ 21 Neko wangumutumiziya ŵanthu kuti akamukambiyi kuti: “Kumbi vitikukwaska wuli yiwi fumu ya ku Yuda? Msanawale ndaza kuzichita nkhondu ndi yiwi cha, kweni ndaza kuzichita nkhondu ndi nyumba yinyaki, ndipu Chiuta wandikambiya kuti ndichiti venivi mwaliŵi. Leka kususkana ndi Chiuta yo we ndi ini kuti utaski umoyu waku, asani po cha, wakunangengi.” 22 Kweni Yosiya wangutuwaku cha kwaku iyu, ndipu wangujisintha+ kuti wachiti nayu nkhondu, kweniso wanguvwiya cha mazu ngaku Neko ngo ngenga ngakutuliya mumulomu mwaku Chiuta. Mwaviyo wanguza kuzichita nkhondu ku Chidika cha Megido.+
23 Ŵanthu akuponya mivi anguhoma Fumu Yosiya ndipu fumu yingukambiya ateŵeti ŵaki kuti: “Ndituzgenimu munu, pakuti ndapwetekeka ukongwa.” 24 Mwaviyo ateŵeti ŵaki angumutuzgamu mugaleta, ndipu angumukweza mugaleta laki lachiŵi lankhondu, kweniso anguza nayu ku Yerusalemu. Yosiya wangufwa ndipu angumuŵika mumuwunda wa apapi ŵaki akali.+ Ŵanthu wosi a ku Yuda ndi ku Yerusalemu angumuliya. 25 Yeremiya+ wangumumbiya sumu Yosiya, ndipu anthulumi kweniso anthukazi wosi akumba sumu+ alutirizga kumba mpaka msanawale vakukwaskana ndi Yosiya mu sumu zawu zakumba pakuliya. Panguŵikika dangu lakuti sumu zenizi zimbikengi mu Isirayeli, ndipu zikulembeka mu sumu zakumba pakuliya.
26 Mbiri yosi yaku Yosiya, ntchitu zaki zosi zakulongo chanju chambula kumala pakusunga vo vikulembeka mu Dangu laku Yehova, 27 kweniso vo wanguchita kutuwa pakwamba mpaka pakumaliya, vikulembeka mu Buku la Mafumu nga ku Isirayeli ndipuso nga ku Yuda.+
36 Sonu ŵanthu a mucharu cho anguto Yehoyahazi mwana waku Yosiya,+ ndipu angumusankha kuti waje fumu ku Yerusalemu mumalu mwa awisi.+ 2 Yehoyahazi wenga ndi vyaka 23 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa myezi yitatu ku Yerusalemu. 3 Kweni fumu ya ku Ijipiti yingumutuzgapu pa udindu waki ku Yerusalemu, kweniso yingulamula kuti charu cho chipereki siliva wakukwana matalenti* 100 ndipuso golidi wakukwana talenti yimoza.+ 4 Fumu ya ku Ijipiti yingusankha so Eliyakimu mubali waku Yehoyahazi kuti waje fumu ya Yuda ndi Yerusalemu, ndipu yingumusintha zina kuti waje Yehoyakimu. Neko+ wanguto Yehoyahazi mubali waki ndi kuluta nayu ku Ijipiti.+
5 Yehoyakimu+ wenga ndi vyaka 25 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 11 ku Yerusalemu. Iyu wangulutirizga kuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova Chiuta waki.+ 6 Fumu Nebukadinezara+ ya ku Babiloni yinguza kuti yizichiti nayu nkhondu kuti yizimumangi ndi simbi ziŵi za mkuŵa ndi kuluta nayu ku Babiloni.+ 7 Nebukadinezara wangutole ku Babiloni vinyaki mwa viyaŵi va munyumba yaku Yehova, ndipu wanguviŵika munyumba yaki yachifumu ku Babiloni.+ 8 Mbiri yosi yaku Yehoyakimu, vinthu vaukazuzi vo wanguchita ndipuso vo wangususkika navu, vikulembeka mu Buku la Mafumu nga ku Isirayeli kweniso nga ku Yuda. Mwana waki Yehoyakini ndiyu wanguja fumu mumalu mwaku iyu.+
9 Yehoyakini+ wenga ndi vyaka 18 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa myezi yitatu ku Yerusalemu. Iyu wangulutirizga kuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova.+ 10 Kukwamba kwa chaka,* Fumu Nebukadinezara yingutuma ŵanthu kuti akato Yehoyakini ndi kuza nayu ku Babiloni+ limoza ndi vinthu vosi vakuzirwa va munyumba yaku Yehova.+ Nebukadinezara wangusankha Zedekiya yo wenga mubali wa awisi aku Yehoyakini kuti waje fumu ku Yuda ndi ku Yerusalemu.+
11 Zedekiya+ wenga ndi vyaka 21 pa nyengu yo wangujaliya fumu, ndipu wangulamuliya kwa vyaka 11 ku Yerusalemu.+ 12 Iyu wangulutirizga kuchita vinthu viheni pa masu paku Yehova Chiuta waki. Zedekiya wangujiyuyuwa cha pa masu pa mchimi Yeremiya+ yo walongoronga vo Yehova wangumulamula. 13 Iyu wangugarukiya so Fumu Nebukadinezara+ yo yingumuchitiska kuti walapizgi mu zina laku Chiuta. Zedekiya wangulutirizga kuchita mtafu* kweniso kulamisa mtima ndipu wangukana kung’anamukiya kwaku Yehova Chiuta waku Isirayeli. 14 Ŵara wosi ŵa asembi kweniso ŵanthu wosi ŵenga ambula kugomezgeka ukongwa. Yiwu achitanga vinthu vosi vaukazuzi vo ŵanthu amitundu yinyaki achitanga kweniso angufipiska nyumba yaku Yehova+ yo wanguyitowesa mu Yerusalemu.
15 Yehova Chiuta wa apapi ŵawu akali waŵatcheŵeskanga mwa kuŵatumiziya ŵanthu. Iyu waŵatcheŵeskanga mwakuwerezawereza chifukwa wachitiyanga lisungu ŵanthu ŵaki ndipuso malu ngaki ngakujamu. 16 Kweni yiwu anyozanga ŵanthu wo Chiuta wauneneska waŵatumanga,+ ayuyuwanga mazu ngaki+ ndipuso anyozanga achimi ŵaki,+ mwakuti ukali waku Yehova unguwiya ŵanthu ŵaki,+ mpaka angufika pakuti angachizgika cha.
17 Mwaviyo, iyu wanguŵatumiziya fumu ya Akadiya+ yo yingubaya anyamata ŵawu ndi lipanga+ munyumba yawu yakupaturika.+ Iyu yinguchitiya lisungu weyosi cha kwali ndi mnyamata, mwali, akukota pamwenga akutama.+ Chiuta wangupereka chechosi mu manja mwaki.+ 18 Viyaŵi vosi va munyumba yaku Chiuta wauneneska, kwali ntchikulu pamwenga chimana, ndipuso chuma chosi cha munyumba yaku Yehova kweniso chuma chosi cha fumu ndi cha alongozgi ŵaki, chechosi iyu yinguchitole ku Babiloni.+ 19 Yinguwotcha nyumba yaku Chiuta wauneneska,+ yingubwanganduwa mpanda wa Yerusalemu,+ yinguwotcha tinyumba tosi takuthopoka takukho, kweniso yingunanga chinthu chechosi chakuzirwa.+ 20 Ŵanthu wo anguleka kubayika ndi lipanga yinguŵatole ku ukapolu ku Babiloni,+ ndipu yiwu anguja ateŵeti ŵaki+ kweniso ateŵeti a ŵana ŵaki mpaka po ufumu wa Peresi ungwambiya kulamuliya.+ 21 Venivi vinguchitika kuti mazu ngo Yehova wangukamba kuziya mwaku Yeremiya ngafiskiki,+ mpaka po charu chingulipiriya masabata ngaki.+ Mazuŵa ngosi ngo charu ichi chingujaliya mahami, chasunganga sabata kuti chifiski vyaka 70.+
22 Mu chaka chakwamba cha ulamuliru wa Fumu Sayirasi+ ya ku Peresi, Yehova wanguchiska* Fumu Sayirasi ya ku Peresi kuti yipharazgi uthenga mu ufumu waki wosi. Ivi vinguchitika kuti mazu ngaku Yehova ngo ngangukambika ndi Yeremiya+ ngafiskiki. Fumu Sayirasi yingulemba so uthenga wo+ kuti: 23 “Fumu Sayirasi ya ku Peresi yakamba kuti, ‘Yehova Chiuta wakuchanya wandipaska maufumu ngosi nga pacharu chapasi+ ndipu wandituma kuti ndimuzenge nyumba ku Yerusalemu, ku Yuda.+ Weyosi wa ŵanthu ŵaki yo we pakati pinu, Yehova Chiuta waki waŵi nayu ndipu wakwere kweniko.’”+
Pamwenga kuti, “afumbanga kwaku Iyu kweniko.”
Mazu ngaki chayingu, “kuti ndituwengi ndi kusere pamasu pa ŵanthu yaŵa.”
Mazu ngaki chayingu, “mazuŵa nganandi.”
Pamwenga kuti, “ŵanthu akukwera pamahachi.”
Pamwenga kuti, “ŵanthu akukwera pamahachi.”
Vimiti ivi viyananaku ndi vimiti va payina ndipu kali vasanirikanga ukongwa ku Lebanoni.
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “kutuliya ku Ijipiti ndipuso ku Kuwe; ŵanthu a malonda a fumu angagulanga kutuliya ku Kuwe,” panyaki kung’anamuwa ku Kilikiya.
Pamwenga kuti, “nyumba yachifumu.”
Pamwenga kuti, “a ntchitu wo apinganga katundu.”
Vimiti ivi viyananaku ndi vimiti va payina ndipu kali vasanirikanga ukongwa ku Lebanoni.
Pamwenga kuti, “nyumba yachifumu.”
Kung’anamuwa, chiŵandi chakulongo.
Anyaki akamba kuti, “mubawa.”
Mwesu umoza wa kori wayanananga ndi malita 220. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Mwesu umoza wa bati wayanananga ndi malita 22. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Pamwenga kuti, “a ntchitu wo apinganga katundu.”
Mazu ngaki chayingu, “manja 60 mu utali, kweniso manja 20 mu usani.” Janja limoza layanananga ndi masentimita 44.5, kweni anyaki akamba kuti mazu ngakuti “mwakukoliyana ndi mo apimiyanga vinthu mu nyengu yakali” ngang’anamuwa janja litali lo layanananga ndi masentimita 51.8. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Pamwenga kuti, “lenga litali mamita pafufupi 9 kutuwa pakona mpaka pakona mu usani wa nyumba.”
Viziŵika cha kuti wenga mwesu wuli.
Mazu ngaki chayingu, “nyumba Yakupaturika Ukongwa.”
Talenti yimoza yayanananga ndi makilogilamu 34.2. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Sekeli yimoza yayanananga ndi magilamu 11.4. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Mazu ngaki chayingu, “nyumba Yakupaturika Ukongwa.”
Mazu ngaki chayingu, “manja ngankhondi.”
Kung’anamuwa kuchipinda chakupaturika.
Mazu ngaki chayingu, “manja 35.”
Anyaki atividana kuti vingoma vachizungu, chifukwa chakuti nje zaki ziwoneka nge vingoma.
Pamwenga kuti, “kumwera.”
Pamwenga kuti, “kumpotu.”
Kung’anamuwa kuti, “Iyu [Yehova] Wajalikiski Mwakukho.”
Panyaki kung’anamuwa kuti, “Mwanthazi.”
Mazu ngaki chayingu, “manja 20.” Janja limoza layanananga ndi masentimita 44.5. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Mazu ngaki chayingu, “manja 10.”
Pamwenga kuti, “chakusungamu maji chachisulu.”
Mazu ngaki chayingu, “manja 5.”
Mazu ngaki chayingu, “manja 30.”
Anyaki akamba kuti mungu.
Mazu ngaki chayingu, “janja limoza.”
Anyaki akamba kuti, “kumpotu.”
Pamwenga kuti, “ko kuselere lumwi.”
Pamwenga kuti, “ko kutuliya lumwi.”
Mazu ngaki chayingu, “chikufi chimoza.” Chikufi chimoza chenga masentimita pafufupi 7.4. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Bati yimoza yakwananga malita 22. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Pamwenga kuti, “balaza lamukati.”
Pamwenga kuti, “cha ko kutuliya lumwi.”
Anyaki atividana kuti vingoma vachizungu, chifukwa chakuti nje zaki ziwoneka nge vingoma.
Pamwenga kuti, “ngolu za maji.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Kung’anamuwa Phwandu la Misasa.
Pamwenga kuti, “asembi wo ŵenga Alevi.”
Mazu ngaki chayingu, “unganu wosi wa Ayisirayeli.”
Anyaki akamba kuti, “mabangwi.”
Pamwenga kuti, “ko kutuliya lumwi.”
Anyaki akamba kuti, “lipenga.”
Mazu ngaki chayingu, “mwana waku munthulumi yo watuwengi muchiwunu mwaku.”
Pamwenga kuti, “balaza lamukati.”
Mazu ngaki chayingu, “manja ngankhondi.” Janja limoza layanananga ndi masentimita 44.5. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Mazu ngaki chayingu, “manja ngatatu.”
Pamwenga kuti, “yo wamunangiya wamutemba.” Kung’anamuwa mazu ngakulapizga ngo ngajanga ndi thembu lo lachitiskanga kuti munthu yo walapizga vaboza pamwenga watondeka kufiska vo walapizga walangiki.
Mazu ngaki chayingu, “vo vachitiska kuti waje wakutembeka.”
Mazu ngaki chayingu, “iyu weche wakutembeka.”
Mazu ngaki chayingu, “kuti ndi murunji.”
Pamwenga kuti, “mwaŵalanga.”
Mazu ngaki chayingu, “mucharu cha mageti ngaki.”
Pamwenga kuti, “mbiri yinu.”
Pamwenga kuti, “lakukwaskana ndi.”
Mazu ngaki chayingu, “mungalaziskiyanga kumphepeti cha chisku cha.”
Pamwenga kuti, “pakumba sumu zakuthamika limoza ndi yiwu.” Panyaki kung’anamuwa Alevi.
Anyaki akamba kuti, “lipenga.”
Pamwenga kuti, “pakuselere ku Hemati.”
Zuŵa la pavuli pa phwandu, pamwenga zuŵa la 15.
Pamwenga kuti, “nyumba yachifumu.”
Mazu ngaki chayingu, “yije nthanthi.”
Pamwenga kuti, “nyumba yaki yachifumu.”
Mazu ngaki chayingu, “ku ŵana aku Isirayeli.”
Pamwenga kuti, “wanguzenga so.”
Pamwenga kuti, “yingwenda mwandondomeku; yingumala.”
Talenti yimoza yayanananga ndi makilogilamu 34.2. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Pamwenga kuti, “ndi nthanthi.”
Mazu ngaki chayingu, “chakubisika.”
Mazu ngaki chayingu, “mwengavi so mzimu mwaku iyu.”
Pamwenga kuti, “mazu nginu.”
Talenti yimoza yayanananga ndi makilogilamu 34.2. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Anyaki akamba kuti, “mubawa.”
Pamwenga kuti, “nyumba yachifumu.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “kusazgiyapu pa mphasu zakuyanana ndi.”
Sekeli yimoza yayanananga ndi magilamu 11.4. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Kanandi ŵanthu wo aponyanga mivi ndiwu anyamuwanga vishangu venivi.
Mina yimoza mu Malemba nga Chiheberi yayanananga ndi magilamu 570. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Mazu ngaki chayingu, “ngazanga kuzipenja chisku chaku.”
Zina ili mu Chiheberi, ling’anamuwa mwana yo wabalika asani bulu munthulumi wakwera hachi yinthukazi.
Pamwenga kuti, “ŵanthu akukwera pamahachi.”
Kung’anamuwa Msinji wa Yufureti.
Vimiti ivi viyananaku ndi vimiti va payina ndipu kali vasanirikanga ukongwa ku Lebanoni.
Pamwenga kuti, “lakukandirizga.”
Pamwenga kuti, “ŵara.”
Pamwenga kuti, “ŵara.”
Pamwenga kuti, “ŵara.”
Mazu ngaki chayingu, “kumahema ngawu.”
Mazu ngaki chayingu, “akusankhika.”
Pamwenga kuti, “wanguzenga mpanda wakukho wa tawuni ya.”
Mazu ngaki chayingu, “mbuzi.”
Matholi mbana a ng’ombi.
Anyaki akamba kuti, “mbiliŵa.”
Pamwenga kuti, “wangumbininiska.”
Mazu ngaki chayingu, “maufumu.”
Pamwenga kuti, “nyumba yachifumu.”
Mazu ngaki chayingu, “ŵanthu akutchimbiya.”
Mazu ngaki chayingu, “akusankhika.”
Mazu ngaki chayingu, “akusankhika.”
Kung’anamuwa phanganu lamuyaya kweniso lambula kusintha.
Matholi mbana a ng’ombi.
Mazu ngaki chayingu, “yo wazaza manja ngaki.”
Kung’anamuwa, chiŵandi chakulongo.
Anyaki akamba kuti, “lipenga.”
Mazu ngaki chayingu, “akusankhika.”
Mazu ngaki chayingu, “angunyekeze.”
Pamwenga kuti, “matawuni ngaki ngapafupi.”
Pamwenga kuti, “mu nkhani ya mchimi Ido; mubuku la mchimi Ido.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “visasa viŵiviŵi.”
Kanandi ŵanthu wo aponyanga mivi ndiwu anyamuwanga vishangu venivi.
Mazu ngaki chayingu, “wo akandanga pauta.”
Mazu ngaki chayingu, “tinyekeze.”
Mazu ngaki chayingu, “kwa mazuŵa nganandi.”
Mazu ngaki chayingu, “pengavi chimangu ku munthu yo watuwanga pamwenga yo waserenga.”
Mazu ngaki chayingu, “manja nginu ngangalombotokanga cha.”
Anyaki akamba kuti, “lipenga.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “wenga wakujipereka wosi.”
Mazu ngaki chayingu, “mu mazuŵa ngaki ngosi.”
Pamwenga kuti, “wanguzenga mpanda wakukho wa tawuni ya; wanguzenga so.”
Pamwenga kuti, “kutuwa pamwenga kuluta muchigaŵa chaku.”
Pamwenga kuti, “munyumba yachifumu.”
Pamwenga kuti, “kuzenga mpanda wakukho wa tawuni ya; kuzenga so.”
Pamwenga kuti, “yinguzenge mpanda wakukho wa; yinguzenge so.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “ungunyekeze.”
Mazu ngaki chayingu, “ungunyekeze.”
Pamwenga kuti, “ukujipereka wosi.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “munyumba ya matangaza.”
Kung’anamuwa kuti anguwotcha thupi laku Asa cha, kweni anguwotcha vinthu vinandi vakununkhira.
Mazu ngaki chayingu, “wangwenda mu.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “wanguchita phanganu la chitolerana.”
Mazu ngaki chayingu, “wangupereka sembi kwaku iyu.”
Pamwenga kuti, “wangunyengere.”
Pamwenga kuti, “Mwamututuza.”
Pamwenga kuti, “mungelu.”
Pamwenga kuti, “Iyu wanguponya walivi chilatu chiheni.”
Mazu ngaki chayingu, “mumsasa.”
Pamwenga kuti, “kunyumba yaki yachifumu.”
Pamwenga kuti, “mwachimangu.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “mtima winu ungusimikiza kupenja.”
Pamwenga kuti, “wakujipereka wosi.”
Pamwenga kuti, “watumbiki vinthu vamampha.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “Amewuni.”
Viwoneka kuti ndi Nyanja Yakufwa.
Mazu ngaki chayingu, “wanguŵika chisku chaki pa.”
Mazu ngaki chayingu, “mbewu.”
Mazu ngaki chayingu, “ŵana ŵawu anthulumi.”
Pamwenga kuti, “kuwona mo Yehova wakutaskiyeningi.”
Pamwenga kuti, “kuti mukunthiyepu.”
Pamwenga kuti, “Chidika cha.”
Mazu ngaki chayingu, “angutumbika.”
Kung’anamuwa kuti, “Thumbiku.”
Anyaki akamba kuti, “mabangwi.”
Anyaki akamba kuti, “lipenga.”
Pamwenga kuti, “achiti uhuli mwauzimu.”
Mazu ngaki chayingu, “wanguvunduwa mzimu wa.”
Pamwenga kuti, “munyumba yachifumu.”
Wadanika so kuti Ahaziya.
Mazu ngaki chayingu, “mwana munthukazi.”
Mumipukutu yinyaki ya Chiheberi wadanika kuti “Azariya.”
Pamwenga kuti, “watamanga.”
Mazu ngaki chayingu, “mwana.”
Mazu ngaki chayingu, “wangumupunguliya mafuta.”
Mazu ngaki chayingu, “wadumuwi.”
Mazu ngaki chayingu, “kubaya mbewu yosi ya ufumu ya munyumba yaku Yuda.”
Pamwenga kuti, “nyumba yachifumu.”
Mazu ngaki chayingu, “asani yituwa ndipuso asani yisere.”
Kanandi ŵanthu wo aponyanga mivi ndiwu anyamuwanga vishangu venivi.
Panyaki kung’anamuwa mpukutu wo mwenga Dangu laku Chiuta.
Anyaki akamba kuti, “lipenga.”
Pamwenga kuti, “nyumba yachifumu.”
Pamwenga kuti, “nyumba yakusopiyamu.”
Mazu ngaki chayingu, “nge mo janja laku Davidi linguŵalamuliya.”
Pamwenga kuti, “kunyumba yachifumu.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “mpaka po wosi angupereke.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “penga ukali wo.”
Pamwenga kuti, “kupereka ukaboni wakususkana nawu.”
Kung’anamuwa Asiriya.
Pamwenga kuti, “angumuleka ndi matenda nganandi.”
Pamwenga kuti, “mwana munthulumi wa.” Panyaki akamba kuti ŵana nge kuti mbanandi chifukwa cha kulongo ulemu.
Mazu ngaki chayingu, “akusankhika.”
Talenti yimoza yayanananga ndi makilogilamu 34.2. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Pamwenga kuti, “tikakumani masu ndi masu.”
Vimiti ivi viyananaku ndi vimiti va payina ndipu kali vasanirikanga ukongwa ku Lebanoni.
Mazu ngaki chayingu, “Wathereska.”
Pamwenga kuti, “munyumba yaku yachifumu.”
Mazu ngaki chayingu, “hema laki.”
Wadanika so kuti Ahaziya.
Mazu ngaki chayingu, “manja 400.” Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Pamwenga kuti, “vo venga ndi.”
Pamwenga kuti, “munyumba yachifumu.”
Kung’anamuwa awisi a Amaziya.
Pamwenga kuti, “wangujoba,” patenere kuti penga pamwa.
Pamwenga kuti, “nyumba yachifumu.”
Viwoneka kuti malu yanga ngenga pafupi ndi masanu nga mafumu.
Talenti yimoza yayanananga ndi makilogilamu 34.2. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Mwesu umoza wa kori wayanananga ndi malita 220. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Pamwenga kuti, “wangunozga.”
Pamwenga kuti, “vikozgu vachisulu chakusongono.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka, “Gehena.”
Mazu ngaki chayingu, “nyumba.”
Pamwenga kuti, “matawuni ngaki ngapafupi.”
Pamwenga kuti, “munyumba yachifumu.”
Pamwenga kuti, “cha ko kutuliya lumwi.”
Pamwenga kuti, “atichinyoza.”
Pamwenga kuti, “yakupumuliya.”
Kung’anamuwa viŵandi vakulongo.
Anyaki akamba kuti, “mabangwi.”
Anyaki akamba kuti, “lipenga.”
Mazu ngaki chayingu, “Chifukwa chakuti mwazaziya Yehova manja nginu.”
Mazu ngaki chayingu, “ŵenga ndi mtima wakunyoloka.”
Pamwenga kuti, “ungunozgeka.”
Mazu ngaki chayingu, “wo atchimbiyanga.”
Mazu ngaki chayingu, “wo atchimbiyanga.”
Mazu ngaki chayingu, “wanguchizga.”
Mazu ngaki chayingu, “wangulongoro mumtima mwa.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “mumisasa yaku.”
Pamwenga kuti, “kuti ajipereki ndi mtima wosi ku.”
Pamwenga kuti, “vipinda vakuryiyamu.”
Pamwenga kuti, “ko kutuliya lumwi.”
Pamwenga kuti, “Milo.” Mazu yanga mu Chiheberi, ngang’anamuwa “kuwunda.”
Mazu ngaki chayingu, “wangulongoro mumtima mwawu.”
Pamwenga kuti, “nthazi za ŵanthu.”
Pamwenga kuti, “asilikali ŵaki wosi ndi unkhankhu waki.”
Mazu ngaki chayingu, “malu ngaki ngapachanya.”
Pamwenga kuti, “nyumba yakusopiyamu.”
Pamwenga kuti, “chakuziziswa.”
Pamwenga kuti, “kwakuselere lumwi.”
Pamwenga kuti, “chakuziziswa.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “muvimazenji.”
Pamwenga kuti, “wanguwoloŵesa chisku chaku Yehova Chiuta waki.”
Pamwenga kuti, “kwakuselere lumwi.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “vikozgu vachisulu chakusongono.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Pamwenga kuti, “vikozgu vachisulu chakusongono.”
Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.
Mazu ngaki chayingu, “nyumba.”
Pamwenga kuti, “a ntchitu wo apinganga katundu.”
Mazu ngaki chayingu, “kuziya mujanja laku.”
Mazu ngaki chayingu, “unguwoloŵa.”
Iyi ndi ntharika yo ying’anamuwa kufwa.
Pamwenga kuti, “yinguwereza so phanganu.”
Pamwenga kuti, “angoza.”
Mazu ngaki chayingu, “Mu mazuŵa ngaki ngosi.”
Mazu ngaki chayingu, “ŵana a ŵanthu.”
Yapa pangafwatulikiya so kuti, “anguwotcha.”
Mazu ngaki chayingu, “nyumba.”
Talenti yimoza yayanananga ndi makilogilamu 34.2. Wonani Fundu Zakukumaliya B14.
Panyaki kukwamba kwa chihanya.
Mazu ngaki chayingu, “kumizga khosi laki.”
Mazu ngaki chayingu, “wanguchiska mzimu wa.” Wonani Mazu ngo Ngakonkhoskeka.