Vo Apapi Atenere Kuziŵa pa Nkhani Yakutumiza Mwana Kumalu Ngakusungiyaku Ŵana Anamana

Apapi anyaki wo agwira ntchitu atumiza ŵana ŵawu ku kumalu ngo asungiyaku ŵana anamana. Kumbi mphakwenere kutumiza mwana winu kwenuku?

• Mafumbu ngo mutenere kujifumba

• Vo mungachita

Mafumbu ngo mutenere kujifumba

Kumbi kutumiza mwana wangu kwenuku, kungatimbanyizga ubwezi wo ulipu pakati paku ini ndi iyu? Kungatimbanyizga nadi. Vyaka vakwambiriya va mwana, wongu ukuwa mwaliŵi ndipu venivi vikwaska ubwezi waki ndi ŵanthu anyaki. Mwaviyo, muyesesengi kuti mujengi ndi mwana winu pa nyengu yakukhumbika yeniyi.—Dotoronome 6:6, 7.

• Apapi wo aŵanaŵana kutumiza mwana wawu kumalu ngenanga, akhumbika kuŵanaŵaniya mo angalutirizgiya kuja pa ubwezi ndi mwana wawu.

Kumbi malu ngenanga ngangananga nkharu ya mwana wangu? Vingachitika. Buku la Hold On to Your Kids likamba kuti: “Asani mwana winu wamaliya nyengu yinandi ndi ŵana anyaki kumalu ngakusungiyaku ŵana anamana, wangasambira nkharu ziheni kwa anyaki.”

• Apapi wo akhumba kutumiza mwana wawu ku malu ngenanga, akhumbika kuŵanaŵaniya asani afiskengi kulutirizga kusambiza mwana wawu nkharu yamampha.

Kumbi malu ngenanga ngangaziwovya nadi mwana winu asani waziyamba sukulu? Anyaki akamba kuti hinya. Anyaki akamba kuti malu yanga ngatovya cha pamwenga ngatovya kamanavi. Kwali uneneska ndi nuwu kweni kaswiri yo wafufuza mo ŵana aŵanaŵaniya, zina laki Penelope Leach wangulemba kuti: “Mungagomezganga cha kuti vo ŵana ŵinu asambira kusukulu ndivu vazakuŵawovya ukongwa pa umoyu wawu. Kweniso mungagomezganga cha kuti kumuyambisa sukulu mwana weche munamana ukongwa kutovya nyengu zosi. Asani muchita viyo ndikuti muziŵa cha mo mwana winu wayanduliya ndi vinthu vosi vo mwaja muchimusambiza kutuliya pa ubonda.”

• Asani apapi akhumba kutumiza mwana wawu kumalu ngakusungiyaku ŵana anamana, akhumbika kuŵanaŵaniya asani kuchita viyo kungawovya pamwenga nkhwakwenere.

Kumbi vingachitika kuti yimwi pamwenga munthu yo mukutorana nayu kuja ndi mwana winu pa nyumba? Nyengu zinyaki apapi wosi ŵaŵi angagwira ntchitu chifukwa chakukhumba ŵaka kuja ndi ndalama zinandi. Kumbi kuchita venivi kutovya?

• Asani apapi akhumba kutumiza mwana wawu kumalu ngakusungiyaku ŵana anamana, akhumbika kuŵanaŵaniya asani vingachitika kuja umoyu wambula kukhumba vinandi ndi chilatu chakuti mpapi yumoza wajengi panyumba.

Mungasankha kutumiza mwana ku malu ngakuŵasungiyaku, pija asani mwaŵanaŵaniya mwakuphwere umampha kweniso uheni waki. Nanga wuli asani muwona kuti nge banja veumampha kutumiza mwana winu kumalu ngenanga?

Vo mungachita

Bayibolu likamba kuti “munthu wakuchenje waŵanaŵaniya mo watende.” (Nthanthi 14:15) Mwakukoliyana ndi fundu yeniyi, muŵanaŵaniyengepu mwakuphwere mwechendatumizi mwana winu ku malu ngengosi ngakusungiyaku ŵana.

Ziŵani vo mukhumbika kusankha

• Apapi anyaki asankha kuti malu ngakusungiyaku mwana wawu ngaje ku nyumba kwa munthu pamwenga ko kwe ŵanthu amanavi akuphwere ŵana kweniso ko kwe ŵana anandi cha.

• Apapi anyaki ŵe ndi mubali wawu, wa ntchitu yo aja nayu pamwenga mlezi wa mwana wawu.

Nthowa zosi zenizi ze ndi umampha kweniso masuzgu ngaki. Mungachita umampha kufumba apapi anyaki wo angutumizaku ŵana ŵawu kumalu nganyaki ngakusungiyaku ŵana. Bayibolu likamba kuti: “Zeru ze ndi ŵanthu wo apenja ulongozgi.”—Nthanthi 13:10.

Kweni wuli asani mwasankha kutumiza mwana winu ku malu ngenanga? Asani vaŵa viyo . . .

Ziŵani malu ngo mukhumba kumutumizaku

• Kumbi malu ngenanga ngakuzomerezeka ndi boma? Kumbi malu yanga ngaziŵika ndi mbiri wuli?

• Kumbi ndi malu ngakutowa kweniso ngakuvikilirika?

• Kumbi mwana winu wamuchitanganji kwenuku?a

Ziŵani vakukwaskana ndi ŵanthu wo akumuphwere

• Kumbi akusambizikanji? Venivi vingasazgapu kuziŵa asani akusambira mo angasambiziya ŵana anamana, kupereka chovyu chakwamba asani munthu wapwetekeka kweniso kovya munthu kuti wayambi so kututa.

• Kumbi mungafufuza kuti muziŵi vinthu vo ŵanthu wo amuphwere mwana winu angunangisapu kuvuli?

• Kumbi alemba pafupipafupi ŵanthu wo agwira ntchitu kwenuku? Venivi vingang’anamuwa kuti mwana winu wamukhumbika kuziŵiliyana ndi ŵanthu akupambanapambana wo akumuphwere.

• Kumbi munthu weyosi waphwere ŵana alinga kwenuku? Asani weyosi waphwere ŵana anandi ndikuti ving’anamuwa kuti mwana winu wamuphwerereka ukongwa cha nge mo vikhumbikiya. Kweni mo mwana winu wangaphwelereke vithemba vyaka vaki kweniso vo wafiska kuchita pakuyija.

• Kumbi wo amuphwere mwana winu mbakunozgeka kukambiskana namwi vo vitiŵafipiska mtima pamwenga vo yimwi vitikufipiskani mtima?