KUMBI VIKUJAKU WAKA VIJA?
Maselu Ngatijigaŵa Ngija ndi Kupanga Maselu Ngasonu
Anyinamwi ŵati ame waka nthumbu yaku yimwi, mungwamba kupangika nge kaselu. Kaselu yaka kenga kamana ukongwa mwakuti kangawoneka cha ndi masu nga munthu. Kweni pati pajumpha waka myezi yimanavi yimwi mungumala kupangika umamphaumampha nge kamwana. Venga viyo chifukwa kaselu kamoza kenika, kangugaŵikana ndi kusintha kuja maselu nga mitundu yakupambanapambana yakujumpha 200 ngo ngangugwiraso ntchitu zakupambanapambana.
Ŵanaŵaniyani ivi: Asani munthukazi wame nthumbu, selu lo lipangika likope DNA ndipu litijigaŵa pakati ndi kupanga maselu ngaŵi. Pavuli paki, maselu ngaŵi ngenanga ngalutirizga kujigaŵa maulendu ngananandi waka. Pakwamba, maselu ngosi ngasonu yanga ngaja ngakuyanana waka. Mu DNA yawu mutuŵa ulongozgi wakuyanana wo utingawovya kuti ngapangi selu yinyaki.
Asani pajumpha sabata yimoza kutuliya po munthukazi watole nthumbu, maselu yanga ngatamba kugaŵikana ndi kuja mitundu paŵi. Mtundu unyaki ndiwu usambuka kanthu ko katazija kamwana, penipo mtundu unyaki ndiwu usambuka umbwera kweniso tinthu tinyaki to titovya kuti mwana wakuwengi.
Kufika sabata yachitatu, maselu ngo ngasambuka kanthu ko katazija kamwana, ngatijigaŵa so patatu. Ngo ngaja kubwalu ngatazisambuka misipi, wongu, mulomu, khungu kweniso maselu nganyaki. Penipo maselu ngo ngaja pakati, ngatazisambuka ndopa, viwanga, sana kweniso minofu yakupambanapambana. Penipo, maselu ngo ngaja mukati, ngatazisambuka viŵalu vamukati nge mapapu, thumbu la makozu kweniso viŵalu vo mutenda chakurya muliŵavu la munthu.
Po mwana wapangika mumoyu mwa anyina maselu ngagaŵikana ndi kupanga maselu ngakupambanapambana ngakujumpha 200 ngo ngagwira ntchitu zakupambanapambana
Pa myezi yosi yo munthukazi watuŵa ndi nthumbu, maselu nganyaki ngasamasama nge gulu pamwenga pakungija. Maselu nganyaki ngalukana pamoza kuti ngapangi chinthu cho chiwoneka chafulati kweniso nyengu zinyaki chakuzingikana. Kuti venivi vichitiki, pakhumbika kuti maselu yanga ngachitengi vinthu mwakukoliyana ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, nyengu yinyaki maselu nganyaki ngalukana pamoza ndi kupanga timapayipi timanatimana. Venivi vichitika muvigaŵa vakupambanapambana kweni pa nyengu yimoza po mwana wapangika. Timapayipi teniti tilutirizga kutalika ndipu pavuli paki tilumikizana ndi kupanga misipi yo mutenda ndopa muliŵavu la munthu.
Asani mwana wawaku, muliŵavu laki muja kuti mwe maselu mabiliyoni nganandi. Ndipu selu yeyosi yigwira ntchitu yaki, pamalu ngaki kweniso panyengu yakwenere.
Kumbi muwona wuli? Kumbi vikuchitika waka vija kuti maselu ngajigaŵengi munthowa yeniyi? Pamwenga walipu munyaki yo wakungapanga kuti ngachitengi venivi?