Wona wadwa nga edzi Jehovha a wu wonago khidzo
KHU lisine, u ngu bonga Jehovha khu satshavbo siningwa a gu ningidego, gupata ni gutshulega nya gu dzi hatheye edzi u nga si thumisago khidzo. Guya khu Bhibhiliya, vhinyu giningwa gitago khiyo ga Jehovha. Iyo yari, khiyo: “Guhodza gu ngu tshamba, ni wadwa wa gu tsakisa monyo.” (Muh. 10:19; Ndzi. 104:15) Ganiolu, adzina saye u si tugude gu khuwe vathu nya vangi va ngu wu gola ngudzu wadwa. Nigu gambe, vathu nya vangi va na ni mawonelo nyo hambane khu wadwa. Ginani gi nga phasago Makristo gu hunga makungo nya yadi maningano ni wadwa?
Tepo hi hungago makungo, hi yede gu tumba wusingalagadzi wa Nungungulu wulangani nyo tumbe esi vambe va ganeyago. Ha gu gira isoso, hi na mana womi nyo tsakise.
Adzina u tugude gu khuwe vathu nya vangi va ngu seya ngudzu nigu tepo yatshavbo. Vathu nyo khaguri va gu dzipwa gwadi tepo va seyago wadwa. Vambe va gu seya gasi gu vbungula stress. Ga mambe malanga, muthu a seyago ngudzu a gu wonwa na tiyide mwendro nari mwama ngudzu.
Ganiolu, Makristo ma na ni wusingalagadzi nya wadi ma ningwago khu Muvangi wawe nya lihaladzo. Khu giyeyedzo, Jehovha a ngu ganeya khu mihandro nya mba yadi hi na yi manago ha gu seya ngudzu. Ga Mavingu 23:29-35 ha gu mana matimo nya muthu a nga seya ngudzu wadwa ni mihandro nya mba yadi a yi manidego.a Daniel a gu lidhota eyi Europa, a gu dundruga edzi womi waye wu nga ba wu khade khidzo na si hevbuli khu Jehovha ni gu landrisa wusingalagadzi waye. Uye wari, khuye: “Eni nyi di gu seya ngudzu, nigu khu kotani nya isoso nyi hungide makungo nya mba yadi. Nigu gambe nyi di mana mihandro nya mba yadi. Muhuno, nya gu ema nyi dundrugeya khu silo sesi nya gu vbisega.”
Makristo ma nga hunga kharini makungo nya yadi maningano khu gu seya wadwa ni gu potsa sigaradzo si manegago khu gu seya ngudzu? Ethu hi yede gu dzumeleya mapimiselo ya Jehovha ma kuha makungo yathu ni sigiro sathu.
Hi na wona esi Bhibhiliya yi ganeyago khu wadwa ni sighelo si girago vathu va seya.
ESI BHIBHILIYA YI GANEYAGO KHU WADWA
Bhibhiliya kha yi himbedzeyi gu seya wadwa khu gu ninganiseya. Khu lisine, iyo yo ganeya gu khiyo gu seya wadwa si ngu tsakisa monyo. Yari, khiyo: “Indra uya dzi hodzela khu gutsaka u sela v[h]inyu yago monyo wago na wu salalegide.” (Muh. 9:7) Jesu dzimbe dzitepo a di gu seya vhinyu nigu sithumi sa Jehovha niso si di gu gira isoso. — Mat. 26:27-29; Luka 7:34; 1 Thim. 5:23.
Ambari ulolo, Bhibhiliya yi ngu yeyedza gu hambana gu gomogo avba nya gu seye vbadugwana ni gu seya ngudzu. Iyo yari, khiyo: “Mu nga seyini vhinyu kala mu leva.” (Efes. 5:18) Iyo gambe yo ganeya gu khiyo: “Sidhakwa . . . kha [si] na nga hodza thomba nya Mufumo wa Nungungulu.” (1 Kor. 6:10) Khu lisine, Jehovha a ngu nyenya gu seya ngudzu ni gu leva. Vbavbandzi nya gu pimedzeye esi vathu va girago, ethu ha gu hunga makungo guya khesi si tsakisago Jehovha.
Vathu nyo khaguri vo pimisa gu khavo va nga seya ngudzu va si levi. Ambari ulolo, isoso mhango nya yikhongolo ngudzu. Bhibhiliya yo ganeya gu khiyo: Ava va seyago “vhinyu guvbindra pimo” va nga si kodza gu gira silo nyo vivbe ni gu ghoheya Jehovha. (Tit. 2:3; Mav. 20:1) Jesu hi gengedzide gu khuye “gu seya ngudzu” si nga tandregisa muthu gu beya mafuni nya maphya ya Nungungulu. (Luka 21:34-36) Khu kharato, ginani gi nga phasago Mukristo gu potsa sigaradzo si vangwago khu gu seya ngudzu wadwa?
KHU GINANI U SEYAGO?
Tepo hi hungago makungo si na ba siri mhango gu dzumeleya mavbanyelo nya vathu ma kuha edzi hi wu wonago khidzo wadwa. Makristo ma gu na ni wugengeyi, ma gu gira satshavbo gasi gu tsakisa Jehovha ambari ga silo si ganeyago maningano khu guhodza ni wadwa. Bhibhiliya yo hi dundrugisa gu khiyo: “Gani mwa gu hodza, gani mwa gu seya mwendro gu gira ni gevbini, girani satshavbo gasi gu ninga wudhumo Nungungulu.” (1 Kor. 10:31) Wona siwudziso nyo khaguri ni matshina nya milayo nya Bhibhiliya ma landreyago:
Ina nya gu seya wadwa gasi gu tsakisa vambe? Ekisodha 23:2, NM wari, khuye: “U nga landri gitshungu.” Avba, Jehovha a di gengedza Vaisrayeli gu mba pimedzeya vathu va gu mba mu tsakisa. Wusingalagadzi wowu wu nga phasa Makristo muhuno. Ha gu dzumeleya vambe va kutsedzeya mawonelo ni makungo yathu maningano khu wadwa, vbadugwana-vbadugwana hi na ema gu vbanya khu milayo ya Jehovha hi bwe hi luza wupari wathu naye. — Rom. 12:2.
Ina nyo seya wadwa gasi gu yeyedza vambe gu kheni nyi mwama ngudzu? Mambe malanga si ngu dzumeledwa nigu si olovelegide gu seya ngudzu wadwa. (1 Ped. 4:3) Ganiolu, wona wusingalagadzi nya wadi hi wu manago ga 1 Vakorinto 16:13: “Khalani na mu gengede, simamani na mu tiyide gukhodwani, tiyani hwambo mu bwe mu manega ni tshivba.” Ina wadwa wu ngu phasa muthu gu dzipwa na tiyide? Ne vbadugwana. Wadwa wu nga gira muthu a si kodzi gu pimisa gwadi a bwe a hunga makungo nya mba yadi. Khu kharato, gu seya wadwa nya wungi kha si thuli gu khiso u tiyide, ganiolu so yeyedza gu khiso u gipumbu. Libhuko la Isaya 28:7 lo ganeya gu khilo vathu va dhedherekago khu gu seya wadwa, va na dandza na va vbide.
Tshivba hi yi vbwetago gasi gu gira silo nya sadi ya guta khiyo ga Jehovha, nigu yo pata ‘gu simama na hi gengede ni gu tiya gukhodwani.’ (Ndzi. 18:32) Hi nga gira isoso khu gu dzi woneya ni gu mba hunga makungo ma na vegago wupari wathu ni Jehovha mhangoni. Jesu a diri ni wupari nyo tiye ni Jehovha, nigu vathu va di gu mu ninga ngudzu githawo kholu a nga ba a tiyide hwambo ni olu a nga ba a dzi emisede gu gira silo nya sadi.
Ina nya gu seya wadwa gasi nyi si garadzegi ngudzu khu sigaradzo sangu? Muembi nya dzindzimo a di kutswa gu lova malito yaya: “Vbakari nya sigaradzo si tadego monyoni gwangu, uwe [Jehovha], U ngu tangadzisa hefemulo wangu.” (Ndzi. 94:19) Khu kharato, wa gu garadzega khu kotani nya sigaradzo u tshanganago naso u nga tumbi wadwa, ganiolu tumba Jehovha. U nga gira isoso, khu gu gombeya ga Jehovha tepo yatshavbo. Vambe va vbwetedzede giphaso gya madhota nigu va wuyedwe ngudzu khu gu gira isoso. Khu lisine, muthu a seyago gasi gu emisana ni sigaradzo saye, si nga mu garadzeya gu gira esi nya sadi. (Hos. 4:11) Daniel a khumbugidwego gupheyani wari, khuye: “Eni nyi di gu garadzega ngudzu ni gu dzipwa nandru, nigu khu kotani nya isoso nyi di gu seya wadwa gasi gu vbunguwa gu garadzega gwangu, ganiolu gu gira esi si di gu engedzeya sigaradzo.” Ginani gi phasidego Daniel? Uye a gu engedza gu khuye: “Nyi di tugula gu kheni nyi yede gu vbweta giphaso gya Jehovha nasiri wadwa. Khu gu phaswa khu Jehovha nyi si kodzide gu emisana ni sigaradzo sangu nyi bwe nyi si pala.” Lisine khu gu Jehovha tepo yatshavbo a dzi emisede gu hi phasa, ambari ha gu wona gu khethu gigaradzo gyathu gimwalo lipindru. — Filp. 4:6, 7; 1 Ped. 5:7.
Dzimbe dzitepo wa gu ba u seya, dzi gevisisi khu gu dzi gira siwudziso sesi: ‘Ina womo nongo wangu mwendro pari yangu yi garadzegago khedzi nyi seyago khidzo?’ Abari gu ina, isoso sa gu yeyedza gu khiso wa gu manega ni giolovedzo nya mba gyadi mwendro gu haguleya gigaradzo u gu mba gi tugula. ‘Ina nya gu seya ngudzu guvbindra gale?’ Muthu a gomogo ga giemo gegi, si nga gira na si wu goli ngudzu wadwa, ganiolu khu gu gimbiya nya tepo a nga pheya gu wu gola ngudzu. ‘Ina nyi ngu si kodza gu khala matshigu nyo khaguri mwendro nya mangi nya mba seya?’ Sa gu ba si gu garadzeya gu gira esi, isoso sa gu yeyedza gu khiso u ngu wu gola ngudzu wadwa. Ga giemo gegi, u yede gu lomba giphaso gya dhokodheya gasi a gu phasa gu pala gigaradzo gegi.
Khu gu dundrugeya khu sigaradzo nya singi si nga manegago khu gu seya wadwa, Makristo nyo khaguri ma ngu hunga gu mba seya. Mambe ma ngu hunga gu mba seya kholu kha mapwi gu tshamba. Hi nga yeyedza wuwadi khu gu ninga githawo makungo ya vandriyathu maningano ni wadwa.
Adzina saye u wonide gu khuwe si na ba siri wugengeyi gu dzi vegeya mivbingano nya edzi u na seyago khidzo wadwa. U nga hunga tepo u vbwetago gu seya khiyo, adzina saye gumogo khu semana mwendro vbadugwana tepo u hodzago. Vambe va hungide gu mba seya wadwa nyo khaguri. Khu giyeyedzo, va hunga gu seya vhinyu mwendro cerveja khu gu ninganiseya, ganiolu va si seyi wadwa nyo bange. Wa gu gira esi, si na gu vbevbugeya gu mba vbindrisa pimo tepo u seyago. Mukristo a vidzidwego kha yeli gu garadzega khesi vambe va na pimisago khu mivbingano a yi vegidego.
Tepo hi hungago makungo maningano ni wadwa, hi yede gu dundrugeya khedzi vambe va na dzipwago khidzo. Libhuko la Varoma 14:21 la gu ganeya gu khilo: “Tshukwana gu mba hodza nyama mwendro gu seya vhinyu mwendro gu gira ni gevbini u dzitigo gu khuwe gi na tshunganisa ndriyago.” U nga wu thumisa kharini wusingalagadzi wowu? Khu gu yeyedza lihaladzo. Wa gu wona gu khuwe, wa gu seya wadwa u na khunguvanyisa muthu nyo khaguri, lihaladzo li na gu kutsa gu mba seya ga tepo yoyo. Tepo u girago isoso, wa gu yeyedza gu khuwe u ngu ninga githawo ni gu haladza vambe, nigu u ngu khathala ngudzu khawe guvbindra uwe mune. — 1 Kor. 10:24.
Gu diga isoso, adzina saye mufumo wu na ni milayo maningano khu wadwa, nigu kha nga Makristo hi yede gu yi engisa. Khu giyeyedzo, milayo yoyo ya gu pata tanga u yedego gu seya khiyo wadwa mwendro nayo wu ganeyago khu gu mba gimbidzisa movha ni gu thumisa mitshini nyo khaguri na wu sede. — Rom. 13:1-5.
Jehovha a hi ningide siningwa nyo mbure ngudzu, nigu gimwegyo gyakona gutshulega nya gu dzi hungeye edzi hi nga si thumisago khidzo. Gutshulega gogo gwa gu pata esi hi na hodzago ni esi hi na seyago. Nya mba kanakana, hi ngu bonga Jehovha khu gutshulega hi gu nago nya gu dzi hatheye esi hi si vbwetago, nigu ha gu vbweta gu yeyedza gubonga gogo khu gu hunga makungo ma mu tsakisago.
a Centro de Controle e Prevenção de Doenças ya Estados Unidos yo ganeya gu khiyo, gu seya ngudzu wadwa kala u leva ambari nari litshigu limwedo basi si nga vanga dzimhango nya dzingi, nya nga: Gu songa muthu nyo khaguri, gu tshwedza, gupfinya muthu nyo khaguri, gu dwanisana ni vathu va ndrangani gwago, wubhayi ni gu pola mimba.