CHAANDAANO 4
Mbuyibambidwe Mbungano Ambuyiyendelezegwa
MWAAPOSTOLO Pawulu wakaamba kasimpe kayandikana kalaatala aLeza chiindi naakalemba lugwalo lwakwe lwakusaanguna kumbungano yakuKorinto. Pawulu wakalemba kuti: “Leza tali Leza wamanyongwe pe, pele ngwaluumuno.” Alubo naakali kwaambuula atala amiswaangano yambungano wakati: “Pele zintu zyoonse azicitwe kabotu-kabotu alubo kweelana abubambe”—1 Kor. 14:33, 40.
2 Mumajwi aakusaanguna mulugwalo lwakwe, mwaapostolo Pawulu wakapa lulayo atala akutamvwanana kwakali mumbungano yakuKorinto. Pawulu wakasungwaazya bakombinyina bakuKorinto kuti ‘kabaamba chintu chomwe’ akuti ‘babe alukamantano lwamoyo omwe alwamiyeeyo yomwe.’ (1 Kor. 1:10, 11) Alubo, wakabapa lulayo atala azintu zyakali kupa kuti kube kutamvwanana mumbungano. Wakabelesya chikozyano chamubili, kuchitila kuti atondeezye kuti kujatana akubelekelaamwi kulayandikana. Wakasungwaazya boonse bakali mumbungano yachiKristu kuti bakeelede kutondeezyania luyando. (1 Kor. 12:12-26) Kubelekelaamwi kwakali kuyoopa kuti mbungano ikkale kiibambikene.
3 Mbungano yabuKristu yakali kuyooyendelezegwa biyeni? Mbaani bakali kuyooyiyendelezya? Yakali kuyoobeleka biyeni? Mbaani bakali kuyoopegwa milimu? Bbayibbele lilayisandula mibuzyo eeyi.—1 Kor. 4:6.
MBUNGANO IBAMBIDWE KWEENDELANA AMABAMBE AALEZA
4 Mbungano yabuKristu yakatalisigwa mubuzuba bwaPentekkoste lya33 C.E. Twiiyaanzi kuzwa kumbungano yamumwaanda wamunyaka wakusaanguna? Yakabambidwe kweendelana amabambe aaLeza alubo nguwe wakali kwiiyendelezya. Nkinkaako, makani aajanika muBbayibbele alaatala azintu zyakachitika kuJerusalemu muminyaka iili 2 000 yakayinda, atondeezya chaantanganana kuti Leza nguwe wakatalisya mbungano yamaKristu aananikidwe amuuya. (Mil. 2:1-47) Yakali ng’anda yakwe. (1 Kor. 3:9; Ef. 2:19) Mazubaano, mbungano yachiKristu itobelezya mabambe aakaliwo mumbungano yamumwaanda wamunyaka wakusaanguna.
Mazubaano, mbungano zitobelezya zyakali kuchitwa ambungano zyamaKristu zyamumwaanda wamunyaka wakusaanguna
5 Mbungano yakusaanguna, yakasaanguna abasikwiiya bali 120. Lugwalo lwaJoeli 2:28, 29 lwakazuzikizigwa chiindi nibakatambula muuya uusalala. (Mil. 2:16-18) Pesi mubuzuba mbuboobo, kwakabbabbatizigwa bambi bali 3 000 alubo bakaliswaanizya ambungano yamaKristu aakananikidwe amuuya uusalala. Bakaamvwisisisya makani alaatala aKristu alubo “bakazumanana kubikkila maano kukuyiisya kwabaapostolo” Kuzwa waawo, ‘Jehova wakali kuyungizya bamwi bakafutulwa.’—Mil. 2:41, 42, 47.
6 MaKristu akavula loko muJerusalemu zyakuti bapayizi bapati bachiJuda bakali kung’ung’una kuti basikwiiya bakali bazuzya njiisyo zyabo muJerusalemu. Alubo, bamwi bapayizi bachiJuda bakaba maKristu.—Mil. 5:27, 28; 6:7
7 Jesu wakati: “Muyooba bakamboni bangu mu Jerusalemu, mu Judaya moonse amu Samariya, mane kusikila kumasena aakulamfwu kapati aanyika.” (Mil. 1:8) Eezi zyakachitika chiindi Stefano naakajayigwa. Basikwiiya bakasaanguna kupenzegwa muJerusalemu, mpawo bakachijila kuJudaya akuSamariya. Pesi kufumbwa nkubakayinka, bakayinkilila kunembo akukambawuka makani mabotu akuchita basikwiiya kuswaanizya abantu bakuSamariya. (Mil. 8:1-13) Mukuya kwachiindi, makani mabotu akakambawukilwa bantu bakatali maJuda bakatapalwide. (Mil. 10:1-48) Mulimu ooyu wakukambawuka wakapa kuti basikwiiiya bavule alubo kwakaba mbungano zyiingi kutali muJerusalemu luzutu.—Mil. 11:19-21; 14:21-23
8 Ngaali mabambe akachitwa kuchitila kuti mbungano mpya imwi ayimwi itobele mabambe abweendelezi bwaLeza? Kwiinda mumuuya uusalala, kwakasalwa beembezi bakali kuyoolangania butanga. Mwaapostolo Pawulu aBbarnabba bakasala baalu chiindi nibakaswaya mbungano mulweendo lwabo lwakusaanguna lwabumishinali. (Mil. 14:23) Mulembi waBbayibbele Luka, utubuzya atala amuswaangano Pawulu ngwaakachita abaalu bamumbungano yakuEfeso. Pawulu wakababuzya kuti: ‘Amujatisye, lwanu nobeni, abutanga boonse mbuumubika Muuya Uusalala kuti mube balangizi bambubo, mulele mbungano ya-Mwami njakawula abulowa bwamwanaakwe mwini.’ (Mil. 20:17, 28) Baalu bakali kusalwa kweendelana azyeelelo zilembedwe muMagwalo. (1 Tim. 3:1-7) Alubo, Pawulu wakabuzya Tito ngwaakali kubelekaawe kuti asale baalu kumbungano zyakuKrete.—Tit. 1:5.
9 Mbukunga mbungano zyachiKristu zyakali kuvula mumwaanda wamunyaka wakusaanguna, nkinkaako, baapostolo abaalumi bapati bakuJerusalemu bakiinkilila kunembo kabali balangizi. Mbabo bakali kabunga keendelezya.
10 Chiindi mwaapostolo Pawulu naakali kulembela mbungano yakuEfeso, wakapandulula kuti mbungano yachiKristu yakali kuyooyinkilila kunembo kiitobelezya busolozi bwamuuya uusalala abusilutwe bwaJesu Kristu. Mwaapostolo wakasungwaazya maKristu aaya kuti kabalibombya akuti kabeezya kulondola “lukamantano lwamuuya” kabali aluumuno abamumbungano boonse. (Ef. 4:1-6) Wakaamba majwi aajanika muli Intembauzyo 68:18 aatondeezya mabambe aaJehova akaliwo aakusala baalumi basimide mubukombi, kuti bagwasye mbungano kabali baapostolo, bapolofita, bakambawusi, beembezi abayiisi. Baalumi aaba bakali zipo zizwa kuli Jehova, bakali kuyoosimya mbungano kuchitila kuti ichite zintu ziyandwa aLeza.—Ef. 4:7-16.
MAZUBAANO, MBUNGANO ZITOBELEZYA ZYAKALI KUCHITWA ABAAPOSTOLO
11 Mazubaano, mbungano zyoonse zyaBakamboni baJehova zitobelezya zyakali kuchitwa abaapostolo. Mbungano zyoonse eezi, zipanga mbunga iijisini munyika yoonse iyeendelezegwa abananike. (Zek. 8:23) Jesu Kristu nguwe ulikupa kuti eezi zikonzeke. Uliikuzuzikizya chisyomezyo chakwe chakuti uyoolangania basikwiiya bakwe bananikidwe “mazuba oonse mane kusikila kumamanino aabweende bwazintu.” Bantu bakaliswaanizya ambungano yakusaanguna bakaaswiilila makani mabotu akali atala aLeza alubo bakalipeda kuli Jehova kwiinda mukubbabbatizigwa akuba basikwiiya baJesu. (Mt. 28:19, 20; Mk. 1:14; Mil. 2:41) Jesu Kristu, Silutwe watanga lyoonse liswaanizya maKristu aananikidwe ‘ambelele zimwi’ bamubona kali “sikweembela mubotu.” (Joh. 10:14, 16; Ef. 1:22, 23) “Itanga limwi” eeli lilijisini akaambo kakuswiilila busilutwe bwaKristu ‘amuzike uusyomeka alubo uuchenjeede’ wakasalwa aKristu. Atwiinkilile kunembo kusyoma akutobela bubambe oobu mbwabelesya Leza mazubaano.—Mt. 24:45.
MULIMU WATUBUNGA TWABAKAMBONI BAJEHOVA
12 Mbunga yaBakamboni baJehova yakabamba tumwi tubunga kuchitila kuti ikonzye kupa chakulya kuchiindi cheelede akuti itugwasye tukonzye kukambawuka makani mabotu aBwaami, mamanino kaatanasika. Tubunga ootu tuli mumulawu munyika zisiyene-siyene alubo tubelekelaamwi. Tubunga ootu tugwasya kusumpula mulimu wakukambawuka makani mabotu munyika yoonse.
MUTABI UBAMBIDWE BIYENI?
13 Wofesi yamutabi imwi ayimwi, yeendelezegwa aKkomiti yaMutabi ipangwa abaalu batatu naa biinda awo. Kkomiti eeyi ibeleka kulangania mulimu uuchitwa munyika eeyo naa mulimu uuchitwa muli zimwi nyika. Umwi uli mukabunga kaKkomiti yaMutabi, ubeleka kali mulangizi waKkomiti yaMutabi.
14 Mbungano zyeendelezegwa amutabi, zili mutubunga twamabazu. Mabazu aaya alasiyana kweendelana abusena, bupati bwamulaka akuvula kwambungano zili munyika eeyo. Mpawo mubbazu limwi alimwi, kusalwa mulangizi wabbazu uulangania mbungano. Ujana malayilile kuzwa kuwofesi yamutabi.
15 Mbungano zilaalemeka mabambe aambunga nkaambo agwasya muntu woonse. Zilabalemeka baalu balangania mulimu kumitabi, kumabazu amumbungano. Zisyoma muzike uusyomeka alubo uuchenjede kuti azipe chakulya chigwasya mubukombi kuchiindi cheelede. Muzike uusyomeka uswiilila Kristu kwiinda mumalayilile aazwa muBbayibbele amuuya uusalala. Kubelekelaamwi katujisini kupa kuti tujane zilongezyo mbuli zyakachitika kumaKristu aamumwaanda wamunyaka wakusaanguna nkaambo: “Mumbungano eezyo bakazumanana kuyumizyigwa mulusyomo alubo bakali kuyaabuvwula buzuba abuzuba.”—Mil. 16:5.