Ajanika Makani aKabbuku Kamuswaangano waBuumi Amulimu Wesu
SEPTEMBER 4-10
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | EZEKIELE 42-45
“Bukombi Busalala Bwabweedezegwa!”
w99 3/1 8 ¶3
‘Bikka Moyo Wako’ Kutempele lyaLeza!
3 Chilengaano eechi, chijanika muzyandaano zili 9 zyabbuku lyaEzekkiyele chakali kuyoosimya maJuda bakali mubuzike. Bukombi busalala bwakali kuyoobweedezegwa! Kuzwa chiindi, chilengaano eechi chali kusungwaazya bakombi baJehova. Chakali kubasungwaazya biyeni? Atulange-lange kuti chilengaano chaEzekkiyele chakali kwambaanzi kumaJuda bakali mubuzike. Chilengaano eechi, chakali kuswaanizya zintu zine: tempele, bapayizi, baalumi bapati achisi.
it-2 1082 ¶2
Tempele
Chilengaano chatempele lyaEzekkiyele. Mumunyaka wa593 B.C.E., kakwiindide minyaka iili 14 Jerusalemu atempele lyaSolomoni kazili zyanyonyoonwa, munsinsimi Ezekkiyele wakatolwa kuchilundu kuti akabone chilengaano chatempele pati lyaJehova. (Ezk 40:1, 2) Ezekkiyele wakalayililwa kuti “abuzye luzubo lwaIsrayeli” nzyaakabona, kuchitila kuti agwasye maJuda bakali mubuzike kuti bachinche nzila zyabo akuti awumbulizye bakali kusyomeka. (Ezk 40:4; 43:10, 11) Chilengaano chakatondeezya bupati bwatempele. Lyakapimwa ‘atete,’ (tete damfu lilampa mamita aali 3, 11) atukokola naa makkiyubbiti (kakokola kalamfu kalampa masentimita aali 51, 8). (Ezk 40:5, ftn, NW) Zipimyo eezi, zyakapa kuti bamwi bayeeye kuti chilengaano chatempele chakali kwiiminina tempele lyakazooyakwa aaZerubbabbeli maJuda kabali bazwa mubuzike. Nikuba boobo, taakwe makani atondeezya kuti eezi nzyachoonzyo.
w99 3/1 10 ¶10
‘Bikka Moyo Wako’ Kutempele lyaLeza!
10 Makani aaya akali kusungwaazya kumaJuda bakali mubuzike. Mpuli imwi ayimwi yakalaachoonzyo chakuti yakali kuyoojana lukono. (Kozyanisya aMika 4:4.) Bukombi busalala bwakali kuyoosumpulwa. Chilengaano chaEzekkiyele chakali kutondeezya kuti bantu bakali kuyoopa bapayizi abaalumi bapati busena bwakukkala. (Ezekiele 45:16) Bantu bakabweedezegwa bakeelede kugwasilizya aabo Jehova mbaakasalide kuti babazulwide kwiinda mukubaswiilila. Bantu aaba bakali kuyooba mbunga, bakali kuyoobelekelaamwi alimwi bakali kuyookwabililwa.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
it-2 467 ¶4
Zina
MaIsrayeli bakasofwaazya zina lyaLeza akaambo kakukachilwa kupona kweendelana azyeelelo zyaLeza ziluleme. (Ezk 43:8; Am 2:7) Kutasyomeka kwabo kwakapa kuti Leza abasubule alubo eezi zyakapa kuti zimwi zisi zitalemeki zina lyaLeza. (Kozyanisya aInt 74:10, 18; Is 52:5.) Zisi zyakakachilwa kubona kuti Jehova nguwakali kusubula maIsrayeli, zyakayeeya kuti mapenzi akasikila maIsrayeli akali kutondeezya kuti Jehova wakachilwa kukwabilila babelesi bakwe. Nkinkaako, Jehova wakabweedezya chisi chamaIsrayeli kulimbabo kuchitila kuti zina lyakwe lisalazigwe.—Ezk 36:22-24.
it-2 140
Bululami
Nkinkaako, bantu bayanda kutambulika kuli Jehova beelede kuziba zyeelelo zyakwe zyabululami akuzitobela. (Is 1:17, 18; 10:1, 2; Jer 7:5-7; 21:12; 22:3, 4; Ezk 45:9, 10; Am 5:15; Mik 3:9-12; 6:8; Zek 7:9-12)
SEPTEMBER 11-17
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | EZEKIELE 46-48
“Zilongezyo Zyakali Kuyoojanwa AmaIsrayeli Bakaboozegwa”
w99 3/1 10 ¶11-12
‘Bikka Moyo Wako’ Kutempele lyaLeza!
11 Jehova wakali kuyooyilongezya na nyika yabo? Businsimi oobu bupa nsandulo iinywisya maanzi kwiinda muchikozyano. Kalonga kazwa kutempele kakali kuya bukomena alubo kakaba anguzu akutila muLwizi Lufwide. Maanzi amulonga akabotya maanzi amuLwizi mpawo baswi bakavula kusika kunkomwe. Alubo, kunkomwe yaLwizi kwakali minsamu myiingi yakali kuzyala michelo iipa buumi chiindi choonse.—Ezekiele 47:1-12.
12 Bantu bakali mubuzike nibakamvwa businsimi oobu, bakaba achoonzyo chakuti businsimi bwakuboozegwa bwakaambidwe chiindi, bwakali kuyoozuzikizigwa. Kwaziindi zyiingi, basinsimi baJehova bakakozyanisya nyika maIsrayeli njibakali kuyoobweeda kulinjiyo kuti yakali mbuli paradayizi. Basinsimi bakaambuula atala akuboozegwa kwamasena akatali kukkalwa pe. (Isaya 35:1, 6, 7; 51:3; Ezekiele 36:35; 37:1-14) Nkinkaako, zilongezyo nzibakali kuyoojana, zyakali kuyoovula mbuli kukunka kwamaanzi amulonga uuzwa kutempele. Bantu bakafwide mubukombi bakali kuyoobusilizigwa. Alubo bakali kuyoopegwa baalumi basimide mubukombi, bakozyanisigwa aminsamu iisimide, iili kunkomwe yalwizi lwachikozyano mpawo mbabo bakali kuyoozulwida bantu kuyakulula muunzi wakanyonyookede. Isaya wakalemba atala ‘aminsamu mipati yabululami’ akuti bakali ‘kuyooyakulula matongo aakalekale.’—Isaya 61:3, 4.
w99 3/1 10 ¶10
‘Bikka Moyo Wako’ Kutempele lyaLeza!
10 Makani aaya akali kusungwaazya kumaJuda bakali mubuzike. Mpuli imwi ayimwi yakalaachoonzyo chakuti yakali kuyoojana lukono. (Kozyanisya aMika 4:4.) Bukombi busalala bwakali kuyoosumpulwa. Chilengaano chaEzekkiyele chakali kutondeezya kuti bantu bakali kuyoopa bapayizi abaalumi bapati busena bwakukkala. (Ezekiele 45:16) Bantu bakabweedezegwa bakeelede kugwasilizya aabo Jehova mbaakasalide kuti babazulwide kwiinda mukubaswiilila. Bantu aaba bakali kuyooba mbunga, bakali kuyoobelekelaamwi alimwi bakali kuyookwabililwa.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
w99 3/1 11 ¶14
‘Bikka Moyo Wako’ Kutempele lyaLeza!
14 Zyakazuzikizigwa na zyoonse nzyaakabona Ezekkiyele muchilengaano? Peepe, nkaambo chilengano eechi chakali kwiiminina chimwi chintu chipati. Amuyeeye atala azeezi: Tempele ndyakabona Ezekkiyele teelyakali kuyooyakwa mbuli mbaakalibona pe. Pesi maJuda bakabonaanga zintu zyoonse zyakaambidwe, zyakali kuyoozuzikizigwa mbuli mbuzyakapandulwidwe. Nikuba boobo, tempele lyachilengaano lyakali pati zyakuti teezyakali kuchita kuti liyakilwe ajulu aaChilundu chaMoriya. Kuyungizya waawo, tempele ndyakabona Ezekkiyele lyakali kule amuunzi, pesi tempele lyachibili lyakayakilwa muJerusalemu kwakabede lyakumasaangunino. (Ezara 1: 1, 2) Alubo, taakwe mulonga wakali kuzwa kutempele lyakali kuJerusalemu. Nkinkaako maIsrayeli bakabona kuzuzikizigwa kuche biyo kwachilengaano chaEzekkiyele.
it-2 1001
Mwana aMuntu
Mumagwalo aachiHebrayo, mabala aaya avuzigwa kwambwa mubbuku lyaEzekkiyele alubo Leza wakaamba Ezekkiyele kuti “mwana amuntu” kwaziindi ziinda ku90 mubbuku eeli. (Ezk 2:1, 3, 6, 8) Jehova wakabelesya chikozyano eechi kuti atondeezye kuti musinsimi ooyu wakali aanyika alubo eezi zitondeezya kusiyana kuliwo akati kamwiiminini ngwakatumide akwakali kuzwa mulumbe kuli Leza Mupatikampatila. Chikozyano eechi chakabeleka munzila iikozyane akuli Daniyele, muli Daniele 8:17.
SEPTEMBER 18-24
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | DANIELE 1-3
“Kusyomeka Kuli Jehova Kweeta Zilongezyo”
w15 7/15 25 ¶15-16
Kozumanana Kusyomeka kuBwaami bwaLeza
15 Babelesi baJehova balakonzya kuba muzyiimo nzibabona kuti manjezeezya aabo tabazumizyi kuchita zintu zichitwa abeenzinyina, basichikolonyina, basimayakilane naa zibbululu. (1 Pet. 2:19) Nikuba boobo, kusiyana abantu aaba kulayandikana! Jesu wakatuchenjezya kuti, nyika iyootusula nkinkaako tazyeelede kutugambya pe. Bantu biingi batukazya tabakuboni pe kuyandikana kwakutatola lubazu mutwaambo twanyika nkubachita maKristu. Nikuba boobo, eezi ziyandikana loko kulindiswe.
16 Kusyomeka kuli Jehova kuswaanizya kuliyumya chiindi nituli kukazigwa. (Dan. 3:16-18) Kufumbwa kuti tuli bapati naa tuli baniini toonse tulakonzya kuyoowa bantu, pesi bachikula mbabo balapenzi pati. Ikuti bana banu kabasungilizigwa kuti basalute ndembela naa kusekelela amwi mapobwe, mutapeti maboko pesi mweelede kubagwasya. Chiindi Chakukomba Kwampuli, mulakonzya kugwasya bana banu kuti bakonzye kupandulula nzibasyoma kabatayoowi. Amubagwasye kuti bakonzye kupandulula nzibasyoma munzila iimvwisisika alimwi kabatondeezya kulemeka. (Rom. 1:16) Kuti kazikonzeka, amugwasye bana banu kwiinda mukupandulwida bayiisyi babo atala atwaambo ootu.
w13 1/15 10 ¶13
Utayoowi Pe—Jehova Unookugwasya!
13 Mumwaanda wamunyaka wachi7 B.C.E., babelesi baJehova maHebrayo batatu bakalibonena kuti Jehova ulabalongezya bantu bamusyoma abatayoowi. Mwaami Nebbukkadinezari wakabungania beendelezi bakuBbabbiloni alimwi wakababuzya kuti bakotamine chibumbwa chilamfu changolida. Kufumbwa wakali kuyookachilwa kuswiilila mulawu ooyu wakali kuyoowaalilwa mubbibi lyamulilo. BanaHebrayo batatu bakabuzya Nebbukkadinezari kuti: “Leza wesu ngotukomba ulijisi inguzu zyakutuvuna kuzwa kubbila lyaamulilo wamabangabanga, uyootuvuna mumaanza aako, O mwami. Nekubaboobo na tacili boobo kuzibwe kulinduwe, O mwami, kuti twakaka kukomba baleza bako akukotamina cikozyano cangolida ncowakabika.” (Dan. 3:16-18) Kunununwa munzila iigambya kwabanaHebrayo batatu kulapandululwa mulugwalo lwaDaniele 3:19-30. Nikuba kuti tatuwaalilwi mubbibi lyamulilo pe, andiswe tuswaanana azintu zikonzya kusunka lusyomo lwesu alimwi tulakonzya kuba achoonzyo chakuti Jehova uyootulongezya kuti katuli alusyomo alimwi katutayoowi.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
it-2 382
Mishekki
Kuli twaambo tutatu twakapa kuti babone chakulya chamwaami ‘kachisofweede’: (1) Bantu bakuBbabbiloni bakali kulya banyama bakasofweede kweendelana aMulawu waMusa; (2) teebakali kukonzya kubona kuti munyama wajayigwa wagwisigwa na bulowa munzila iyelede naa kuti yajanika kiili ntundulu (3) bantu batakombi Leza bakali kupayizya banyama kuli baleza babo bakubeja nkinkaako kulya nyama iili boobo kwakali kuyoobaanga nkukomba baleza aabo.—Dan 1:8; kozyanisya a1Kor 10:18-20, 28.
w12 6/15 17, bbokesi
MBAANI BASWAANIZYA “MAMI AYA OONSE”?
Businsimi buli muli Daniele 2:44, butondeezya kuti Bwaami bwaLeza “buyoopwayaula akumaninsya mami aya oonse.” Businsimi oobu bwaamba maami apandululwa achibumbwa.
Ikuti kakuli boobo, niinzi chiyoochitika kumfulumende zili munyika? Businsimi buli muliCiyubunuzyo, butondeezya ziyoochitika. Butondeezya kuti “bami boonse banyika” bayoobungana kuti balwane aJehova ‘mubuzuba bupati bwa-Leza Singuzuzyoonse.’ (Ciy. 16:14; 19:19-21) Nkinkaako, mfulumende zyoonse zyabantu ziyoonyonyoonwa lyaArmagedoni kutali baami bapandululwa achibumbwa luzutu.
w01 10/15 6 ¶4
Niinzi Chikonzya Kupa Kuti Bantu Babotelwe?
Nsandulo ijanika mulugwalo lwaDaniele 2:44 luti: “Lino mumazuba aabaami abo [balikweendelezya mumazubaano aakumamanino], Leza wakujulu uyoobusya bwami butakooyoonyonyoonwa abuniini mane kukabe kutamani, anguzu zyabo tazikooyoosiilwa bantu bambi. Obo bwami buyoopwayaula akumanisya mami aya oonse [mfulumende zyabantu], alimwi bwalo buyooima nji kukabe kutamani.” Nkamboonzi Bwaami bwaLeza ‘nibuyoopwayawula’ mfulumende zili munyika? Nkaambo beendelezi aaba basumpula muuya waSaatani ngwaakasaanguna mumuunda waEdeni, wakutayanda kweendelezegwa. Kuyungizya waawo, bantu batabeendelezi kabotu bamwi abasumpula muuya ooyo balyanzaania aMulengi. (Intembauzyo 2:6-12; Ciyubunuzyo 16:14, 16) Nkinkaako tweelede kulibuzya kuti, ‘Tulikubusumpula na Bwaami bwaLeza na pe?’
SEPTEMBER 25–OCTOBER 1
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | DANIELE 4-6
“Ulikuzumanana Kubelekela Jehova Na?”
w10 11/15 6 ¶16
Nibachikula—Amuzulwidwe aJwi lyaLeza
16 Nkamboonzi nimweelede kuswiilila Jehova nikuba kamuli amulikke? Mutalubi kuti mulakonzya kunyemya Jehova naa kubotezya moyo wakwe. (Matl. 6:5, 6; Tus. 27:11) Michito yanu ilakonzya kupa kuti Jehova abotelwe naa kuti abijilwe akaambo kakuti ‘ulamubikkila maanu.’ (1 Pet. 5:7) Uyanda kuti mumuswiilile kuchitila kuti mugwasigwe. (Is. 48:17, 18) Chiindi, maIsrayeli nibakali kuunduluzya milawu yakwe, bakali kumunyemya. (Int. 78:40, 41) Pesi Jehova wakali kumuyanda musinsimi Daniyele alimwi mungelo wakaamba kuti wakali “muntu uyandwa loko.” (Dan. 10:11) Nkamboonzi? Nkaambo Daniyele wakazumanana kusyomeka kuli Jehova kutali kunembo lyabantu pesi nikuba naakali alikke.—Bala Daniele 6:10.
w06 11/1 24 ¶12
Ubona Zintu Zisalala Mbuli Mbazibona Na Jehova?
12 Tazigambyi pe kuti zintu ziingi zichitwa amaKristu bananikidwe abaabo babagwasilizya zyaambwa kuti zilasalala. Bweenzinyina mbutuli abo aJehova bulasalala. (1 Makani 28:9; Intembauzyo 36:7) Nkinkaako, tutazumizyi kufumbwa chintu naa muntu kuti zinyonganie bweenzinyina mbutuli abo aJehova Leza. (2 Makani 15:2; Jakobo 4:7, 8) Kukomba kulatugwasya kuti tuzumanane katuli abweenzuma bulikabotu aJehova. Musinsimi Daniyele wakali kubona kuti kukomba kulayandikana, nkinkaako taakaleka kukomba kuli Jehova nikuba kuti kwakali kuyoobikka buumi bwakwe mumapezi. (Daniele 6:7-11) “Nkombyo zyabasalali,” naa zyabananike zikozyanisigwa atununkilizyo twakali kubelesegwa mutempele. (Ciyubunuzyo 5:8; 8:3, 4; Levitiko 16:12, 13) Eezi zitondeezya kuti nkombyo ilasalala. Eelyo kaka, nchilongezyo chipati kwaambuula aMwaami Wanyika Yoonse! Nchicho chipa kuti bantu babone kuti nkombyo ilasalala!
w03 9/15 15 ¶2
Nkamboonzi Nitweelede Kukomba Chakutaleka?
2 Jehova wakali kumubona biyeni Daniyele? Chiindi mungelo Gabriyeli naakaza kuzoosandula nkombyo yaDaniyele, wakaamba kuti musinsimi ooyu, wakali “muntu uuyandwa loko.” (Daniele 9:20-23) Mubusinsimi bwaEzekkiyele, Jehova wakaamba Daniyele kuti mululami. (Ezekiele 14:14, 20) Kukomba kwakagwasya Daniyele kuti abe abweenzinyina buli kabotu aLeza, nikuba Dariyo wakalibonena eezi.—Daniele 6:16.
w10 2/15 18 ¶15
“Muuya Anabwiinga Balaamba Kuti, Boola”
15 Daniyele naakakkala busiku boonse mukkomba lyabalavu, mwaami wakayinka kuli nguwe akwaamba kuti: “O Daniele mulanda waLeza muumi sa Leza wako ngomanina milimo lyoonse, ulakonzya akukuvuna kumilomo yabalavu?” Mpawo Daniyele wakaambila mwaami kuti: “O mwami, kopona lyoonse. Leza wangu watuma angelo wakwe, wajala milomo yabalavu, aboobo tabana kundibisizya, nkaambo kwakajanwa kuti nsikwe kaambo kumeso aakwe, alimwi akuli nduwe, O mwami nsikwe ncindakabisya.” Jehova wakamulongezya Daniyele akaambo kakumubelekela “lyoonse.”—Dan. 6:19-22.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
w07 9/1 18 ¶5
Makani Aazwa Mubbuku lyaDaniele
4:10, 11, 20-22—Munsamu mupati wamuchiloto chaNebbukadinezari wiimininaanzi? Kumatalikilo munsamu ooyu wakali kwiiminina Nebbukkadinezari mbuli mweendelezi wanyika yoonse. Mbukunga bwaami oobu ‘bwakasika kumagolelo aanyika’ nkinkaako kweelede kuti kuli chimwi chintu chipati chakali kwiimininwa amunsamu ooyu. Lugwalo lwaDaniele 4:17 lutondeezya kuti munsamu wamuchiloto wiiminina “Mupatikampatila” weendelezya nyika yoonse. Alubo munsamu ooyu wiiminina bweendelezi bwaJehova bwanyika yoonse. Nkinkaako chiloto eechi chiiminina zintu zibili, bweendelezi bwaNebbukkadinezari abweendelezi bwaJehova.
w88 10/1 30 ¶3-5
Mibuzyo Iizwa Kuli Basikubala
Chiindi muHebrayo uutegwa Daniyeli nakeetwa kunembo lyamwaami, mwaami wakamusyomezya kuti wakali kuyoomuzwaatika zisani zisalala, luwenje lwangolida munsingo yakwe akumubikka kuba mweendelezi watatu wamuchisi. Chabulemu munsinsimi wakati: “Zipo zyako zisyaale kulinduwe, azilumbyo zyako uzipe umbi. Nekubaboobo njoobala malembo akupandulwida mwami mbwaamba.”—Daniele 5:17.
Eezi zitondeezya kuti Daniyele taakali kuyanda kubbadalwa pe kuti apandulule malembe. Mwaami wakeelede kubamba zipo zyakwe naa kuzipa umwi muntu. Akaambo kakuti Jehova nguwe wakapede Daniyele nguzu zyakupandulula malembe nkinkaako taakeelede kubbadalwa pe alubo Leza wakasimpe nguwe wakali kuyoonyonyoona muunzi waBbabbiloni.
Mbuli mbutwabona mulugwalo lwaDaniele 5:29, Daniyele naakapandulula malembe mbuli mbakaambide, mwaami wakalayilila kuti apegwe zipo. Daniyele takalizwaatika zisani aluwenje. Pesi Mwaami Bbelitsazara nguwe wakalayilila kuti bamuzwaatike. Pesi makani aaya takazyani alugwalo lwaDaniele 5:17 lutondeezya kuti musinsimi ooyu wakati taakali kuliyandwiida zintu pe.
dp 109 ¶22
Mabala One Aakachincha Nyika
22 Kalabi aako kakapandululwa. Basilumamba MaMediya amaPeresiya bakali aafwiifwi kunyonyoona muunzi waBbabbiloni. Nikuba kuti makani aaya akali kumana manguzu, Bbelitsazara wakachibamba chizuminano chakwe. Wakalayilila babelesi bakwe kuti basamike Daniyele chisani chisalala aluwenje munsingo yakwe akumubikka kuti abe wachitatu mubweendelezi. (Daniele 5:29) Daniyele taakazikaka pe zipo eezi, nkaambo wakalizi kuti zipa kuti Jehova alemekwe. Zilakonzeka kuti Bbelitsazara wakapa musinsimi zipo eezi kuchitila kuti Jehova atanyonyooni muunzi. Ikuti kiili njiyo yakali mizeezo yakwe, wakali kulyeena.