Aajanika Makani aaKabbuku Kamuswaangano waBuumi Amulimu Wesu
MAY 2-8
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 1 SAMUELE 27-29
“Nzila Njaakali Kulwanaayo Davida”
it-1 41
Akkisi
Kwazyiindi zibili Davida naakali kuchija Sawulu wakaakuyubila kumuunzi waMwaami Akkisi. Muchiindi chakusaanguna naakayeeyelwa kuti ngusinkondonyina, Davida wakalichita mbuli muntu uupengede, mpawo Akkisi wakalayilila kuti ayende. (1Sa 21:10-15; In 34:katwe kamakani; 56:katwe kamakani) Naakabweda kachibili, Davida wakasindikilwa aabaalumi bali 600 mpawo Akkisi wakabalayilila kuti bakakkale kuZikkilaga. Kwamunyaka amyeezi iili 4 Akkisi wakali kusyoma kuti Davida wakali kulwana maJuda, pesi Davida wakali kumweena wakali kulwana bantu bakuGesuri, kuGirezi abana Amalekki. (1Sa 27:1-12) Davida wakazwidilila munzila eeyi zyakuti Akkisi wakazoomubikka kuba mulindi wakwe chiindi maFilisiti nibakali kuyanda kulwana Mwaami Sawulu, pesi kumamanino, chiindi “bami baba Filisiti” nibakakatila kuti tabayandi pe, mpimpawo Davida abaalumi mbakalaabo mpubakazoobweeda lubo kuZikkilaga. (1Sa 28:2; 29:1-11) Chiindi Davida naakaba mwaami, wakalwana aGati alubo Akkisi taakwe nakajayigwa pe. Wakapona kusika nikwakazooyendelezya Solomoni.—1Ba 2:39-41; langa GATH.
Nibakwesu Bachikula Niinzi Nzimweelede Kuchita Kuti Bamwi Bamusyome?
8 Kwalino, atulange-lange limwi penzi ndyaakaswaana Davida. Davida wakananikwa kuba mwaami, pesi wakalindila kwachiindi chilamfu kuti azoosaangune kweendelezya. (1 Sam 16:13; 2 Sam 2:3, 4) Niinzi chakamugwasya kuti alindile kwachiindi chilamfu chili boobu? Davida wakabikkila maanu kuzintu nzyaakali kukonzya kuchita kutali kuti amane manguzu. Muchikozyano, chiindi naakachijila kuFilisti, Davida wakabelesya chiindi nchakalaacho kuti alwane basinkondonyina bamaIsrayeli. Kuchita oobo, kwakapa kuti akwabilile maJuda kuli basinkondonyina.—1 Sam 27:1-12.
it-2 245 ¶6
Kubeja
Nikuba kuti Bbayibbele lilakasya kubeja, eezi tazyaambi kuti muntu weelede kwaamba makani aachoonzyo nikuba kubantu batayeelede kwaaziba. Jesu wakalayilila kuti: “Mutapi babwa zintu zisalala, nokuba kufwusila ngulube ngale zyanu, kutegwa zitazilyatauli mpoonya zimupilukile akumukwamauna.” (Mt 7:6) Eezi nzizyo zyakapa kuti aalichimwi chiindi Jesu akake kwaamba makani woonse naakuti kusandula mibuzyo imwi, nkaambo kuchita oobo kwakali kukonzya kumunjizya mumapenzi. (Mt 15:1-6; 21:23-27; Joh 7:3-10) Eezi zileendelana azyakachitwa aAbbrahmu, Izaka, Rahabbu aElisha kwiinda mukutababuzya makani aali ngawo naakuti kutaamba amwi makani aachoonzyo kubantu bakatali bakombi baJehova.—Mtl 12:10-19; chaand 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; Jak 2:25; 2Ba 6:11-23.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
w10 1/1 20 ¶5-6
Bafwide balakonzya na kutugwasya?
Yeeya eezi. Bbayibbele lyaamba kuti muntu naafwa “ulapiluka kubulongo” alubo “nzyayeeya zyoonse zilamana.” (Intembauzyo 146:4) Sawulu aSamiyele bakalizi kuti Leza tabayandi pe bantu bachita zyamizimu. Tuzizi biyeni? Aalichimwi chiindi Sawulu wakazulwida mukutanda bantu bakali kuchita zyamizimu munyika yakwe!—Levitiko 19:31.
Yeeyesesya atala ankani eeyi. Kaansinga mupolofita uusyomeka Samiyele wakachili kupona kali muuya, wakali kunoozumina na kusotoka mulawu waLeza kwiinda mukwaambuula aaSawulu kabelesya mung’anza? Jehova wakali wakaka kwaambuula aaSawulu. Zilachita na kuti mung’anza asinikizye Leza Singuzuzyoonse kuti aambuule aSawulu kabelesya Samiyele wakafwide? Peepe. Zilaantanganana kuti “Samuele” ooyu taakali mupolofita waLeza uusyomeka pe. Lyakali dimoni lyakali kulichitaanga nguSamiyele wakali wafwa.
MAY 9-15
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA| 1 SAMUELE 30-31
“Jana Manguzu Kuli Jehova Leza”
w06 8/1 28 ¶12
Yoowa Jehova Kuti Ubotelwe!
12 Kuyoowa Jehova kwakagwasya Davida kuti atantamuke kuchita zibi. Alubo kwakamugwasya kuti asale chabusongo chiindi naakali muzyiimo ziyumu. Kwamunyaka uumwi amyeezi iili 4, Davida abaalumi mbaakali kweenda aabo bakayuba Sawulu kuZikkilaga munyika yabaFilisiti. (1 Samuele 27:5-7) Chiindi Davida abaalumi mbaakalaabo nibakataliwo, bana Amalekki bakawumpa muunzi waZikkilaga akubweza banakazi, bana alubono lwabo. Chiindi nibakaboola akubona zyakachitika, Davida abaalumi mbaakalaabo bakalila. Chakufwambaana bakanyema mpawo baalumi mbaakalaabo Davida bakayanda kumutulula mabwe. Nikuba kuti wakalikataazikene, Davida taakwe naakamana manguzu pe. (Tusimpi 24:10) Kuyoowa Leza kwakapa kuti Davida abuzye Jehova mpawo “wakaliyumya munguzu zya Jehova.” Kwiinda mukugwasigwa aaLeza, Davida abaalumi mbaakalaabo bakazunda bana Amalekki akuboozya zintu zyoonse nzibakali batola.—1 Samuele 30:1-20.
w12 4/15 30 ¶14
Jehova Ulatukwabilila Kuti Tukafutuke
14 Davida wakaswaanana amapenzi miingi mubuumi bwakwe. (1 Sam. 30:3-6) Majwi aakwe atondeezya kuti Jehova wakalizi mbaakalikulimvwa. (Bala Intembauzyo 34:18; 56:8.) Alubo Leza ulizi mbutulimvwa. Chiindi ‘nitutyompedwe mumoyo’ naakuti ‘nitupengede mumizeezo’ nga waswena aafwiifwi andiswe. Eezi zilakonzya kutuumbulizya mbuli mbuzyakachita kuli Davida wakayimba kuti: “Ndilakondwa kapati muluyando lwako lutamani, nkaambo wakubona kupenga kwangu; waazyiba mapenzi aangu mapati.” (Int. 31:7) Pesi Jehova taboni mapenzi eesu luzutu. Ulatugwasya kwiinda mukutuumbulizya akutusungwaazya. Imwi nzila njachitaayo nkwiinda mumiswaangano yachiKristu.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
w05 3/15 24 ¶8
Makani Aazwa Mubbuku lya1 Samuele
30:23, 24. Kusala ooku kweendelana aazilembedwe muli Myeelwe 31:27, Jehova mwatondeezya kuti uli aandaba abantu bagwasilizya mumbungano. Nkinkaako, kufumbwa nzituchita tweelede kuzichita ‘camoyo woonse mbuli kuti tubelekela Jehova, ikutali bantu pe.’—Bakolose 3:23.
MAY 16-22
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 1–3
“Twiiyaanzi Kuzwa ‘Kubuta’?”
w00 6/15 13 ¶9
Lemeka Bantu Bakapegwa Manguzu Aakukweendelezya
9 Davida wakali kukataazikana na naakatali kujatwa kabotu? Davida wakalilila Jehova kati: “Basilunya bayandaula buumi bwangu.” (Intembauzyo 54:3) Wakabuzya Jehova zyoonse zyakali mumoyo wakwe kati: “Kondivwuna kuli basinkondoma, O Leza wangu . . . Basinguzu bandilwana nokuba kuti tiindazanga pe naa kucita cibi, O Jehova. Nokuba kuti tiindakabisya, balabalika akulibambila kundilwana. Kobuka ciindi nendikwiita, ubone.” (Intembauzyo 59:1-4) Kuli nwaakali waba muchiimo chili boobu na, kuti muntu uuli mubweendelezi wakujata munzila iitali kabotu pe kakuli taakwe nchwaabisya pe? Davida taakwe naakaleka pe kumulemeka Sawulu. Chiindi Sawulu naakafwa, Davida taakabotelwa pe pesi wakayimba lwiimbo lwakumulila lulaamajwi aati: “Saulo a Jonatani bakali bantu bayandwa alimwi ibakali kukkomanisya mubuumi bwabo . . . bakali alubilo kwiinda basikwaze, bakali anguzu kwiinda basyuumbwa. Nobana basimbi bamu Israyeli, amumulile Saulo.” (2 Samuele 1:23, 24) Nikuba kuti Sawulu nguwe wakabisizya Davida, pesi Davida wakaba chikozyano chibotu chamuntu wakalemeka muntu wakananikwa aaJehova.
w12 4/15 10 ¶8
Kuuzya Bamwi Nchitondeezyo Chamazuba Aamamanino
8 MuBbayibbele muli zikozyano zyabantu biingi bakali kusyomeka. Atubone zibili, akubona nzitukonzya kwiiya kuzwa kuli mbabo. Tulasaanguna aachikozyano chamwaalumi wakatondeezya kusyomeka kuli Davida. Mwana mupati waSawulu uutegwa Jonatani nguwe wakeelede kuba mwaami waIsrayeli kuti Sawulu wafwa. Pesi Jehova wakasala Davida kuti azoobe mwaami. Jonatani wakazuminana aakusala kwaJehova. Taakwe naakabona Davida mbuli sinkondonyina naakuti kumuchitila bbivwe. “Jonatani a Davida bakamvwana kapati” alubo Jonatani wakamusyomezya kuti wakali kuyoosyomeka kuli nguwe. Wakapa Davida jansi azimwi zigogo, panga, buta abbanti, eezi zyakali kutondeezya kuti wakali kumulemeka. (1 Sam. 18:1-4) Jonatani wakeezya amanguzu woonse kugwasya Davida ‘kuti ayume’ nikuba kuti kuchita oobo kwakali kukonzya kupa kuti Sawulu amujaye. Chakusyomeka, Jonatani wakabuzya Davida kuti: “Yebo uyooba mwami wa Israyeli mpoonya mebo ndiyooba wabili kulinduwe.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) Tazigambyi pe kuti chiindi Jonatani naakafwa Davida wakayimba lwiimbo lwakumulila katondeezya mbaakali kulimvwa akuti wakali kumuyanda.—2 Sam. 1:17, 26.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
it-1 369 ¶2
Mukwesu
Bbala lyakuti “mukwesu” lilakonzya kwaamba bantu bamvwanana akaambo kakuba aamakanze aakozyenie. Muchikozyano, Hiramu Mwaami wakuTuro wakayita Mwaami Solomoni kuti mukwesu kutali akaambo kakuti bakali aazyuuno zikozyenie pesi akaambo kakuti wakamugwasya kwiinda mukumupa masamu azimwi zintu zyakuyasya tempele. (1 Bam. 9:13; 5:1-12) Davida wakaamba kuti: “Amubone! Eelo kaka ncibotu alimwi cilakondelezya kuti babunyina kabakkede antoomwe calukamantano!” Davida wakatondeezya kuti kuzyalwaamwi teenkuko pe akulikke kupa kuti bantu babe aaluumuno akujatana. (Int. 133:1) Kumvwanana akuyandana nkubakali kuchita Davida aJonatani kutali akaambo kakuti bakali kuzyalwaamwi nkuko kwakapa kuti Davida awambe Jonatani kuti mukwesu. (2 Sam. 1:26) Bantu bamvwanana akaambo kakuchita zintu zikozyenie balakonzya kwaambwa kuti mbakwesu.—Tus. 18:9.
MAY 23-29
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 4-6
“Tantamuka Zintu Zitabotezyi Jehova”
w05 5/15 17 ¶8
Makani Aazwa Mubbuku lya2 Samuele
6:1-7. Nikuba kuti Davida wakali aamakanze mabotu kubwezya Bbokesi lyaChizuminano kabelesya nkalaki kwakali kutyola mulawu waLeza alubo kwakapa kuti atazwidilili. (Kulonga 25:13, 14; Myeelwe 4:15, 19; 7:7-9) Kujata Bbokesi lyaChizuminano nkwaakachita Uzza kutondeezya kuti kuchita zintu zilikabotu ziteendelani amalayilile aLeza takugwasyi pe.
w05 2/1 27 ¶20
Jehova Uchita Zintu Zilikabotu Chiindi Choonse
20 Mutalubi kuti Uza wakali aaluzibo atala ankani eeyi. Bbokesi lyaChizuminano lyakali kwiiminina kubawo kwaJehova. Alubo Mulawu wakaambide aantanganana kuti kufumbwa muntu uutazumizigwi taakeelede kulijata pe akuti muntu wachita oobo wakeelede kujayigwa. (Myeelwe 4:18-20; 7:89) Nkani yakubwezegwa kwaBbokesi lyaChizuminano teeyakeelede kulangilwaansi pe. Zilaantanganana kuti Uza wakawuzi kabotu Mulawu nkaambo wakali muLevi nikuba kuti taakali mupayizi. Alubo Bbokesi eeli lyakali kukkala kuli wisi kwaminyaka myiingi. (1 Samuele 6:20–7:1) Lyakakkala kulimbabo kwaminyaka iili 70 kusikila Davida naakazoowamba kuti libwezegwe. Nkinkaako, kweelede kuti Uza wakawuzi kabotu mulawu uuli atala abbokesi eeli kuzwa kali muniini.
w05 2/1 27 ¶21
Jehova Uchita Zintu Zilikabotu Chiindi Choonse
21 Mbuli mbutwabona aajulu, Jehova ulakonzya kubona zili mumoyo wamuntu. Mbukunga Jwi lyakwe lyaamba kuti nzyaakachita Uza kwakali ‘kutalemeka mulawo’ kweelede kuti kuli zitali kabotu nzyaakali kuyeeya Uzza zitalembedwe muBbayibele Jehova nzyaakabona. Uza wakali kulisumpula na zyakuti wakali kukkala kachita zintu nzyatazumizigwi kuchita? (Tusimpi 11:2) Kweenzya ngolo kunembo lyabantu yakali aaBbokesi lyaChizuminano lyakakkala kung’anda yawisi kwakapa kuti Uza alibone kayandikana loko na kwiinda bamwi? (Tusimpi 8:13) Uza taakali kumusyoma na Jehova zyakuti wakabonaanga takookonzya na kujata bbokesi lyachizuminano lyakali kwiiminina kubawo kwakwe kuti litawi? Kufumbwa zyakachitika, tuli aachoonzyo chakuti Jehova wakachita zilikabotu. Kweelede kuti kuli nzyaakabona mumoyo waUza zyakapa kuti abone kuti kwakali kweelela kuti ajayigwe.—Tusimpi 21:2.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
w96 4/1 29 ¶1
Waala Zintu Zyoonse Zikukataazya Kuli Jehova
Mbukunga Davida wakali mwaami eezi zyakali kumujatikizya. Nzila njaakachitaayo Davida itondeezya kuti chimwi chiindi bantu balabweenzinyina bulikabotu aJehova kalakonzya kubaleya katabi kuti baswaanana aazyiimo ziyumu. Chakusaanguna, Davida wakanyema. Mpawo wakazooyoowa. (2 Samuele 6:8, 9) Aachiindi eechi lusyomo lwakwe kuli Jehova lwakasunkwa. Eechi nchiimwi chiimo aawo mpaakakachilwa kuwaala zintu zimukataazya kuli Jehova akaambo kakuti taakaswiilila mulawu wakwe. Amwi anduwe wakali waswaana aachiimo chili boobu. Kuli nwaakali wasola Jehova na akaambo kazintu nzwaakaswaana akaambo kakuti wakaleka kutobela malayilile aakwe chiindi nwaakali kusala?—Tusimpi 19:3.
MAY 30–JUNE 5
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 7-8
“Jehova Wakapanga Chizuminano aDavida”
w10 4/1 20 ¶3
‘Bwami Bwako Buyakwiima Nji’
Jehova wakabotelwa akulipeda amoyo woonse nkwaakalikuchita Davida. Akaambo kazyakachitwa aaDavida alubo kweendelana abupolofita, Leza wakapanga chizuminano aDavida chakuti wakali kuyoobusya mwaami kuzwa kubana baDavida, wakali kuyooyendelezya kukabe kutamani. Natani wakabuzya Davida atala achizuminano chaLeza naakati: “Ciinga cako abwami bwako ziyakwiima nji kubusyu bwako mane kukabe kutamani; acuuno cako cabwami ciyookkazikizyigwa mane kukabe kutamani.” (Vesi 16) Ngwani wakali kuyooba Mwaami ooyo wakali kuyooyendelezya mane kukabe kutamani?—Intembauzyo 89:20, 29, 34-36.
w10 4/1 20 ¶4
‘Bwami Bwako Buyakwiima Nji’
Jesu wakuNazareta wakali walunyungu lwaDavida. Chiindi mungelo naakali kwaambilizya atala akuzyalwa kwaJesu wakati: “Jehova Leza uyoomupa cuuno cabwami ca Davida usyi, eelyo unooli mwami uuyoolela muŋanda ya Jakobo kukabe kutamani, alimwi Bwami bwakwe tabukamani.” (Luka 1:32, 33) Nkinkaako, chizuminano Leza nchaakapanga aaDavida chakazuzikizigwa kuli Jesu Kristu. Tazooyendelezyi akaambo kakuyanda kwabantu pe pesi akaambo kakuti Leza nguwakasyomezya kuti uyooyendelezya kukabe kutamani. Tutalubi kuti zisyomezyo zyaLeza zyoonse ziyoozuzikizigwa.—Isaya 55:10, 11.
w14 10/15 10 ¶14
Baalusyomo Lusimide muBwaami
14 Atubone Jehova nchaakasyomezya Mwaami Davida kwiinda muchizuminano chaDavida. (Bala 2 Samuele 7:12, 16.) Jehova wakapanga chizuminano eechi aDavida chiindi Davida naakali mwaami muJerusalemu naakamusyomezya kuti Mesiya wakali kuyoozwa kulunyungu lwakwe. (Lk. 1:30-33) Jehova wakaamba aantanganana kuti umwi walunyungu lwaDavida nguwe wakali ‘kuyoozumizyigwa amulawu’ kuti akkale aachuuno chaBwaami bwaMesiya. (Ezk. 21:25-27) Kwiinda muli Jesu chuuno chabwaami bwaDavida “cinakwiimvwi nji lyoonse mane kukabe kutamani.” Nisimpe lunyungu lwaDavida “lunakuliko lyoonse mane kukabe kutamani; cuuno cakwe cabwami cinooliko lyoonse mbubonya mbuli zuba.” (Int. 89:34-37) Bwaami bwaMesiya tabukanyonganisigwi pe alubo nzibutakachite zinooliwo lyoonse mane kukabe kutamani!
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
it-2 206 ¶2
Mazuba Aakumamanino
Bupolofita bwaBbalamu. Teebakayinaanjila pe maIsrayeli muNyika Yachisyomezyo chiindi mupolofita Bbalamu naakabuzya Bbalakki Mwaami waMowabbu kuti: “Boola ndikwaambile ncobayoocita bantu aaba kubantu bako kumbele aamazuba. . . . Muli Jakobo muyoozwa nyenyeezi, alimwi mu Israyeli muyoozwa nkoli yabwami. Alimwi uyoopwayaula nkumo ya Moabu, akupwayaula zipapa zyamitwe yabana balupyopyongano.” (My 24:14-17) Kuzuzikizigwa kwakusaanguna kwabupolofita oobu kwakatondeezya kuti “nyenyeezi” yakali Mwaami Davida, aawo naakanyonyoona bana Mowabbu. (2Sa 8:2) Zilaantanganana kuti kweendelana akuzuzikizigwa ooku “kumbele aamazuba” nchiindi Davida naakaba mwaami. Mbukunga Davida wakali kwiiminina Jesu, Mwaami waBwaami bwaMesiya, bupolofita oobu buzoobeleka akuli Jesu chiindi natazoonyonyoone basinkondonyina.—Is 9:7; In 2:8, 9.
JUNE 6-12
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 9-10
“Davida Wakatondezya Luyando Lutamani”
w06 6/15 14 ¶6
Nisimpe Ulakonzya Kubotelwa
Davida wakalemba kuti: “Ulikkomene ooyo uumubikkila maano muntu uupengede; Jehova uyoomuvwuna mubuzuba bwamapenzi. Jehova uyoomulinda akumubamba kuti kapona. Munyika uyakwaambwa kuti ulikkomene.” (Intembauzyo 41:1, 2) Luyando ndwaakatondeezya Davida kuli Mefibbosheti wakalemene mwana wamweenzinyina Jonatani, nchikozyano chibotu loko chitugwasya kubona kuti tweelede kubajata biyeni bantu balangililwaansi.—2 Samuele 9:1-13.
w05 5/15 17 ¶12
Makani Aazwa Mubbuku lya2 Samuele
9:1, 6, 7. Davida wakazuzikizya zisyomezyo zyakwe. Andiswe tweelede kubeleka changuzu kuti tuzuzikizye nzitwasyomezya.
w02 2/15 14 ¶10
Bakalisimya Nikuba Kuti Bakali Aamuumvwa Mumubili
10 Nikwakayinda minyaka myiingi, Mwaami Davida wakatondeezya luyando kuli Jonatani kwiinda mukugwasya Mefibbosheti. Davida wakapa Mefibbosheti zintu zyoonse zyakali zyaSawulu mpawo wakalayilila Zibba wakali mubelesi waSawulu kuti kanoozilangania. Alubo Davida wakabuzya Mefibbosheti kuti: “Lyoonse tunoolya limwi atebulu lyangu.” (2 Samuele 9:6-10) Zilaantanganana kuti luyando ndwaakatondeezya Davida lwakamuumbulizya Mefibbosheti akupa kuti atayeeyi loko atala abulema mbwaakalaabo. Eechi nchiiyo chibotu loko! Andiswe tulakonzya kubatondeezya luyando bantu bali aamuumvwa mumubili.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
it-1 266
Malezu
Bantu bachiindi bakubuzwezuba kuswaanizya amaIsrayeli, malezu bakali kwaabona kaayandikana loko alubo akali kutondeezya bulemu. Mulawu waLeza wakali kukasya maIsrayeli kuti bagele malezu naakuti “masusu aali mumabali aamitwe.” (Le 19:27; 21:5) Eezi tazizumbuuzigwi biya pe nkaambo kuli bamwi bantu bakatali kukomba Leza eezi zyakali ziyanza zyabukombi.
JUNE 13-19
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 11-12
“Tazumizyi Kweendelezegwa Aamizeezo Itali Kabotu”
Ulakonzya Kututantamuka Tukole twaSaatani
10 Jehova wakapa Mwaami Davida zintu zyiingi ziswaanizya bunoti, bwaami alubo wakamugwasya kuti azunde munkondo. Davida wakatondeezya kulumba akaambo kazipo nzyakapegwa aJehova. Wakaamba kuti zipo zizwa kuli Leza “nzinji kapati cakuti tandikonzyi kuzibandauka zyoonse.” (Int. 40:5) Pesi ali chimwi chiindi, Davida wakaziluba zintu nzyaakapegwa aJehova. Taakachili kukkutisikana pe, wakali kuyanda zyiingi. Nikuba kuti Davida wakali aabanakazi biingi pesi wakeemuzya mwanakazi wamuntu. Mwanakazi ooyo wakali kutegwa Bbatishebba alubo mulumaakwe wakali kutegwa Uriya muHiti. Davida wakoona aBbatishebba mpawo Bbatishebba wakaba aada. Davida wakachita chimwi chibi chipati kwiinda mukupa kuti Uriya ajayigwe. (2 Sam. 11:2-15) Davida wakali kuyeeyaanzi? Wakali kubonaanga Jehova tazibwene na? Nikuba kuti Davida wakabelekela Jehova kwaminyaka myiingi kasyomekede pesi achiindi eechi wakatondeezya kutakkutisikana. Eezi zyakamweetela mapenzi. Davida wakazumina chibi chakwe alubo wakachincha. Jehova wakamulekela.—2 Sam. 12:7-13.
Kkala Kulibombya Kubweendelezi bwaJehova
15 Jehova wakasala Davida kuba mutwe wampuli yakwe awachisi chamaIsrayeli choonse. Akaambo kakuti wakali mwaami, Davida wakali amanguzu miingi loko. Chimwi chiindi Davida wakakachilwa kwaabelesya kabotu manguzu aakwe mpawo wakachita chibi chipati. (2 Sam. 11:14, 15) Pesi wakalibombya kuli Jehova kwiinda mukutambula lulayo. Alubo wakakomba kuli Jehova amoyo woonse. Wakeezya amanguzu aakwe woonse kuswiilila Jehova. (Int. 51:1-4) Kuyungizya waawo, Davida wakali kutambula lulayo kutali kuzwa kubaalumi luzutu pesi akubanakazi. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Davida wakayiya kuzwa kuchibi chakwe alubo wakayanda kubelekela Jehova kwabuumi bwakwe boonse.
Zumizya Milawu Amalayilile aaLeza Kuti Ziyiisye Moyo Wako
7 Tatweelede kutyola milawu yaLeza kwiinda mukuchita chibi mpawo nitutazooyiye kuti igwasya ndiswe. Tulakonzya kwiiya kuzwa muzikozyano zyabantu bakabisya baambidwe muJwi lyaLeza. Lugwalo lwaTusimpi 1:5 lwaamba kuti: ‘Musongo ulaswiilila akuliyungizizya lwiiyo.’ Leza ulatuyiisya chiindi nitubala akuyeeyesesya atala azikozyano zyabantu baambidwe muBbayibbele. Muchikozyano, yeeya mbuzyakamukataazya Mwaami Davida chiindi naakatyola mulawu waLeza kwiinda mukuchita bwaamu aBbatishebba. (2 Sam. 12:7-14) Chiindi nitubala atala amakani aaDavida, tulakonzya kulibuzya kuti: ‘Niinzi nzyaakeelede kuchita Mwaami Davida kuti atantamuke mapenzi akaba akaambo kachibi nchaakachita aBbatishebba? Kaansinga ndali muchiimo chikozyenie achaDavida, ndali kunookonzya na kutantamuka chibi? Ndali kunoochita mbuuli Josefa na wakachija chibi naakuti ndalikunoobisya mbuuli Davida? (Matl. 39:11-15) Kuyeeyesesya atala ampindu zyeetwa akaambo kakuchita chibi, kuyootugwasya kuti ‘tusule bubi.’
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
it-1 590 ¶1
Davida
Kaansinga Jehova wakazumizya kuti nkani yaDavida aBbatishebba ibetekwe abantu nikunga boonse basikubisya bakajayigwa kweendelana aMulawu waMozesi. Alubo mwana wakali mwida wakali kunofwaamwi abayina. (Dt 5:18; 22:22) Pesi Jehova wakasala kulibetekela nkani eeyi mpawo wakamufwida luzyalo Davida akaambo kachizuminano chaBwaami (2Sa 7:11-16), akaambo kakuti Davida wakali aaluzyalo (1Sa 24:4-7; kozyanisya a Jak 2:13) alubo akaambo kakuti Leza wakabona kweempwa naakuti kuchincha nkubakachita basikubisya.—In 51:1-4.
JUNE 20-26
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 13-14
“Kubikkila Maanu Kuzintu Nzyayanda Kwakamunjizya Mumapenzi Amunoni”
it-1 32
Abbisalomu
Kujayigwa kwaAmunoni. Kubota kwaTamara muchizi waAbbisalomu kwakapa kuti Amunoni mwananyina mupati atalike kumunyomenena. Amunoni wakalyeenienia kuti wachiswa mpawo wakakumbila Tamara kuti azoomujikile kung’anda yakwe mpawo wakamuvumpila. Kumuyanda koonse kwakamana, watalika kumuzonda mpawo wakamutandila aanze. Tamara wakadelula jansi lyakali kutondeezya kuti ngunakalindu akuti mwana wamwaami, wakalibikka dyota mumutwe kuzwa waawo wakaswaanana amukulanaakwe Abbisalomu. Chakufwambaana Abbisalomu wakaziba zyakali zyachitika alubo wakayeeyela mukulanaakwe Amunoni, eezi zitondeezya kuti wakalizi kuti wakali amizeezo iitali kabotu pe. Abbisalomu wakabuzya Tamara kuti atawambi pe mpawo wakamutola kung’anda yakwe.—2Sa 13:1-20.
w17.09 5 ¶11
Tweelede Kulinyona
11 MuBbayibbele muli zikozyano zyabantu bakakachilwa kulinyona munkani zyakoonana. Alubo litondeezya mapenzi aakonzya kuba kuti twakachilwa kulinyona munkani eeyi. Kuti kakuli muntu uulikuswanana apenzi lili mbuli lyaKim weelede kuyeeyesesya atala amulombe waambidwe muli Tusimpi chaandaano 7. Alubo weelede kuyeeyesesya atala azyakachitwa aaAmunoni amapenzi aakaba akaambo kakuyeeya zitali kabotu nkwaakali kuchita. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Bazyali beelede kugwasya bana babo kuti balinyone akuti babe aabusongo munkani zyakoonana kwiinda mukwiiya atala anzizyo chiindi nibachita kukomba kwampuli.
it-1 33 ¶1
Abbisalomu
Nikwakayinda minyaka iibili, kwakasika chiindi chakugela mbelele. Abbisalomu wakachita mabambe aakuti kube pobwe kuBbaala-hazore kulampa makkilomita aali 22 kuzwa kuJerusalemu mpawo wakakumbila Mwaami Davida abana bakwe balombe boonse kuti basike. Chiindi Davida naakakaka kwiinka, Abbisalomu wakamukumbila kuti atume Amunoni mwanaakwe wakusaanguna kuti azoomwiiminine. (Tu 10:18) Nibakali kupobwe, ‘Amunoni wakakondwa kapati akaambo kawaini’ mpawo Abbisalomu wakalayilila babelesi bakwe kuti bamujaye. Bamwi bana baDavida bakabweeda kuJerusalemu pesi Abbisalomu wakaya mubuzike kalaamwi asyaayinakulu kuGesuri kubuzwezuba kwaLwizi lwakuGalilaya. (2Sa 13:23-38) “Panga” lyakaambwa aamupolofita Natani lyakanjila “muŋanda” yaDavida alubo lyakazumanana kwabuumi bwakwe boonse.—2Sa 12:10.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
g04 12/22 8-9
Bubotu Buyandikana
Atubone chikozyano chaAbbisalomu mwana waDavida. Abbisalomu wakali kuchita zintu zitali kabotu nikuba kuti wakali mubotu loko. Bbayibbele lyaamba kuti: “Lino mu Israyeli yoonse, taakwe mwaalumi wakali kulumbaizyigwa akaambo kakubota kwakwe mbuli Abisalomu. Tanaakajisi kampenda kuzwa kuzituta kusikila kumutwe.” (2 Samuele 14:25) Nikuba boobo, chiyandisyo nchaakalaacho Abbisalomu chakuyanda kuba mwaami chakapa kuti apapile wisi akuti ayande kumunyeya bwaami. Alubo wakoonana aabamwi banakazi bawisi. Nzyaakachita Abbisalomu kwakali kubisizya Leza alubo zyakapa kuti afwe munzila iichisa loko.—2 Samuele 15:10-14; 16:13-22; 17:14; 18:9, 15.
Umvwa kumuyanda na Abbisalomu? Zilaantanganana kuti tuyandi pe kumvwa atala anguwe. Abbisalomu wakali aabuntu busesemya. Bubotu bwakwe taakwe nibwakamugwasya pe chiindi naakapapila anaakatasyomeka alubo taakwe nibwakapa kuti atanyonyoonwi. Kuli lumwi lubazu, muBbayibbele mujanika zikozyano zyabantu biingi bakali aabusongo alubo bakali aabuntu bubotu pesi taakwe mpukwaambwa pe atala abubotu bwachiwa chabo. Eezi zibikka aantanganana kuti chintu chakali kuyandikana loko mbuntu bwabo bwamukati.
JUNE 27–JULY 3
LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 15-17
“Kulisumpula Kwakapa Kuti Abbisalomu Apapile”
it-1 860
Basikuchijaana
Chakali chiyanza kuti basikuchijaana bayinke kunembo aankalaki yabwaami kuti babambile akuti baambilizye atala amwaami wakali kuza. (1Sa 8:11) Abbisalomu aAdonija bakatobelezya chiyanza eechi chiindi nibakapapila akuliyandwiida mpuwo kwiinda mukubikka basikuchijaana bali 50 kunembo lyankalaki zyabo.—2Sa 15:1; 1Ba 1:5; langa RUNNERS.
w12 7/15 13 ¶5
Belekela Leza Ulaalwaangunuko
5 MuBbayibbele mujanika bantu bakali zikozyano zitali kabotu kuli bamwi. Umwi wabo nguAbbisalomu mwana waMwaami Davida. Abbisalomu wakali bbotya bweebe. Mukuya kwachiindi, Abbisalomu wakachita mbuli Saatani, kuyandisya zintu zitali kabotu kwakazula mumoyo wakwe mpawo wakatalika kulombozya bwaami bwawisi mbwaakatalikwe cheelelo. Akaambo kakuti Abbisalomu wakali kuyanda bwaami, wakali kuchitaanga ulabayanda malsrayeli alubo wakali kubabuzya kuti taakwe muntu pe munkuta yabwaami wakali kukonzya kubaswiilila. Mbuli zyakachitwa aaDyabbulosi mumuunda waEdeni, Abbisalomu wakali kuchitaanga muntu uugwasya kakuli wakali kumuchitila lunya wisi.—2Sa 15:1-5.
it-1 1083-1084
Hebburoni
Mukuya kwachiindi, Abbisalomu mwana waDavida wakazoobweeda kuHebburoni ooko nkwaakakuzuzikizya chiyandisyo chakwe chakubwezela wisi bwaami. (2Sa 15:7-10) Kweelede kuti Abbisalomu wakasala kuti akasaangunine bwaami bwakwe kumuunzi waHebburoni akaambo kakuti muunzi ooyu wakali muunzi mupati muJuda alubo kweelede kuti nkuko nkwaakakomenena. Mukuya kwachiindi, Mwaami Rewobbowamu muzukulu waDavida wakazooyakulula muunzi waHebburoni. (2Mk 11:5-10) Chiindi bantu bakuBbabbiloni nibakanyonyoona Juda bamwi maJuda bakazwa mubuzike bakakukkala kuHebburoni (Kkiriyati-ariba).—Ne 11:25.
Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza
Ulaazi Na Makani Woonse?
11 Umwi awumwi wesu ulakonzya kutajatwa kabotu nkaambo bantu balakonzya kumvwa makani avweleene atwaambo twakubeja naakuti makani aatamaninide atala andiswe. Atulange-lange chikozyano chaMwaami Davida aMefibboseti. Davida wakamutondeezya luyando aluzyalo Mefibboseti kwiinda mukumupa myuunda yasyaanyinakulu Sawulu. (2 Sam. 9:6, 7) Davida wakazoomvwa makani aatali kabotu atala aMefibboseti. Davida wakamunyanzya lukono loonse katanayanduulisisya makani oonse. (2 Sam. 16:1-4) Davida naakazoowambuula aMefibboseti wakabona kuti wakali wabisya mpawo wakamupa chipanzi chalukono lwakwe. (2 Sam. 19:24-29) Davida taakali kunoomuchitila oobo pe Mefibboseti kaansinga wakasaanguna kuyanduulisisya makani oonse kutali kufwambaana kubweza ntaamu akaambo kakusyoma makani aatamininide.