CHIIYO 23
LWIIMBO 2 Jehova Ndezina Lyako
Zina lyaJehova Liyandikana Loko Kulindiswe
“‘Nywebo ndinywe bakamboni bangu,’ mbwaamba Jehova.”—IS. 43:10.
NZITUTAYIYE
Tulayiya nzitukonzya kuchita kuti tutondeezye kuti zina lyaJehova lilasalala akuti zintu zyoonse nzyaakaamba Saatani atala aLeza manwa.
1-2. Tuzizi biyeni kuti zina lyaJehova liyandikana loko kuli Jesu?
TAAKWE chintu pe chiyandikana loko kuli Jesu chiinda zina lyaJehova. Alubo taakwe muntu pe wakayinda Jesu mukupa kuti zina lyaJehova lizibinkane. Mbuli mbutwakayiya muchiiyo chakayinda, Jesu wakalipeda kuti afwe kuchitila kuti atondeezye kuti Jehova ulasalala akuti zintu zyoonse nzyachita zilikabotu. (Mk. 14:36; Heb. 10:7-9) Nibwaakumana Bweendelezi bwakwe Bwaminyaka Iili 1 000, Jesu uyoobweedezya Bwaami kuli Jehova nkaambo uyanda kuti bulemu boonse buye kuli Wisi. (1 Kor. 15:26-28) Mbaliyanda zina lyaWisi Jesu, kutondeezya zyiingi atala abweenzinyina mbwalaabo aWisi. Zintu zyoonse nzyaakachita Jesu kayiminina Wisi zitondeezya kuti umuyanda loko Wisi.
2 Jesu wakaza aanyika kuti azoowambuule atala aJehova. (Joh. 5:43; 12:13) Wakabuzya batobeli bakwe atala azina lyaWisi. (Joh. 17:6, 26) Wakali kuyiisya bantu akuchita zigambyo muzina lyaWisi. (Joh. 10:25) “Akaambo kazina [lyakwe Jehova],” Jesu wakakumbila Jehova kuti alanganie basikwiiya bakwe. (Joh. 17:11) Nkinkaako, kuti Jesu kali wakali kuliyanda oobu zina lyaJehova, tazichiti pe kuti umwi muntu aambe kuti mutobeli waKkristu wachoonzyo kuti katalizi naakuti katalibelesyi zina lyaJehova?
3. Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?
3 Mbukunga tuli maKkristu, tuleezya kutobelezya mikondo yaJesu alubo tulibona kaliyandikana loko zina lyaJehova. (1 Pet. 2:21) Muchiiyo eechi, tulabona kuti nkamboonzi Jehova nabayita aazina lyakwe aabo bakambawuka “makani mabotu aaBwaami.” (Mt. 24:14) Alubo tulabona mbuliyandikana zina lyaJehova kuli umwi awumwi wesu.
“BANTU BAYITWA AAZINA LYAKWE”
4. (a) Nguuli mulimu Jesu ngwaakapa basikwiiya bapya katanabweeda kujulu? (b) Nguuli mubuzyo ngututalange-lange?
4 Katanabweeda kujulu, Jesu wakabuzya basikwiiya bakwe kuti: “Muzootambula manguzu, muuya uusalala waakusika aalindinywe alubo muzooba bakamboni bangu muJerusalema, muJudiya yoonse amuSamariya, kusikila kundawu zili kule loko zyanyika.” (Mil. 1:8) Nkinkaako, makani mabotu akali kuzookambawukwa munyika yoonse kutali mu-Israyeli kupela. Bantu bamunyika yoonse bakali kuzoojana mweenya wakuti babe batobeli baJesu. (Mt. 28:19, 20) Pesi Jesu wakati: “Muzooba bakamboni bangu.” Basikwiiya bapya aaba bakeelede kuliziba na zina lyaJehova naakuti bakali kuyooba bakamboni baJesu kupela? Zintu zilembedwe muli Milimu chaandaano 15, zilawusandula mubuzyo ooyu.
5. Baapostoli abaalu bamuJerusalema, bakatondeezya biyeni kuti bantu boonse bakeelede kuziba zina lyaJehova? (Langa chifanikisyo.)
5 Mu 49 C.E., baapostoli abaalu bamuJerusalema bakabunganaamwi kuti baambuuzyanie atala akuti bantu bakatali maJuda bakeelede kupalulwa na kuti babe maKkristu. Kumamanino aankani eeyi, Jakkobo mwanike waJesu wakaamba kuti: “[Petro] watupandulwida zizwide Leza mbaakabayeeya kakusaanguna bantu bazisi kuti asale bantu bayitwa aazina lyakwe aakati kabo.” Jakkobo wakali kwaamba zina lyani? Jakkobo wakazubulula majwi aakaambwa aamupolofita Amosi, wakayungizya kuti: “Kuchitila kuti bantu batasyaale, bayanduule Jehova amoyo woonse kabalaamwi abantu bazisi zyoonse, bantu bayitwa aazina lyangu, mbaamba Jehova.” (Mil. 15:14-18) Basikwiiya bapya bakeelede kwiiya atala aJehova alubo bakeelede ‘kwiitwa aazina lyakwe.’ Eezi zyaamba kuti bakeelede kubuzya bamwi atala azina eeli lyaLeza. Alubo eezi zyakali kuyoopa kuti bantu bazizibe kuti bayitwa aazina eelyo.
Nibakachita muswaangano mumwaanda wamunyaka wakusaanguna bamukabunga keendelezya, bakwesu aaba basyomeka bakazibikka aantanganana kuti maKkristu bakeelede kwiitwa aazina lyaJehova (Langa fuka 5)
6-7. (a) Niinzi chakapa kuti Jesu aze aanyika? (b) Nkaakali kaambo kakali kuyandikana loko kakapa kuti Jesu aze aanyika?
6 Zina lyaJesu lyaamba kuti “Jehova Ndufutuko.” Alubo Jehova wakabelesya Jesu kuti afutule bantu bali aalusyomo mulinguwe amuMwanaakwe. Jesu wakaza aanyika kuti azoope buumi bwakwe akaambo kabantu. (Mt. 20:28) Chinunuzyo nchaakabbadala Jesu chakapa kuti bantu bazookonzye kufutuka akuzoopona kukabe kutamani.—Joh. 3:16.
7 Nkamboonzi bantu nibakali kuyandikana kuti bafutulwe? Akaambo kazintu zyakachitika mumuunda wa-Edeni. Mbuli mbutwakayiya muchiiyo chakayinda, bazyali besu bakusaanguna, Adamu a-Eva bakapapila Jehova alubo bakasweekelwa chilongezyo chakupona kukabe kutamani. (Matl. 3:6, 24) Nikuba oobo, kuli chimwi chintu chakali kuyandikana loko kuti chibambululwe chiinda kufutulwa kwabantu. Chintu eecho nkubejelezegwa kwazina lyaJehova. (Matl. 3:4, 5) Nkinkaako, kuti bana ba-Adamu a-Eva bafutulwe, kwakali kuyandikana kuti zina lyaJehova lisalazigwe. Akaambo kakuti Jesu wakali kwiiminina Jehova akuti wakali kubuzya bamwi atala azina lyaJehova, wakabeleka mulimu mupati loko mukusalazya zina lyaWisi.
Zilachita na kuti muntu abe mutobeli waKkristu wachoonzyo katalizi pe zina lyaJehova naakuti katalibelesyi?
8. Niinzi nzibakeelede kuzumina batobeli baJesu boonse?
8 MaJuda abantu boonse bakatali maJuda bakali kusyoma muli Jesu, bakeelede kuzumina kuti lufutuko lwabo lwakali kuzwa kuli Jehova Leza. (Joh. 17:3) Ambabo bakali kuyooyitwa aazina lyaJehova mbuli Jesu. Alubo bakeelede kuziba kuti kuyandikana biyeni kusalazya zina lyaJehova. Eezi nzizyo zyakali kuyoopa kuti bafutuke. (Mil. 2:21, 22) Nkinkaako, batobeli baJesu boonse basyomeka, bakeelede kwiiya atala aJehova aJesu. Zilaantanganana kuti nzizyo zyakapa kuti Jesu aambe majwi aalembedwe muli Johane 17 kumamanino aankombyo yakwe, wakati: “Ndapa kuti zina lyako lizibinkane kulimbabo alubo ndizoopa kuti lizibinkane, kuchitila kuti luyando ndwaakandiyanda aandulo lube mulimbabo akuti andime ndibaamwi ambabo.”—Joh. 17:26.
“NYWEBO NDINYWE BAKAMBONI BANGU”
9. Kujana twatondeezya biyeni kuti tulibona kaliyandikana zina lyaJehova?
9 Batobeli baJesu bachoonzyo boonse beelede kuba aachiyandisyo chakusalazya zina lyaJehova. (Mt. 6:9, 10) Beelede kulibona kaliyandikana loko kwiinda zyoonse. Alubo beelede kuzitondeezya muzintu nzibachita. Pesi niinzi nzitweelede kuchita kuti tutole lubazu mukusalazya zina lyaJehova akutondeezya kuti Saatani wakaamba manwa atala azina lyaJehova?
10. Niinzi zilembedwe muli Isaya chaandaano 42 kusika ku 44? (Isaya 43:9; 44:7-9) (Langa chifanikisyo.)
10 Muli Isaya chaandaano 42 kusika ku 44 kutondeezedwe mbukuyandikana kusalazya zina lyaJehova. Muzyaandaano eezi, Jehova ubuzya bantu batamukombi kuti batondeezye kuti baleza babo mpubali na chachoonzyo alubo nga wayita bakamboni babo kuti batondeezye kuti baleza aabo balakonzya na chachoonzyo kubagwasya. Taakwe naba kamboni uumwi uusika pe.—Bala Isaya 43:9; 44:7-9.
Tutondeezya kuti Jehova nguwe alikke Leza weelede kukombwa muzintu nzitwaambuula anzituchita (Langa fuka 10-11)
11. Jehova ubabuzya kutyeni bakombi bakwe muli Isaya 43:10-12?
11 Bala Isaya 43:10-12. Jehova wakabuzya bakombi bakwe kuti: “Nywebo ndinywe bakamboni bangu, . . . eelyo mebo ndime Leza.” Jehova uyanda kuti bakombi bakwe balisandwide mubuzyo ooyu: “Sena kuli Leza uumbi kunze lyandime?” (Is. 44:8) Nkinkaako, tulaachilongezyo chakusandula mubuzyo ooyu. Kwiinda mumajwi amichito, tutondeezya kuti Jehova nguwe alikke Leza wakasimpe. Zina lyakwe lilisumpukide kwiinda mazina woonse. Nzila njituponaayo itondeezya kuti tulamuyanda chachoonzyo Jehova akuti tulamuswiilila nikuba kuti Saatani weezya biyeni kuti atukachizye kukomba Leza. Kuchita oobo, kupa kuti tujane mweenya wakusalazya zina lyaJehova.
12. Bupolofita buli muli Isaya 40:3, 5 bwakazuzikizigwa biyeni?
12 Kuti twayiminina zina lyaJehova nga tuli kutobelezya chikozyano chaJesu Kkristu. Isaya wakaambilizya kuti umwi muntu wakali kuyoobamba “nzila ya Jehova.” (Is. 40:3) Bwakazuzikizigwa biyeni bupolofita oobo? Johane Mubbabbatizi, wakabambila Jesu nzila. Jesu wakaza muzina lyaJehova alubo wakabuzya bamwi atala azina eeli. (Mt. 3:3; Mk. 1:2-4; Lk. 3:3-6) Bupolofita oobo bwaamba kuti: “Bulemu bwa Jehova buyooyubununwa.” (Is. 40:5) Eezi zyakachitika biyeni? Jesu naakaza aanyika wakayiminina Jehova munzila iimaninide, kwakali mbuli kuti Jehova lwakwe nguwe wakali aanyika.—Joh. 12:45.
13. Kujana twachitobelezya biyeni chikozyano chaJesu?
13 Andiswe tuli bakamboni baJehova mbuli Jesu. Twiitwa aazina lyaJehova alubo tubuzya bantu boonse mbituswaana atala azintu zibotu nzyaakachita. Kuti tuzwidilile kuchita eezi, tweelede kubuzya bantu zintu Jesu nzyaakachita kuti asalazye zina lyaJehova. (Mil. 1:8) Jesu nguukamboni waJehova wiinda bakamboni boonse alubo tutobelezya chikozyano chakwe. (Chi. 1:5) Niinzi zimwi nzyayelede kuchita umwi awumwi wesu kuti atondeezye kuti ulibona kaliyandikana zina lyaJehova?
ZIMWI NZITUKONZYA KUCHITA KUTI TUTONDEEZYE KUTI TULIBONA KALIYANDIKANA ZINA LYAJEHOVA
14. Mbuli mbukwaambidwe muli Intembauzyo 105:3, zina lyaJehova lipa kuti tuchiteenzi?
14 Tulalidunda kwiitwa aazina lyaJehova. (Bala Intembauzyo 105:3.) Jehova ulabotelwa akaambo kakuti tulalidunda akaambo kazina lyakwe. (Jer. 9:23, 24; 1 Kor. 1:31; 2 Kor. 10:17) ‘Kulidunda muli Jehova’ chaamba kuti tulalipa akaambo kakuti Jehova nguLeza wesu. Tuchibona kachili chilongezyo kulemeka zina lyaJehova akupa kuti abe aampuwo mbotu. Tatweelede kuba aabweeme pe bwakubuzya mbitubelekaabo, mbitwiiyaabo kuchikolo naakuti basimayakilane abamwi kuti tuli Bakamboni baJehova. Dyabbulosi uyanda kuti tuleke kubuzya bamwi atala azina lyaJehova. (Jer. 11:21; Chi. 12:17) Saatani abapolofita bakwe bakubeja bayanda kuti bantu balilube zina lyaJehova. (Jer. 23:26, 27) Pesi kuyanda zina lyaJehova kupa kuti twiinkilile kunembo katubotelwa mulindilyo “buzuba boonse.”—Int. 5:11; 89:16.
15. Kwiita zina lyaJehova kuswaanizyaanzi?
15 Twiinkilila kunembo katwiita zina lyaJehova. (Jow. 2:32; Rom. 10:13, 14) Kwiita zina lyaJehova kuswaanizya zyiingi kutali kujinkila aakuliziba akulibelesya kupela. Eezi zipa kuti Leza tumubone mbuli muntu choonzyo, tumusyome akuti tulangile kulinguwe kuti atugwasye akutuzulwida. (Int. 20:7; 99:6; 116:4; 145:18) Alubo tubuzya bamwi atala azina lyaJehova abuntu bwakwe. Tugwasya bantu kuti basanduke akuti babweze ntaamu kuchitila kuti batambulike kuli Jehova.—Is. 12:4; Mil. 2:21, 38.
16. Kujana twatondeezya biyeni kuti Saatani mubeji?
16 Tulilipedelede kupenzegwa akaambo kazina lyaJehova. (Jak. 5:10, 11) Kuti twakkala katusyomeka kuli Jehova nikuba katuli mumapenzi, nga tulikutondeezya kuti Saatani ulabeja. Muchiindi chakapona Jobu, Saatani wakabejelezya bakombi baJehova, wakaamba kuti: “Muntu uyoopa zintu zyoonse nzyajisi kutegwa avwune buumi bwakwe.” (Job. 2:4) Saatani wakaamba kuti bantu balakonzya kubelekela Jehova kuti zintu kazili kubeendela kabotu mubuumi akuti balaleka kumukomba Jehova kuti baswaana mapenzi. Jobu wakatondeezya kuti nzyaakali kwaamba Saatani nzyakubeja. Andiswe tulaachilongezyo chakutondeezya kuti nzyaakaamba Saatani nzyakubeja. Nikuba kuti Saatani wapa kuti tuswaane mapenzi aali biyeni, tunooyinkilila kunembo katubelekela Jehova. Tulaachoonzyo chakuti Jehova unootulangania akaambo kakuti twiitwa aazina lyakwe.—Joh. 17:11.
17. Kweendelana a 1 Petro 2:12, njiili imwi nzila mutukonzya kupa kuti zina lyaJehova lilemekwe?
17 Tulalilemeka zina lyaJehova. (Tus. 30:9; Jer. 7:8-11) Akaambo kakuti twiiminina Jehova akuti twiitwa aazina lyakwe, tulakonzya kupa kuti zina lyakwe lilemekwe naakuti kupa kuti litalemekwi. (Bala 1 Petro 2:12.) Nkinkaako, tuyanda kuchita zyoonse nzitukonzya kuchitila kuti zina lyaJehova lilumbayizigwe muzintu nzitwaambuula anzituchita. Kuti twachita oobo, tulapa kuti zina lyaJehova lilemekwe nikuba kuti tatumaninide pe.
18. Njiili imwi nzila mutukonzya kutondeezya kuti tulibona kaliyandikana zina lyaJehova? (Langa makani aamunsi.)
18 Tubikkila maanu kuzina lyaJehova kazitakwe ndaba kuti bantu batubona biyeni. (Int. 138:2) Nkamboonzi eezi niziyandikana? Akaambo kakuti nzila njituliyandaayo zina lyaJehova ilakonzya kupa kuti bamwi batatuyandi pe.a Jesu wakalilipedelede kuti ajatwe mbuli chigwebenga akuti afwe munzila iifwisya bweeme kayanda kuti zina lyaJehova lilemekwe. Jesu ‘wakawubaansya masampu’ mukuti taakalikataazya zyiindilide pe kuti bamwi bakali kumubona biyeni. (Heb. 12:2-4) Wakali kubikkila maanu kukuchita kuyanda kwaLeza.—Mt. 26:39.
19. Zina lyaJehova lipa kuti uchiteenzi alubo nkamboonzi?
19 Tulalidunda akaambo kakuti tubelekela Jehova alubo tumvwa katulemekeka nkaambo twiitwa kuti Bakamboni baJehova. Akaambo kazeezi, tulalipeda kwiinkilila kunembo katulumbayizya zina lyaJehova nikuba kuti bamwi batulangilaansi. Zina lyaJehova liyandikana loko kulindiswe nikuba kuti bamwi bantu balakonzya kuba aamaboneno aatali kabotu atala andiswe. Kazitakwe ndaba kuti Saatani watweetela mapenzi aali biyeni, atukanze kwiinkilila kunembo katutembawula zina lyaJehova. Kuti twachita oobo, nga twatondeezya kuti tulibona kaliyandikana zina lyaJehova mbuli mbalibona Jesu Kkristu.
LWIIMBO 10 Atutembaule Jehova Leza Wesu!
a Nikuba Jobu mwaalumi wakali kusyomeka, wakakataazikana beenzinyina batatu nibakaambuula makani aakubeja atala anguwe. Chiindi naakafwidwa bana bakwe akusweekelwa zintu zyoonse nzyaakalaazyo, “Jobu tanaakabisya naa kupa Leza mulandu uuli woonse.” (Job. 1:22; 2:10) Nikuba oobo, Jobu naakabejelezegwa kuti wakachita zintu zibi, wakasaanguna kwaambuula “caambaambe.” Jobu wakabikkila maanu kuzintu zibi zyakali kwaambuulwa atala anguwe kwiinda kuti asalazye zina lyaJehova.—Job. 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5.