LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • g 3/13 map. 8-9
  • Munyama Wamusyokwe Uugambya Kapati Uutegwa Moose

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Munyama Wamusyokwe Uugambya Kapati Uutegwa Moose
  • Sinsimuka!—2013
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • MBWAPONA MUNYAMA OOYU KULUBAZU LWAKUNYIKA
  • MUNYAMA UUYANDISYA KUSOBANA
  • Mukumwaya Ooku
    Sinsimuka!—2013
Sinsimuka!—2013
g 3/13 map. 8-9

MUNYAMA WAMUSYOKWE

Munyama Wamusyokwe Uugambya Kapati Uutegwa Moose

“MUNYAMA ooyu talibonyi kabotu. Nkaambo nzi ncali mulamfwu boobu antunda? Nkaambo nzi ncajisi mutwe mulamfwu?” Ba Henry David Thoreau bamumwaanda wamyaka wa 19 ibakalemba majwi aayo, tabali mbabo balikke pe bakagambwa kujatikizya munyama ooyu. Akaambo kambwalibonya alimwi akuti mbantu basyoonto buyo bakamubona kale cipa kuti bantu kabayeeya kuti teendi kabotu alimwi tacenjede. Sena masimpe aayo? Basikuvwuntauzya ku North America aku Eurasia bakajana makani manji aamasimpe kujatikizya munyama ooyu uugambya.

Bantu boonse balazumina kuti munyama ooyu mupati. Nokuba kuti maulu aakwe malamfwu calo cimupa kuti katalibonyi kabotu, maulu ngoonya aaya alakonzya kumwaya katanga kabaumpe. Munyama ooyu ulaiya kusaya mumazuba masyoonto buyo kuzwa naazyalwa, alimwi ulakonzya kusaya makkilomita aali mbwaabede akubbila mumeenda mamita aatandila ku 6 kuyoolya zisyango zyamumeenda.

MAKANI AAJATIKIZYA MUNYAMA OOYU

  • Mbwazyala: Umita buya, ikutali kutula mayi

  • Zyakulya: Tusamu-samu, matuvwu, azisyango zyamumeenda

  • Mbwabalika: Ulabalika kusika kumakkilomita aali 55 muwoola lyomwe

  • Mbwalampa: Kuzwa kunsumba zyamaulu aakumbele kusikila antunda mulamfwu kusika kumamita obilo

  • Mbwalema: Ulalema kusikila kumakkilogilamu aali 816)

Meso aakwe alakonzya kucenguluka akubona zyintu zili musyule kakunyina kucebuka. Mpemo yakwe ayalo ncibelesyo cigwasya kapati. Basikuvwuntauzya bakaamba kuti akaambo kakuti tupulo twampemo zyakwe tulitanteene, eeci cimupa kuti kakonzya kununkizya akuzyiba zyintu nkozyibede kakunyina kulubizya. Aalo matwi aakwe mbwaabeleka alagambya. Matwi aakwe alamugwasya kumvwa akuzyiba zyintu kuzwa mumabazu oonse, alimwi ulakonzya kumumvwa mweezinyina nalila nokuba kuti uli makkilomita otatwe kuzwa mpabede.

Twana twabanyama aaba, twalo mulembi umwi ntwaakaamba kuti, “twana tuboneka kabotu,” inga tulibilingene alimwi tweenda ceende-ende. Bamanyina balabikkila maano kutukwabilila. Balakonzya kucilwana cintu cili coonse ciyanda kulya twana, eeci cibikkilizya baumpe, zibbeya, nobaba bantu. Ciindi kana nikatandila kukkwanya mwaka alimwi kuti banyina bamita, balakatanda kutegwa katalike kulicelela.

MBWAPONA MUNYAMA OOYU KULUBAZU LWAKUNYIKA

Mbwaanga munyama ooyu ulya buyo zisyango, ino mbuti mbwakonzya kupona muciindi camupeyo? Ulacita oobo kwiinda mukulya cakulya cinji ciindi zisyango nozisyuuka. Munyama ooyu ulakonzya kulya cakulya cisika kumakkilogilamu aali 23 abuzuba, kunyina makani naa zisyango eezyo zili mumeenda malamfwu kuyaansi amamita otatwe. Cakulya ncalya cilagaigwa muzibeela zyone zyada lyakwe, calo cipa kuti busani buyandika mumubili buyobololwe alimwi akupanga mafwuta aamumubili. Nokuba boobo, kuli buyumuyumu mbwajana ciindi camupeyo.

Kutontola kapati alimwi akuvwula kwacaanda kupa kuti apenge kapati. Kutegwa atanjilwi mpeyo mucikutu cakwe cijisi boya bunji, ciindi camupeyo taunki kule kuyoocela. Tacili cuuba-uba pe kumunyama ooyu kutija baumpe mubusena muli caanda, alimwi ntenda mpati njajana izwa kubantu—ikwaambisya bavwimi alimwi abanamutekenya.

Munyama ooyu ulauyanda kapati munyo uujanika mumbali aamugwagwa, walo uusansailwa kutegwa weenzemune caanda. Nokuba boobo, akaambo kakuti munyama ooyu ujisi boya busiya-siya alimwi ulayandisya kukosola mugwagwa ciindi zuba noliyanda kubbila, kanji-kanji banamutekenya cilabakatazya kuzyiba mpabede kutegwa batamulimbi. Eeci capa kuti bantu alimwi abanyama banji bafwe muntenda yamumugwagwa.

MUNYAMA UUYANDISYA KUSOBANA

Munyama ooyu ulayandisya kusobanina mumayuwe aamulwizi alimwi akuyotela zuba ciindi nokukasaala. Ciindi nobalimbana banyama aaba baloongelezyanya, alimwi mpwizi ilakkomanisya mboikabikkila maano kana. Twana twabanyama aaba tuvwubwa, twaiya kumvwana abaabo batuvwubide. Ba Dr. Valerius Geist bakaamba kuti: “Munyama ooyu uugambya uutalibonyi kabotu ulakonzya kucita zyintu cabusongo, calubomba, alimwi akusyomeka kapati.”

Twana ootu inga tulibilingene alimwi tweenda ceende-ende

Lino kucenjezya nkwakuti: Munyama ooyu ulaanguzu kapati. Kuti mwamujana musyokwe, amulilemeke akumutantamuka. Ikapati kuti kakuli twana aafwaafwi cilayandika kumutantamuka. Nokuba boobo, amuzyibe kuti, nokuba kuti muli aalamfwu, ciyoomukkomanisya kubona mbwalibonya munyama ooyu uugambya kapati.

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi