LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • bsi07 cibalo. 31 map. 16-17
  • Bbuku Lyamu Bbaibbele Lyanamba 31—Obadiya

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Bbuku Lyamu Bbaibbele Lyanamba 31—Obadiya
  • “Magwalo aya Oonse” Alasyomeka Alimwi Alagwasya, Volyumu 15
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • NCOLIGWASYA
  • Jehova Watondezya Bukali Kumasi
    Ibusinsimi bwa Isaya Mumuni ku Bantu Boonse-Ibbuku 1
  • Izili Mubbuku lya Obadiya
    Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya
  • Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Obadiya, Jona a Mika
    Ngazi Yamulindizi—2007
“Magwalo aya Oonse” Alasyomeka Alimwi Alagwasya, Volyumu 15
bsi07 cibalo. 31 map. 16-17

Bbuku Lyamu Bbaibbele Lyanamba 31—Obadiya

Mulembi: Obadiya

Nolyakamana Kulembwa: Kuma 607 B.C.E.

MUTUPANGO buyo tuli 21, Obadiya, ibbuku lifwaafwi kwiinda oonse mu Magwalo aa Cihebrayo lyaambilizya lubeta lwa Leza lwakapa kumana kwacisi, kumwi kalisinsima kuzwidilila cakumaninina kwa Bwami bwa Leza. Majwi aantalisyo aamba buyo kuti: “Nceeci cilengano ca-Obadiya.” Mwaka alimwi abusena nkwaakazyalilwa, musyobo wakwe, makani oonse aabuumi bwakwe—tazyaambidwe pe. Cilalibonya kuti, ikuzibisigwa kwamusinsimi takali nkakaambo kapati; pele imulumbe ngomupati, alimwi eeci cileelela nkaambo mbubwenya Obadiya mwini mbwaakaamba, ooyu mulumbe ‘nimpuwo iizwa kuli Jehova.’

2 Impuwo eeyi igamide kapati aali Edomu. Kuya kumusanza kuzwa ku Lwizi Lutajisi Zilenge Zyuumi kumbali aamumpata wajeleele wa Araba, nyika ya Edomu zimwi ziindi iyiitwa kuti Cilundu ca Seiri, mbusena bupilingene bwamalundu amigelo milamfwu. Mumasena amwi, imalundu aali kujwe kwa Araba mmalamfwu kusika kumamita aali 1,700. Cilikiti ca Temani cakalizizilwe akaambo kabusongo abusicamba bwabantu bakali nkuko. Kupilingana kwabuyale bwanyika ya Edomu, alukwabililo lwamalundu amigelo, zyakapa kuti bantu bayo baliibe akulisumpula.a

3 Bana Edomu bakali bamuzyalani lya Esau, munyina wa Jakobo. Izina lya Jakobo lyakacincwa akuba Israyeli, aboobo bana Edomu bakali basazinyina kapati abana Israyeli; cakuti bakali kubonwa kuti ‘mbanyina.’ (Dt. 23:7) Pele Edomu tanaakali kulilemeka mbuli munyina pe. Bana Israyeli nobakali afwaafwi kunjila mu Nyika Yakasyomezyegwa, Musa wakatuma bantu kumwami wa Edomu kuyoolomba kwiinda munyika yakwe caluumuno, pele cabusinkondo, bana Edomu bakakaka alimwi bakabelesya bukali. (My. 20:14-21) Nokuba kuti bakakomwa a Davida, bakazikumvwana abana Amoni a Moabu kuti babukile Juda mumazuba aa Jehosafati, bakazangila mwana wa Jehosafati Mwami Joramu, akubweza baange bana Israyeli kuzwa ku Gaza aku Turo, alimwi bakasaala Juda mumazuba a Mwami Ahazi kutegwa babweze baange banji abambi.—2 Mak. 20:1, 2, 22, 23; 2 Bam. 8:20-22; Am. 1:6, 9; 2 Mak. 28:17.

4 Lunya oolu lwakasika mpolukomena kapati mu 607 B.C.E. ciindi Jerusalemu naakanyonyoonwa amakamu aabana Babuloni. Bana Edomu tiibakali kulangilila buyo kabakkomene, pele bakakulwaizya basikusaala kuti banyonyoone cakumaninina. Bakoongolola kwaamba kuti: “Umwayigwe, umwayigwe, kusikila kumabwe aantalisyo zyawo!” (Int. 137:7) Nokwakawaalwa cisolo kutegwa kwaabanwe mbono zyamunkondo, abalo bakali akati kabaabo bakali kwaabana; alimwi ba Juda nobakali kusola kutija kuzwa mucisi, bakasinka migwagwa akubatola kubalwani. Lunya oolu lwakacitika lyakunyonyoonwa kwa Jerusalemu lweelede kuti ndolwakali nkekaambo kakapa kuti kulembwe makani aakusinganya ngaakalemba Obadiya, alimwi kweelede kuti makani aaya akalembwa icibi ca Edomu kacitanalubwa. (Ob. 11, 14) Mbokunga Edomu weelede kuti wakazundwa akunyonyoonwa a Nebukadinezara kakutanainda myaka yosanwe kuzwa kukunyonyoonwa kwa Jerusalemu, aboobo bbuku lyeelede kuti lyakalembwa katananyonyoonwa Edomu; mwaka wa 607 B.C.E. nguuyeeyelwa kuti ngomwaka weelede.

5 Businsimi bwa Obadiya bwakusinganya Edomu bwakazuzikizigwa, boonse buyo! Ikukankaizya lunyonyooko, businsimi bwaamba kuti: “Luzubo lwa-Esau luyooba zisikosiko ziyumide. Bayoobatenta akubamaninizya, nkabela takukooyooba uusyaala muluzubo lwa-Esau. Mbwaamba Jehova.” (Kap. 18) Edomu wakali kupona apanga alimwi wakafwa apanga, alimwi kucinyina baluzubo lwakwe baciliko. Aboobo businsimi bulembedwe bwakasinizigwa kuti bulasyomeka alimwi mbwamasimpe. Obadiya wakalijisi zyeelelo zyoonse zyamusinsimi wakasimpe: Wakasinsima muzina lya Jehova, businsimi bwakwe bwakali kulemeka Jehova, alimwi bwakazuzikizigwa kweelana azyakacitika mbozitondezya. Cakweelela, izina lyakwe lipandulula kuti “Mubelesi wa Jehova.”

NCOLIGWASYA

10 Kutegwa asinizye kuzuzikizigwa kwakasimpe kwamulumbe ooyu walubeta kuli Edomu, Jehova wakapa kuti milumbe iikozyenye ipegwe abasinsimi bakwe bambi. Iilibedelede akati kamilumbe eeyi njeeyo iilembedwe kuli Joeli 3:19; Amosi 1:11, 12; Isaya 34:5-7; Jeremiya 49:7-22; Ezekieli 25:12-14; 35:2-15. Milumbe yakusaanguna yaamba micito yalunya mumazuba aakaindide, kakuli eeyo yakasinsimwa musyule yakali milandu ya Edomu akaambo kakulilemeka kwakwe kutakonzyi kulekelelwa ikwaambwa a Obadiya, ciindi bana Babuloni nobakazunda Jerusalemu. Ikulanga-langa mapenzi aakasinsimwa mbwaakamusikila Edomu, kuyooyumya lusyomo lwesu munguzu zya Jehova zyakusinsima. Alimwi kuyooyumya lusyomo muli Jehova kuti ngu Leza uuzuzikizya luyando lwakwe lyoonse.—Is. 46:9-11.

11 Obadiya wakasinsimide kuti ‘boonse mbatangene abo cizuminano’ Edomu, boonse ‘mbakkede abo caluumuno’ mbabakali kuyoomuzunda. (Ob. 7) Luumuno akati ka Babuloni a Edomu tiilwakatola ciindi cilamfwu. Mumwaanda wamyaka wacisambomwi B.C.E., impi zyabana Babuloni izyakali kusololelwa a Mwami Nabonidus zyakazunda Edomu.b Pele, nokwakainda myaka mwaanda kuzwa ciindi naakazunda cisi Nabonidus, Edomu iwakali kulisyoma wakacili kuyanda kubuka alimwi, alimwi kujatikizya nguwe, ibbuku lya Malaki 1:4 lyaamba kuti: “Ba-Edomu balaamba kuti, Twamwayigwa, nekubaboobo tuyoopiluka akuyakulula matongo. Pele mbuboobu mbwaamba Jehova wamakamu. Kuyaka bayooyaka, pele mebo njoomwaya.” Nokuba kuti bana Edomu bakasoleka kapati kubukuluka, kuzikusika mumwaanda wamyaka wane B.C.E., ba Nebayoti bakaliikonede nyika. Akaambo kakutandwa munyika yabo, bana Edomu bakazikukkala mubusena buli kumusanza kwacisi ca Judaya, bwalo bwakazootalika kwiitwa kuti Idumiya. Tiibakacikonzya kwiibweza alimwi nyika ya Seiri.

12 Kweelana abwaamba Josephus, mumwaanda wamyaka wabili B.C.E. bana Edomu bakaceede bakazundwa amwami waba Juda John Hyrcanus Wakusaanguna, bakasinikizigwa kupalulwa alimwi asyoonto-syoonto bakasangana ba Juda kabeendelezyegwa amweendelezi mu Juda. Musyule aakunyonyoonwa kwa Jerusalemu abana Roma mu 70 C.E., izina lyabo lyakaloba cakumaninina.c Cakaba mbubwenya mbwaakasinsimide Obadiya kuti: “Uyookosolwa cakutabuka limbi. . . . Takukooyooba uusyaala muluzubo lwa-Esau.”—Ob. 10, 18.

13 Mukwiimpana akunyonyoonwa kwa Edomu, ba Juda bakapilusigwa kunyika yabo mu 537 B.C.E. kabeendelezyegwa a Zerubabeli, kwalo nkobakaakuyakulula tempele mu Jerusalemu akukkalikila munyika.

14 Cilisalede kaka kuti ikulisumpula akami-kami ziletela mapenzi! Aabo boonse balisumpula alimwi bakkomanina mapenzi aasikila babelesi ba Leza abayiye kucakacitikila Edomu. Abazumine, bwakazumina Obadiya kuti “bwami buyooba bwa-Jehova.” Aabo balwana Jehova abantu bakwe bayoonyonyoonwa cakumaninina, pele Bwami bupati bwa Jehova abulelo bwakwe butamani buyoozumanana kusumpulwa kukabe kutamani!—Kap. 21.

Bupanduluzi buyungizidwe

a Insight on the Scriptures, Bbuku 1, peeji 679.

b Insight on the Scriptures, Bbuku 1, peeji 682.

c Jewish Antiquities, XIII, 257, 258 (ix, 1); XV, 253, 254 (vii, 9).

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi