Kuzunda Kwabukombi Bwini-bwini Kwavwulaafwi
“Jehova uyooba mwami wanyika yoonse.”—ZEKARIYA 14:9.
1. Ino bakacitikilwa nzi Banakristo bananike ilya Nkondo Yanyika ya I, alimwi mbuti eci mbocakasinsimwa?
MUNKONDO yanyika yakusaanguna, Banakristo bananike bakainzigwa mubuyumuyumu bunji amuntolongo amasi aakali kulwana. Izipaizyo zyabo zyakutembaula Jehova zyakasinkililwa cini-cini, alimwi bakaba muciimo cabwaange munzila yakumuuya. Coonse eci cakaambilizigwa kuli Zekariya 14:2, walo wakapandulula mbuli Jerusalemu mbwiiyoolwanwa amasi. Imunzi wabusinsimi obu ngu “Jerusalemu wakujulu” Ibwami bwa Leza bwakujulu kwalo ikuli “cuuno ca-Leza aca-Mwanambelele.” (Ba-Hebrayo 12:22, 28; 13:14; Ciyubunuzyo 22:3) Bananike ba Leza anyika mbabakali kwiiminina munzi oyo. Ibasyomesi akati kabo bakiifwutuka nkondo eyo, bakakaka kabati “tabakooyoogwisigwa mumunzi.”a
2, 3. (a) Mbuti bukombi bwini-bwini bwa Jehova mbobwazunda kuzwa mu 1919? (b) Kuzwa mu 1935, kwacitika cintu nzi?
2 Mu 1919 ibananike basyomeka bakaangululwa kuzwa muciimo cabo cabwaange, elyo mpoona-mpoona bakacibelesya ciindi eco caluumuno cakatobela nkondo. Mbobakali baiminizi ba Jerusalemu wakujulu, bakacibelesya ciindi eeco ceelede ikukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza alimwi akugwasya mukuyobolola bamweelwe wa 144,000 ibacisyeede. (Matayo 24:14; 2 Ba-Korinto 5:20) Mu 1931 bakabweza zina libeelede lyamu Magwalo lyakuti Bakamboni ba Jehova.—Isaya 43:10, 12.
3 Kuzwa ciindi eco, Bakamboni ba Leza bananike kwiina nobakacebukide pe. Mane naba Hitler ababubambe bwakwe bwankondo bwabu Nazi taakakonzya kubasinka kumulomo. Nokuba buti kupenzegwa nyika yoonse mbwiizulwa, imulimo wabo wazyala micelo munyika yoonse. Ikapati kuzwa mumwaka wa 1935, basangana a “nkamu impati” yamumanyika-manyika eeyo yakaambilizigwa mubbuku lya Ciyubunuzyo. Abalo aaba Mbanakristo balyaabide, babbapatizidwe alimwi “bakasanzya zikobela zyabo akuzitubya mubulowa bwa-Mwanambelele,” Jesu Kristo. (Ciyubunuzyo 7:9, 14) Pele aaba tabali bananike ibajisi bulangizi bwabuumi bwakujulu pe. Bulangizi bwabo mbwakuyookona ncobakasowa ba Adamu a Eva, ibuumi bwabuntu bulondokede munyika yaparadaiso. (Intembauzyo 37:29; Matayo 25:34) Sunu nkamu eeyi mpati ilaa bantu bainda kumamiliyoni osanwe. Bukombi bwa Jehova bwini-bwini buli mukuzunda, pele kuzunda kwambubo kwamamanino kuciza kumbele.
Bamuzwakule Mutempele lya Leza Lyakumuuya
4, 5. (a) Nkuli bankamu mpati nkobamukombela Jehova? (b) Nzyoolwe nzi zyobajisi, alimwi ooku nkuzuzikizya businsimi nzi?
4 Mbuli bwakaambilizigwa, ibankamu mpati “balamukomba [Leza] sikati amasiku muŋanda yakwe.” (Ciyubunuzyo 7:15, Ci) Mbokunga tabali bana Israyeli bakumuuya ibapaizi, Johane ulalangilwa kuti wakababona kabaimvwi mutempele mulubuwa lwaanze ilwa Bamasi. (1 Petro 2:5) Ino lyabaa bulemu kaka tempele lya Jehova lyakumuuya, obuya zyooko zyalyo mbozizwide makamu-makamu, alo aamutembaula antoomwe abasyeede ibana Israyeli bakumuuya!
5 Ibankamu mpati Leza tabamubelekeli muciimo ciimininwa aalubuwa lwamukati pe. Ibululami mbobaambwa tabuli bwakuti babe bana ba Leza batambwidwe munzila yakumuuya pe. (Ba-Roma 8:1, 15) Nokuba boobo, kwiinda mukubaa lusyomo mucinunuzyo ca Jesu, balaa ciimo cisalala kubusyu bwa Jehova. Balaambwa bululami kutegwa babe balongwe bakwe. (Amweezyanye a Jakobo 2:21, 23.) Abalo balaa coolwe cakupa cipaizyo citambulika acipaililo ca Leza cakumuuya. Oobu, inkamu eyi mpati ilabuzuzikizya munzila mbotu kapati ibusinsimi bwa Isaya 56:6, 7 ibwakuti: “Bazwakule baliswangaanya a-Jehova kuti bamumanine milimo, kuti bayandisye izina lya-Jehova . . . nzoobaleta kucilundu cangu cisalala akubasekelezya muŋanda yangu yakukomba. Zituuzyo zyabo azipaizyo zyabo zyoonse ziyootambulika acipaililo cangu, nkaambo iŋanda yangu iyootegwa niŋanda yakukombela yamisyobo yoonse.”
6. (a) Nzipaizyo zyamusyobo nzi bamuzwakule nzyobapa? (b) Ino cibayeezya nzi cisambilo camulubuwa lwabupaizi?
6 Akati kazipaizyo aaba bamuzwakule nzyobacita, kuli “micelo yamilomo iilumba izina lyakwe [Leza]” alimwi “kucita manga akupana.” (Ba-Hebrayo 13:15, 16) Icisambilo cipati bapaizi mobakali kusambila acalo nciyeezyo cipati kuli bamuzwakule aaba. Abalo beelede kulibombya kukusalazigwa munzila yakumuuya akukulilemeka mboliyaabusalazigwa Jwi lya Leza kulimbabo bucebuce.
Busena Busalala Azibelesyo Zyambubo
7. (a) Mbuti bankamu mpati mbobalanga zyoolwe zyabaabo ibabupaizi busalala? (b) Nzyoolwe nzi nzyobayungizilidwe bamwi bamuzwakule?
7 Sena Busena Busalala alimwi azibelesyo zyambubo zilaa bupanduluzi buli boonse kunkamu mpati yabamuzwakule? Balo taakwe nobayooba muciimo ciimininwa aa Busena Busalala. Tabazyalululwi pe kuba bana ba Leza munzila yakumuuya ibalaa munzi wabo kujulu. Sena eeci cibapa kunyomenena naa kunyonokelaa? Peepe. Balo balakondwa mucoolwe ncobajisi cakugwasilizya basyeede baciinga cabali 144,000, alimwi balatondezya kulumba kapati kumakanze aa Leza aakutambula baaba kuti babe bana bakwe munzila yakumuuya, balo ibayoobelekelaamwi a Kristo mukusumpula bantu kuti balondoke. Alimwi inkamu mpati yabamuzwakule ilalumba kapati luzyalo lunji lwa Leza mukubapa bulangizi bwabuumi butamani mu Paradaiso anyika. Bamwi babaaba bamuzwakule, mbuli ba Netinimu bakaindi, bapedwe coolwe cakuba balangizi mukugwasya babupaizi busalala.b (Isaya 61:5) Kuzwa muli baaba, Jesu ulasala “bami [ba]munyika yoonse.”—Intembauzyo 45:16.
8, 9. Ndugwasyo nzi bankamu mpati ndobajana mukuyeeya zibelesyo zyamu Busena Busalala?
8 Nokuba kuti taakwe nobayoonjila muliceeco cipandululwa a Busena Busalala, ibankamu mpati yabamuzwakule balaiya ziiyo zigwasya kuzwa kuzibelesyo zyamumo. Mbubonya malampi mbwaakali kuyandika kuyungizilwa mungwimba lyoonse, abalo bamuzwakule bayandika muuya uusalala kubagwasya kuteelela kasimpe bucebuce kuzwa mu Jwi lya Leza, kwiinda “[mu]muzike musyomesi uucenjede.” (Matayo 24:45-47) Kuyungizya awo, muuya wa Leza ulabagwasya kuzumina kutambwa ooku kwakuti: “Muuya anabwiinga balaamba kuti, Boola. Ayooyo uuswiilila alakwe aambe kuti, Boola. Ayooyo uufwide nyota aboole. Amuntu woonse uuyanda anywe cabuyo maanzi aabuumi.” (Ciyubunuzyo 22:17) Munzila eyi, iciimikilo calampi nciyeezyo kunkamu mpati kuti beelede kumunika mbobali Banakristo akutantamuka kufwumbwa cintu muciimo cabo, mumizeezo yabo, mumajwi abo, amumicito calo cinga capenzya muuya wa Leza uusalala.—Ba-Efeso 4:30.
9 Itafwule lyacinkwa camabonwabonwa lilabayeezya bankamu mpati kuti naa bayanda kuzumanana kupona kabotu munzila yakumuuya, baleelede kusaninwa lyoonse cakulya cakumuuya kuzwa mu Bbaibbele amumabbuku aa “muzike musyomesi uucenjede.” (Matayo 4:4) Icipaililo cibayeezya mbocili cintu cipati ikupailila lugwasyo cakusinizya kuli Jehova lwakuti bazumanane mubululami. (Luka 21:36) Mipailo yabo yeelede kubikkilizya amajwi aazwa kumoyo aakutembaula akulumba. (Intembauzyo 106:1) Itununkilizyo atwalo tulabayeezya mbuli mbokuyandika kutembaula Leza amunzila zimbi, mbuli kwiinda mukwiimba nyimbo zya Bwami amoyo omwe kumiswaangano ya Bunakristo alimwi akwiinda mukulibambila kabotu aumwi “kwaamba zyalusyomo lwakwe, eelyo ulafutulwa.”—Baloma 10:10, Ci.
Ikuzunda Kwabukombi Bwini-Bwini Kumaninide
10. (a) Mbulangizi nzi mbotukonzya kuba abo? (b) Ncinzi ceelede kucitika saansi?
10 Sunu “misyobo minji” iizwa mumasi oonse ilayoboloka kuya muŋanda ya Jehova yakukomba. (Isaya 2:2, 3) Ikusinizya kaambo aaka, Ciyubunuzyo 15:4 caamba kuti: “Nguni uutakuyoowi, Mwami, akulemeka izina lyako? Nkaambo nduwe olike uusalala. Ncobeni bantu bazisi zyoonse balaboola kukukomba kunembo lyako, nkaambo imbeta zyako zyaboneka.” Zekariya kucaandaano ca 14 ulapandulula citobela. Ino-ino ciimo cibi cabunji bwabantu baanyika ciyoosika eeni-eni atala mbobayobololwa lwamamanino kukulwana Jerusalemu—ibaiminizi ba Jerusalemu wakujulu anyika. Mpoona Jehova uyootola ntaamu. Mbokuli kuti ngu Leza Sikalumamba, “uyoonyamuka kuyoolwisya masi ayo” aatayoowi boobo kusola kulwana.—Zekariya 14:2, 3.
11, 12. (a) Mbuti Jehova mbwayoocita baakulwanwa bakombi bali mutempele lyakwe nyika yoonse mbwiizulwa? (b) Ino iyoomana buti nkondo eyo ya Leza?
11 “Nceeci cuumo Jehova ncati umye bantu boonse beza kukulwisya Jerusalemu. Uyoobozeka nyama yabo nibaciimvwi amaulu aabo, aalo meso aabo ayoobola mumakomba aao, azyalo indimi zyabo ziyoobola mukanwa lyabo. Mubuzuba obo bayoosikilwa lupyopyongano lupati luzwa kuli-Jehova, aboobo umwi aumwi uyoojata ijanza lyamweenzinyina. Boonse bayootambika maanza aabo cakuumana, umwi aumwi mweenzinyina.”—Zekariya 14:12, 13.
12 Naa cuumo eci ncini-cini naa ncacikozyanyo buyo, tweelede kulindila tukalibonene. Pele kaambo aka nkamasimpe. Ciindi basinkondonyina Leza banoolibambila kulwana babelesi ba Jehova nyika yoonse mbwiizulwa, bayoolesyegwa azitondezyo ziyoosya zyanguzu zya Leza singuzu zyoonse. Milomo yabo iyooumuzigwa. Kuyoobaanga milaka yabo yalunyansyo yabola. Makanze aabo aakamantene ayooleka kulibonya kabotu kulimbabo, mbuli kuti meso abo abola. Nguzu zyamibili yabo, izyakabapa kulipeekezya kulwana nkondo eyo, ziyoobamana. Cakukopana bayoosandukilana akujayaulana. Muzila eyi basinkondonyina bukombi bwa Leza boonse baansi bayoolobelela. Mpaawo limwi masi oonse anooli asinikizigwa kuti abuzumine bwami bwa Jehova bwazyoonse. Buyoozuzikizigwa ibusinsimi bwakuti: “Jehova uyooba mwami wanyika yoonse.” (Zekariya 14:9) Ikuzwa waawo, Saatani alimwi abadaimona bakwe baya kwaangililwa bwaakutalika Bulelo bwa Kristo Bwacuulu Camyaka kakulangilwa zilongezyo zipati kubantu.—Ciyubunuzyo 20:1, 2; 21:3, 4.
Bubuke Bwaanyika
13. Mbaani “boonse basyeede akati kamisyobo”?
13 Ibusinsimi bwa Zekariya bulazumanana mucaandaano ca 14, kapango ka 16 kabuti: “Lino bantu boonse basyeede akati kamisyobo eyo iyakasika kuzoolwisya Jerusalemu bayooboola myaka yoonse kuzookomba Mwami Jehova wamakamu akuzoolya ipobwe lyazilao.” Mbuli bwaamba Bbaibbele, boonse bantu bapona sunu ibazumanana kuyoosika kumamanino aabwende obu bwazintu alimwi ibayoojanika kuba basinkondonyina bukombi bwini-bwini “bayoobetekelwa lunyonyooko lutamani.” (2 Ba-Tesalonika 1:7-9; alimwi amubone Matayo 25:31-33, 46.) Tabakabi nobabusyigwa pe. Aboobo kulangilwa kuti “basyeede” abo balabikkilizya abamasi ibakafwa kiitana inkondo ya Leza yamamanino alimwi ibalaa bulangizi bwamu Bbaibbele ibwakubusyigwa. Jesu wakasyomezya kuti: “Ciindi ciyoosika ncobati kamvwe ijwi lyakwe boonse abali muzyuumbwe, bayoozwa mpoonya, abo abakacita kabotu bayoobusigwa kubuumi, abaabo abakacita bubi bayoobusigwa kukubetekwa.”—Johane 5:28, 29.
14. (a) Ino babusyidwe beelede kucita nzi kutegwa bajane buumi butamani? (b) Ino kuyoocitika nzi kulibaabo boonse bakaka kulyaaba kuli Jehova akucita bukombi bwini-bwini?
14 Boonse aabo ibayoobusigwa beelede kuyoocita cimwi cintu kutegwa kubusyigwa kwabo kube kwabuumi kutali kwalubeteko lubi. Beelede kuboola kulubuwa lwaanyika ilwatempele lya Jehova akukotama mukulyaaba kuli Leza kwiinda muli Jesu Kristo. Kufwumbwa babusyidwe ibayookaka kucita boobu bayoopenga acuumo nciconya icisikila masi aasunu. (Zekariya 14:18) Nguni uunga waziba naa mbangaye babusyidwe ibayoosangana cakukondwa abankamu mpati mukusekelela cipandululwa a Pobwe lya Zilao? Cakutadooneka, banooli banji, eelyo akaambo kaako itempele lya Jehova lyakumuuya liyooindila buya kubaa bulemu!
Icipandululwa aa Polwe Lyazilao
15. (a) Ino nimbazu nzi zimwi zipati zyakali zya Pobwe lya Zilao lyansiku lina Israyeli? (b) Nkaambo nzi ncokwakali kutuuzigwa bacende bali 70 kupobwe elyo?
15 Mwakaa mwaka, Israyeli yansiku yakalailidwe kusekelela Pobwe lya Zilao. Eeli lyakali kutola nsondo yomwe alimwi lyakali kucitwa kumamanino aaciindi cakutebula. Cakali ciindi cakukkomana cakulumba. Nsondo yoonse eyo, bakeelede kukkala muzivwuka zivwumbizidwe mateu aamasamu, ikapati aatukunka. Eeli pobwe lyakali kuyeezya bana Israyeli mbuli Leza mbwaakafwutula bamasyaanenaabo kuzwa mu Egepita alimwi ambuli mbwaakababamba nobakali kukkala muzilao nobakali kuzembaana kwamyaka iili 40 munkanda kusikila mane baakunjila mu Cisi Cisyomezedwe. (Levitiko 23:39-43) Ilyapobwe elyo, kwakali kujaigwa bacende bali 70 bakutuuzya kucipaililo catempele. Kuboneka kuti oolu lubazu lwa pobwe lwakali lwakusinsima mulimo uulondokede uuzulide iwakufwutula Jesu Kristo ngwaakacita. Kugwasya kwacipaizyo cacinunuzyo kuyoosikila baluzubo lwamikwasyi iili 70 yabantu batabaliki iyakazyalwa kuli Nowa.—Matalikilo 10:1-29; Myeelwe 29:12-34; Matayo 20:28.
16, 17. (a) Ndilili eeco cipandululwa a Pobwe lya Zilao nocakatalika, alimwi mbuti mbocakayaambele? (b) Mbuti bankamu mpati mbobatola lubazu mukusekelela?
16 Munzila eeyi Ipobwe lyansiku lya Zilao lyakali kwiiminina kukondwa mukuyobolola basizibi banunwidwe kubanjizya mutempele lya Jehova lyakumuuya. Icipandululwa apobwe lya zilawo eli cakatalika lya Pentekoste mu 33 C.E. ilyakatalika kuyobolola kwa Israyeli yakumuuya mumbungano ya Bunakristo cakukondwa. (Incito 2:41, 46, 47) Aaba bananike bakaziba kuti bakali “beenzu” munyika ya Saatani nkaambo wini-wini “munzi w[abo] uli kujulu.” (1 Petro 2:11; Ba-Filipi 3:20) Eeli pobwe lyakukondwa kwakaindi-indi lyakasitililwa aluleyo lwalo lwakazoopa kuti kubambwe Kristendomu. (2 Ba-Tesalonika 2:1-3) Nokuba boobo pobwe elyo lyakatalikwa alimwi mu 1919 mukuyobololwa kwabasyeede basikusekelela ibana Israyeli bakumuuya bali 144,000, kwalo kwakazootobelwa akwankamu mpati yaambwa ku Ciyubunuzyo 7:9.
17 Ibankamu mpati balatondezegwa kabajisi mangwalala aatukunka mumaanza abo, ikutondezya kuti abalo mbaasikusekelela kapati muliceeco cipandululwa a Pobwe lya Zilao. Mbobali Banakristo balyaabide, balatola lubazu luzwide mumulimo cakukkomana wakuyobolola bambi bakombi kubanjizya mutempele lya Jehova. Kunze lyaboobo, mbobali basizibi, balizi kuti tabajisi nguzu zyabo beni izyakukkala anyika pe. Balo antoomwe abayoobusyigwa kumbele, beelede kuzumanana kubaa lusyomo mucipaizyo ca Kristo cacinunuzyo mane bakasike kukulondoka kumamanino aa Bulelo bwa Kristo Bwacuulu Camyaka.—Ciyubunuzyo 20:5.
18. (a) Ino kuyoocitika nzi kumamanino aa Bulelo bwa Jesu Kristo Bwacuulu Camyaka? (b) Mbuti bukombi bwa Jehova bwini-bwini mbobuyoozundila limwi?
18 Eelyo bakombi ba Leza anyika bayooima kubusyu bwakwe mubulondosi bwabuntu kabataciyandiki limbi bupaizi bwakujulu. Cinooli casika ciindi Jesu Kristo “nayootambika bwami kumaanza aa-Leza wisi.” (1 Ba-Korinto 15:24) Saatani uya kwaangululwa “kaindi kaniini” akasunke buntu bulondoledwe. Kufwumbwa batakasyomeki bayoonyonyoonwa kukabe kutamani antoomwe a Saatani alimwi abadaimona bakwe. Aabo bazumanana kusyomeka bayoopegwa buumi butamani. Bayooba basikukkala balyoonse mu Paradaiso yaanyika. Munzila eeyi eeco ciimininwa a Pobwe lya Zilao ciyoosika nkocimanina cakuzwidilila kapati. Bukombi bwini-bwini bunooli bwazunda cakulemeka Jehova kwalyoonse alyoonse acakukkomanisya bantu kusikila kutamani.—Ciyubunuzyo 20:3, 7-10, 14, 15.
Bupanduluzi buyungizidwe
a Bupanduluzi bwakapango komwe-komwe ka Zekariya caandaano 14, inga mwabubona mubbuku litegwa Paradise Restored to Mankind—By Theocracy!, ilyakamwaigwa mu 1972 aba Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., zibalo 21 alimwi a 22.
b Atumbi twaambo tujatikizya ba Netinimu bamazubaano inga mwatubona mu The Watchtower (Nsanja Ya Olonda), April 15, 1992, peeji 16.
Mibuzyo Yakwiindulula
◻ Mbuti “Jerusalemu” mbuyakalwanwa munkondo yanyika yakusaanguna?—Zekariya 14:2.
◻ Kwali kucitika nzi kubantu ba Leza kuzwa mu 1919?
◻ Mbaani sunu ibatola lubazu mukusekelela ceeco cipandululwa aa Pobwe lya Zilao?
◻ Mbuti bukombi bwini-bwini mbobuyoozundila limwi?
[Cifwanikiso icili apeeji 30]
Malala akali kubelesyegwa mukusekelela Pobwe Lyazilao