LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • mwbr18 July map. 1-8
  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu (2018)
  • Tutwe Twamakani
  • JULY 2-8
  • JULY 9-15
  • JULY 16-22
  • JULY 23-29
  • JULY 30–AUGUST 5
Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu (2018)
mwbr18 July map. 1-8

Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu

JULY 2-8

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | LUKA 6-7

“Amube Baabi”

(Luka 6:37) “Alimwi amuleke kubeteka, eelyo andinywe tamukabetekwi; amuleke kupa bamwi mulandu, eelyo andinywe tamukapegwi mulandu. Amuzumanane kulekelela bamwi zibi zyabo eelyo andinywe muyoolekelelwa zibi zyanu.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 6:37

Amuzumanane kulekelela bamwi zibi zyabo eelyo andinywe muyoolekelelwa zibi zyanu: Naa “Amuzumanane kwaangununa eelyo andinywe muyakwaangununwa.” Ibbala lya Chigiriki ilyakasandululwa kuti “kulekelela” lyaamba “kwaangulula; kulekezya; kwaangununa (mucikozyanyo, mwaange).” Mukapango aaka, ciindi nolibelesyegwa mukwiindana akubeteka alimwi akupa bamwi mulandu, lipa muzeezo wakwaangununa alimwi akulekelela nokuba kuti cisubulo eeco cali kweelela.

w08 5/15 9 ¶13-14

Amuzumanane Kucita Zibotu

Makani Mabotu ngaakalemba Matayo azubulula Jesu kaamba kuti: “Amuleke kubeteka kuti mutabetekwi anywebo.” (Mt. 7:1, NW) Kweelana ambwaakalemba Luka, Jesu wakati: “Alimwi amuleke kubeteka, eelyo anywebo tamukabetekwi; amuleke kupa bantu mulandu, eelyo tamukapegwi mulandu. Amuzumanane kulekelela, eelyo muyoolekelelwa anywebo.” (Lk. 6:37, NW) Ba Farisi bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakali kubeteka calunya, kababelesya tunsiya-nsiya tutali twamumagwalo. Boonse aabo bakali kumuswiilila Jesu ibakali kucita boobo bakeelede ‘kuleka kubeteka.’ Muciindi caboobo, bakeelede ‘kuzumanana kulekelela’ beenzinyina nobabalubizyila. Mwaapostolo Paulo wakapa lulayo lukozyenye lujatikizya kulekelela, kweelana ambokwaambwa musyule oomu.

Kwiinda mukulekelela, basikwiiya ba Jesu bakali kuyoopa bantu kuti kabalekelela. Jesu wakati: “Lubeta ndumubetesya bamwi anywebo mulabetesegwa ndulonya olo, aceelesyo ncimweelesya bamwi anywebo muleelesegwa nciconya eco.” (Mt. 7:2) Kujatikizya nzyotubacitila bantu, tutebula ncotusyanga.—Gal. 6:7.

(Luka 6:38) Amube baabi, abalo bantu bayoomwaabila. Bayoomutilila munkomwe zyanu zyaacamba ceelelo cibotu cisindaidwe, cuumidwe-umidwe alimwi cizwide pamu. Nkaambo cipimyo ncomubelesya kupimina bamwi, ncobayoobelesya kumupimina andinywe.”

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 6:38

Amube baabi: Naa “Amuzumanane kupa.” Ibbala lya Chigiriki ilyakabelesyegwa aawa lilakonzya kwaambwa kuti “kupa” alimwi litondezya cintu cizumanana kucitwa.

(Luka 6:38) Amube baabi, abalo bantu bayoomwaabila. Bayoomutilila munkomwe zyanu zyaacamba ceelelo cibotu cisindaidwe, cuumidwe-umidwe alimwi cizwide pamu. Nkaambo cipimyo ncomubelesya kupimina bamwi, ncobayoobelesya kumupimina andinywe.”

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 6:38

munkomwe zyanu zyaacamba: Ibbala lya Chigiriki ilibelesyedwe aawa lyaamba “camba,” pele mukapango aaka kuboneka kuti lyaamba cisani caatala cikonzya kuvwungwa akubikkila zintu akaambo kakuti ncipati. ‘Kutila munkomwe’ kulakonzya kwaamba cilengwa ncobakajisi basimakwebo bamwi icakuzuzya nkomwe zyacisani casikuula caatala azintu nzyaakali kuula.

Kuyandula Mbono Zyakumuuya

(Luka 6:12, 13) Buzuba bumwi mumazuba aaya ngoonya, wakaunka kucilundu kuyoopaila, alimwi wakapaila kuli Leza busiku boonse. 13 Mpoonya nobwakaca, wakaita basikwiiya bakwe akusala akati kabo bali 12, aabo alimwi mbaakaita kuti baapostolo:

w07 8/1 4 ¶6

Zintu Zini Zyakumuuya—Mbuti Mbomukonzya Kuzyijana?

Kanji-kanji Jesu wakali kuba aciindi cinji cakupaila. (Johane 17:1-26) Mucikozyanyo, katanasala basankwa bali 12 kuba baapostolo bakwe, Jesu “wakainka kucilundu kuyookomba, masiku oonse wali mukukomba kuli-Leza.” (Luka 6:12) Nokuba kuti tabapaili masiku oonse, aabo bantu babikkila maano kuzintu zyakumuuya balaccilila cikozyanyo ca Jesu. Kabatanasala makani mapati aajatikizya buumi, balajana ciindi cili mbocibede kupaila kuli Leza, kabalomba busolozi bwamuuya uusalala kutegwa kusala kwabo kube kooko kubatola ampela muzintu zyakumuuya.

(Luka 7:35) Nokuba boobo, busongo bulabonwa kuti buliluleme kwiinda mubana bambubo boonse.”

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 7:35

mubana bambubo: Naa “mumilimo yambubo.” Aawa busongo bwaambwa mbuli kuti muntu alimwi bwaambwa kuti bujisi bana. Mucibalo ceendelana aceeci calo icili mulugwalo lwa Mt. 11:19, busongo bwaambwa kuti bujisi “milimo.” Bana babusongo naa milimo, nkokuti bumboni ibwakatondezyegwa a Johane Mubbapatizi alimwi a Jesu, butondezya kuti zintu nzyobakali kubabejekezya zyakali zyakubeja. Munzila imwi, Jesu wakali kwaamba kuti: ‘Amulange milimo iiluleme alimwi abukkale, eelyo mulazyiba kuti izyaambwa nzyakubeja.’

JULY 9-15

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | LUKA 8-9

“Koba Sikunditobela—Ino Ncinzi Ceelede Kucitwa?”

(Luka 9:57, 58) Lino nobakali kuyaabweenda munzila, muntu umwi wakamwaambila kuti: “Ndilakutobela kufwumbwa nkounka.” 58 Pele Jesu wakamwaambila kuti: “Bamwaaba balijisi malyango abayuni bamujulu balijisi ziteente, pele Mwanaamuntu tajisi aakubikka mutwe wakwe.”

it-2 494

Citeente

Ciindi mulembi umwi naakaambila Jesu kuti: “O Mwiiyi, ndilakutobela kufwumbwa nkoya,” Jesu wakaingula kuti: “Bamwaaba balijisi malyango abayuni bamujulu balijisi ziteente, pele Mwanaamuntu tajisi aakubikka mutwe wakwe.” (Mt. 8:19, 20; Lk. 9:57, 58) Jesu aawa wakali kutondezya kuti ikutegwa abe sikumutobela, muntu ooyu wakeelede kuliimya zintu zimwi zibotu alimwi azintu zimwi nzyobakali kukkomanina bantu banji, mpoonya akusyoma Jehova cakumaninina. Njiisyo eeyi ilajanika mumupailo wacikozyanyo ngwaakayiisya basikwiiya bakwe naakati: “Kotupa sunu cakulya cesu cabuzuba obuno,” alimwi amumajwi aakwe aakuti: “Mbubonya buyo, kamuzyi kuti kunyina muntu akati kanu uutasiyi lubono lwakwe loonse uukonzya kuba sikwiiya wangu.”—Mt. 6:11; Lk. 14:33.

(Luka 9:59, 60) Mpoonya wakati kumuntu umbi: “Koba sikunditobela.” Imwaalumi ooyo wakati: “O Mwami, koleka saansi nduunke ndikaakuzikke bataata.” 60 Pele wakamwaambila kuti: “Kobaleka bafwu bazikke bafwu babo, pele yebo koya ukaambilizye Bwami bwa Leza koonse-koonse.”

nwtsty twaambo tugwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 9:59, 60

ndikaakuzikke bataata: Kuboneka kuti majwi aaya taatondezyi kuti mwaalumi ooyu wakazwa akufwidwa bausyi mpoonya wakali kulomba buyo kuti akapange bubambe bwakuti akabazikke. Ikuti nocakali boobu, kweelede kuti naatakajanika aawa kabandika a Jesu. Ku Middle East yansiku, kuti muntu wafwa mumukwasyi wakali kufwambaana kuzikkwa, kanji-kanji mbubwenya buzuba mbwaafwa. Aboobo kweelede kuti bausyi mwaalumi ooyu bakali kuciswa naa bakalicembeede, kutali kuti bakalifwide buya. Alimwi Jesu naatakaambila mwaalumi ooyu kuti amusiye alikke muzyali uuciswa alimwi uuyandika lugwasyo, aboobo kweelede kuti kwakali banamukwasyi bambi ibakali kukonzya kumulanganya muzyali ooyu. (Mk. 7:9-13) Munzila imwi, mwaalumi ooyu wakali kwaamba kuti, ‘Ndiyookutobela lilikke buyo baakufwa bataata. Aboobo kolindila mane bakafwe mpoonya ndikabazikke.’ Pele kweelana ambwaakali kuzibona zintu Jesu, mwaalumi ooyu wakali kuyanda kwiindwa coolwe cakubikka zintu zya Bwami bwa Leza mubusena bwakusaanguna mubuumi bwakwe.—Lk. 9:60, 62.

Kobaleka bafwu bazikke bafwu babo: Kweelana ambokutondezyedwe mukaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 9:59, bausyi mwaalumi ooyu Jesu ngwaakali kubandika limwi kulangilwa kuti bakali kuciswa naa bakalicembeede, kutali kuti bakalifwide buya. Aboobo, kweelede kuti Jesu wakali kwaamba kuti: ‘Kobaleka aabo bafwide kumuuya bazikke bafwu babo,’ nkokuti, mwaalumi ooyu wakeelede kulekela banamukwasyi bambi kuti balanganye bausyi kusikila bakafwe mpoonya akubazikka. Kwiinda mukutobela Jesu, mwaalumi ooyu wakali kukonzya kuba munzila yakubuumi butamani alimwi akutaba akati kabaabo Leza mbaakali kubona kuti balifwide kumuuya. Mubwiinguzi bwakwe, Jesu wakatondezya kuti kubikka Bwami bwa Leza mubusena bwakusaanguna alimwi akubwaambilizya munyika yoonse kulayandika kapati kutegwa muntu azumanane kupona kumuuya.

(Luka 9:61, 62) Aumbi wakati: “Ndilakutobela Mwami, pele saansi kondizumizya ndikalaye bamuŋanda yangu.” 62 Jesu wakamwaambila kuti: “Kunyina muntu uujatide pulawu pele uulanga zintu zili musyule iweelela kuba mu Bwami bwa Leza”

nwtsty zifwanikiso azyakweebelela

Kulima Kwiinda Mukubelesya Pulawu

Kulima kanji-kanji kwakali kucitwa ciindi yawa mvwula yakumatalikilo kubombeka nyika iyakali njumu akaambo kazuba lyacilimo. (Amubone Makani Aayungizyidwe B15.) Mapulawu aamwi akajisi cisamu cibosya kumpela, ambweni icakajisi cibulo kumpela calo icakali kukwelwa amunyama omwe naa ibainda waawo. Bamana kulima, bakali kusyanga mbuto. Mu Magwalo aa Chihebrayo, mulimo uuzyibidwe kapati wakulima kanji-kanji wakali kubikkilizyigwa muzikozyanyo. (Bab. 14:18; Is. 2:4; Jer. 4:3; Mik. 4:3) Kanji-kanji Jesu wakali kubelesya milimo iicitwa mubulimi kutegwa atondezye njiisyo ziyandika kapati. Mucikozyanyo, wakaamba mulimo uujatikizyidwe mukulima kutegwa akankaizye mbociyandika kuba sikwiiya uubeleka camoyo woonse. (Lk. 9:62) Ikuti muntu uujatide pulawu wanyonganizyigwa azintu zimbi kumulimo ngwacita, ulakonzya kupanga mifwolo iipilingene. Mbubwenya buyo, sikwiiya wa Kristo uunyonganizyigwa azintu zimbi naa uulanga kumbi akuleka kucita mulimo wakwe, inga taceeleli kuba mu Bwami bwa Leza.

w12 4/15 15-16 ¶11-13

Amuzumanane Kubelekela Jehova Camoyo Woonse

Kutegwa ciiyo ncotwiiya kuzwa kucikozyanyo cifwaafwi ca Jesu cilimvwisye, atuyungizye twaambo tumwi kucikozyanyo eeci. Mubelesi wamumuunda ujisi bubi mukulima. Nikuba boobo, ciindi nalima taleki kuyeeya kuŋanda kuli mukwasyi, balongwe, zyakulya, nyimbo nkoziimbwa, bantu nkobaseka, alimwi acimvwule nkocibede. Ulaziyeeya kapati. Naamana kulima bulimo bupati, ikulombozya zyintu eezyo zibotu zyamubuumi kwakomena kapati cakuti ulaceba akulanga “zyintu zili musyule.” Nikuba kuti kucili mulimo mupati wakubeleka kusikila ciindi muunda nuusyangwa, mubelesi wanyonganizyigwa alimwi waalilwa kuumanizya mulimo. Masimpe ngakuti, mukamwini muunda wausa akaambo kakuti mubelesi waalilwa kuliyumya.

Lino amulange-lange kukozyanya kuliko abukkale bwamazuba aano. Mulimi ulakonzya kwiiminina Munakristo uuliwoonse uulibonya kucita kabotu pele mubwini kali muntenda yakumuuya. Kukozyanisya buyo, atweezyeezye kuti mukwesu ujisi bubi mumulimo wakukambauka. Nikuba kuti ulajanika kumiswaangano akutola lubazu mumulimo wakukambauka, taleki kuyeeya zyintu zimwi zyamunyika zimukkomanisya. Mumoyo wakwe, ulaziyeeya kapati. Mukuya kwaciindi, naamana kubeleka mumulimo wakukambauka kwamyaka minji, kulombozya kwakwe kwazyintu zili munyika eeyi kwamunyonganya kapati cakuti wacebuka akulanga “zyintu zili musyule.” Nikuba kuti kucili mulimo mupati uuyandika kubelekwa mumulimo wakukambauka, kunyina ‘naajatisya jwi lyabuumi,’ alimwi waalilwa kuzumanana kutola lubazu mumilimo yakumuuya. (Flp. 2:16) Jehova, “Simalelo wabutebuzi,” wausa akaambo kakwaalilwa kuliyumya.—Lk. 10:2.

Ciiyo ncotwiiya tacidoonekwi. Cilayandika kuti katutola lubazu lyoonse mumilimo mibotu alimwi iikkomanisya mbuli kujanika kumiswaangano yambungano alimwi akutola lubazu mumulimo wakukambauka. Pele kubelekela Jehova camoyo woonse kubikkilizya zinji. (2Mak. 25:1, 2, 27) Ikuti kuzwa ansi amoyo Munakristo wazumanana kuyanda “zyintu zili musyule,” nkokuti zyintu zimwi zyabuumi bwamunyika, ulakonzya kuba muntenda yakuleka kumvwana a Leza. (Lk. 17:32) Lilikke kuti ‘katusesemwa acintu cibi, alimwi akukakatila kucibotu,’ nceciindi ‘nituyakweelela Bwami bwa Leza.’ (Lom. 12:9; Lk. 9:62) Aboobo, toonse tweelede kubona kuti kunyina cintu cili coonse camunyika ya Saatani ceelede kutulesya kucita zyintu zya Bwami camoyo woonse nikuba kuti cilakonzya kulibonya mbuli kuti cili ampindu.—2Kor. 11:14; amubale Bafilipi 3:13, 14.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Luka 8:3) Joana imukaintu wa Cuza, ooyo iwakali kulanganya ŋanda ya Heroda; Susana alimwi abamakaintu banji aabo ibakali kubakutaukila kwiinda mukubelesya lubono lwabo.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 8:3

ibakali kubakutaukila: Naa “ibakali kubagwasyilizya (kubalanganya).” Ibbala lya Chigiriki lyakuti di·a·ko·neʹo lilakonzya kwaamba kugwasyilizya bamwi zintu zyakumubili kwiinda mukubaletela, kubajikila, kubabikkila kuti balye alimwi akubacitila zintu zimwi buyo. Ibbala eeli lilibelesyedwe munzila iikozyenye kulugwalo lwa Lk. 10:40 (“kucita zintu”), Lk. 12:37 (“kubakutaukila”), Lk. 17:8 (“undibelekele”), alwa Mil. 6:2 (“kwaabila bantu zyakulya”), pele alimwi lilakonzya kwaamba milimo iimbi yoonse iikozyenye ayeeyi. Aawa lipandulula bamakaintu ibaambidwe mukapango 2 a 3 mbobakamugwasyilizya Jesu abasikwiiya bakwe, ikubagwasya kumanizya mulimo ngobakapedwe a Leza. Kwiinda mukucita boobu, bamakaintu aaba bakamulemeka Leza walo iwakatondezya kulumba kwiinda mukupa kuti milimo yabo yabwaabi ilembwe mu Bbaibbele kutegwa mazyalani oonse aakumbele kaabala kujatikizya njiyo. (Tus. 19:17; Heb. 6:10) Ibbala ndimunya eeli lya Chigiriki lilibelesyedwe kujatikizya bamakaintu kulugwalo lwa Mt. 27:55; Mk. 15:41.

(Luka 9:49, 50) Eelyo Johane wakaingula wati: “Omwiiyi, twakabona muntu umwi katanda madaimona kwiinda mukubelesya zina lyako, alimwi twakasola kumukasya, nkaambo takutobeli antoomwe andiswe.” 50 Pele Jesu wakamwaambila kuti: “Mutasoli kumukasya, nkaambo kufwumbwa muntu uutamulwani uli kulubazu lwanu.”

w08 3/15 31 ¶3

Twaambo Tugwasya Mubbuku lya Luka

9:49, 50—Nkaambo nzi Jesu ncaatakamukasyila mwaalumi umwi kutanda madaimona, nokuba kuti mwaalumi ooyu taakali sikwiiya wakwe? Jesu tanaakamukasya nkaambo imbungano ya Bunakristo tiiyakalina kutalisyigwa. Aboobo tiicakali kuyandika kuti mwaalumi ooyu atobele Jesu kutegwa asyome muzina lya Jesu akutanda madaimona.—Mk. 9:38-40.

JULY 16-22

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | LUKA 10-11

“Cikozyanyo Camu Samariya Mubotu”

(Luka 10:29-32) Pele akaambo kakuti wakali kuyanda kulitondezya kuti mululami, mwaalumi ooyu wakabuzya Jesu kuti: “Ino mubwini simukoboma nguni?” 30 Jesu wakaingula kuti: “Umwi muntu wakali kuselemuka kuzwa ku Jerusalemu kuya ku Jeriko alimwi wakafwumpwa ababbi ibakamubbida zisani azyoonse nzyaakajisi akumuuma kapati bamane bamusiya kanetukide. 31 Lino munzila njiyonya eeyo kwakali kweenda mupaizi umwi, pele naakamubona, wakaleya wamweenguluka. 32 Mbubonya buyo, awalo mu Levi naakasika abusena oobo akumubona, wakaleya wamweenguluka.

nwtsty zifwanikiso azyakweebelela

Mugwagwa Uuzwa ku Jerusalemu Kuya ku Jeriko

Mugwagwa (1) uutondezyedwe mukavidiyo aaka kuboneka kuti ulikozyenye amugwagwa wansiku iwakali kuzwa ku Jerusalemu kuya ku Jeriko. Mugwagwa ooyu wakali kulampa makkilomita aainda ku 20 alimwi wakali kuselemuka kuzwa ku Jerusalemu kuya ku Jeriko. Babbi bakali kujanika kapati musyokwe amumasena aamwi aakanyina bantu cakuti kwakabikkwa kakamu kabasikalumamba kutegwa kabakwabilila basilweendo. Jeriko waku Roma (2) wakali kumagolelo aankanda ya Judaya. Munzi wakaindi wa Jeriko (3) wakali kubusena bulampa makkilomita aatandila kuli obilo kuzwa kumunzi wa Roma.

w02 9/1 25 ¶14-15

“Takwakali Kubaambila Inkani Niiba Yoomwe Iitakwe Cikozyano”

Icabili, amuyeeye kujatikizya cikozyanyo camu Samariya siluzyalo. Jesu wakatalika kwiinda mukwaamba kuti: ‘Umwi muntu wakali kuselemuka kuzwa ku Jerusalemu kuya ku Jeriko, nkabela wakaswaanganya babbi, bakamusamununa, bamuuma kapati, bamusiya ulinetukide.’ (Luka 10:30) Cilasalala kuti Jesu wakabelesya mugwagwa wakali kuzwa “ku-Jerusalemu kuya ku-Jeriko” kutegwa kaambo kakwe kamvwike. Ciindi naakali kuluula cikozyanyo eeci wakali ku Judaya, ikutali kule aku Jerusalemu pe; aboobo baswiilizi beelede kuti bakaluuzi kabotu mugwagwa wakali kwaambwa. Mugwagwa nguwenya ooyu wakali kuyoosya kapati, ikapati kuli simweendaalikke. Wakalipilingenyi kapati cakunga babbi bakajana mwakuyubila.

Alimwi kuli cintu cimwi ciyandika kubikkila maano kujatikizya mugwagwa uuzwa “ku-Jerusalemu kuya ku-Jeriko” Jesu ngwaakabelesya. Kweelana acaano, kusaanguna kwakainda mupaizi, eelyo kwatobela muna Levi, pele kwakanyina wakaima kuti amugwasye muntu ooyu pe. (Luka 10:31, 32) Ibapaizi mbabakali kubeleka mutempele ku Jerusalemu, kabagwasyilizyigwa aba Levi. Bapaizi banji bakali kukkala ku Jeriko ciindi nobatakali kubeleka kutempele, nkaambo ku Jeriko kwakali kulampa buyo makkilomita aali 23 kuzwa ku Jerusalemu. Aboobo kakunyina akudooneka, kuli ziindi nobakali kwiinda mumugwagwa ooyo. Alimwi amubone kuti mupaizi alimwi amu Levi ibakali kweenda mumugwagwa ngomunya ooyu bakali “kuzwa ku-Jerusalemu,” nkokuti bakali kuzwa kutempele. Aboobo kunyina muntu uukonzya kubalekelela baalumi aaba batabikkili maano kwiinda mukwaamba kuti: ‘Bakamubambalika muntu ooyu nkaambo wakali kulibonya mbuli kuti ulifwide, eelyo ikujata mutunta kwakali kukonzya kupa kuti basofwaale kwakaindi kasyoonto akuteelela kubeleka mutempele.’ (Levitiko 21:1; Myeelwe 19:11, 16) Sena tacisalali kuti zikozyanyo zya Jesu zyakali kubikkilizya zintu baswiilizi nzyobakazi kale?

(Luka 10:33-35) Pele mu Samariya umwi iwakali kweenda munzila eeyo wakasika alinguwe, alimwi naakamubona wakamufwida luzyalo. 34 Aboobo wakaunka mpaakabede, wazambaila zilonda zyakwe akuzitila mafwuta alimwi awaini. Mpoonya wakamubikka ambongolo yakwe akumuleta kuŋanda yabeenzu akumulanganya. 35 Lino buzuba bwakatobela wakagusya madinari obilo akupa siŋanda yabeenzu akumwaambila kuti: ‘Komulanganya alimwi kufwumbwa mali ngotiibelesye atala lyayaaya, ndiyookujolela ndaakujoka.’

nwtsty twaambo tugwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 10:33, 34

mu Samariya umwi: Bunji bwaba Juda tiibakali kubalanganya kabotu ba Samariya alimwi tiibakali kulyatana ambabo. (Joh. 4:9) Mane buya ba Juda bamwi bakali kubelesya mabala aakuti “uli mu Samariya” ikunyansya muntu alimwi akumusampaula. (Joh. 8:48) Umwi mwiiyi wakazubululwa mubbuku litegwa Mishna kaamba majwi aakuti: “Kufwumbwa muntu uulya cakulya caba Samariya uli mbuli muntu uulya nyama yangulube.” (Shebith 8:10) Ba Juda banji kunyina nobakali kubusyoma bumboni ibwakali kupegwa amu Samariya naa kutambula lugwasyo kumu Samariya. Mbwaanga wakalicizyi cilengwa cibyaabi caba Juda, Jesu wakaamba kaambo kayandika kapati mucikozyanyo eeci kanji-kanji icaambwa kuti cikozyanyo camu Samariya mubotu.

wazambaila zilonda zyakwe akuzitila mafwuta alimwi awaini: Aawa, musilisi Luka wakalemba cikozyanyo ca Jesu ikupandulula mbocakali kusilikwa cilonda mumazuba aayo. Mafwuta alimwi awaini zyakali kubelesyegwa kanji-kanji aŋanda kusilika zilonda. Mafwuta zimwi ziindi akali kubelesyegwa kubombeka zilonda (amweezyanisye a Is. 1:6), mpoonya waini ulagwasya kapati nkaambo ujisi musamu uujaya tuzunda alimwi akusalazya. Alimwi Luka wakapandulula mbocakali kuzambailwa cilonda naa kwaangwa kutegwa citaindili kukomena.

ŋanda yabeenzu: Ibbala lya Chigiriki ilyakasandululwa kuti ŋanda yabeenzu lyaamba “busena bantu boonse nkobatambulwa naa nkobakonzya kusikila.” Basilweendo antoomwe abanyama babo bakali kukonzya kujana busena bwakoona mumasena aaya. Siŋanda yabeenzu wakali kupa zintu zimwi nzyobakali kuyandika basilweendo alimwi wakali kukonzya kubalanganya bantu mbaasiilwa ikuti naa wabbadelwa.

(Luka 10:36, 37) Ino uyeeya kuti nguni akati kabaaba botatwe wakaba simukobonyina wamuntu ooyu wakafwumpwa ababbi?” 37 Wakati: “Nguulya wakamufwida luzyalo.” Mpoonya Jesu wakati kulinguwe: “Koya anduwe kocita mbubonya oobo.”

w98 7/1 31 ¶2

Mu Samariya Wakaba Simukobonyina Mubotu

Cikozyanyo ca Jesu citondezya kuti muntu uululeme ncobeni ngooyo uutatobeli buyo milawo ya Leza pele iwiiya abube bwakwe. (Baefeso 5:1) Mucikozyanyo, Bbaibbele litwaambila kuti “Leza tasalululi.” (Milimo 10:34) Sena tulamwiiya Leza mumbazu eeyi? Cikozyanyo ca Jesu citondezya kuti basimukoboma tabali buyo bantu bakucisi nkotuzwa, mbotukozyenye zilengwa alimwi abukombi. Mubwini, Banakristo balaililwa ‘kucitila bantu boonse milimo mibotu’ kutali buyo kubantu mbotukozyenye limwi bukkale, mubala naa cisi alimwi kutali buyo bakombima.—Bagalatiya 6:10.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Luka 10:18) Amvwe boobo wakabaambila kuti: “Ndamubona kale Saatani kawide mbuli lulabo kuzwa kujulu.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 10:18

Ndamubona kale Saatani kawide mbuli lulabo kuzwa kujulu: Tacidoonekwi kuti Jesu wakali kwaamba munzila yakusinsima, ikubona kuwa kwa Saatani kuzwa kujulu mbuli kuti eeci cakacitikide kale. Lugwalo lwa Ciy. 12:7-9 lwaamba nkondo iyakali kujulu alimwi lutondezya kuti kuwa kwa Saatani kuliswaangene akuzyalwa kwa Bwami bwabu Mesiya. Jesu aawa wakali kutondezya kuti Saatani alimwi amadaimona aakwe bayoozundwa ncobeni munkondo iiboola kumbele, nkaambo Leza wakapede nguzu zyakutanda madaimona kuli basikwiiya bali 70 buyo, ibantu batalondokede.—Lk. 10:17.

w08 3/15 31 ¶12

Twaambo Tugwasya Mubbuku lya Luka

10:18—Ino Jesu wali kwaamba nzi naakaamba majwi aaya kubaapostolo bali 70: “Ndakamubona Saatani ulaloka kujulu mbuli lulabo”? Jesu tanaakali kwaamba kuti Saatani wakali kutandidwe kale kuzwa kujulu pe. Eeci tiicakacitika mane kusikila Kristo naakabikkwa buyo kuba Mwami wakujulu mu 1914. (Ciy. 12:1-10) Kulakonzya kuti Jesu wakali kwaamba zintu zyakumbele mbuli kuti zyakacitika kale kutegwa akankaizye kuti ziyoocitika ncobeni.

(Luka 11:5-9) Mpoonya wakabaambila kuti: “Atwaambe kuti umwi akati kanu kajisi mweenzinyina eelyo akati kamasiku waunka kulinguwe akumwaambila kuti, ‘Kondigwasya zinkwa zyotatwe musa, 6 nkaambo lino aawa ndaswaigwa mweenzuma umwi uuli mulweendo, pele ndinyina cakumupa.’ 7 Pele ooyo kali muŋanda wamwiingula kuti: ‘Koleka kundikatazya. Mulyango wajalwa kale, alimwi mebo abana bangu basyoonto toona kale. Tandikonzyi kubuka akukupa cintu cili coonse.’ 8 Ndimwaambila kuti, masimpe ulabuka natayandi akumupa zyoonse nzyayanda ikutali akaambo kakuti mweenzinyina, pele akaambo kakuti wazumanana kumukombelezya. 9 Aboobo ndimwaambila kuti, amuzumanane kulomba, eelyo muyoopegwa nzyomulomba; amuzumanane kuyandaula, eelyo muyoojana; amuzumanane kukonkomona, eelyo muyoojalwidwa.

nwtsty twaambo tugwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 11:5-9

Kondigwasya zinkwa zyotatwe musa: Ku Middle East, ncilengwa buya kusamausya beenzu calo ncobakkomanina kapati kucita bantu kweelana ambokutondezyedwe mucikozyanyo eeci. Nokuba kuti mweenzu wasika cakutayeeyelwa akati kamasiku, calo icakali kukonzya kutondezya zintu zitayeeyelwi izyakali kukonzya kucitikila muntu nali mulweendo kuciindi eeco, sikuswaigwa wakeelede kumupa cakulya mweenzu. Mane buya wakali kukonzya kubusya simukobonyina aciindi eeco kutegwa alombe cakulya.

Koleka kundikatazya: Simukobonyina wamucitondezyo eeci wakawayawaya kugwasya mweenzinyina ikutali akaambo kakuti wakali muunyu, pele akaambo kakuti wakalilede kale. Maanda aamazuba aayo, kwaambisya aabacete, kanji-kanji akajisi buyo luumu yomwe mpati. Ikuti naa mukamwiniŋanda wabuka, nkokuti wakali kukonzya kunyonganya mukwasyi woonse, kubikkilizya abana.

wazumanana kumukombelezya: Ibbala lya Chigiriki ilyakabelesyegwa aawa lilakonzya kusandululwa kuti “kutalibombya” naa “kubula nsoni.” Nokuba boobo, mukapango aaka, lyaamba kuzumanana naa kutaleka. Muntu iwaambwa mucikozyanyo ca Jesu kunyina naakafwa nsoni akuleka kulomba cintu ncaakali kuyanda, aboobo Jesu wakaambila basikwiiya bakwe kuti abalo beelede kuzumanana kupaila.—Lk. 11:9, 10.

JULY 23-29

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | LUKA 12-13

“Nywebo Mulayandika Kwiinda Tutiiti Tunji”

(Luka 12:6) Sena tutiiti tosanwe tatusambalwi makkobili obilo aajisi mpindu nsyoonto? Nokuba boobo, kunyina nokaba komwe kalubidwe kuli Leza.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 12:6

tutiiti: Ibbala lya Chigiriki lyakuti strou·thiʹon ndibbala lyaamba kayuni kali koonse kasyoonto kapati, pele kanji-kanji lyaamba tutiiti, tuyuni tuligwa itusambalwa muulo waansi kapati akati katuyuni toonse.

(Luka 12:7) Pele naaba masusu aakumutwe wanu alibalidwe oonse. Mutayoowi pe; nywebo mulayandika kwiinda tutiiti tunji.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 12:7

naaba masusu aakumutwe wanu alibalidwe oonse: Imweelwe wamasusu aamumutwe wamuntu aambwa kuti abalilwa kumweelwe wiinda ku 100,000. Luzyibo ndwajisi Jehova mumakani aaya aalibonya mbuli kuti masyoonto kapati, atondezya kuti ulamubikkila maano kapati sikwiiya wa Kristo umwi aumwi.

(Luka 12:7) Pele naaba masusu aakumutwe wanu alibalidwe oonse. Mutayoowi pe; nywebo mulayandika kwiinda tutiiti tunji.

cl 241 ¶4-5

Taakwe Cikonzya “Kutwaandaanya Kuluyando lwa-Leza”

Inzila yakusaanguna njakuti, Ibbaibbele cakutainda mumbali liyiisya kuti umwi aumwi wababelesi bakwe ubonwa kuti ulaampindu kuli Leza. Mucikozyanyo, Jesu wakati: “Sa tuyuni tobile tatuulwi kobili? nekubaboobo taakwe nikaba komwe akati kantuto kawida ansi atazumina Usowanu. Anywebo aalo masusu aali amitwe yanu alibalidwe oonse. Nkaambo kaako mutayoowi, mulayandika kwiinda tuyuni tunji.” (Matayo 10:29-31) Amulange-lange ncaakali kwaamba majwi aayo kubaswiilizi ba Jesu bamumwaanda wamyaka wakusaanguna.

Tulakonzya kulibuzya kaambo kanga kapa kuti muntu aule katiiti. Kuciindi ca Jesu, ikatiiti nkekayuni ikatakali kudula akati kabayuni bakali kusambalilwa kuligwa. Amubone kuti mukkobili lyomwe linyina mpindu yini-yini, muntu wakali kuula tutiiti tobile. Pele Jesu kumbele wakazikwaamba kuti, ikuti muntu kajisi makkobili obile, tanaakali kupegwa tutiiti tone pe, pele tosanwe. Ikayuni kabbansela kakali kuyungizyigwa nkaambo kakanyina mpindu iili yoonse. Ambweni tuyuni ooto twakanyina mpindu mumeso aabantu, pele ino walo Mulengi wakali kutubona buti? Jesu wakati: “Kulintuto taakwe nekaba komwe [nekaba kaako ikayungizyigwa] akalubidwe kuli-Leza.” (Luka 12:6, 7) Lino tulakonzya kuteelela ncaakali kwaamba Jesu. Ikuti kuli Jehova ikatiiti komwe kalaa mpindu iili boobo, nkokuti muntu walo ulayindaawo! Mbubwenya Jesu mbwaakapandulula, Jehova ulituzyi mumbazu zyoonse. Kayi mane amasusu oonse aali mumitwe yesu alibalidwe!

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Luka 13:24) “Amubeleke canguzu kuti munjile mumulyango uusyanikide, nkaambo ndimwaambila kuti banji bayooyanda kunjila, pele bayookakilwa.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 13:24

Amubeleke canguzu: Naa “Amuzumanane kusolekesya.” Kukulwaizya kwa Jesu kutondezya mbociyandika kucita cintu camoyo woonse kutegwa munjile mumulyango uusyanikide. Kujatikizya kapango aaka, mabbuku aaindene-indene abelesya mabala aakuti “Amubeleke canguzu kusikila mpomugolela; Amusolekesye canguzu.” Ibbala lya Chigiriki lyakuti a·go·niʹzo·mai lileendelana abbala limbi lya Chigiriki lyakuti a·gonʹ, lyalo kanji-kanji ilyakali kubelesyegwa mumuzundano wakubalika. Kulugwalo lwa Heb. 12:1, ibbala lya Chigiriki lyakuti a·gonʹ lilibelesyedwe munzila yacikozyanyo kwaamba ‘kusiyana’ kwakubuumi nkobajisi Banakristo. Alimwi lilibelesyedwe ikwaamba ‘kupenga’ (Kol. 2:1) naa ‘kulwana nkondo’ (1Tim. 6:12; 2Tim. 4:7). Ibbala lya Chigiriki ilyakabelesyegwa mulugwalo lwa Lk. 13:24 lyakasandululwa kuti ‘kutola lubazu mukuzundana’ (1Kor. 9:25), ‘kulitakata’ (Kol. 1:29; 4:12; 1Tim. 4:10), akuti ‘kulwana nkondo’ (1Tim. 6:12). Akaambo kakuti bbala eeli liliswaangene amuzundano wazisobano zyakubalika, bamwi baamba kuti kubeleka canguzu nkwaakali kukulwaizya Jesu kulakonzya kweezyanisyigwa kukubeleka canguzu nkwacita sikubalika kutegwa apegwe bulumbu.

(Luka 13:33) Nokuba boobo, ndeelede kuzumanana lweendo lwangu sunu, juunza azona, nkaambo taceeleli kuti musinsimi ajailwe kunze kwa Jerusalemu.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 13:33

taceeleli: Naa “tacilangilwi (tacili camaano).” Nokuba kuti kunyina businsimi bwamu Bbaibbele ibwaamba caantangalala kuti Mesiya wakali kuyoofwida ku Jerusalemu, muzeezo ooyu kuboneka kuti wakazwa mulugwalo lwa Dan. 9:24-26. Kuyungizya waawo, kwakali kuyeeyelwa kuti ikuti naa ba Juda bakeelede kujaya musinsimi, ikwaambisya Mesiya, nkokuti bakeelede kumujaila mumunzi ooyo. Nkuta Mpati Yaba Juda iyakajisi babetesi bali 71 yakali ku Jerusalemu, aboobo aabo ibakali kuyeeyelwa kuti mbasinsimi bakubeja bakali kubetekelwa nkuko. Alimwi kweelede kuti Jesu wakalizyi kuti ku Jerusalemu nkonkuko ikwakali kutuulilwa zipaizyo alimwi nkokwakali kujailwa mwanaambelele wa Pobwe Lyakwiindilila. Kweelana azintu mbozyakacitika, majwi aa Jesu akazuzikizyigwa. Wakaletwa ku Nkuta Mpati Yaba Juda ku Jerusalemu akupegwa mulandu. Alimwi kwakali ku Jerusalemu, kunze buyo aabwaanda bwamunzi, nkwaakafwida kali ‘mwanaambelele wa Pobwe Lyakwiindilila.’—1Kor. 5:7.

JULY 30–AUGUST 5

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | LUKA 14-16

“Cikozyanyo ca Mwana Mutaka”

(Luka 15:11-16) Mpoonya wakati: “Umwi muntu wakajisi bana basankwa bobilo. 12 Lino musyoonto wakaambila bausyi kuti, ‘Taata, amundipede limwi lubono ndondeelede kupegwa.’ Mpoonya bausyi bakaabanya lubono lwabo akati kabo. 13 Nokwakainda mazuba masyoonto, mwana musyoonto ooyu wakabunganya zintu zyakwe zyoonse akuunka kucisi cimbi cakulamfwu eelyo ooko wakaakusowaila lubono lwakwe kwiinda mukupona buumi bwakutalilemeka. 14 Naakamana kulunyonyoona lubono lwakwe loonse, kwakaba nzala mpati mucisi eeco coonse, eelyo wakatalika kupenga. 15 Mane wakaunka akulikumbatizya kumuntu umwi wamucisi eeco, ooyo iwakamutuma mumyuunda yakwe kuyakweembela ngulube. 16 Alimwi wakali kulombozya kulya cakulya ncozyakali kulya ngulube, pele kunyina wakali kumupa cintu cili coonse.

nwtsty twaambo tugwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 15:11-16

Umwi muntu wakajisi bana basankwa bobilo: Zibeela zimwi zyacikozyanyo ca Mwana Mutaka zililibedelede. Ncimwi cazikozyanyo zilamfwu nzyaakapa Jesu. Cibeela cilibedelede kapati cijatikizya cilongwe camukwasyi ngwaakapandulula. Muzikozyanyo zimwi, Jesu kanji-kanji wakali kwaamba zintu zitaponi, mbuli mbuto zisiyene-siyene naa bulongo bwiindene-indene naa cilongwe icakali akati kasimalelo ababelesi bakwe. (Mt. 13:18-30; 25:14-30; Lk. 19:12-27) Pele mucikozyanyo eeci, Jesu utondezya cilongwe cibotu icakali akati kabausyi abana babo basankwa. Bantu banji ibacibala cibalo eeci ambweni tiibakajisi bausyi ibajisi luyando alimwi alubomba luli boobu. Cikozyanyo eeci citondezya lubomba alimwi aluyando lupati ndwajisi Taateesu wakujulu kubana bakwe baanyika, aabo ibazumanana kucita kuyanda kwakwe alimwi abaabo bazanga mpoonya akupiluka kulinguwe.

musyoonto: Kweelana a Mulawo wa Musa, mwana mutaanzi wakali kupegwa zipaanzi zyobilo. (Dt. 21:17) Aboobo ikuti naa mwaalumi iwaambidwe mucikozyanyo tanaakajisi bana bambi basankwa alimwi akuti mwana musankwa mupati ngowakali mutaanzi, nkokuti eeci cakali kwaamba kuti cikono camwana musankwa musyoonto cakali cisela cacikono camwanookwabo mupati.

wakaakusowaila: Ibbala lya Chigiriki ilyakabelesyegwa aawa lyaamba “kusabalanganya naa kumwaya (mumabazu aasiyene-siyene).” (Lk. 1:51; Mil. 5:37) Kulugwalo lwa Mt. 25:24, 26, lyaambidwe kuti ‘kupupulula.’ Mbolibelesyedwe aawa lipa muzeezo wakunyonyoona, ikubelesya cabuyamba.

buumi bwakutalilemeka: Naa “buumi bwabutaka (bwakunyonyoona lubono; bwakutalyeendelezya).” Ibbala lya Chigiriki ilikozyenye aleeli lilajanika kulugwalo lwa Ef. 5:18; Tit. 1:6; 1Pet. 4:4. Mbwaanga bbala lya Chigiriki ilyakabelesyegwa aawa lilakonzya kupa amuzeezo wabukkale bwakutakaanya mali naa kunyonyoona, bwalo ma Bbaibbele aambi mbolyaamba kuti “kupona buumi bwabutaka.”

kuyakweembela ngulube: Kweelana a Mulawo wa Musa, banyama aaba bakalisofweede, aboobo mulimo ooyu wakali kusampuzya alimwi mubyaabi kapati kumu Juda.—Lev. 11:7, 8.

cakulya ncozyakali kulya ngulube: Cakulya caambwa aawa cicibelesyegwa amazuba aano kusanina mahacci, ŋombe alimwi angulube. Bukkale buusisya bwamwana ooyu bwakalibonya kapati ciindi naakalibambilide nokuba kulya cakulya cangulube.—Amubone kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 15:15.

(Luka 15:17-24) “Naakaliyeeya wakati, ‘Tabalivwulili babelesi mbobajisi bataata ibalya akukkuta, pele mebo ndifwa nzala okuno! 18 Ndilanyamuka akuunka kuli bataata nkabaambile kuti: “Taata, ndabisizya julu alimwi andinywe. 19 Tandiceeleli pe kwiitwa kuti ndili mwanaanu. Kamundicita kuba mbuli umwi wababelesi banu.”’ 20 Aboobo wakanyamuka akuunka kuli bausyi. Kacili kulaale, bausyi bakamubona aboobo bakamufwida luzyalo, eelyo bakamubalikila, baakumukumbata akumumyonta. 21 Mpoonya mwana ooyo wakaambila bausyi kuti, ‘Taata, ndabisizya julu alimwi andinywe. Tandiceeleli pe kwiitwa kuti ndili mwanaanu.’ 22 Pele bausyi bakaambila bazike kuti, ‘Amufwambaane! Amulete cisani cilamfwu cibotu kapati mumusamike, alimwi amumusamike nweenwe kukanwe ampato kumaulu. 23 Alimwi amulete moombe uuneneede, mumujaye, tulye alimwi akusekelela, 24 nkaambo mwanaangu ooyu wakalifwide pele waba muumi alimwi; wakalisweekede pele wajanwa.’ Aboobo bakatalika kusekelela.

nwtsty twaambo tugwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Lk. 15:17-24

ndabisizya . . . ndinywe: Naa “mumeso aanu.” Ibbala lya Chigiriki lyakuti e·noʹpi·on, ilyaamba “kuli; mumeso aa,” lilibelesyedwe munzila iikozyenye kulugwalo lwa 1Sam. 20:1 mu Septuagint amu Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya lyamu Chitonga. Mukapango aaka, Davida wakabuzya Jonatani kuti: “Ncibi nzi ncindakacita kuli bauso?”

babelesi banu: Naakapiluka kuŋanda, mwana musankwa wakakanzide kulomba bausyi kuti bamutambule kuba umwi wababelesi babo ikutali mbuli mwanaabo. Muntu uuli boobu tanaakali cibeela camukwasyi mbuli mbobakabede bazike, pele wakali muntu uuzwa kumbi iwakali kulembwa buyo mulimo kwakaindi kasyoonto, kanji-kanji buzuba bomwe buyo.—Mt. 20:1, 2, 8.

kumumyonta: Naa “kumumyonta caluyando.” Ibbala lya Chigiriki ilyakabelesyegwa aawa lizwa kubbala lyakuti phi·leʹo, lyalo zimwi ziindi ilyaamba ‘kumyonta’ (Mt. 26:48; Mk. 14:44; Lk. 22:47) pele kanji-kanji lyaamba “kutondezya luyando” (Joh. 5:20; 11:3; 16:27). Kwiinda mukumutambula munzila eeyi iikkomanisya alimwi yaluyando, bausyi bamucikozyanyo bakatondezya kuti bakalilibambilide kumutambula mwanaabo iwakeempwa.

kwiitwa kuti ndili mwanaanu: Malembe aamwi alayungizya amajwi aakuti: “Kamundicita kuba mbuli umwi wababelesi banu,” pele ikutaabikkilizya majwi aaya kuleendelana amalembe aindene-indene aakusaanguna alimwi aasyomeka. Basyaazibwene bamwi bayeeya kuti majwi aaya akayungizyigwa kutegwa ayendelane amajwi aali mulugwalo lwa Lk. 15:19. Nkakaambo kaako Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya lyamu Chingisi lyamu 2013 talijisi majwi aaya mulugwalo lwa Luka 15:21.

cisani cilamfwu . . . nweenwe . . . mpato: Eeci cisani cilamfwu tiicakali cisani-sani buyo cakusama pele cakali cisani cibotu kwiinda, ambweni cakasumidwe kabotu kapati mbuli ceeco icakali kupegwa mweenzu uulemekwa kapati. Kumusamika nweenwe mwanaakwe cakali kutondezya mbobakali kumukkomanina bausyi, kumuyanda, bulemu mbobakamupede alimwi ambobakali kumulanga mwana ooyu iwakeempwa. Nweenwe alimwi ampato kanji-kanji tiibakali kuzisama bazike. Aboobo, bausyi bakali kutondezya kuti mwanaabo bakamutambula kuba cibeela camukwasyi alimwi.

(Luka 15:25-32) “Lino mwanaakwe mupati wakali kumuunda, eelyo naakajoka akusika afwaafwi aŋanda eeyo, wakamvwa nyimbo abantu bazyana. 26 Aboobo wakaita umwi wababelesi akumubuzya cakali kucitika. 27 Mubelesi wakamwaambila kuti, ‘Imwanookwanu waboola, alimwi bauso bamujaila moombe uuneneede nkaambo wapiluka kali buyo kabotu.’ 28 Pele walo wakanyema alimwi wakakaka kunjila muŋanda. Mpoonya bausyi bakazwa akutalika kumukombelezya. 29 Mukwiingula wakaambila bausyi kuti, ‘Amubone! Kwamyaka minji ndalikumubelekela alimwi kunyina nindakasotokede milawo yanu, pele mebo kunyina buzuba nomwakandipa nokaba kana kampongo buyo kuti ndisekelele abeenzuma. 30 Pele mbwaasikila buyo mwanaanu ooyu iwakasowaila lubono lwanu kuli bamavwuule, mwamujaila moombe uuneneede.’ 31 Mpoonya bausyi bakamwaambila kuti, ‘Mwanaangu, lyoonse walaandime alimwi zintu zyangu zyoonse nzizyako. 32 Pele tuleelede kusekelela akukondwa, nkaambo mwanookwanu ooyu wakalifwide pele waba muumi alimwi; wakalisweekede, pele wajanwa.’”

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Luka 14:26) “Ikuti umwi waboola kulindime pele kabayanda kapati bausyi, banyina, mukaintu wakwe, bana, abanabokwabo basankwa abasimbi, inzya, alimwi mane abuumi bwakwe bwini, takonzyi kuba sikwiiya wangu.

jy cibalo 84 p. 196 munc. 2-4

Nobayaabweenda munzila, Jesu waamba cintu cimwi ambweni icabagambya bamwi akati kabo, wati: “Ikuti umwi waboola kulindime pele kabayanda kapati [naa, katasulaiki] bausyi, banyina, mukaintu wakwe, bana, abanabokwabo basankwa abasimbi, inzya, alimwi mane abuumi bwakwe bwini, takonzyi kuba sikwiiya wangu.” (Luka 14:26) Pele ino upandulula nzi mukwaamba boobu?

Aawa Jesu taambi kuti boonse aabo ibaba basikumutobela beelede kusulaika naa kutabayanda babbululu babo pe. Pele, upandulula kuti tabeelede kubayanda kapati kwiinda mbobayanda Jesu, tabeelede kuba mbuli muntu uulya wamucikozyanyo cakwe cacilalilo iwakakaka bwiite ibuyandika akaambo kakuti wakazwide aakukwata. (Luka 14:20) Sikale waba Juda Jakobo waambwa kuti ‘wakalimusulide’ Leya pele wakali kuyanda Rakele, calo caamba kuti Rakele wakali kumuyanda kapati kwiinda mwanookwabo Leya.—Matalikilo 29:31; bupanduluzi buyungizyidwe.

Amubone kuti Jesu waamba kuti sikwiiya weelede kubusulaika nobuba “buumi bwakwe mwini.” Eeci caamba kuti sikwiiya mwini-mwini weelede kumuyanda kapati Jesu kwiinda mbwayanda buumi bwakwe mwini, inzya ikuti kakuyandika weelede kulisungula kusweekelwa nobuba buumi bwakwe. Cakutadooneka, kuba sikwiiya wa Kristo mukuli mupati. Taweelede kubonwa kuti makani maniini, naa kubwezyegwa kakunyina kuyeeya cakulomya.

(Luka 16:10-13) Imuntu uusyomeka mutuntu tusyoonto ulasyomeka amuzintu zipati, alimwi imuntu uutaluleme mutuntu tusyoonto taluleme amuzintu zipati. 11 Aboobo ikuti tiimwalitondezya kuti mulasyomeka kujatikizya lubono lutaluleme, ino nguni uuyakumusyoma kulubono lwini-lwini? 12 Alimwi ikuti tiimwalitondezya kuti mulasyomeka kujatikizya zintu zyabamwi, ino nguni uutiikamupe canu? 13 Taakwe mubelesi uukonzya kuba muzike wabasimalelo bobilo, nkaambo uyoosulaika umwi akuyanda umbi, naa uyoosyomeka kuli umwi akusampula umbi. Tamukonzyi kuba bazike ba Leza aba Lubono.”

w17.07 8 ¶7-8

Kuyandaula Lubono Lwini-Lwini

Amubale Luka 16:10-13. Mubanzi mucikozyanyo ca Jesu wakapanga balongwe kutegwa aligwasye lwakwe mwini. Nokuba boobo, Jesu wakakulwaizya basikumutobela kupanga zilongwe kujulu kabajisi makanze mabotu ikutali kuyanda kuligwasya lwabo beni. Tupango itutobela cikozyanyo eeci tuswaanganya kubelesya “lubono lutaluleme” akusyomeka kuli Leza. Ikaambo Jesu nkaakali kwaamba aawa nkakuti, tulakonzya ‘kutondezya kuti tulasyomeka’ katujisi lubono oolo akuti inga twalweendelezya kabotu ikuti katulujisi. Mbuti mbotukonzya kucita oobo?

Inzila iitadoonekwi buya mbotukonzya kutondezya kuti tulasyomeka azintu zyesu zyakumubili nkwiinda mukusanga mali kumulimo wakukambauka munyika yoonse ooyo Jesu ngwaakaamba kuti uyoocitika. (Mt. 24:14) Mwana musimbi umwi kucisi ca India wakajisi kabbokesi kasyoonto kakubikkila mali mpoonya asyoonto-asyoonto wakali kubikka tukkobili mukabbokesi aaka, mane buya akubikka mali ngaakeelede kuula zidooli zyakusobanya. Ciindi kabbokesi nokakazula, wakaasanga mali oonse kutegwa abelesyegwe kumulimo wakukambauka. Mukwesu umwi kucisi ca India uujisi faamu yama coconuts, wakasanga micelo eeyi minji kapati kuofesi yabasanduluzi nkobasandulula Chimalayalam, kayeeya kuti akaambo kakuti bakuofesi eeyi bayandika kuula micelo eeyi, ikuti walo wabatolela njiyo nkokuti kucita boobo kuyoogwasya kapati kwiinda kusanga mali. Ooku nkucita zintu cabusongo. Mbubwenya buyo, bakwesu kucisi ca Greece kanji-kanji inga basanga mafwuta aamaolifa, cciizi alimwi azilyo buyo zimbi kumukwasyi wa Beteli.

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi