CIBALO CAKWIIYA 13
LWIIMBO 4 “Jehova Mweembezi Wangu”
Janza lya Jehova Talili Lifwaafwi pe
“Sena janza lya Jehova ndifwaafwi?”—MY. 11:23.
ZILAAYIIGWE
Cibalo eeci cilatugwasya kusyoma Jehova kuti lyoonse unootupa nzyotuyandika kutegwa katupona.
1. Ino Musa wakatondezya buti kuti ulamusyoma Jehova ciindi naakali kusololela bana Israyeli kuzwa mu Egepita?
BBUKU lya Bahebrayo lyaamba bantu banji ibakajisi lusyomo muli Jehova. Musa ngumwi wabantu aaba ibakajisi lusyomo luyumu kapati. (Heb. 3:2-5; 11:23-25) Wakatondezya lusyomo ciindi naakasololela bana Israyeli kuzwa mu Egepita. Kunyina naakamuyoowa Farao ampi yakwe. Wakamusyoma cakumaninina Jehova akubasololela bantu kwiinda mu Lwizi Lusalala alimwi amunkanda. (Heb. 11:27-29) Nokuba kuti bunji bwabana Israyeli bakacileka kusyoma Jehova kuti wakali kukonzya kubalanganya, pele walo Musa wakazumanana kumusyoma. Kunyina naakatyompwa akaambo kalusyomo lwakwe, nkaambo Jehova wakazumanana kubapa cakulya bana Israyeli alimwi amaanzi kutegwa bazumanane kupona munkanda.a—Kul. 15:22-25; Int. 78:23-25.
2. Nkaambo nzi Leza ncaakabuzya Musa kuti: “Sena janza lya Jehova ndifwaafwi”? (Myeelwe 11:21-23)
2 Nokuba kuti Musa wakajisi lusyomo luyumu, nokwakainda mwaka omwe kuzwa ciindi Jehova naakafwutula bana Israyeli kuzwa mu Egepita, wakatalika kudooneka naa Jehova wakali kukonzya kubapa nyama bantu bakwe. Cakali kukatazya kuli Musa kweezeezya Jehova mbwaakali kukonzya kupa nyama, kumamiliyoni aabantu ibakali munkanda imwakanyina cili coonse. Aboobo Jehova wakabuzya Musa kuti: “Sena janza lya Jehova ndifwaafwi?” (Amubale Myeelwe 11:21-23.) Aawa, majwi aakuti “janza lya Jehova” aamba muuya uusalala wa Leza naa nguzu nzyabelesya. Munzila imwi, Jehova wakali kubuzya Musa kuti, ‘Sena uyeeya kuti inga ndaalilwa kucita cintu ncondaamba?’
3. Nkaambo nzi ncotweelede kuzinzibala kuyeeya mubuzyo Leza ngwaakabuzya Musa?
3 Sena kuli nomwakalibilikide kale kuti naa Jehova ulakonzya kumupa nzyomuyandika kumubili nywebo naa mukwasyi wanu? Kufwumbwa naa mwakalilibilikide kale naa pe, amubone icakapa Musa abana Israyeli kudooneka kuti naa Leza wakali kukonzya kubapa zintu nzyobakali kuyandika. Mpoonya tulalanga-langa Magwalo amwi aakonzya kuyumya lusyomo lwesu lwakuti janza lya Jehova talili lifwaafwi.
AMWIIYE KULI MUSA ABANA ISRAYELI
4. Nkaambo nzi bana Israyeli banji ncobakatalika kudooneka kuti Jehova wakali kukonzya kubalanganya?
4 Nkaambo nzi bana Israyeli banji ncobakatalika kudooneka kuti Jehova wakali kukonzya kubalanganya? Bana Israyeli alimwi ‘ankamu mpati yabantu bamisyobo-misyobo’ ibatakali bana Israyeli, bakali munkanda kwaciindi cili mbocibede nobakali kuzwa mu Egepita kuya ku Nyika Yakasyomezyedwe. (Kul. 12:38; Dt. 8:15) Bantu aaba akabacima mana alimwi boonse bakatalika kutongooka kujatikizya ngawo. (My. 11:4-6) Bakatalika kuyeeya zyakulya nzyobakali kulya ku Egepita. Akaambo kakuti bantu bakali kumutongookela, Musa wakayeeya kuti wakeelede kubayandawida nyama bantu aaba, pele tanaakazyi nkwaakali kukonzya kwiijana.—My. 11:13, 14.
5-6. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kujatikizya bantu ibatakali bana Israyeli mbobakayunga bana Israyeli banji?
5 Bana Israyeli bakaalilwa kutondezya kulumba akaambo kakuyungwa abaabo ibatakali bana Israyeli. Andiswe tulakonzya kuyungwa amuuya wabamwi wakutalumba akutakkutila azintu nzyatupa Jehova. Eeci cilakonzya kucitika ikuti twabikkila maano kapati kuzintu nzyotwakajisi kaindi naa kunyomenena zintu nzyobajisi bamwi. Pele tulakonzya kuba bantu bakkomene ikuti naa katukkutila azintu zili zyoonse nzyotujisi.
6 Bana Israyeli bakeelede kuyeeya kuti, Leza wakabasyomezya kuti wakali kuyoobapa zintu zinji nzyobakali kuyandika kumubili baakusika nkobakali kuunka. Cisyomezyo eeci cakali kuyoozuzikizyigwa mu Nyika Yakasyomezyedwe, ikutali ciindi nobakali munkanda. Mbubwenya buyo, muciindi cakubikkila maano kujatikizya zintu nzyotutajisi mubweende bwazintu oobu, tweelede kubikkila maano kuzintu Jehova nzyatusyomezyede kuyootupa munyika mpya. Kunze lyaboobo, tulakonzya kuzinzibala kuyeeya magwalo alo aakonzya kutugwasya kuba alusyomo luyumu muli Jehova.
7. Nkaambo nzi ncotukonzya kuba masimpe kuti janza lya Jehova lilakonzya kutugwasya?
7 Pele ambweni mulakonzya kulibuzya kaambo Leza ncaakabuzyila Musa kuti: “Sena janza lya Jehova ndifwaafwi?” Kweelede kuti Jehova wakali kugwasya Musa kuyeeya, ikutali buyo kujatikizya janza lyakwe lyanguzu, pele alimwi ancolikonzya kucita. Leza wakali kukonzya kupa bana Israyeli nyama nokuba kuti bakali munkanda. Kwiinda mukubelesya ‘janza lyanguzu akuboko kutandabede,’ wakatondezya nguzu zyakwe. (Int. 136:11, 12) Aboobo ciindi notuli mubukkale bukatazya, tulakonzya kuba masimpe kuti janza lya Jehova lilakonzya kutugwasya tacikwe makani ankotubede.—Int. 138:6, 7.
8. Ncinzi cikonzya kutugwasya kweeleba ceeco ncobakacita banji munkanda? (Amubone acifwanikiso.)
8 Tiilyakalampa, Jehova wakacizuzikizya cisyomezyo cakwe cakubapa nyama kwiinda mukubapa bakancele banji. Nokuba boobo, bana Israyeli kunyina nobakamulumba Jehova akaambo kakubacitila maleele aaya. Muciindi caboobo, banji bakaba balyato. Bakazumanana kubwezelela bakancele banji kwabuzuba bomwe acisela. Aboobo Jehova wakanyema kapati akaambo kabaabo “bakatondezya kulombozya kubyaabi,” mane buya wakabasubula. (My. 11:31-34) Ncinzi ncotwiiya kucikozyanyo eeci? Tweelede kucenjela kutegwa tutabi balyato. Tacikwe makani tuli bacete naa bavwubi, tweelede kubikkila maano ‘kuyobola lubono lwesu kujulu’ kwiinda mukuba acilongwe ciyumu a Jehova alimwi aa Jesu. (Mt. 6:19, 20; Lk. 16:9) Ikuti twacita oobo, tulakonzya kuba masimpe kuti Jehova uyootulanganya.
Ino banji bakacita buti ciindi Jehova naakabapa nyama, alimwi ncinzi ncotwiiya? (Amubone muncali 8)
9. Ncinzi ncotukonzya kuba masimpe kujatikizya lugwasyo lwa Leza?
9 Jehova ulilibambilide kugwasya babelesi bakwe mazuba aano. Nokuba boobo, eeci tacaambi kuti kunyina notukonzya kubula zintu nzyotuyandika kumubili naa cakulya.b Pele bwini mbwakuti, Jehova kunyina nayootulekelezya. Lyoonse unootupa nzyotuyandika tacikwe makani amapenzi ngotujisi. Mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulamusyoma Jehova kuti unootupa nzyotuyandika? Amuleke tubone bukkale bobilo: (1) ciindi notujisi penzi lyakubula mali, mpoonya (2) ciindi notulibambila mbotunoojana nzyotuyandika twaakucembaala.
CIINDI NOTUJISI PENZI LYAKUBULA MALI
10. Nzintu nzi zikonzya kupa kuti tube apenzi lyakubula mali?
10 Mbotuyaabuswena kumamanino kwini kwabweende bwazintu oobu, mapenzi anoyaabwiindila buya. Mucikozyanyo, kucinca kwamfwulumende, nkondo, ntenda zilicitikila naa malwazi zilakonzya kupa kuti tucitikilwe zintu nzyotwatali kuyeeyela naa kumaninwa mulimo, kunyonyookelwa zintu nzyotujisi naa ŋanda. Kunze lyaboobo, inga twayandika kujana mulimo uumbi kubusena nkotubede naa kulonzya mukwasyi wesu kutegwa tuzumanane kuulanganya. Pele mbuti mbotukonzya kupanga zyakusala zyalo zitondezya kuti tulalisyoma janza lya Jehova?
11. Ncinzi cikonzya kumugwasya kulwana penzi lyakubula mali? (Luka 12:29-31)
11 Cilayandika kapati kumwaambila Jehova kujatikizya zintu nzyomulibilika. Eeci ciyoomugwasya kapati. (Tus. 16:3) Amumulombe busongo mbomuyandika kutegwa musale kabotu alimwi akuba amoyo uukkede, kutegwa ‘muleke kulibilika lyoonse’ kujatikizya bukkale bwanu. (Amubale Luka 12:29-31.) Amumulombe kuti amugwasye kukkutila azintu nzyomuyandika ncobeni mubuumi. (1Tim. 6:7, 8) Amuvwuntauzye muzyakumwaya zyesu kujatikizya mbomukonzya kulwana penzi lyakubula mali. Banji bagwasyigwa azibalo izijanika a jw.org izyaamba kujatikizya penzi lyakubula mali.
12. Mibuzyo nzi iikonzya kugwasya Munakristo kupanga cakusala cikonzya kugwasya mukwasyi wakwe?
12 Bamwi basunkwa kuzumina mulimo uubapa kuti kabali kulamfwu amukwasyi wabo, pele ooku takuli kusala kabotu. Kamutanazumina mulimo umwi, mweelede kubona mulimo ooyo mbouyoomujatikizya kumuuya, ikutali buyo kubikkila maano kujatikizya mali ngomunoovwola. (Lk. 14:28) Mweelede kulibuzya kuti: ‘Ino mulimo ooyu ulacijatikizya buti cikwati cangu? Sena ndinoocikonzya kujanika kumiswaangano yoonse, mumulimo wamumuunda alimwi akuyanzana abakwesu abacizyi?’ Ikuti kamujisi bana, mulakonzya kulibuzya mubuzyo ooyu uuyandika kapati wakuti: ‘Ino ndiyoobakomezya buti bana bangu “mululayo alwiiyo lwa Jehova” ikuti naa kanditakkali aambabo?’ (Ef. 6:4) Ciindi nomupanga zyakusala, amucite zintu kweelana a Jehova mbwayeeya, ikutali nzyobamwaambila bacibbululu naa balongwe ibatatobeli njiisyo zyamu Bbaibbele.c Ba Tony, ibakkala ku Asia nkoili kumbo, bakajana milimo mibotu iili mboibede mucisi cimbi, yalo iyakali kuvwolwa mali manji. Nokuba boobo, nobakamana kwaapailila makani aaya akwaabandika abakaintu babo, bakasala kwiikaka milimo eeyi akusala kuubya-ubya buumi bwabo. Ba Tony bakaamba kuti: “Akaambo kakusala ooku nkotwakapanga, ndacikonzya kugwasya bantu bali mbobabede kumuzyiba Jehova alimwi abalo bana besu balamuyanda kapati Jehova. Mbuli mukwasyi twaiya kuti, ikuti katupona kweelana ancolwaamba lugwalo lwa Matayo 6:33, Jehova unootulanganya.”
NOTULIBAMBILA MBOTUNOOJANA NZYOTUYOOYANDIKA TWAAKUCEMBAALA
13. Ncinzi ncotukonzya kucita lino kutegwa tukacikonzye kuba anzyotuyooyandika twaakucembaala?
13 Lusyomo lwesu muli Jehova lulakonzya kusunkwa ciindi notuyeeya bukkale bwesu mbobulangilwa kuba twaakucembaala. Bbaibbele litukulwaizya kubeleka canguzu kutegwa tukacikonzye kulanganya nzyotuyooyandika twaakucembaala. (Tus. 6:6-11) Ikuti kacikonzyeka, inga cabota kuyobola mali aamwi aakuyoobelesya kumbele. Masimpe kuti mali alakonzya kutukwabilila. (Muk. 7:12) Nokuba boobo, taayelede kuba ncecintu ciyandika kapati mubuumi bwesu.
14. Mbuti lugwalo lwa Bahebrayo 13:5 mbolukonzya kutugwasya kutaciindizya kulibilika?
14 Jesu wakapa cikozyanyo icitondezya mbocitagwasyi kuyobola mali pele katutali “bavwubi kuli Leza.” (Lk. 12:16-21) Nkaambo kunyina uuzyi ciboola juunza, kayi bakati kabuca uleta tunji. (Tus. 23:4, 5; Jak. 4:13-15) Mbotuli basikutobela Kristo, tulajana buyumuyumu bunji. Jesu wakaamba kuti tweelede kuti katulibambilide ‘kusiya lubono’ lwesu loonse kutegwa tube basikwiiya bakwe. (Lk. 14:33) Oobu mbocakabede ku Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna ku Judaya. Bakalilibambilide kusiya zyoonse nzyobakajisi. (Heb. 10:34) Mazuba aano, bakwesu bamwi bamaninwa milimo akaambo kakukaka kutola lubazu mukuvwootela cipani cili coonse camapolitikisi. (Ciy. 13:16, 17) Ncinzi cibagwasya kutegwa bacikonzye kucita boobo? Nkuba alusyomo luyumu mucisyomezyo ca Jehova cakuti: “Ziyume zitete, tandikakusiyi pe alimwi tandikakulekelezyi pe.” (Amubale Bahebrayo 13:5.) Aboobo tulacita kufwumbwa ncotukonzya kulibambila nzyotuyooyandika twaakucembaala, mpoonya kuti naa kwacitika zintu zitayeeyelwi, tusyoma Jehova kuti uyootulanganya.
15. Ino bazyali Banakristo beelede kubabona buti bana babo? (Amubone acifwanikiso.)
15 Mumasena amwi, banabukwetene basala kuba abana kutegwa bana aabo bakabalanganye baakucembaala, kayi bakati yakula inyonka moombe. Pele Bbaibbele lyaamba kuti bazyali mbobeelede kulanganya bana babo. (2Kor. 12:14) Masimpe kuti, bazyali balakonzya kuyandika kugwasyigwa ciindi nobacembaala alimwi bana banji inga balakkomana kubagwasyilizya bazyali babo. (1Tim. 5:4) Pele bazyali Banakristo balizyi kuti lukkomano lwabo, taluyeeme akukomezya bana babo kutegwa bakabagwasye kumbele, pele luyeeme aakubagwasya kuba babelesi ba Jehova.—3Joh. 4.
Banabukwetene Banakristo batobela njiisyo zyamu Bbaibbele ciindi nobapanga zyakusala kujatikizya zyakumbele. (Amubone muncali 15)d
16. Mbuti bazyali mbobakonzya kugwasya bana babo kulibambila mbobakonzya kunoolijanina nzyobayandika? (Baefeso 4:28)
16 Kwiinda mucikozyanyo canu, amubayiisye bana banu kusyoma Jehova ciindi nomubagwasya kulibambila mbobanoolijanina nzyobayandika. Kuzwa ciindi nobacili bana, amubatondezye bubotu buboola akaambo kakubeleka canguzu. (Tus. 29:21; amubale Baefeso 4:28.) Mbobayaabukomena, amubagwasye kunoobikkila maano kucikolo. Bazyali Banakristo balakonzya kuvwuntauzya kutegwa bajane njiisyo zyamu Bbaibbele nzyobakonzya kubelesya kugwasya bana babo kusala camaano kujatikizya lwiiyo lwakumubili. Makanze aabo ngakugwasya bana babo kucikonzya kunoolijanina zintu nzyobayandika alimwi akutola lubazu cakumaninina mumulimo wa Bunakristo.
17. Ncinzi ncotukonzya kuba masimpe?
17 Babelesi ba Jehova basyomeka balakonzya kuba masimpe kuti ulakonzya kubalanganya alimwi ulilibambilide kucita oobo. Mbotuyaabuswena kumamanino aabweende bwazintu oobu, tulakonzya kulangila lusyomo lwesu muli Jehova kusunkwa. Nokuba boobo, tacikwe makani acikonzya kucitika, atube amakanze aakusyoma Jehova kuti ulakonzya kubelesya nguzu zyakwe kutulanganya kumubili. Tuli masimpe kuti janza lyakwe lyanguzu akuboko kutandabede, kunyina noziyakwaalilwa kutugwasya pe.
LWIIMBO 150 Amumuyandaule Leza Kutegwa Mukafwutuke
a Amubone “Mibuzyo Yabasikubala” mu Ngazi Yamulindizi ya October 2023.
b Amubone “Mibuzyo Yabasikubala” mu Ngazi Yamulindizi ya September 15, 2014.
c Amubone cibalo cakuti “Taakwe Muntu Uukonzya Kubelekela Basimalelo Bobilo” mu Ngazi Yamulindizi ya April 15, 2014.
d BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO Icili: Banabukwetene Banakristo balabandika amwanaabo ngobajisi uuli mumulimo wakuyaka Maanda aa Bwami amulumaakwe.