Tuku katsiputunkgo tiku likgalhtawakgakgo
¿Tuku xlakata José chu María ni taspitkgolh kNazaret akxni Jesús xlakachinita chu tamakgxtakgkgocha kBelén?
Biblia ni wan, pero kinkalitachuwinanan makgapitsi tuku max tlawalh pi José chu María xlaksakkgolh natamakgxtakgkgo kBelén.
Akxni ángel wanilh María pi xʼama kgalhi skgata, xla chu José xlamakgo kNazaret, akgtum kachikin nema xtapakgsi kʼGalilea (Luc. 1:26-31; 2:4). Chu alistalh akxni taxtukgocha kʼEgipto, taspitkgolh kNazaret. Xlakata Jesús stakli kʼuma kachikin, xlilakgapaskan nazareno (Mat. 2:19-23). Wa xlakata akxni kalichuwinankan José, María chu Jesús tunkun lakapastakaw Nazaret.
María xlakgapasnan kJudá, chu katsiyaw uma xlakata xkgalhi familia anta kJudá. Anta xlama Elisabet, xpuskat sacerdote Zacarías, tiku alistalh xtse Juan Mununa litaxtulh (Luc. 1:5, 9, 13, 36). María alh lakgapaxialhnan Elisabet chu anta tatamakgxtakgli akgtutu papaʼ, chu alistalh taspitli kNazaret (Luc. 1:39, 40, 56).
Titaxtulh kilhtamaku, mapakgsina limapakgsinalh pi putum latamanin xʼankgolh tatsokgtawilakgo kkachikin niku xlakachinkgonit. José kgalhakgaxmatnalh chu wa xlakata taxtulh kNazaret chu alh asta kBelén, “xkachikin David”, chu niku xwankanit pi xʼama lakachin Mesías (Luc. 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Miq. 5:2). Anta lakachilh Jesús, chu José ni xʼama wani María pi xtaspitkgolh akxni aku xlakachinit kskgata. Tamakgxtakgkgolh kBelén, nema kaj 9 kilómetros xlilakgamat xwi lata niku xwi Jerusalén. Chu uma lu tlan kakitaxtunilh xlakata chuna tlan ankgolh ktemplo xlakata xkamaskulunkika chu xmastakgolh tamakamastan chuna la xwan Limapakgsin (Lev. 12:2, 6-8; Luc. 2:22-24).
Na kalakapastakwi pi xʼángel Dios xwaninit María pi xKgawasa xʼama tawila «kxlaktawilh David» chu Mapakgsina xʼama litaxtu. Max José chu María lu kaks lilakawankgolh pi Jesús lakachilh kxkachikin David, chu wa xlakata anta tamakgxtakgkgolh (Luc. 1:32, 33; 2:11, 17). Max lakpuwankgolh pi tlakg tlan xtamakgxtakgkgolh kBelén chu xkgalhkgalhikgolh pi Dios xkawanilh tuku atanu xlitlawatkan xwanit.
Putum uma masiya pi tlakg makgas tamakgxtakgkgolh kBelén. Maski ni katsiyaw la xlimakgas xwilakgo anta akxni astrólogos kalakgapaxialhnankgolh, Jesús nialh aktsu skgata xwanit, wata tsinu lankata, chu xkgalhikgoya xchikkan (Mat. 2:11). Uma masiya pi ni tunkun taspitkgolh kNazaret, wata tamakgxtakgkgolh kBelén.
Herodes «tlawalh pi nakamakgnikan kBelén chu kkachikinin nema tapakgsini, putum laktsu lakgkgawasan tiku xkgalhikgo akgtiy kata o nina xmakgatsikgo» (Mat. 2:16). Xlakata ángel makatsinilh José pi kalipekua xwi xlatamatkan, xla chu María tatsalakgolh Jesús kʼEgipto, chu anta tamakgxtakgkgolh asta akxni nilh Herodes. Alistalh José kalilh xfamilia kNazaret. ¿Tuku xlakata ni kBelén ankgolh? Xlakata uma kilhtamaku xmapakgsinama Arquelao, xkgawasa Herodes tiku lu lixkajni xlikatsi, chu chatum ángel wanilh José pi kalipekua xwi xlatamatkan. Anta kNazaret, Jesús tlan xʼama staka chu tlan xmasiyanika la naskujnani Dios (Mat. 2:19-22; 13:55; Luc. 2:39, 52).
Maski ni liwana katsiyaw, max José nilh akxni Jesús nina xmakamasta xlatamat xlakata latamanin tlan xlatamakgolh kʼakgapun. Komo chuna, José nalakastakwanan kKatiyatni, chu lhuwa akinin tlan nalakgapasaw chu tlan nakgalhskinaw tuku xlakata tamakgxtakgkgolh kBelén akxni Jesús xlakachinita.