Kakamaxkiw kakni amakgapitsin

1. ¿Tuku xlakata lakgatiyaw akxni kinkamaxkikanan kakni? (Proverbios 22:1).

¿LAKGATIYA nalimasiyanikana kakni? Putum lakaskinaw pi chuna kakinkalikatsinikan, chu maklakaskinaw pi chuna kakinkalikatsinikan. Wa xlakata Biblia wan pi «namaxkikana kakni tlakg tlan nixawa plata chu oro» (kalikgalhtawakga Proverbios 22:​1, TNM).

2, 3. ¿Tuku xlakata tuwa makgkatsiyaw nalimasiyayaw kakni, chu tuku naʼakxilhaw kʼuma artículo?

² Maski chuna, min kilhtamaku tuwa makgkatsiyaw nakalimasiyaniyaw kakni amakgapitsin. ¿Tuku xlakata? Pulana wa pi akxilhaw tuku nitlan tlawakgo, chu atanu wa pi lamaw kkakilhtamaku niku latamanin nialh limasiyakgo kakni. Pero akinin nichuna likatsiputunaw, xlakata Jehová kinkawaniyan pi kakamaxkiw kakni «putum latamanin» (1 Ped. 2:17).

³ Kʼuma artículo nalichuwinanaw tuku kilhchanima nakamaxkiyaw kakni amakgapitsin chu naʼakxilhaw la tlan nakamaxkiyaw kakni tiku xalak kifamiliajkan, natalan xalak congregación chu tiku ni xtatayananin Jehová. Pero tlakg nalichuwinanaw la nalimasiyayaw kakni akxni tuwa makgkatsiyaw.

¿TUKU KILHCHANIMA NAKAMAXKIYAW KAKNI AMAKGAPITSIN?

4. ¿Tuku kilhchanima nakamaxkiyaw kakni amakgapitsin?

⁴ Namaxkiyaw kakni chatum lataman kilhchanima tuku lakpuwaniyaw chu la likatsiniyaw. Akxni akxilhaw pi chatum lataman kgalhi laktlan tayat, wi tuku lu xlakaskinka tlawanit o kgalhi limapakgsin, tlan likatsiniyaw chu maxkiyaw kakni. Pero lu xlakaskinka pi ni kaj naʼakgskgawinanaw, wata namaxkiyaw kakni chatum lataman xlakata xlikana chuna tlawaputunaw (Mat. 15:8).

5. ¿Tuku kinkamakgpuwantiniyan nakamaxkiyaw kakni latamanin?

⁵ Jehová lakaskin pi kakamaxkiw kakni latamanin. Akgtum liʼakxilhtit, kinkawaniyan pi kakamaxkiw kakni «mapakgsinanin tiku tlakg kgalhikgo limapakgsin» (Rom. 13:​1, 7). Pero max wi tiku nawan: «Akit kajwatiya kmaxki kakni tiku lakgchan». Pero ¿xlilat chuna nalakpuwanaw? Ni. Akinin kskujnin Jehová, akgatekgsaw pi talakaskin nakamaxkiyaw kakni latamanin xlakata paxkiyaw Jehová chu makgapaxuwaputunaw, chu ni kaj xlakata tuku tlawakgo o tuku ni tlawakgo latamanin (Jos. 4:14; 1 Ped. 3:15).

6. ¿Tlan namaxkiyaw kakni tiku ni kinkamaxkiyan kakni? (Na kaʼakxilhti dibujo).

⁶ Max nalilakpuwanaw: «¿Tlan nakmaxki kakni tiku ni kilimasiyani kakni?». Tlan chuna natlawayaw. Kalilakpuwaw umakgolh liʼakxilhtit. Mapakgsina Saúl mamaxanilh xkgawasa, Jonatán, kxlakatin amakgapitsin (1 Sam. 20:​30-34). Maski chuna, Jonatán chuntiya maxkilh kakni xtlat chu makgtayalh nakatalatlawa xtalamakgasitsin asta akxni nilh (Éx. 20:12; 2 Sam. 1:23). Xapuxku sacerdote, Elí, wanilh Ana pi xkgachi (1 Sam. 1:​12-14). Pero Ana limasiyanilh kakni akxni kgalhtilh, maski putum kachikin Israel xkatsi pi Elí ni liwana xmakgantaxtima taskujut nema xlakgayawakanit chu ni liwana xkamapakgsi xlakgkgawasan (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24). Chu makgapitsi latamanin xalak Atenas wankgolh pi Pablo “xatonto xwanit tiku lhuwa xchuwinan” (Hech. 17:18). Pero Pablo chuntiya kalimasiyanilh kakni akxni katachuwinalh (Hech. 17:22). Umakgolh liʼakxilhtit kinkamasiyaniyan pi akxni lu paxkiyaw Jehová chu makgapaxuwaputunaw, kinkamakgpuwantiniyan nakalimasiyaniyaw kakni amakgapitsin asta maski tuwa makgkatsiyaw. La uku kalichuwinaw tiku nakamaxkiyaw kakni chu tuku xlakata.

KAKAMAXKIW KAKNI TIKU XALAK KIFAMILIAJKAN

7. ¿Tuku tlawa pi tuwa namakgkatsiyaw nalamaxkiyaw kakni kfamilia?

⁷ ¿Tuku tlawa pi tuwa nakitaxtu? Xlakata ankgalhin katawilaw kifamiliajkan, liwana lakgapasaw xatlan xtayatkan chu tuku nitlan tlawakgo. Max chatum tiku xalak kifamiliajkan tatatla chu tuwa makgkatsiyaw nakuentajtlawayaw, o max kgalhi tajatat xla talakgaputsit. Na max wi tiku kinkawaniyan o kinkatlawaniyan tuku kinkamakgasitsiyan. O max chatum tiku xalak kifamiliajkan ni limasiya kakni, chu uma tlawa pi puntsu puntsu nalatalatlawayaw. Tlan nawanaw pi uma kitaxtu la akxni chatum lataman kgalhi artritis. Uma tajatat tlawa pi putuminika xmakni nakatsanajwa chu nila namatsuwi. Xtachuna kitaxtu akxni ni lamaxkikan kakni kfamilia. Putum tiku xalak familia patinankgo chu nila latalalin. Pero xtachuna la makgapitsi tajatat wi tuku tlan nalikuchikan, na wi tuku tlan natlawayaw xlakata namakgxtakgaw uma ni xatlan tayat chu natsukuyaw lamaxkiyaw kakni.

8. ¿Tuku xlakata talakaskin nakamaxkiyaw kakni tiku xalak kifamiliajkan? (1 Timoteo 5:​4, 8).

⁸ ¿Tuku xlakata nakamaxkiyaw kakni? (Kalikgalhtawakga 1 Timoteo 5:​4, 8). Kxapulana carta nema Pablo malakgachanilh Timoteo, lichuwinalh tuku xlitlawatkan xwanit chatunu tiku xalak familia xlakata xlakuentajtlawalh. Na wa pi talakaskin nakamaxkiyaw kakni xalak kifamiliajkan ni kaj xlakata chuna kilitlawatkan, wata chuna tlawayaw xlakata paxkiyaw Jehová chu limaxkiyaw kakni, xlakata wa malakatsukilh familia (Efes. 3:​14, 15). Wa xlakata, akxni kamaxkiyaw kakni tiku xalak kifamiliajkan, maxkimaw kakni Jehová.

9. ¿La tlan nalalimasiyani kakni xachixku chu xapuskat? (Na kaʼakxilhti dibujos).

⁹ ¿La nalimasiyayaw kakni? Chixku tiku maxki kakni xpuskat limasiyani pi paxki akxni xʼakstukan wilakgo chu akxni wilakgo kxlakatinkan amakgapitsin (Prov. 31:28; 1 Ped. 3:7). Nikxni kgaxi, ni maktuju chu ni malakpuwani pi nitu litaxtu. Chatum tala chixku xalak Argentina tiku wanikan Ariel,a wan: «Xlakata kimpuskat tatatla, min kilhtamaku lakapala chuwinan chu kiwani tuku nitlan kimamakgkatsini, pero klakapastaka pi xla ni lixkajni likatsi. Akxni lu tuwa kmakgkatsi, klilakpuwan tuku wan 1 Corintios 13:​5, chu uma kimakgtaya ni xatasitsi nakkgalhti chu nakmaxki kakni» (Prov. 19:11). Chu puskat tiku maxki kakni xchixku, tlan lichuwinan kxlakatin amakgapitsin (Efes. 5:33). Ni likgalhkgamanan, ni wani laklixkajni tachuwin chu ni tanu tanu tuku limapakuwi xlakata katsi pi uma tlan xlaktlawalh xtamakgaxtokgat (Prov. 14:1). Chatum tala puskat xalak Italia tiku xchixku kgalhi tajatat xla talakgaputsit, wan: «Min kilhtamaku klakpuwan pi kinchixku malakatsali chuna la lakgaputsa. Makgasata, ni xakmaxki kakni. Katuwa tuku xakwani chu winchu winchu xaklakawani. Pero kakxilhnit pi xlakata ktsukulh katalalin latamanin tiku kamaxkikgo kakni amakgapitsin, kimakgtayanit nakmaxki kakni kinchixku».

10. ¿Tuku tlan natlawakgo kamanan xlakata nakamaxkikgo kakni xnatlatnikan?

¹⁰ Kamanan, kakakgalhakgaxpattit minatlatnikan chu kakamaxkitit kakni akxni nakatachuwinanatit (Efes. 6:​1-3; Éx. 21:17). Akxni xlakan tlakg nalintilhakgo kata, max natalakaskin nakakuentajtlawayatit. Wa xlakata, katlawatit putum tuku matlaniyatit xlakata nakamakgtayayatit. Kalichuwinaw xliʼakxilhtit chatum tala tiku wanikan María. Akxni xtlat, tiku ni xtatayana Jehová, tatatlalh, xla tsukulh kuentajtlawa. Pero María tuwa makgkatsilh xlakata xtlat nitlan xlikatsini. Xla wan: «Xakskini Jehová pi xkimakgtayalh nakmaxkiputun kakni kintlat. Kiʼakstu xaklakpuwan pi komo Jehová kiskinima pi kakkamaxkilh kakni kinatlatni, xla nakimakgtaya xlakata chuna naktlawa. Titaxtulh kilhtamaku kʼakgatekgsli pi talakaskin nakmaxki kakni kintlat maski xla ni nalakgpali chuna la kilikatsini». Akxni kamaxkiyaw kakni tiku xalak kifamiliajkan maski tlawakgo tuku nitlan, limasiyayaw pi maxkiyaw kakni Jehová, tiku malakatsukilh familia.

KAKAMAXKIW KAKNI KINATALANKAN

11. ¿Tuku xlakata min kilhtamaku tuwa makgkatsiyaw nakamaxkiyaw kakni kinatalankan?

¹¹ ¿Tuku tlawa pi tuwa nakitaxtu? Xlikana pi putum kinatalankan liskujkgo xlakata namakgantaxtikgo tuku wan Biblia. Pero min kilhtamaku max nitlan kinkalikatsinikgoyan, kinkalakpuwanikgoyan tuku nitlan o kinkamakgasitsikgoyan. Komo chatum tala wi tuku “kinkalimakgasitsin”, max tuwa namakgkatsiyaw chuntiya namaxkiyaw kakni (Col. 3:13). Pero ¿tuku nakinkamakgtayayan?

12. ¿Tuku xlakata xlakaskinka nakamaxkiyaw kakni kinatalankan? (2 Pedro 2:​9-12).

¹² ¿Tuku xlakata nakamaxkiyaw kakni? (Kalikgalhtawakga 2 Pedro 2:​9-12). Xlimaktiy carta nema Dios malakpuwanilh apóstol Pedro natsokgwili, lichuwinalh pi kstalaninanin Cristo xalak pulana siglo nitlan xkalichuwinamakgo “tiku kgalhikgo kakni”, uma xkakilhchanima lakgkgolotsin xalak congregación. ¿Tuku tlawakgolh ángeles akxni akxilhkgolh uma? Pedro lichuwinan pi «xlakata maxkikgo kakni Jehová» ni wankgolh tuku lixkajni xpalakata umakgolh lakchixkuwin tiku laktlankajwa xwankgonit chu ni xmastakgo kakni. Lu kaks kinkamalakawaniyan pi ángeles kuenta tlawakgolh ni nawankgo tuku nitlan. Mastakgolh talakaskin pi Jehová xkalakputsananilh chu xkastakyawalh umakgolh lakchixkuwin (Rom. 14:​10-12; katamalakxtupi Judas 9). Lhuwa tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtitkan ángeles. Komo kamaxkiyaw kakni tiku kinkaputsastalanikgoyan, tlakg talakaskin nakamaxkiyaw kakni kinatalankan. Talakaskin pi akinin nalipulayaw nakamaxkiyaw kakni kinatalankan (Rom. 12:10). Chuna nalimasiyayaw pi maxkiyaw kakni Jehová.

13, 14. ¿La nalimasiyayaw pi kamaxkiyaw kakni natalan? (Na kaʼakxilhti dibujos).

¹³ ¿La nalimasiyayaw kakni? Lakgkgolotsin, ankgalhin kalimasiyatit tapaxkit akxni namasiyayatit (Filem. 8, 9). Komo talakaskin wi tiku nastakyawayatit, nichuna katlawatit akxni sitsipatit. Natalan lakpuskatin, ni kalichuwinantit tuku ni liwana katsiyatit chu ni kawantit tuku ni xlikana o tuku nitlan xpalakatakan amakgapitsin, chuna namakgtayananatit makxtum natawila congregación (Tito 2:​3-5). Chu putum akinin tlan nalimasiyayaw pi kamaxkiyaw kakni lakgkgolotsin akxni akxtum kataskujaw chu kapaxtikatsiniyaw tuku tlawakgo xlakata napulalinkgo tamakxtumit, nalakkaxwilikgo la nalichuwinankan Dios chu nakastakyawakgo tiku amakgo «ktiji nema ni xatlan» (Gál. 6:1; 1 Tim. 5:17).

¹⁴ Chatum tala tiku wanikan Rocío lu tuwa xmakgkatsi namaxki kakni chatum kgolotsin tiku kstakyawanit. Xla wan: «Xakmakgkatsi pi nipara tsinu xkilimasiyaninit tapaxkit akxni kintachuwinalh. Kkinchik nitlan xaklichuwinan. Maski ni xaklimasiya pi xaksitsininit, ni xakkanajla pi tala xkimakgtayaputun chu wa xlakata ni xakstalaniputun xtastakyaw». ¿Tuku makgtayalh? Xla wan: «Klikgalhtawakgalh 1 Tesalonicenses 5:​12, 13 chu kakxilhli pi ni xaklimasiyanima kakni tala. Nitlan ktsukulh klimakgkatsi. Ktlawanilh oración Jehová chu kputsalh kkilikgalhtawakgakan tuku xkimakgtayalh naklakgpali kintapuwan. Titaxtulh kilhtamaku kʼakgatekgsli pi tala ni xtlawanit tuku nitlan, wata akit tlankajwa xakwanit. La uku kʼakgatekgsa pi komo klimasiyaputun pi kkamaxki kakni amakgapitsin, talakaskin naktaktuju. Kkatsi pi chuntiya talakaskin nakliskuja, pero tlan kmakgkatsi xlakata Jehová akxilhma pi kliskujma chuna naktlawa».

KAKAMAXKIW KAKNI TIKU NI XTATAYANANIN JEHOVÁ

15. ¿Tuku xlakata min kilhtamaku tuwa makgkatsiyaw nakamaxkiyaw kakni tiku ni xtatayananin Jehová?

¹⁵ ¿Tuku tlawa pi tuwa nakitaxtu? Min kilhtamaku akxni anaw lichuwinanaw Dios, katatanokglhaw latamanin tiku nitu katsiputunkgo xlakata Dios chu xlakata Biblia (Efes. 4:18). Makgapitsin ni kgaxmatputunkgo kintamakatsininkan xlakata tanu tuku kamasiyanika akxni laktsujku xwankgonit. Nachuna, max kimalanakan o kimakgalhtawakgenakan nitlan kinkalikatsinikgoyan chu lu xalakluku, o max tiku kataskujaw o tiku katakgalhtawakgamaw nitlan kinkalikatsinikgoyan. Max tsinu tsinu nialh nakamaxkiyaw kakni chu nitlan natsukuyaw kalikatsiniyaw.

16. ¿Tuku xlakata xlakaskinka nakamaxkiyaw kakni tiku ni xtatayananin Jehová? (1 Pedro 2:12; 3:15).

¹⁶ ¿Tuku xlakata nakamaxkiyaw kakni? Kalakapastakwi pi Jehová lu kuenta tlawa la kalikatsiniyaw tiku ni skujnikgo. Apóstol Pedro kamalakapastakalh kstalaninanin Cristo pi xatlan xtayatkan tlan xmakgtayanalh xlakata makgapitsi latamanin xmalankikgolh Dios. Wa xlakata kawanilh pi akxni xtalakaskilh xkgalhmakgtayakgolh xtakanajlakan, xtalakaskin “xlimasiyakgolh tsatata naku chu xlimasiyakgolh pi xmastakgo kakni” (kalikgalhtawakga 1 Pedro 2:12; 3:15). Akxni xkgalhmakgtayakgolh xtakanajlakan kxlakatin juez o kxlakatin kaxatikawa lataman, xtalakaskin pi ankgalhin xlimasiyakgolh pi xkamaxkikgo kakni amakgapitsin, chu xlakapastakkgolh pi xtachuna la xchuwinamakgolh kxlakatin Dios. Kalakapastakwi pi Jehová kgaxmata putum tuku wanaw chu akxilha la wanaw. Wa uma tuku xpalakata lu xlakaskinka pi nakamaxkiyaw kakni tiku ni skujnikgo.

17. ¿La nalimasiyayaw pi kamaxkiyaw kakni tiku ni xtatayananin Jehová?

¹⁷ ¿La nalimasiyayaw kakni? Akxni lichuwinanaw Dios, nikxni kamalakpuwaniputunaw latamanin pi akinin tlakg lhuwa tuku katsiniyaw xlakata Biblia. Wata kalakapastakwi pi umakgolh latamanin xtapalh litaxtukgo kxlakatin Dios chu talakaskin tlakg xlakaskinka nakaliʼakxilhaw nixawa akinin (Ageo 2:7; Filip. 2:3). Komo wi tiku nakinkawaniyan tuku nitlan xpalakata kintakanajlakan, ni katakgalhpuspitniw. Nikxni kawaniw tuku namakilhkaksa pero namamaxani (1 Ped. 2:23). Chu komo nawanaw tuku ni xlilat, kaskiw pi kakinkatapatikan. ¿Chu la nalimasiyayaw kakni kkintaskujutkan? Talakaskin skulujwa nawanaw chu lu naliskujaw naʼakxilhaw xatlan xtayatkan tiku kataskujaw chu kimalanakan (Tito 2:​9, 10). Na xlakaskinka ni naʼakgskgawinanaw chu xatapaxuwan naskujaw. Komo chuna natlawayaw, maski amakgapitsin ni nalipaxuwakgo tuku natlawayaw, ankgalhin namakgapaxuwayaw Jehová (Col. 3:​22, 23).

18. ¿Tuku xlakata tlan kitaxtu akxni kamaxkiyaw kakni amakgapitsin?

¹⁸ Pulaklhuwa tuku xlakata talakaskin nakamaxkiyaw kakni amakgapitsin. Lichuwinaw pi komo nakamaxkiyaw kakni tiku xalak kifamiliajkan, maxkimaw nawan kakni Jehová, tiku malakatsukilh familia. Nachuna, komo nakamaxkiyaw kakni natalan xalak congregación, maxkimaw nawan kakni kinTlatkan xalak akgapun. Chu komo nakamaxkiyaw kakni tiku ni xtatayananin Jehová, namakgtayananaw xlakata max namalankikgo chu na namaxkikgo kakni kiDioskan. Asta maski makgapitsin latamanin ni nakinkamaxkikgoyan kakni, talakaskin pi akinin chuna natlawayaw xlakata katsiyaw pi Jehová nakinkasikulunatlawayan. Xla malaknu: «Nakkamaxki kakni tiku kimaxkikgo kakni» (1 Sam. 2:​30, TNM).