Bipo Mi Lain Long Kilim i Dai Man, Nau Mi Helpim Ol Long Kisim Laip
“Ol paitman i holim sampela man long wanpela haus long noten Israel.”
TAIM mi stap long ami bilong Israel, wanpela Sarere Sande mi liv na stap klostu long raunwara Galili, na mi harim dispela tokaut long redio. Mi save mi mas mekim wanem. Mi ofisa long ami long wanpela lain i bin skul long pait wantaim ol man i biruaim gavman. Olsem na mi mas i go wantaim ol long taim ol i brukim haus i go insait na kilim i dai ol paitman na kisim bek ol man ol i holim. Kwiktaim mi kalap long ka na spit i go long dispela hap.
Ol ofisa long ami bilong Israel i mas i go pas, olsem na mi save mi wantaim ol narapela ofisa i mas paslain long go insait na bungim ol paitman. Tasol mi no pret long i dai o long kisim bagarap. Mi draiv i go hariap. Tasol taim mi kamkamap, ol pren bilong mi i mekim pinis wok. Ol i kilim i dai 5-pela paitman na kisim bek ol man ol i holim. Mi bel hevi mi no insait long dispela samting.
Bilong wanem mi bel hevi? Long wanem, mi givim bel tru long kantri na mi laik kamapim klia dispela samting. Tasol olsem wanem mi insait long dispela lain i skul long mekim dispela kain pait?
Mama i karim mi long Taiberias, long Israel, long yia 1958. Mi go bikpela insait long famili i save litimapim kantri. Mi ting olgeta samting kantri i mekim i stret tasol. Olsem na long yia 1977 mi insait long ami, na mi laik insait long dispela lain i skul long mekim narapela kain pait. Ol i save kisim wan wan tasol bilong mekim dispela kos i hatwok tru. Sampela tasol i pinisim kos, na tupela tasol inap kamap ofisa. Mi wanpela bilong dispela tupela.
Mi winim skul, long wanem, mi givim bel long kantri. I gat gutpela as na mi amamas long mi yet—mi insait long wanpela lain ami i mekim ol narakain wok ol man nating i no save long en, o ating ol i lukim tasol long piksa wokabaut. Mi gat gutpela wok hait, na biknem, tasol mi stap hangre long spirit. Dispela hangre i kamap bikpela na mi laik save, wanem as tru bilong i stap bilong yumi? Inap 4-pela yia mi hatwok, na bihain mi lusim ami bilong raun lukim olgeta hap bilong graun.
Bilong Wanem Mi Lusim Israel
Mi pinis long raun taim mi bungim Kunlaya long Tailan, em meri mi maritim bihain. Long dispela taim Kunlaya i skul long wokim piksa long Yunivesiti Bankok. Mitupela wantaim i no bin tingting long marit, tasol narapela i kirap laikim tru narapela. Olsem na Kunlaya i pinis long skul, na mi pinis long raun, na mitupela i laik stap wantaim. Tasol bai mitupela i stap we? Long Israel tasol. Mi tokim em: “Mi mas wok long lukautim kantri bilong mi.”
Long Israel, man Juda inap maritim meri Juda tasol; olsem na mi save Kunlaya i mas lusim lotu Buda na kirap bihainim lotu Juda. Em i amamas long mekim olsem. Tasol ol pris Juda i gat wok long helpim em long kisim lotu Juda i no laik helpim em. Mipela askim planti long helpim em, tasol olgeta i no laik. Ol i save tok: “Kain man olsem yu i mas maritim naispela meri Juda; no ken maritim dispela meri bilong narapela lain.” Kunlaya em i bilong narapela lain na narapela skin tu.
Inap 6-pela mun mipela mekim mekim, na bihain ol i singautim mipela i go long kot bilong lotu na tripela pris Juda bai skelim na tokaut olsem Kunlaya i ken insait long lotu Juda o nogat. Long kot ol i krosim mi, long wanem, mi laik maritim meri bilong narapela lain. Ol i tok, mi mas salim em i go bek long ples bilong em. Na wanpela pris i tok, “Yu no laik kisim em i stap wokmeri nating bilong yu?” Ol i no orait long Kunlaya i kamap Juda.
Mi les pinis. Ol i toktok i stap yet na mi holim han bilong Kunlaya na bringim em i go ausait. Mi tok, sapos ol i tok orait tu, Kunlaya i no ken insait long lotu Juda na mi no laik i stap Juda. Mi tingting olsem, ‘Lotu i mekim kain pasin olsem em i no gutpela lotu!’ Mi tokaut pinis na nau ol i wok strong long pasim mitupela bambai mipela i no ken marit. Gutpela papamama bilong mi tu i insait long dispela, long wanem, ol i strong long bihainim lotu Juda, na ol man i strong long mi mas lusim Kunlaya.
Pait i kirap pinis long Lebanon namel long ami bilong Israel na ol paitman Palestain. Ol i singautim mi i go long pait. Taim mi stap insait tru long hap bilong ol birua na mi redi long i dai tu bilong helpim kantri, ol i kisim paspot bilong Kunlaya na tokim em, em i mas lusim Israel. Em hap wok ol i mekim bambai mitupela i no ken marit. Taim mi save pinis, mi no litimapim moa kantri. Long namba wan taim mi pilim olsem i no gat as long mekim. Mi redi long i dai bilong helpim kantri, tasol ol i no tingim; ol i no laik helpim mi long maritim meri mi laikim tumas! Mi bel hevi tru; ol i no mekim gutpela pasin long mi. Sapos ol i rausim Kunlaya i olsem ol i rausim mi tu. Sapos mi mas askim kot bilong helpim em long i stap long Israel, i olsem mi mas askim kot bilong helpim mi yet long i stap, na mi no laik mekim olsem.
No gat narapela rot, olsem na mitupela i kalap long balus na i go long narapela kantri bambai mitupela i ken marit, na bihain mipela i kam bek na stretim ol samting bilong lusim Israel olgeta. Mitupela i lusim Israel long Novemba 1983, tasol pastaim mipela mekim i dai kros na kamap wanbel wantaim papamama. Mi ting pasin giaman bilong lotu i as bilong ol hevi bilong mipela, na long dispela taim mi stap longwe moa long lotu.
Tok i Tru Long Mesaia
Mipela laik sindaun i stap long kantri bilong meri bilong mi, tasol lo bilong kantri i tambuim mipela. Mipela i kirap nogut. Mipela mas painim namba 3 kantri bilong sindaun long en! Mipela i go long Ostrelia na namba wan pikinini man bilong mipela i kamap, tasol ol i no larim mipela i stap. Mipela i raun long narapela narapela kantri. Tupela yia i lus pinis na mipela pilim olsem i no gat wanpela kantri mipela inap i stap oltaim long en. Long Oktoba 1985 mipela i go kamap long Nu Silan. Mipela wokabaut long rot wantaim pikinini i gat 11-pela mun na askim ol draiva long kisim mipela i go long hap bilong not, na mipela i ting olsem, ‘Em narapela kantri bilong raun nating long en,’ tasol nogat!
Wanpela apinun gutpela man na meri i singautim mipela i go kaikai wantaim ol. Ol i harim stori bilong mipela na meri i tok em i laik helpim mipela long askim gavman long mipela i ken stap oltaim long Nu Silan. Long de bihain, mipela laik gutbai long em na em i givim liklik buk long mi, em Nupela Testamen. Em i tok: “Gutpela yu kaunim dispela buk. Ol man i raitim, olgeta i Juda.” Mi putim long paus na mi tok promis long kaunim. Mi no save long ol tok i stap insait long buk—ol Juda i no save kaunim ol buk Kristen. Bihain mipela i baim olpela ka na i go long hap bilong saut, na ka i kamap olsem haus bilong mipela.
Wanpela taim mipela i pasim ka na i stap liklik na mi tingim promis bilong mi. Mi kamautim dispela buk na mi kirap long kaunim. Mi kisim save long dispela man ol Juda i bin lainim mi long sakim na givim baksait tru long em. Mi kirap nogut long kaunim tok olsem Jisas i bin i stap planti yia long hap bilong raunwara Galili wankain olsem mi. Mi kirap nogut long ol tok em i bin mekim. Mi no bin harim wanpela man i mekim kain tok olsem.
Mi wok long painim rong long em, tasol mi no inap. Mi laikim tru ol tok bilong em, na taim mi kaunim sampela stori moa bilong em, mi wok long tingting: ‘Bilong wanem ol Juda i mekim ol giaman stori long em na giamanim mi?’ Nau mi save, tru mi no man bilong lotu, tasol lotu i bin paulim tingting bilong mi wankain olsem pasin bilong litimapim kantri i bin mekim. Mi wok long tingting: Bilong wanem ol Juda i nolaik tru long Jisas?
Taim mi kaunim Matyu sapta 23 mi kisim hap save long dispela. Mi kaunim strongpela tok Jisas i mekim na ai bilong mi i laik kamaut—em i no pret long kamapim pasin giaman na pasin nogut bilong ol hetman bilong lotu Juda long taim bilong em. Mi tingting olsem, ‘Pasin bilong ol i no senis. Tok bilong Jisas i sutim stret ol hetman bilong lotu Juda long nau tu. Mi lukim pinis pasin nogut bilong ol—ol i mekim long mi!’ Mi pilim tru pasin bilong dispela man i no pret long autim tok i tru. Mi no wok long painim wanpela lotu, tasol mi no inap sakim strong bilong ol tok bilong Jisas.
Mi Harim Nem Jehova
Mi kaunim pinis planti tok bilong Nupela Testamen na mipela i kamap long Milfot Saun, long Ples Pasis bilong Nu Silan long Saut Ailan. Mipela putim ka klostu long narapela ka, em wanpela meri Esia i sindaun insait long en. Meri bilong mi i kirap long toktok wantaim em. Bihain man bilong em i kam bek long ka, em bilong Briten, na mipela i stori liklik long ol samting i bin painim mipela. Man i tokim mipela, liklik taim na bai God i pinisim ol gavman bilong nau, na gavman bilong em bai bosim dispela graun na stretpela pasin tasol bai i stap. Mi laikim dispela tok, tasol mi ting, ‘I no inap kamap tru; dispela man i driman tasol.’
Man i stori moa na tokim mipela long ol pasin giaman na bilip kranki bilong ol misin i gat nem Kristen. Na meri bilong em i tok: “Mipela i Witnes Bilong Jehova.” Mi tingting olsem: ‘Olsem wanem ol dispela lain i no Juda ol i kisim God bilong ol Juda? Na ol i holim dispela nem Jehova!’ Mi save long dispela nem, tasol em i namba wan taim mi harim wanpela man i kolim. I tambu long ol Juda i kolim. Tupela i givim atres bilong ol long mipela na sampela buk bilong Baibel na mipela i lusim ol. Mipela i no save liklik olsem dispela samting bai senisim tru sindaun bilong mipela.
Kisim Save Long Tok i Tru
Tupela wik bihain mipela i stap long biktaun Kraistses. Mipela i bin stretim rot bilong i stap na wok long wanpela fam bilong lukautim ol sipsip, em fam bilong ol lain Pentikostal. Long fam, mi kaunim pinis Nupela Testamen na mi kirap long kaunim gen. Mi lukim Jisas i bilip tru olsem God i stap. Na long namba wan taim mi tingting: ‘God i stap tru o nogat?’ Mi wok long painim bekim bilong dispela askim. Mi inap kisim wanpela Baibel long tok ples bilong mi, em tok Hibru, na mi kirap long kaunim bambai mi ken kisim save long Jehova, em i tok em i God i Gat Olgeta Strong.
Kwiktaim mitupela meri bilong mi i save, ol tok ol papa bilong fam i lainim mipela long en i no stret wantaim ol tok mipela i kaunim long Baibel. Pasin bilong ol tu i no stret. Mipela bel hevi long pasin ol i mekim long mipela long fam, olsem na mi kirap raitim pas long meri i bin givim Nupela Testamen long mipela long pastaim. Long pas mi tok: “Inap long nau mi ting God i bin soim mipela wanem lotu ‘Kristen’ i giaman, na sapos em i stap tru, nau bai em i soim mipela wanem lotu Kristen i tru.” Mi raitim dispela pas, tasol mi no save ol samting bai kamap stret tru olsem mi tok. Long dispela taim mi tingim tupela Witnes i bin tokim mipela long pasin giaman bilong ol misin. Mipela i laik bungim tupela gen.
Tupela i stretim rot na sampela de bihain tupela Witnes i stap klostu long mipela i kam lukim mipela. Ol i singautim mipela i go kaikai wantaim ol. Long haus bilong ol, ol i toktok wantaim mipela long Baibel, na mipela i laikim tumas ol tok mipela harim. Long de bihain, ol i singautim mipela gen na mipela i toktok longtaim. Ol tok bilong Baibel ol i soim long mipela i stret long tingting bilong mipela. Mipela i pilim olsem mipela i painim pinis gutpela samting tru, em tok i tru!
Long nait mipela hatwok long slip. Mipela i save, dispela bai senisim tru sindaun bilong mipela. Mi kirap long kaunim buk Yu Inap i Stap Oltaim Long Paradais Long Graun, em ol Witnes i wokim. Mi kaunim na mi pilim olsem bipo mi aipas na nau mi inap lukluk! Mi kisim save long as bilong i stap bilong yumi man, na yumi stap long graun bilong mekim wanem, na bilong wanem God i larim pen na hevi i stap, na olsem wanem ol samting i kamap long graun i truim ol tok profet bilong Baibel. Mi dinau planti buk long ol Witnes Bilong Jehova na mi kaunim kaunim. Mi save klia tru long tok bilong God Triwan na bikpaia na tewel i giaman. Mi laikim tru ol stretpela strongpela tok ol buk i kamapim, em Baibel i as bilong en.
Skelim Ol Baibel na Ol Man i Bilip
Ol papa bilong fam i laik mekim na bai mipela i no stadi wantaim ol Witnes Bilong Jehova. Ol i tok: “Baibel bilong ol i narapela na i giaman.” Mi tok: “Mi mas skelim dispela samting.” Mi kisim narapela narapela Baibel long ol papa bilong fam na wanpela Baibel New World Translation of the Holy Scriptures. Mi skelim tok bilong ol dispela Baibel wantaim Baibel Hibru bilong mi. Mi amamas tru long lukim Baibel New World Translation i tanim stret ol tok na em i gutpela Baibel, winim ol narapela. Mi kirap long bilip tru long ol tok bilong ol buk na nius bilong Sosaiti Was Taua.
Namba wan taim mipela i go long miting long Haus Kingdom, mipela i no kisim gut ol tok, tasol mipela i pilim tru gutpela pasin sori kongrigesen i mekim long mipela. Mipela i harim ol i kolim nem Jehova planti taim. Long rot i go bek long haus, mi kolim kolim dispela nem: “Jehova, Jehova.” Mi tokim meri bilong mi, “Nau yumi no ken kolim em God tasol; yumi mas kolim em God Jehova.”
Bihain mipela i go sindaun long biktaun Kraistses bambai mipela i ken bung wantaim ol Witnes Bilong Jehova na i go long olgeta miting. Buk Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation? i helpim mi long bilip tru olsem God Jehova em i stap na em i bin wokim olgeta samting.
Mipela Bungim Ol Brata Palestain
Mi raitim pas long brens-ofis long Israel na sampela Witnes long Israel i raitim pas long mi. Wanpela pas i kam long wanpela meri Palestain i stap long Wes Benk, na antap long pas em i raitim tok olsem: “Brata bilong mi, Rami.” Mi kirap nogut tru—ol Palestain i birua bilong mi, tasol wanpela i kolim mi “Brata.” Nau mi save, ol Witnes Bilong Jehova long olgeta hap i stap wanbel na narapela i laikim tru narapela. Mi kaunim buk i stori long ol Witnes Bilong Jehova long Jemani long taim bilong Namba 2 Pait, em ol i go kalabus, na karim bikpela pen na hevi, na ol birua i kilim ol i dai, long wanem, ol i no laik lain long pait na kilim ol wanlotu bilong ol long ol narapela kantri. Mi ting ol disaipel tru bilong Jisas i mas mekim olsem.—Jon 13:34, 35; 1 Jon 3:16.
Mipela i stadi na wok long kamap strong, na gutpela tru ofis bilong imigresen i orait long mipela i ken i stap oltaim long Nu Silan. Mipela i amamas moa. Nau mipela inap sindaun i stap na lotuim Jehova long wanpela kantri em i gutpela ples tru.
Papamama Bilong Mi na Tok i Tru
Mipela i kisim save long tok i tru, na kwiktaim mi raitim pas long papamama na tokim tupela long en. Tupela i tok pinis ol i laik i kam lukim mipela, na bilong kirapim tupela long i kam, long pas mi tok: “Mi painim pinis gutpela samting i winim tru bikpela mani.” Ol i kam long pinis bilong yia 1987 na mipela i kirap long toktok wantaim tupela long tok i tru bilong Baibel. Papa i ting mi go longlong, long wanem, mi bilip long Jisas, na em i wok strong long soim mi tingting bilong mi i kranki. Klostu olgeta de mitupela i tok pait. Tasol bihain tok pait i pinis, na mitupela i toktok gut wantaim, na bihain moa papa i kirap long stadi long Baibel. Ol Witnes i mekim gut tru long papamama na tupela i pilim tok i tru i gutpela na i stret.
Mi amamas tru long lukim papamama i lusim kalabus bilong lotu giaman na bihain pasin bilong litimapim kantri tu! Ol i stap 4-pela mun wantaim mipela, na ol i kisim tok i tru i go bek long ples klostu long raunwara Galili. Ol i stadi wantaim tupela Witnes bilong kongrigesen i stap klostu long ol inap 65 kilomita. I no longtaim na ol i kirap tokim ol narapela man long Jehova na tok bilong Baibel. Tupela i dediket na sampela de paslain long taim pait i kirap long Irak, tupela i kisim baptais.
Mitupela tu i dediket long God Jehova, na long Jun 1988 mipela baptais bilong makim dispela, na mipela insait long lain Witnes Bilong Jehova ol i olsem bikpela famili i stap long olgeta hap. Mi save i gat wanpela rot tasol bilong mi long mekim wok bilong Jehova, em mi mas mekim long olgeta de, olsem na kwiktaim mi kirap mekim wok painia. Mi no lusim tingting olsem mi redi long mekim bikpela wok na i dai tu bilong helpim kantri bilong mi. Mi mas redi moa yet long helpim wok bilong God Jehova, em i no inap lusim tingting long wok mi mekim!—Hibru 6:10.
Mipela i tenkyu long Jehova long gutpela samting tru mipela inap wetim—em klostu nau bai graun i kamap gutpela ples na ol man i laikim tru stretpela pasin ol i ken i stap long en. Bai i no gat moa pasin bilong litimapim kantri na lotu giaman, olsem na pait, pen, pasin i no stret, olgeta bai pinis. (Song 46:8, 9)—Em stori bilong Rami Oved.
[Mep long pes 23]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
LEBANON
SIRIA
ISRAEL
Taiberias
Hap Bilong Ol Palestain
Jeriko
Jerusalem
Hap Bilong Gasa
JORDAN
[Piksa long pes 24]
Rami Oved wantaim meri pikinini long nau