Yupela Ol Papamama, Lukautim Pikinini Bilong Yupela
SAPOS pikinini man bilong yu i tokim yu ol wanskul bilong em i laik subim em long kisim drak, bai yu mekim wanem? O sapos pikinini meri bilong yu i tok ol manki long skul i laik pulim em, bai yu mekim wanem?
Kwiktaim bai yu kirap mekim sampela samting bilong helpim pikinini bilong yu, a? Bai yu laik save long ol samting tru i kamap na olsem wanem yu ken lukautim pikinini bilong yu. Ating yu pilim olsem bai yu mekim olsem. Tasol planti taim samting i no kamap olsem. Planti taim papamama i no save olsem traim i painim pikinini; taim pikinini i pundaun pinis, nau ol i save. Na planti taim papamama i kirap nogut na ol i tok: ‘Olsem wanem na kain samting olsem i kamap long pikinini bilong mi?’
Hevi na Traim i Painim Ol Yangpela
Sapos yu wanpela papa o mama, yu save wanem kain hevi i save painim ol pikinini bilong yu? Yu save long ol hevi na traim i painim pikinini long olgeta de? Aposel Pita i tok: “Yupela i mas tingting stret na was gut. Seten, birua bilong yupela, em i olsem wanpela laion i krai strong. Em i save wokabaut i go, na i laik painim sampela man bilong kaikai.” (1 Pita 5:8) Seten i laik pundaunim na kalabusim olgeta manmeri—ol yangpela wantaim ol lapun—tasol em inap pundaunim kwik ol yangpela, long wanem ol i no lain gut yet. Em i putim bikpela hevi na traim long ol yangpela long nau.
Tingim ol dispela hevi: Wanpela nius bilong Japan (Mainichi Daily News) i putim het-tok olsem ‘Planti Yangpela i Mekim Pasin Nogut’ na nius i tok, taim ol i skelim ol man i bin mekim rong, olsem brukim haus na stil samting, planti tru ol i gat 14 krismas tasol. Long hap bilong Amerika 3.3 milion yangpela manmeri, em ol i gat 14-17 krismas, ol i gat hevi long dring—ol i dring planti tumas na spak. Na planti tru ol i kisim drak. Na planti yangpela meri, inap olsem 500,000 samting, em ol i gat 14, 15 krismas tasol na ol i no marit, ol i kamapim nating pikinini. Maski yu stap we, tasol hevi na traim inap painim pikinini bilong yu, long wanem planti yangpela long nau ol i stil na pait na bagarapim nating man na mekim pasin pamuk samting. Dispela hevi i kamap bikpela long olgeta hap bilong graun long nau.
Yu Inap Helpim Ol
Olsem na yumi save ol yangpela long nau i gat hatwok, i olsem ol i gat pait. Ating ol i no save, tasol ol manmeri i bikpela pinis na i gat save pinis, ol i mas helpim ol bambai ol inap winim dispela pait. Sapos yu wanpela papa o mama, yu inap helpim ol pikinini bilong yu long winim dispela pait? Yu laik helpim ol?
Ol man i bin mekim planti tok na raitim planti tok long rot bilong helpim ol pikinini. I gat planti tok bilong helpim yumi, tasol bilong skelim wanem tok i gutpela na yumi mas bihainim, em dispela samting i hatwok. Olsem: Ating wanpela man i gat save em i tok yumi mas paitim pikinini, tasol narapela i tok yumi no ken paitim pikinini. Ating wanpela i tok yu no ken givim pe long pikinini i mekim gutpela wok, nogut em i hambak, tasol narapela i tok, yu mas givim pe long pikinini bambai bel bilong pikinini i ken i stap gutpela. Wanpela man i wok long Hausik bilong Ol Pikinini i Gat Sik long Toronto, Kanada, em i tok: ‘Long nau ol papamama i pret long mekim wok bilong papamama, ol i no save ol i mas mekim wanem.’
Ating yu lukim planti pikinini ol i go nogut na yu ting olsem i no gat rot bilong helpim ol pikinini long nau na bai ol i kamap gutpela man na meri na ol i gat gutpela tingting na ol i lotuim God. Tasol yu no ken ting olsem. Aposel Pol i tok: Yupela papa, yupela i no ken bagarapim bel bilong ol pikinini bilong yupela na ol i belhat. Nogat. Yupela i mas lukautim ol gut, na skulim ol long tok bilong Bikpela.” (Efesas 6:4) Sapos ol papamama i no inap lukautim gut ol pikinini na skulim ol gut, orait God i no ken givim dispela wok long ol. Tasol Em i givim long ol, olsem na yumi save ol inap mekim.
Wanpela Gutpela Famili
Noa wantaim famili bilong em ol i stap long kain taim olsem yumi long nau. Baibel i tok, long taim bilong Noa “Yawe i lukim pasin bilong ol man long olgeta hap i nogut tru. Ol i tingting tasol long ol samting nogut. Na God i lukluk long graun na em i lukim pasin bilong olgeta man i nogut tru. Wokabaut bilong man i sting tasol.”—Jenesis 6:5, 12.
Sapos yu stap long kain taim olsem na yu gat pikinini, em bai hatwok long mekim bikpela long ol na helpim ol long kamap gutpela man na meri, a? Sapos yumi skelim Jenesis 5:32 na Jenesis 7:6 yumi ken save, olgeta pikinini man bilong Noa i kamap insait long 100 yia paslain long Tait. Na inap 120 yia paslain long Tait pasin bilong ol man i bagarap pinis, olsem na God Jehova i tok: “Mi no ken larim Spirit bilong mi i save givim laip long man i stap long em oltaim oltaim, long wanem ol i man tasol. Nau bai em i stap laip inap long 120 yia.”—Jenesis 6:3.
Maski pasin bilong ol man i go nogut, tasol Noa wantaim meri bilong em, tupela i helpim tripela pikinini man bilong ol long kamap gutpela man. Tripela i save bilip long God na aninit long Em. Ol i bihainim tok bilong papamama na wok gut wantaim papamama, olsem na ol i no bagarap long Tait wantaim ol man nogut i givim baksait long God.
Noa i mekim wanem na em inap helpim ol pikinini bilong em olsem? Spirit bilong God i givim tingting long aposel Pol na long Hibru 11:7 Pol i tok: “Noa i bilip long God. Na God i toksave long em long samting bai i kamap bihain na Noa i no lukim yet. Orait em i bilipim tok bilong God na i wokim wanpela sip. Olsem na em wantaim meri pikinini bilong en ol i go insait na i stap gut, na ol i no bagarap.” Yes, Jenesis 6:22 i tok: “Noa i mekim olgeta samting olsem God i tokim em.”
Tru tumas, Noa i bilip na wok strong long bihainim tok bilong Jehova na dispela samting i lainim ol pikinini bilong em long mekim kain pasin olsem. Taim ol i wok wantaim long wokim sip, em i toktok wantaim ol. Ol i wok wantaim na toktok gut wantaim. Na Noa em i “man bilong tokaut long stretpela pasin,” olsem na em i bin lainim famili bilong em yet long ol lo bilong Jehova na long ol samting Jehova i tok ol i mas mekim. Olsem na famili bilong Noa i no bagarap taim ‘ol manmeri i bin givim baksait long God’ ol i bagarap.—2 Pita 2:5.
Ol Samting Yu Ken Mekim
Olsem na yumi save papamama i mas makim gutpela pasin ol pikinini i ken bihainim. Dispela samting em i bikpela samting bilong skulim gut ol pikinini. Ol i bin askim wanpela man bilong raitim tok long nius wanem samting i namba wan bikpela samting i pasim ol papamama long lainim gut ol pikinini, na em i bekim tok olsem: “Ol yet.” Tru tumas, sapos papamama i lainim ol pikinini long gutpela pasin ol i mas bihainim, tasol ol yet ol i no save bihainim dispela pasin, dispela samting i no helpim ol yet na i no helpim ol pikinini. (Lukim Rom 2:21-23.) Oltaim ol i mas mekim olsem, i no long sampela taim tasol. Olsem na ol papamama i mas askim skin bilong ol yet, olsem: Mi yet mi tingim wanem samting i bikpela samting tru? Mi wok long winim wanem ol mak?
Long Diuteronomi 6:7 (NW) God i givim lo long ol papamama, olsem: “Yu mas skulim skulim pikinini man bilong yu long [ol tok bilong Jehova], na toktok wantaim em long en taim yu sindaun long haus, na taim yu wokabaut long rot, na taim yu laik slip, na taim yu kirap” Yes, yu mas toktok wantaim ol pikinini. Tasol sampela taim ol man i toktok wantaim, tasol ol i no toktok gut wantaim bambai narapela i ken save long tingting bilong narapela. Wanpela manki i gat 17 krismas em i tok: ‘Tupela taim mi wok long toktok wantaim mama long hevi i painim mi long skul, em ol man i laik givim drak long mi. Na mama i tok tasol “Yu mas klia long ol dispela man.”’ Olsem wanem? Dispela tok i helpim em? Nogat. Em i pilim olsem dispela hevi i kalabusim em na em i no save long rot bilong lusim.
Taim hevi o traim i painim yangpela man o meri na ol i no save long ol samting ol i mas mekim, ating pastaim bai ol i go toktok wantaim papamama long dispela samting na em i gutpela. Tasol sapos papamama i no harim gut tok bilong ol pikinini na ol i no pilim hevi bilong pikinini, bihain bai pikinini i no tokim papamama long ol hevi bilong em. Sapos i no gat rot bilong stretim kwik dispela hevi, tasol papamama i pilim hevi bilong pikinini na wok long helpim em, bai pikinini i wok yet long toktok wantaim ol na bai ol inap toktok wantaim pikinini.
Narapela bikpela samting bilong helpim yu long skulim gut pikinini, em olsem: Yu mas stretim em. Wanpela Provep i tok: “Sapos yu stretim pikinini na givim kanda long em, orait bai em i kisim gutpela tingting na save. Tasol sapos pikinini i bihainim laik bilong em yet oltaim, orait bai em i mekim mama bilong en i sem.”—Provep 29:15.
Sampela yia bipo, long Huston, Teksas, Dipatmen Bilong Polis i wokim wanpela liklik nius na ol i no stori long ol samting ol man i mas mekim bilong helpim pikinini i kamap gutpela man; nogat; ol i stori long 12-pela samting, olsem 12-pela “lo,” na sapos ol man i bihainim ol dispela “lo” bai pikinini bilong ol i kamap man bilong bikhet. As bilong ol dispela “lo” i olsem ol man i no stretim pikinini. Em hia sampela bilong ol dispela “lo”:
◻ “Taim pikinini i liklik yet givim em olgeta samting em i laikim. Olsem bai em i ting ol narapela man i mas givim olgeta samting long em na em yet i no ken mekim sampela wok bilong helpim skin bilong em yet.”
◻ “Taim em i lain long sampela tok nogut na em i kolim dispela tok, yu mas lap, na bai em i ting em i mekim gutpela pasin. . . . ”
◻ “No ken lainim em liklik long God. Wet pastaim na taim em i winim pinis 21 krismas, orait em yet em i ken tingim olsem em bai bilip long God o nogat.”
◻ “Yu no ken tokim em pasin em i mekim i gat ‘rong,’ nogut em i sem na pilim olsem em i gat asua. . . . ”
Ol papamama Kristen i wok strong long skulim gut ol pikinini long ‘ol tok bilong Jehova.’(Efesas 6:4) Tasol em hatwok—ol i mas wok oltaim long mekim na ol i no ken les. Tasol sapos yu lusim bikpela hap taim na bikpela hap strong long skulim gut ol pikinini bilong yu na dispela samting i helpim yu yet na ol pikinini tu wantaim long kisim laip, em i gutpela, a?—Diuteronomi 6:2.
Dispela Wok i Gat Gutpela Pe Bilong En
Man bilong raitim sam i tok: “God i givim yumi ol pikinini olsem presen. Ol i gutpela blesing tru yumi kisim long God.” (Sam 127:3) Tru, nau yumi stap long narapela kain taim na pasin bilong ol man i senis, tasol dispela tok i stret yet. Olsem na yumi lukim planti planti yangpela man na meri insait long lain Witnes Bilong Jehova ol i kamap gutpela man na gutpela meri, ol i gat gutpela nem na ol i mekim gutpela wok. Pasin bilong ol i litimapim nem bilong ol yet na nem bilong papamama, na bikpela samting tru em olsem: Pasin bilong ol i litimapim nem bilong dispela Man em i bin wokim ol, em God Jehova.
Sapos nau yu wok long lainim na skulim na lukautim gut ol pikinini bilong yu, orait bai yu lukim ol i kamap gutpela man na meri na bai yu kisim gutpela pe long wok bilong yu.
[Piksa long pes 29]
Long olgeta taim yu mas soim rot long ol pikinini na toktok gut wantaim ol na stretim ol long pasin sori, olsem bai yu inap skulim gut ol