Wanpela Lain i Kisim Nogut Long Burundi−Ol i Brukim Promis Long Larim Ol Man i Bihainim Lotu Bilong Ol!
Long planti kantri long hap bilong Wes i no gat tambu long sampela lotu, na ol man i ting dispela i stret na i mas i stap olsem tasol. Tasol long kantri Burundi long Afrika ol man i mekim nogut long wanpela lotu, olsem na long sampela hap yumi save ol man i no inap bihainim lotu bilong ol. Sapos gavman i tambuim lotu bilong wanpela lain, ating gavman inap mekim long ol narapela lain tu na tambuim sampela samting moa i stret ol man i ken mekim. Olsem na mipela i laik bai ol man i kaunim dispela tok ol i ken save gut long ol samting i kamap long Burundi.
LONG Februeri 16, 1989, hevi i painim wanpela lain long Afrika long kantri Burundi. Long dispela de, presiden bilong dispela kantri, em Pierre Buyoya, em i bungim ol premia bilong ol provins, na ol i toktok wantaim, na bihain long dispela miting bikpela hevi i painim ol Witnes Bilong Jehova, em ol man na meri na pikinini wantaim. Ol man i holim na kalabusim ol na paitim ol na mekim sampela samting bilong givim bikpela pen long ol, na ol i pasim kaikai bilong ol na ol i no gat kaikai.
Pasin nogut olsem i kamap nau long dispela taim, na ol man i mas sem long dispela samting. Dispela pasin bilong gavman bilong Burundi long bagarapim ol Kristen, dispela i nogut tru long wanem, gavman i brukim tok promis ol i bin mekim−ol i bin tok, ol bai larim ol man i bihainim wanem wanem lotu ol yet i laikim, na i no gat tambu long en.
Gavman i No Truim Tok
Burundi i wanpela liklik kantri long Afrika. Dispela kantri i stap long hap bilong ples hat, tasol em i ples maunten na i no hat tumas. (Lukim mep.) Bipo ol man i no save tumas long Burundi, tasol long Ogas 1988 bikpela pait i kamap, em tupela lain bilong Burundi yet ol i pait, em lain Tutsi na lain Hutu, na stori bilong dispela i kamap long olgeta hap bilong graun. Olsem na ating planti man i no ting Burundi i gutpela kantri tumas.
Tasol i gat planti samting bilong Burundi i gutpela. Ol Burundi i save givim bel long wok bilong ol na ol i save wok strong. Wanpela nius (The New York Times Magazine) i tok, sapos yumi go long Burundi bai yumi lukim ol man ol i no gat planti samting bilong skin, tasol ol i man bilong wok. Wanpela bikman bilong wanpela beng (em Maurice Gervais) em i tok, ol Burundi i save wok strong na mekim gut wok bilong ol.
Tasol ol samting bilong lotu i no gutpela tumas long Burundi. Planti man long Burundi i tok ol i Kristen na bikpela hap lain bilong ol em ol i Katolik, tasol ol gavman i bin mekim nogut long ol lotu. Long Oktoba 16, 1985 wanpela nius (The Christian Century) i tok, ‘Long yia i go pinis gavman bilong Burundi i bin wok long daunim ol misin . . . Gavman i putim tambu long ol man na bai ol i no ken bung na lotu na beten, na ol i no ken mekim long haus bilong ol tu. Gavman i pasin olgeta haus lotu bilong sampela misin na tambuim ol long mekim wok bilong ol; . . . gavman i kalabusim planti Kristen na givim bikpela pen long sampela . . . , long wanem, ol i bin mekim wok bilong lotu bilong ol tasol.’
Tasol long Septemba 1987 nupela gavman i kamap na ol man i amamas−ol i ting nupela gavman bai stretim dispela hevi bilong ol. Pierre Buyoya i kamap presiden bilong nupela gavman, na em i tok promis olsem em bai rausim ol tambu i stap long ol misin, na em i kirap mekim olsem. Wanpela ripot bilong gavman bilong Amerika i tok, ‘Long namba wan yia Buyoya i stap presiden em i senisim ol lo bilong olpela gavman long tambuim ol lotu. Ol man bilong lotu ol i bin kalabus, em i lusim ol long kalabus na em i larim ol misin i opim ol haus lotu bilong ol na kirap gen long wokim lotu bilong ol; na em i bekim ol samting long ol em narapela gavman i bin kisim. Long olgeta hap bilong graun ol man i save nolaik long pasin bilong tambuim lotu, ol dispela man i amamas long Presiden Buyoya.
Orait, olsem wanem na nau ol i kirap na mekim nogut long lotu bilong ol Witnes Bilong Jehova tasol?
Ol Witnes Bilong Jehova−Ol i Wok Strong long Gavman i Ken Orait long Ol
Wanpela nius (The New York Times) i tok, inap planti yia Misin Katolik i wok long kamap strong long mekim ol wok bisnis na wok politik; bipo gavman i larim dispela misin i bosim planti wok, na misin i putim ol dokta na haus sik na skul. Olsem na ating gavman i kirap na i ting, nogut ol misin i kamap strong tumas na i bosim gavman.
Tasol long 1963, taim ol Witnes Bilong Jehova i kirap long mekim wok bilong ol long autim tok long Burundi, ol i no mekim wanpela samting long pasim wok bilong gavman, nogat. Ol i “autim dispela gutnius bilong kingdom” tasol. (Matyu 24:14) Baibel i tok, ol Kristen tru “i no bilong dispela graun,” olsem na ol Witnes Bilong Jehova long olgeta hap bilong graun ol i no save insait liklik long ol wok politik.−Jon 17:16.
Ol Witnes i no save go insait long ol pati politik o singaut kolim sampela tok bilong helpim politik. Sapos ol i mekim, bel bilong ol bai i gat tok. Ol Witnes i no insait long ol dispela samting, olsem na sampela gavman i ting ol Witnes i no laik bihainim tok bilong gavman na ol i birua long gavman, tasol nogat. Long olgeta hap ol man i save ol Witnes i man bilong bihainim tok na bihainim ol lo bilong gavman. Ol Witnes i givim bel long bihainim dispela tok bilong Baibel i tok, “olgeta man i mas i stap aninit long ol gavman.” (Rom 13:1) Tru ol Witnes i no save salut long plak o givim biknem long sampela samting bilong graun olsem plak samting, tasol ol i no wok long daunim plak o mekim samting nogut long en; nogat.−Eksodas 20:4, 5.
Long 1975 ol Witnes Bilong Jehova i askim gavman long larim ol i rejistaim misin bilong ol long gavman long Burundi, tasol long 1976 ami i daunim gavman na ol i putim Jean-Baptiste Bagaza i stap presiden. Em i tok promis long em i no ken tambuim ol lotu, tasol long Mas 1977 gavman i tambuim ol Witnes Bilong Jehova! Ol Witnes long olgeta hap ol i kirap long tokim gavman bilong Bagaza long pasin bilong ol Witnes na bai gavman i ken save gut long wok bilong ol Witnes. Ol Witnes i salim ol pas long gavman, na ol i go toktok wantaim ol embasi bilong Burundi long Frans na Beljam, na ol i miting wantaim ol bikman bilong gavman long Burundi, tasol ol i no harim. Long 1987 gavman i kalabusim 80 manmeri bilong lain Witnes inap sampela mun; wanpela i dai pinis long kalabus.
Orait, long 1987 gavman i senis gen na Pierre Buyoya i kamap presiden. Em i orait long ol lotu na dispela i helpim ol Katolik na Talatala, tasol ol Witnes nogat.
Ol i Kirap Biruaim Ol Witnes
Taim Presiden Buyoya i miting wantaim ol premia long Februeri 16, 1989, bihain ol i mekim wanpela tok long redio na ol i tokaut olsem lain Witnes Bilong Jehova i wok long i go bikpela long Burundi na i gat bikpela hevi long dispela samting. Olsem na nau ol premia bilong ol provins i kirap mekim nogut long ol Witnes. Mipela i no harim olgeta stori bilong dispela, tasol mipela kisim sampela ripot olsem:
Provins Gitega: Premia Yves Minani i tokim ol polis na ol man long holim na kalabusim olgeta Witnes Bilong Jehova. Long Mas 22, 1989, long apinun, ol polis i go insait long haus bilong wanpela painia salim, em Ntibatamabi Edmond, na ol i holim em na kalabusim em na ol i no givim kaikai long em. Planti taim ai bilong em i raun, long wanem, em i no gat kaikai. Ol i givim bikpela pen long em, na ol i laik subim em long helpim wanpela stori giaman na tok, tru tumas ol Witnes Bilong Jehova i save kaikai blut bilong ol man.
Bihain long dispela, ol i holim Ntikarahera Aaron na Ntimpirangeza Prime, em tupela Witnes Bilong Jehova, na ol i putim tupela long haus kalabus long Gitega, na ol i mekim wankain pasin nogut long tupela.
Ol wasman sekit i save raun lukim ol kongrigesen na helpim na strongim ol. Nijimbere Charlotte, em i meri bilong wanpela wasman sekit, na em i harim olsem bikpela hevi i kisim ol brata Kristen bilong em. Em i bringim sampela kaikai bilong ol i go long haus kalabus long Mas 16, 1989, na ol polis i holim na pasim em. Ol i ting man bilong em bai kam painim em na ol bai holim man bilong em.
Provins Muramvya: Premia Antoine Baza, em i salim kotpepa i go long olgeta Witnes ol man i save long ol; em i tok em i laik bungim ol na givim sampela askim long ol. Long Mas 4 sampela i go. Ol i bekim gut ol askim, tasol Baza i laik bai ol i singaut kolim sampela tok bilong helpim pati politik, na ol i no laik.
Olsem na Baza i kirapim ol man long paitim ol Witnes Bilong Jehova. Long Mas 16 ol polis i go insait long ol haus bilong ol Witnes na ol i paitim ol man na meri long wanem ol i no laik singaut kolim sampela tok politik. Ol polis i pasim stua bilong wanpela Witnes na nau famili bilong em i no gat rot bilong kisim liklik mani bilong baim kaikai bilong ol.
Long Mas 17 ol man i paitim 4-pela Witnes meri, long wanem, ol dispela meri i no laik lusim lotu bilong ol. Ol i putim 4-pela insait long wanpela rum i no gat windo. Wanpela meri i gat liklik nupela pikinini.
Long Mas 20 ol man i karim ol hap diwai na sutlam na ol i go insait long haus bilong sampela meri Witnes na ol i paitim ol na rausim ol i go. Wanpela meri i gat 75 krismas, na em i stadi tasol wantaim ol Witnes, na i gat sampela ol yangpela i no winim yet 14 krismas!
Pierre Kibina-Kanwa i bos bilong skul Nyabihanga, na em i traim subim ol pikinini Witnes long salutim plak. Ol i no mekim, olsem na em i rausim ol long skul. Inap 22 Witnes bilong dispela hap ol mas ranawe lusim haus na lusim olgeta samting bilong ol. Polis i holim sampela, em Ndayisenga Leonidas, na Kanyambo Leanard, na Ntahorwamamiye Abednego, na Bankangumurindi P., na Kashi Grégoire, na Mbonihankuye Thadée.
Provins Bujumbura: Nahimana Macaire i bos bilong ples Muhuta, na em i singautim sampela Witnes i kam, em Kavunzo Vincent na Ndabazaniye Sylvestre na Ndizwe-Nzaniye. Ol i bung wantaim em na em i sutim tok long ol na i tok, ol i bin insait long wanpela pait i kamap long Ogas 1988. I no gat wanpela Witnes Bilong Jehova i bin insait long dispela pait, tasol nau ol man i kirap paitim ol dispela Witnes na kalabusim ol.
Provins Bubanza: Tupela Witnes i gat sampela buk bilong Baibel, olsem na polis i holim ol. Tupela i no laik mekim salut bilong pati politik, olsem na Premia Kimbusa Balthazar em i salim tupela i go long banis bilong ami na ol man i bagarapim tru pinga bilong tupela, bilong givim bikpela pen long tupela.
Samting Yu Ken Mekim
Ol dispela pasin nogut i bin kamap long hap bilong bus long Burundi na i stap hait na ol man bilong narapela kantri i no lukim o harim na ol i no save. Tasol mipela bai wokim 13 milion bilong dispela stori hia long nius na em bai kamap long 105 tok ples, na mipela bai salim na tilim i go long olgeta hap bilong graun na toksave long olgeta man na kantri. Dispela pasin nogut long Burundi i no ken stap hait moa−mipela bai kamapim long ples klia. Ol man i laikim pasin i stret ol bai kirap nogut taim ol i harim samting nogut em gavman i mekim long sampela lain long Burundi. Inap longtaim planti tausen Afrika i bin wok strong long stretim ol samting na bai ol i ken kisim o mekim ol samting i stret ol i ken kisim o mekim. Tasol long Burundi i gat dispela pasin nogut i stap na ol man i no i stap fri.
Gavman bilong Burundi i no bin truim tok promis bilong en long larim ol man i bihainim wanem wanem lotu ol yet i laik bihainim. Bipo ol Burundi i gat gutpela nem olsem man bilong wok strong na mekim gut wok bilong ol, tasol dispela samting gavman i mekim long nau em bai bagarapim nem bilong Burundi. Nogut ol narapela kantri i ting Burundi em i ples bilong biruaim ol lotu. Mipela yet i no ting ol Burundi i laik bai samting olsem i kamap. Mipela ting sampela ol man i bin giamanim Presiden Buyoya na sutim sampela tok giaman long ol Witnes na Presiden i ting dispela tok em i tru.
Tok ol i sutim long ol Witnes Bilong Jehova em i giaman tru na i bilong kirapim bel bilong ol man na bai ol i mas mekim nogut long ol Witnes. Ol Witnes Bilong Jehova i no gat tingting long daunim o mekim nogut long gavman bilong Burundi o ol narapela gavman tu. Ol Witnes i man bilong i stap isi na bihainim ol lo bilong gavman na ol samting plak i makim. Na dispela tok long ol i kaikai blut em i no stret−em i wanpela stori giaman. I tambu long ol i kaikai blut o putim i go insait long skin bilong ol, maski ol i dai tu.−Aposel 15:28, 29
Olsem na olgeta Kristen tru long olgeta hap ol bai beten long God i ken helpim ol brata bilong ol long Burundi. (1 Timoti 2:1, 2) Planti man bai kaunim dispela stori hia na dispela bai kirapim ol long raitim pas i go long Presiden Pierre Buyoya na toktok gut long em na tokim em long pinisim dispela pasin nogut gavman i mekim long ol Witnes Bilong Jehova, na gavman i ken larim ol Witnes na ol i ken i stap olsem wanpela misin long Burundi na ol i ken mekim wok bilong ol. Gavman i mas harim tok na stretim dispela rong ol i bin mekim na bai ol narapela gavman o kantri i no ken tingting nogut long Burundi.
His Excellency Major Pierre Buyoya
President of the Republic of Burundi
Bujumbura
REPUBLIC OF BURUNDI
[Ol Mep long pes 28]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
RAWANDA
SAIE
BURUNDI
TANSENIA
RAUNWARA TANGANYIKA