Em Samting Bilong Glasim Sik?
Sosaiti Was Taua i no save tokim ol man long wanem kain marasin ol i ken kisim o wanem samting ol i ken mekim bilong glasim sik bilong ol. Tasol sapos sampela pasin i olsem i narapela kain long ol lo bilong Baibel, i gutpela yumi toktok long dispela samting. Olsem bai olgeta wan wan inap skelim na tingim wanem samting ol bai mekim.
Yes Ol Brata: Mi laik save long tingting bilong yupela. Wanpela [meri i save mekim wok bilong stretim sik] i olsem em i stretim gut sik bilong ol man, tasol mi tingting planti long pasin bilong em long mekim. . . . Em i save glasim skin na nau em i tingim wanem sik bilong man. Orait, bilong save wanem kain marasin na hamas marasin sikman i mas kisim, em i save kisim botol i gat marasin long en na putim long hap bilong skin i gat glan, o long lewa o klok samting. Sikman i save apim han na nau meri i mas traim pulim han i go daun. Em i mas pulim strong o nogat, long dispela rot em inap save wanem kain marasin o hamas marasin em i mas givim long sikman. Ol i tok, wanpela kain strong i save go insait long botol long rot bilong tuptup bilong en na i kamap long skin na strongim dispela hap. Olsem wanem? Dispela i wankain olsem pasin bilong holim stik na painim wara insait long graun?
DISPELA pas i kam long Origen, Amerika, na i toktok long wanpela pasin sampela i save mekim bilong save long wanem kain kaikai ol i mas kisim, na as bilong sampela bel hevi, na stretim sampela hevi long i stap bilong man, na sampela samting moa. Tasol maski planti man i save mekim o nogat, yu ting i gat as na dispela man bilong raitim pas i tingting planti?
Olgeta Rot i Orait Tasol?
Kirap long bipo yet ol man i laik save, bilong wanem sik i save painim ol, na olsem wanem ol i ken orait gen. Ol Israel inap save liklik long dispela, long wanem, ol i save ol i sinman, na God i bin givim sampela lo long ol i helpim ol long abrusim planti sik, o sik bilong ol i no ken kalap long narapela man. (Wok Pris 5:2; 11:39, 40; 13:1-4; 15:4-12; Lo 23:12-14) Tasol i gat ol dokta long taim bilong ol na lain bilong God i save go lukim ol taim ol i gat sik.—Aisaia 1:6; 38:21; Mak 2:17; 5:25, 26; Luk 10:34; Kolosi 4:14.
Tasol ol “dokta” bilong Babilon na Isip long bipo i narapela kain! Tru ol i wokim sampela marasin long ol lip bilong diwai samting, tasol planti pasin bilong ol long oraitim sik i narapela kain. Wanpela rait bilong ol Isip bilong bipo i stori long samting wanpela dokta i mekim bilong stretim sik aipas: Em i kisim ai bilong pik, na wanpela samting i olsem silva, na retpela graun, na hani. Em i tanim wantaim na kapsaitim i go insait long yau bilong sikman! Wanpela rait bilong bipo i tok, dispela marasin i wok “gutpela tru.” Em i narapela kain marasin tru, na ating dispela i mekim na ol i laikim tru.
Ol Babilon na Isip bilong bipo i save mekim wok long strong bilong ol spirit nogut.a Ol glasman olsem dokta i save tokim sikman long winim win i go long nus bilong wanpela sipsip; ol i ting wanpela kain strong i save lusim sikman na go insait long sipsip na mekim wok. Orait nau ol i kilim sipsip na glasim lewa bilong en—ol i ting lewa bai kamapim klia sik bilong man o ol samting bai painim em long bihain.—Aisaia 47:1, 9-13; Esekiel 21:21.
Yumi save, ol dokta long Israel bipo em ol i save pret long God, ol i no inap mekim sampela wok bilong ol spirit nogut. God i tokim ol Israel: “Yupela i no ken . . . mekim olkain pasin bilong glasman, . . . na wokim posin na mekim marila. . . . God, Bikpela bilong yumi, i no laikim tru ol manmeri i save mekim ol dispela kain pasin nogut.” (Lo 18:10-12; Wok Pris 19:26; 20:27) Na i wankain tu long ol wokboi bilong God long nau. Ol i mas was gut.
Long nau planti manmeri i save go long ol man bilong glasim sik o wokim marasin na i narapela kain long wok bilong ol dokta tru. Em i samting bilong ol wan wan yet long tingim wanem kain marasin samting em bai kisim. (Matyu 7:1; skelim wantaim Rom 14:3, 4.) Tasol i no gutpela sapos wanpela Kristen i tingting oltaim long ol kain kain pasin bilong stretim sik na nau em i no tingting tumas long wok bilong God, em dispela wok tasol inap helpim tru ol man long abrusim bagarap na i stap laip. (1 Timoti 4:16) Baibel i no tok, long nupela taim ol marasin bilong dokta, o lip, o sampela kaikai, o sampela pasin, bai oraitim sik na skin i kamap gutpela olgeta, nogat. I gat wanpela rot tasol bilong pinisim ol sik—long ofa bilong Jisas bai God i lusim sin bilong yumi.—Aisaia 33:24; KTH 22:1, 2.
Ol i Mekim Long Wanem Kain Strong?
Kristen i mas tingim wanem samting long dispela pasin bilong traim strong bilong masol olsem dispela pas i stori long en?
Ol dokta tru i save mekim sampela pasin bilong traim strong bilong ol masol, na ol man i save dispela wok i gutpela. Sampela sik olsem polio i save pinisim strong bilong ol masol, na ol dokta i mas mekim wok long sampela pasin bilong strongim bek ol masol, olsem eksasais samting. Ol i save mekim tu taim sik strok i kisim man. Planti man i save, dispela pasin bilong wokim masol i save helpim man.
Tasol olsem wanem long pasin bilong traim masol olsem pas i tok long kirap bilong dispela stori? Ol i mekim bilong save, wanem kain kaikai o marasin o vaitamin inap helpim o nogutim man. Planti ol i save mekim olsem: Man i save taitim han na apim, na man olsem dokta i traim subim han i go daun bilong traim strong bilong masol. Orait nau man i putim wanpela marasin o kaikai insait long maus, o antap long bel, o long han. Nau man olsem dokta i traim gen ol masol bilong han. Ol i tok, sapos bodi bilong man i mas i gat dispela kaikai samting, ol masol long han bai strong, na sapos dispela kaikai samting i no gutpela long em, ol masol bai i no gat strong.b
Sampela man i traim pinis na ol i tok em i save wok gut, na wanpela strong insait long skin i as bilong en. Ol i tok, i gat planti samting i save kamap o ol man inap lukim na ol man bilong saiens i no inap kamapim as bilong en. Olsem na ol i tok, ating i gat sampela rot insait long skin na wanpela strong olsem paua i ran long en na i mekim wok, na ol dokta i no bin kisim save yet long en o ol i no bilip yet long en.
Tasol wanpela buk (Applied Kinesiology) i tok: ‘Sampela buk i tok, sapos man i holim marasin bilong kaikai olsem vaitamin samting, na traim ol masol bilong han, em inap skelim dispela marasin bilong kaikai, i gutpela long em o nogat. Tasol i no gat wanpela samting i kamapim klia olsem yumi inap bilip tru long dispela pasin. Sapos man olsem dokta i bilip strong long en, dispela inap pasim rot bilong em long kisim stretpela save taim em i traim strong bilong masol.’ ‘Man i gat save long skelim strong bilong masol em inap senisim liklik pasin bilong traim masol na bai man i ting masol bilong em i gat strong, o masol i no gat strong.’
Lukaut!
Tasol sampela man i skruim sampela pasin moa i go long dispela. Sapos man i lapun pinis o em i liklik pikinini na i no gat strong bilong traim masol, ol i save kisim wanpela “helpim” bilong em. Dispela helpim i save putim han long pikinini na nau ol i traim masol long han bilong helpim. Ol i mekim olsem tu bilong glasim sik bilong dok o pusi; wanpela helpim i save putim han long en na ol i traim masol long han bilong helpim.
Em i no wok bilong mipela long skelim ol dispela pasin, em i stret o nogat. Tasol ating bai yu askim olsem: ‘Sampela strong long bodi i mekim na ol inap skelim sik olsem?’ Ol man bilong saiens i kamapim klia olsem i gat ol kain kain strong olsem paua i stap long win samting. Tasol yu ting ol liklik pikinini na dok na pusi i gat wanpela strong i stap insait long ol na em inap lusim ol na go insait long narapela man na mekim wok? Bipo ol Babilon i ting sampela strong insait long man inap i go insait long sipsip. Orait, askim skin bilong yu, ‘Mi bilip long kain samting olsem inap kamap long ol man o animal long nau? O ating i gat narapela as bilong ol dispela kain wok?’
Sampela man i save tok, ol inap skelim ol dispela kain “strong” bilong man long rot bilong wanpela stik i gat bal ain i hangamap long en, o narapela samting ol i wokim. Ol i tok, taim wanpela kain strong bilong dispela man olsem dokta i pas wantaim strong bilong sikman, bal i save go i kam. Wanpela meri i save mekim dispela wok na raitim ol stori bilong en, sampela taim em i save glasim sik long rot bilong dispela kain bal ain. Na em i tok, em inap lukim strong i stap long ol man, o wanpela lait i gat kala na i raunim man. Em i tok, em inap lukluk insait tru long skin bilong man bilong lukim ol buk i gat sik kensa, o ol sel bilong blut, o ol liklik jem tru, o lukim ol samting i bin kamap bipo.c
Olsem yumi tok pinis, ol i save traim strong bilong masol bilong han bambai ol i ken save, man i gat bel hevi o nogat. Wanpela buk i tok: ‘Sapos yu laik traim bel hevi bilong man, askim em, “Yu gat wanpela hevi?” na nau yu ken traim gen han bilong em. Sampela taim dispela bai mekim na han i no gat strong sapos dispela marasin o kaikai samting i no gutpela long sikman.’ Sampela i mekim olsem ‘bilong save, man i gat hamas krismas taim dispela sik o bel hevi samting’ i painim em. Na ol i mekim dispela wok bilong makim ‘yes o nogat,’ sapos man i laik save long ol samting em i mas mekim long wok o sindaun bilong em.
Ating planti man bilong traim strong bilong masol ol bai tok, ol i no save mekim olsem, o putim sampela wok bilong ol spirit i go insait long en, na ol i no save glasim bel hevi bilong man. Tasol olsem wanem? Ol samting ol i mekim i olsem ol i bilip long wanpela strong i stap long skin bilong ol man, na wanpela man i gat narapela kain strong em tasol inap lukim o mekim wok long en bilong glasim sik bilong man?
Ol Kristen i no ting ol dispela i samting nating tasol. God i tokim ol Israel: “Yupela i mekim lotu bilong nupela mun na bilong de sabat na ol narapela bung bilong lotu, tasol mi no laik lukim moa, long wanem, yupela i mekim wok long narapela kain strong.” (Aisaia 1:13, NW) Bihain ol i lusim Jehova na kisim ol god giaman, na ol i save go long ol glasman na lukluk long ol sta samting bilong kisim save. (2 King 17:17; 2 Stori 33:1-6) Ol i mekim olsem na bihain ol i “autim as bilong ol driman,” olsem ol narapela kain samting ol man bilong graun i no inap save long en.—Sekaraia 10:2.
Tru ating sampela pasin bilong traim strong bilong masol i no nogut, na i no nogutim sikman o man i save wokim. Tasol yumi save, sampela i mekim wok i narapela kain, olsem bilong ol spirit—olsem lukluk i go insait long skin bilong man, na lukim ol narapela kain lait i raunim man, na mekim wok long stik ain i gat bal long en. Ol Kristen i no ken mekim wok long ol narapela kain strong, na ol i no ken mekim traim tu. Ol i no laik save long ol samting bilong Satan i stap hait. (KTH 2:24) I gat as na yumi mas was gut tru long ol samting i olsem hap wok bilong ol spirit nogut, em Baibel i tok em i samting nogut tru.—Galesia 5:19-21.
Ol man bilong mekim dispela kain wok, em samting bilong ol, na mipela i no laik skelim tok bilong ol o pasin bilong ol long mekim. Maski yu ting ol i mekim sampela samting long narapela kain strong, yumi save, planti man i bin traim dispela pasin ol i no ting ol i insait long sampela wok bilong ol spirit nogut. Ating ol i tingting tasol long oraitim sik bilong ol. Tasol sampela i bin insait long dispela kain wok na bihain ol i ting, maski dispela inap helpim skin bilong ol, nogut em i bagarapim ol long ol samting bilong spirit.
Long dispela samting tu, olgeta wan wan i mas tingim samting ol bai mekim. Tasol ol Kristen i mas tingim tok bilong God, olsem: “Ol man i gat liklik save tasol, ol i save bilipim olgeta kain tok. Tasol man i gat gutpela tingting, em i save was gut long ol pasin em i mekim.” (Sindaun 14:15) Dispela toksave i stret tu long tok bilong ol man long ol inap glasim o oraitim sik bilong man.
Satan i laik pulim ol wokboi bilong God na bai ol i lusim lotu i tru. Em bai amamas sapos em inap kirapim ol Kristen long putim tingting i go long ol narapela wok. Na em bai amamas moa yet sapos ol i putim tingting i go long ol pasin o wok i narapela kain na em inap pulim ol i go insait long wok bilong ol spirit nogut.—1 Pita 5:8.
Tru, ol Kristen i no aninit long Lo Bilong Moses, tasol tingting bilong God Jehova long wok ol man i mekim long strong bilong ol spirit nogut, dispela i no senis. Olsem God i bin tokim ol Israel, i tambu long ol man i mekim pasin bilong glasman na posin na marila. “God . . . i no laikim tru ol manmeri i save mekim ol dispela kain pasin nogut. . . . Long olgeta pasin yupela i mas bihainim tru Bikpela.”—Lo 18:10-13.
Olsem na ol Kristen i mas bihainim gutpela tingting na “pasim olgeta klos pait God i save givim long yumi . . . Yumi pait long olgeta spirit nogut i stap antap”!—Efesus 6:11, 12.
[Ol Futnot]
a Planti man long nau tu i save singautim ol glasman o kain man olsem bilong oraitim ol. Planti ol i save mekim wok olsem marila bilong kisim save long ol samting i stap hait, na bilong pasim ol samting i laik painim man. Ol i save mekim wok long ol lip na kawawar samting wantaim sampela wok bilong ol spirit nogut (olsem singautim ol spirit long givim strong long ol). Tasol ol Kristen i save tingting gut na ol i laik i stap gut long God, ol i no save insait long wanpela wok bilong ol spirit nogut, maski i olsem em inap oraitim sik bilong ol.—2 Korin 2:11; KTH 2:24; 21:8; 22:15.
b Sampela taim, man olsem dokta i save tokim sikman long putim bikpela pinga bilong han i go pas strong wantaim namba wan pinga, na nau man olsem dokta i traim brukim.
c Meri i tok: ‘Ol dispela samting olsem mirakel, ol i save kamap olsem wanem? Wok mi mekim ol i kolim olsem putim han long man, o oraitim man long rot bilong bilip, o oraitim man long spirit. Em i no wanpela wok hait; em i stap ples klia. Olgeta man i gat wanpela kain strong o lait i raunim ol na i go insait long bodi, na em inap makim olsem man i gat sik o nogat. Na narapela wok (High Sense Perception) i olsem mi inap lukim wanpela piksa i stap long tingting na mi no mekim wok long ai.’