Gutpela Gras Bilong Ol Sipsip Long Graun Bilong Ol Navajo
LONG tok ples bilong ol Indian Navajo, insait bilong tok hózhóní i olsem “naispela,” na ol Navajo i save tok olsem taim ol i stori long graun bilong ol. Kirap long 1868, gavman bilong Yunaitet Stets i bin makim hap graun bilong ol Navajo inap olsem 62,000 skwe kilomita long Arisona long hap bilong not-is, long hap ol i kolim 4-pela kona, em 4-pela provins olsem Arisona, Kolorado, Nu Meksiko, na Yuta ol i bung long en. Wanpela hap ol i kolim Ples Daun Bilong Ol Traipela Ston em ol piksa wokabaut i save kamapim, nau ol i makim olsem pak bilong lain Navajo, na ol turis bilong olgeta hap ol i save kam lukim dispela ples. Long dispela ples daun i gat sampela traipela retpela ston i go antap inap olsem 300 mita, na graun ol i sanap long en i stretpela ples na i olsem ples wesan. Olsem na ol Navajo i save kolim wanpela nem long dispela ples daun, na insait bilong en i olsem “ples namel long ol bikpela ston.”
Dispela lain Navajo ol i gat nem olsem ol man bilong pasin daun, na mekim gut long ol man, na famili bilong ol na ol wanblut ol i pas gut wantaim. I gat 170,000 manmeri i sindaun long dispela graun, na ol i bung long ol setelmen i stap longwe longwe, na ol i bihainim pasin bilong ol tumbuna long sindaun bilong ol. Sampela i save wok yet long lukautim ol sipsip na ol i sindaun long ol liklik haus ol i kolim hogan, em ol i wokim long diwai na ol i karamapim long graun malumalum. Ol Navajo i gat save long wokim ol piksa na ol gutpela samting olsem bilas, na planti man i save laikim. Na ol man i laikim moa yet ol samting olsem kapet bilong putim long plua, na ol blanket ol i wokim long gras bilong sipsip na i gat ol gutpela makmak long en o sampela mak bilong ol tumbuna. Na planti man i save long ol narapela bilas ol Navajo i save wokim long silva na i gat wanpela kain gutpela ston long en, kala bilong en i olsem blupela, na ol i wokim long ol narapela ston tu.
Ol i Bringim Gutnius Long Graun Bilong Ol Navajo
Inap 30 yia pinis ol Witnes Bilong Jehova i bin kam long graun bilong ol Navajo, tasol ol i no kam bilong raun na lukim ol ples tasol; ol i kam tu bilong bringim gutnius bilong Kingdom bilong God long dispela ples i stap longwe. (Matyu 24:14) Sampela bilong ol Witnes Bilong Jehova olsem painia oltaim na painia salim, ol i go pas long wok bilong autim tok. Planti ol i bin bihainim singaut bilong ol wasman bilong raun na ol Witnes bilong dispela hap na ol i kam bilong autim tok long dispela hap i no gat planti man bilong mekim dispela wok. Sampela i bin lusim ol kongrigesen i stap klostu na ol i kam; tasol sampela ol i kam long ol narapela narapela hap bilong Yunaitet Stets—sampela bilong ol i bilong ol lain olsem Indian bilong Amerika.
Ol dispela man na meri i bin lusim ol laik bilong ol yet na ol i kam bilong autim tok long dispela hap, na ol i tingim wok bilong ol long dispela ples i olsem wok misineri. Olsem wanem na ol i ting olsem? Long wanem, ol tok ples bilong ol dispela lain i hatwok tru long kisim—i gat ol narapela narapela kain nek bilong en na pasin bilong kolim tok na ol kain kain tok. Na tu, ol dispela lain Indian i save bihainim pasin bilong ol tumbuna long ol samting bilong lotu, na famili, na ol i save kisim kaikai na ol narapela samting bilong ol long graun bilong ol. Na ol lain i no Indian ol i hatwok long kisim haus na wok mani. Olsem na ol manmeri i bin kam bilong sindaun olgeta long dispela hap, ol i gat hatwok. Na i gat narapela samting tu, olsem: Kirap long bipo yet ol waitskin i bin mekim nogut long ol dispela lain Navajo, olsem na ol i no save bilip tumas long ol lain i no Indian.a
Pastaim, taim ol Witnes i go long ol haus na autim tok na ol i bilas gut na pasim nektai, ol man bilong haus i ting ol i bilong lain Momon, na planti ol i no laik opim dua. Orait bihain ol i no bilas tumas taim ol i go autim tok, na nau ol man bilong haus i kisim ol na ol i stap olsem wanpela aua samting insait long haus. Nau ol man i luksave long ol Witnes Bilong Jehova, maski nau ol i bilas gut olsem pastaim ol i bin mekim taim ol i autim tok.
I hatwok tru long i go kamap long ol manmeri i save sindaun long graun bilong ol Navajo. Ol i mas draivim ka inap planti planti kilomita long ol rot nogut i gat planti ston o wesan o graun malumalum long en. Dispela i mekim na ol samting long ka i save bagarap kwik, na skin bilong ol pasindia i save les. Na sampela taim wil bilong ka i save pas long graun malumalum o wesan, tasol ol man i wokabaut long rot ol i save helpim ol na bai ka i ken ran gen. Na bilong i go lukim ol man i laik harim tok bilong Baibel, o go mekim Baibel-stadi wantaim ol man, o kisim wanpela i go long miting Kristen, ol i mas raun long ka inap sampela aua. Tasol ol Witnes i amamas long wok strong olsem bilong helpim ol, na dispela i kamapim klia olsem ol i laikim tru ol dispela lain Indian.—Skelim wantaim 1 Tesalonaika 2:8.
Ol Navajo i save amamas long toktok wantaim ol Witnes long ol tok bilong Baibel. Planti taim ol i save bungim famili olgeta—ol pikinini, papamama, ol lapun bubu—na bai ol i ken harim tok promis bilong gutpela ples paradais ol manmeri bai stap long en bihain. Ol i askim wanpela man Navajo olsem dispela Paradais em bai wanem kain ples, na em i tok, “Em bai i gat grinpela gras, na bai i gat planti sipsip long en.” Dispela i kamapim klia olsem ol i save laikim tumas graun bilong ol na ol lain sipsip bilong ol. Na ol i save amamas long ol buk na nius bilong Baibel, na ol i save givim ol samting long ol Witnes olsem bis, o hap sop, o susu long tin, o ol kain samting olsem bilong helpim wok bilong Kingdom. Insait long wanpela yia tasol, wanpela painia salim i kisim 200 sabskripsen bilong nius Wastaua na Kirap!—tupela sabskripsen em i kisim long wanpela man i raun long hos.
Wokim “Kem Bilong Ol Sipsip”
Taim kol i pinis na taim bilong san i kamap, ol Navajo i save lukautim sipsip ol i mas kisim ol sipsip bilong ol na bringim ol long wanpela ples olsem kem bilong ol sipsip. Ol i save makim ples i gat planti grinpela gras na wara i stap klostu, na dispela i helpim ol sipsip na ol i kamap gutpela. Long tok piksa yumi ken tok, Haus Kingdom i kain olsem kem bilong ol sipsip—em ples i gat gutpela gras bilong spirit na wara bilong tok i tru. Ol manmeri i kam long dispela kem ol inap kisim gutpela kaikai bilong spirit na dispela i helpim ol long kamap strong long spirit.
Inap longtaim liklik ol i bin wokim ol miting long wanpela klas-rum bilong skul long Keyenta, Arisona. Orait long Ogas 1992, planti handet Witnes bilong sampela hap bilong Yunaitet Stets ol i kam helpim ol long wokim wanpela nupela Haus Kingdom long Keyenta. Dispela Haus Kingdom na sampela moa long graun bilong ol Navajo i givim tingting long ol man bilong dispela hap olsem ol Witnes Bilong Jehova na wok bilong ol long autim tok em bai stap olgeta long hap bilong ol. Sampela Haus Kingdom moa long dispela bikpela hap ol i stap long Biktaun Tuba na Sinli, em ol taun i stap long hap graun bilong ol i gat ol setelmen long en, na i gat wanpela long Kims Kanyon long graun bilong lain Hopi i stap insait long graun bilong ol Navajo, na i gat sampela moa long ol taun i stap long arere bilong dispela graun. Orait, wanem ol gutpela wok i kamap long dispela?
Planti Ol i Laik Harim Tok Bilong Kingdom
Long Keyenta, kirap long taim ol i wokim Haus Kingdom, inap olsem 12-pela manmeri i bin kisim baptais, na dispela i makim olsem blesing bilong Jehova i stap long dispela ples bilong mekim lotu i tru. Ol samting bilong dispela Haus Kingdom i makim olsem ol Witnes Bilong Jehova i bilong i stap olgeta long dispela hap, na ol man i pilim olsem ol inap bilip long gutnius bilong Kingdom ol dispela Witnes i autim. I no longtaim i go pinis na ol i bin mekim namba wan pablik-tok bilong Baibel long dispela Haus Kingdom long tok ples bilong ol Navajo. I gat 40 manmeri long dispela kongrigesen na ol i amamas long 245 manmeri ol i kam bilong harim pablik-tok i stori long wok bilong ol papamama insait long famili. Wanpela famili i gat 8-pela olgeta long en, ol i givim bel tru long harim dispela tok na ol i raun inap 3-pela aua bilong i kam harim, na 3-pela aua moa bilong go bek—em namba wan taim ol i bin kam long wanpela Haus Kingdom.
Narapela gutpela samting Jehova i bin givim bilong mekim wok long en, em buklet Stap Amamas Oltaim Long Graun! long tok ples Navajo. Tok ples Navajo em i wanpela strongpela tok ples, na i hatwok tru long tanim tok bilong dispela buklet long tok ples bilong ol. Ol man bilong tanim dispela tok, olgeta wantaim i bin lusim olsem 1,000 aua samting bilong mekim bambai dispela buklet i ken kamapim stret tok bilong Kingdom. Ol i kamapim dispela buklet long 1995, na kirap long dispela taim na i kam inap nau, ol Witnes bilong dispela hap ol i bin tilim sampela tausen, na kirapim planti Baibel-stadi wantaim ol manmeri em ol i laik painim tok i tru.
Ol manmeri bilong autim tok bilong Kingdom ol i wok long lainim tok ples Navajo na ol i autim tok long dispela tok ples. Ol kongrigesen long dispela hap ol i kirap pinis long mekim Skul Bilong Wok Autim Tok long tok ples Navajo, na ol i gat ol skul bilong lainim ol pablisa long dispela tok ples. Na long ol kibung bilong ol tu, ol i save tanim ol tok bilong program long tok ples Navajo. Yumi save, ol dispela bikpela wok ol i mekim bai kirapim planti man moa bilong dispela hap na bai ol i gat laik long harim tok bilong Kingdom.
Na taim yumi tingim ol gutpela kaikai bilong Kingdom i kamap long dispela graun bilong ol Indian, yumi mas tingim ol gutpela pasin bilong spirit ol brata Navajo bilong yumi ol i kamapim. Inap 7-pela yia pinis, Jimmy na Sandra i bringim 5-pela pikinini bilong ol inap 120 kilomita bilong kam long ol miting long olgeta wik. Dispela famili i save amamas long tingim dispela taim bipo, ol i bin raun long dispela longwe rot na ol i save singsing wantaim long ol singsing bilong Kingdom na stadi long Baibel insait long ol dispela aua. Papamama i givim bel moa yet long tok i tru na ol i wok strong long autim tok, na dispela i kirapim ol pikinini long bihainim pasin bilong ol long dediket na kamap man bilong litimapim nem bilong Jehova. Nau 4-pela pikinini ol i mekim wok painia oltaim, na Jimmy em i wanpela elda. Na nau long dispela taim, susa bilong Jimmy, em Elsie, em i kisim baptais. Inap long dispela taim, i no gat narapela i save long tok ples Navajo tasol na em i kisim baptais.
Long dispela hap bilong ol Navajo em ol traipela ston i sanap long en olsem pos, i gat ol wasman bilong sipsip i lukautim ol lain sipsip bilong ol, na dispela i mekim na i olsem ol samting i stap isi tru. Long bipo yet profet Aisaia i tok profet long Jehova olsem: “Em i save was gut long ol lain manmeri bilong en, olsem wasman bilong sipsip i save lukautim ol sipsip bilong en. Wasman i save putim ol pikinini sipsip long bros na karim wokabaut. Na em i save wokabaut isi na soim rot long ol sipsip i gat liklik pikinini.” (Aisaia 40:11) Long rot bilong Gutpela Wasman, Krais Jisas, Jehova i wok long bungim long ples i gat gutpela gras bilong spirit olgeta manmeri long graun bilong ol Navajo em ol i laik harim gutnius bilong Kingdom na mekim ol samting bambai ol inap kisim ol blesing bilong em inap oltaim oltaim.
[Futnot]
a Lukim Kirap! (tok Inglis) bilong Me 8, 1948; Februeri 22, 1952; Jun 22, 1954; Septemba 8, 1996.
[Piksa long pes 24]
Wanpela meri bilong lukautim ol sipsip em i harim gutnius