Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g94 7/8 p. 17-19
  • Ol Pasin Hait Bilong Maleo

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Ol Pasin Hait Bilong Maleo
  • Kirap!—1994
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Maleo i Kamap Olsem Wanem?
  • Narapela Narapela Rot
  • Taim Ol i Stap Long Wara
  • Skin i Senis na Em i Raun
  • Sampela Tok i Kam Long Olgeta Hap
    Kirap!—1998
Kirap!—1994
g94 7/8 p. 17-19

Ol Pasin Hait Bilong Maleo

Wanpela man bilong Aialan i raitim dispela stori bilong Kirap!

WANPELA saveman Grik bilong bipo, em Aristotal, em i tingting planti, long wanem, planti taim em i bin skelim skin bilong maleo, tasol em i no painim ol samting long skin bilong en bilong kamapim pikinini na em i no painim kiau tu. Aristotal i tok: ‘I no gat maleo man o maleo meri, na em i no inap kamapim pikinini. Maleo i save kamap insait tru long graun na em i go bikpela long graun malumalum i hat liklik. Bilong en yet em i save kamap.’

Ol saveman bilong nau i bin skelim maleo na ol i save pinis long maleo i kamap olsem wanem. Wanpela saveman (Christopher Moriarty) i wok long wanpela lain (Department of the Marine) long Aialan, em i tok, yumi inap lukim kiau bilong planti pis, tasol bilong maleo, nogat. Em i tok: ‘Ovari bilong ol yangpela maleo i hait tru, na long ol maleo i bikpela pinis i olsem liklik waitpela hap rop.’

Inap long nau ol i no bin painim wanpela maleo taim em i laik putim kiau, olsem na yumi inap save bilong wanem Aristotal i bin tingting planti long en. Aristotal i no gat wanpela strongpela glas bilong glasim ol samting, olsem na em i no gat rot bilong kisim save long maleo i kamap olsem wanem.

Tasol i gat sampela samting moa bilong maleo na ol saientis i no save yet long en. Tingim maleo bilong ol wara long Yurop na pasin bilong en long kamapim pikinini. Ating bai yu kirap nogut long en.

Maleo i Kamap Olsem Wanem?

Long olgeta yia planti milion liklik maleo i save kamap klostu long nambis bilong Westen Yurop na Not Afrika. Ol i liklik tru olsem 6-pela sentimita tasol. Ol i kam long wanem ples? Paslain long yia 1920 samting i no gat wanpela man i save.

Tasol klostu long yia 1900 ol man i kisim sampela save long dispela: Maleo i wankain long rokrok na bembe​—taim laip bilong en i kirap nupela em i narapela kain. Na ol saveman i lukim wanpela liklik pis (leptocephalus), skin bilong en i olsem glas, na het i liklik tru, na mak bilong bodi i olsem wanpela kain lip, na em i senis na kamap narapela kain liklik maleo em skin i olsem glas.

Taim ol saveman i kisim save olsem kiau i bruk na i senis senis na kamap liklik maleo olsem glas, nau ol inap kisim save olsem maleo i kamap olsem wanem. Long 1922 wanpela saveman bilong Denmak, Johannes Schmidt, i kisim save long ples olgeta maleo bilong Atlantik i save putim kiau long en. Long bikpela hap bilong solwara Sagaso long Not Atlantik i gat planti gras bilong solwara. Ol maleo bilong Amerika na Yurop i save putim kiau long dispela hap, na ol man i no save bilong wanem ol i mekim olsem.

Narapela Narapela Rot

Klostu long Bemuda pikinini maleo bilong Amerika na bilong Yurop i save kirap na bihainim narapela narapela rot. Wanpela buk (The Fresh & Salt Water Fishes of the World) i tok: ‘Mipela i no save olsem wanem pikinini maleo i save em i mas bihainim wanem rot, long wanem, em i no bin go long dispela hap bipo. Maleo bilong Amerika i mas raun inap 1,600 kilomita na wanpela yia bai lus long kamap long ples bilong en. Na pikinini maleo bilong Yurop i mas raun 5,000 kilomita samting na 3-pela yia bai lus na em bai kamap long ples bilong en. Na yumi kirap nogut long save, pasin bilong maleo bilong Amerika na bilong Yurop long go bikpela i narapela narapela kain, tasol taim ol i kamap long ples tru bilong ol, bikpela bilong skin i wankain.’

Wanpela samting long skin bilong dispela tupela kain maleo i kirapim em long bihainim narapela narapela rot. Wanpela buk (Fishes of Lakes, Rivers & Oceans) i tok: ‘Mipela tingting planti long olsem wanem na bilong wanem maleo inap mekim dispela samting, olsem Aristotal i bin tingting planti long maleo i kamap olsem wanem.’

Taim Ol i Stap Long Wara

Taim ol liklik maleo i wok long brukim solwara, isi isi ol i go bikpela liklik na nau kala bilong ol tu i senis. Skin i olsem yelopela na braunpela. Ol i brukim pinis solwara na nau wanpela samting long skin i kirapim ol long go antap long wara. Ol i go antap bilong painim ol raunwara o ples tais o ol wara samting, em ples ol bai stap long en inap 15 yia samting na kamap bikpela. No gat wanpela samting inap pasim ol long kamap long ples tru bilong ol.

Wanpela buk (Royal Natural History) i tok: ‘Arere bilong sampela wara i blakpela tru, long wanem, ol liklik maleo i pulap tru na ol i wok long painim ples tru bilong ol. Ol man i bin lukim ol liklik maleo i go antap long ol paip wara o baret wara o go i kam long wanpela hap graun i malumalum inap long ol i painim wanpela hap ol i laik i stap long en.’

Long Noten Aialan long wara Ban, ol man bilong painim pis i bin putim lata bilong maleo ol i bin wokim long gras. Ol i putim long hap bilong wara i hatwok tru long liklik maleo i go antap long en. Liklik maleo i go antap long lata na pundaun insait long wanpela kain tang. Nau ol man i kaunim ol​—long olgeta yia ol inap olsem 20,000,000!

Skin i Senis na Em i Raun

Taim ol maleo i kamap bikpela pinis i gat narapela kain samting i kamap. Wanpela buk (Fishes of the Sea) i tok: ‘Taim maleo i laik kamap bikpela i gat ol narapela narapela kain senis i kamap. Ai i go bikpela na nau em inap lukluk gut long ol solwara i daun tru. Bel bilong en i wok long bagarap, na ples bilong kiau insait long bel i wok long go bikpela. Nau kala bilong skin bilong maleo i senis na kamap waitpela liklik olsem silva.’

Long olgeta yia ol bikpela maleo bai raun 5,000 kilomita bilong kamap gen long solwara Sagaso. I no gat wanpela man i save olsem wanem ol maleo inap mekim dispela bikpela raun. Ol i no kaikai na inap 6-pela mun ol i raun​—ol i stap laip long gris i stap pinis insait long bodi bilong ol.

Ol saveman i tok, taim maleo meri i kamap pinis long solwara Sagaso em bai putim 10 milion i go inap 20 milion kiau. Maleo man bai putim wara bilong en i go long ol dispela kiau. Nau maleo man na meri i dai. Ol kiau bai trip antap long solwara na bruk na liklik pis i kam ausait; skin bilong en i olsem glas, na het i liklik tru, na mak bilong bodi i olsem wanpela kain lip. Em nau, ol nupela maleo i kamap.

Bilong wanem ol man i no bin kisim wanpela maleo taim em i laik putim kiau? Christopher Moriarty i tok: ‘As bilong en, ol i no wok long painim kaikai, long wanem, bel bilong ol i bagarap pinis. Olsem na yumi no inap hukim ol. Na ol i save putim kiau daunbilo tru insait long solwara. Solwara Sagaso i no liklik, na pasin bilong maleo tu i mekim, olsem na maski bot bilong painim pis inap siksti i go, ol i no inap kisim maleo.’

Ating bihain bai yumi save long olgeta pasin hait bilong maleo, em ol pasin i narapela kain tru. Tasol saveman Moriarty i tok, long olgeta pis i narapela kain, ‘maleo i narapela kain tru.’

[Blok long pes 18]

Pasin Bilong Kukim

Long planti hap maleo em nambawan kaikai bilong ol man, tasol sampela man, taim ol i tingting tasol long kaikai maleo, ol i laik traut. Olsem wanem? Yu laik kaikai maleo? Nius Kirap! i bin askim wanpela man bilong kukim kaikai long Noten Aialan long rot bilong kukim maleo. Em ya, tupela rot em i kamapim:

Sup Bilong Maleo: Kisim tupela maleo i longpela olsem 50 sentimita. Rausim skin na bun, na katim long ol liklik hap olsem 5-pela sentimita. Kisim 4-pela spun wel oliv; sampela galik yu wilwilim pinis; sampela sayor bilong givim swit long sup; wara bilong wanpela orens; liklik hap skin bilong orens yu bin skrapim pinis; liklik hap retpela lombo; liklik sol; 150 mililita retpela wain.

Putim wel insait long strongpela sospen i bikpela liklik. Nau putim galik, lombo na ol narapela samting long en. Putim sol long maleo na putim long sospen. Kapsaitim wain na wara long maleo bilong karamapim maleo. No ken putim ai bilong sospen. Kukim olsem 30 minit inap long maleo i malumalum. Paia i no ken bikpela.

Maleo i Stap Long Jeli: Rausim skin na bun bilong maleo. Katim maleo long ol liklik hap na putim long sospen. Putim anian yu katim pinis, karot, seleri, wanpela lip bay, liklik hap pasli, sol na pepa, wara na waitpela wain inap long karamapim maleo. Em i mas hat isi isi na no ken boil strong. Nau putim ai bilong sospen na boilim isi isi inap wanpela aua. Rausim maleo i tan pinis na putim long wanpela plet. Boilim gen dispela wara inap long wara i pinis liklik. Sipim sup na kapsaitim antap long maleo i stap pinis long plet. No ken putim karot, seleri, anian samting i go bek long sup. Larim maleo na sup i go kol. Nau sup bai strong na kamap olsem jeli. Nau putim liklik hap wara bilong muli antap long jeli na kaikai wantaim bret.

[Blok long pes 19]

Yu Save?

Longpela bilong maleo meri bilong Yurop i olsem wanpela mita, tasol maleo man em i 50 sentimita tasol.

Sampela maleo i bikpela pinis na ol i stap long ol tais o raunwara ol i no save raun​—ol i stap long ol dispela ples olsem 50 yia samting.

Sapos maleo i no stap long wara, em inap stap laip 48 aua.

Wanpela maleo meri, nem bilong en Putte, em i bin stap laip 85 krismas. Ol man i bin lukautim em.

Maleo inap harim gut smel, olsem dok.

[Piksa long pes 17]

Wara Ban long Aialan i gat planti milion maleo

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim