Krismas Long Esia
• INAP 200 YIA I GO PINIS, wanpela saveman bilong Korea em i go long Piking, Saina. Em i lukluk long wanpela piksa i stap long rup bilong wanpela haus lotu, na em i lukim Maria i holim pikinini Jisas. Em i stori long dispela piksa em i kirap nogut long en, olsem:
“Wanpela meri i holim pikinini i gat 5-pela o 6-pela krismas, na pikinini i luk olsem em i sik. I olsem meri i no gat strong long apim het bilong em, olsem em i sori long pikinini man bilong em na em i no laik lukluk long em. Na long baksait tru long ol, i gat planti tewel bilong ol man i dai pinis, na ol bebi i gat wing ol i flai nabaut. Taim mi lukluk long ol, i olsem wantu ol inap pundaun antap long mi. Mi kirap nogut, na mi apim han bilong holim ol.”
DISPELA samting i kamap bihain tru long taim sampela i bruk long misin Katolik long Yurop—bihain tru long yia 1500 samting taim save bilong ol man i stap long tudak. Planti man bilong Esia ol i no save long ol samting bilong lotu Kristen. Tasol dispela samting i senis! Long taim bilong krismas long olgeta yia, i gat ol piksa bilong bebi Jisas. Long Esia ol man i lukim planti piksa olsem, na taim ol i bilasim ol rot long Esia, planti rot i wankain olsem ol rot bilong Yurop.
Inap wanpela mun paslain long Krismas, long apinun bilong Novemba 25, 1998, wanpela rot (Champs Élysées) long Paris i lait tru, long wanem, i gat 100,000 lait-glop long 300 diwai i stap long arere bilong dispela rot i gat nem. Long wankain taim, long wanpela rot long Seul, Korea, i gat traipela diwai bilong Krismas klostu long wanpela bikpela stua, na long nait ol lam bilong en i lait. I no longtaim na ol bilas bilong Krismas i bilasim ol rot bilong Seul.
Long televisen, na redio, na long ol nius, i gat ol stori bilong Krismas long olgeta de. Ol samting bilong Krismas i kirapim kantri olgeta long insait long ol amamas bilong pinis bilong yia. Ol i bilasim hariap ol haus lotu long Seul, na ol man i kam raun ol i kirap nogut long lukim i gat planti haus lotu long dispela hap. Olsem na long Korea na long ol narapela kantri long Esia, ol man i givim bel long ol samting bilong Krismas long taim ol Amerika i tingim wanpela bikpela de (Thanksgiving Day) bilong lotu long pinis bilong mun Novemba.
Planti kantri bilong Esia ol i no bilong hap i gat nem Kristen. Olsem: Sampela manmeri tasol bilong Korea, olsem 26.3 pesen, ol i tok ol i Kristen, na long Hong Kong 7.9 pesen i tok olsem, na long Taiwan 7.4 pesen, na long Japan, 1.2 pesen tasol i tok ol i Kristen. Em nau, klostu olgeta manmeri bilong Esia ol i no bihainim lotu Kristen, tasol ol i save mekim Krismas. Na planti taim ol i givim bel moa yet long dispela samting, winim ol man long hap bilong Wes. Olsem: Planti man i save, long Hong Kong ol man i save mekim bikpela pati samting bilong Krismas, maski klostu olgeta manmeri bilong dispela hap ol i bilong lotu Buda o lotu Tao. Long Saina tu planti manmeri moa i save mekim Krismas, maski wan wan tasol (0.1 pesen) i tok ol i Kristen.
Bilong wanem planti manmeri long Esia ol i save mekim Krismas? Ol man i no bilip olsem Jisas em i Mesaia, bilong wanem ol i save mekim Krismas, em dispela de planti man i tok ol i Kristen ol i ting em de mama i karim Jisas? Ol trupela Kristen i mas bihainim tingting bilong ol dispela man long Krismas o nogat? Bai yumi kisim bekim long ol dispela askim taim yumi skelim olsem wanem Krismas i kamap bikpela samting long Korea, em wanpela olpela kantri bilong Esia.