Kısım 2

Neden Bu Kadar Çok Sigara İçiliyor?

SAĞLIK uyarılarına ve sigara içmeye karşı açılan kampanyalara rağmen, hâlâ yaygın şekilde sigara içiliyor. Aslında sigara içenlerin birçoğu, geçmişe oranla daha da çok sigara içiyor.

1965 ile 1978 yılları arasında, Amerika Birleşik Devletlerinde tüketilen sigara sayısı 90.000.000.000 artmıştı; oysa sigara içenlerin sayısı hemen hemen değişmemiştir. O halde neden daha fazla sigara tüketilmiştir?

NİKOTİN VE KATRAN MİKTARI

Sigaradaki nikotin ve katran oranının düşürülmesi herhalde bunun nedenlerinden biridir: Tütündeki nikotin önemli bir madde olarak ticari amaçla böcek ilaçlarında kullanılan zehirli bir maddedir. “Tütün dumanının yapışkan kalıntısı” olarak da adlandırılan katran ise, dumanı oluşturan maddeciklerdir. Nikotin ve katran sağlık için tehlikeli maddeler olduklarından, tütün şirketleri bunların sigaradaki oranlarını azaltmışlardır. Bu yöntem sonucu ne olmuştur.

Sonuçlarından biri, sigaranın daha çok içilmeye başlanmıştır. Medical World News dergisinin haberine göre, “deneylerde, yedi sigara tiryakisi, az nikotinli markaya geçince günde ortalama yüzde 25 daha fazla sigara içti.” Deneyleri yöneten Dr. Stanley Schachter, “tiryakileri düşük nikotin oranlı sigaralara sevk eden kampanyanın yanlış yönlendirildiği” sonucuna varmıştır.

Nikotin ve katran oranları düşük olunca, acaba neden daha fazla sigara içilmektedir? Bunun başlıca nedeni, sigara içenin nikotin ihtiyacının giderilmesidir; yani alıştığı nikotin miktarının sağlanabilmesidir. Sigara dumanının ciğerlere çekilmesinden birkaç saniye sonra nikotin beyne ulaşır. Dr. A. H. Russell’in açıklamasına göre, böylece dumanın ciğerlere her çekilişi, bir ölçü nikotin dozunu temsil eder. Dr. Russell’in Drug Metabolism Reviews’de (1978) yazdığı gibi bu durum, eroin enjeksiyonuna benzer.

Eroine tutkusu olan biri ikinci bir enjeksiyona ihtiyaç duymadan, durumu saatlerce idare edebilir. Sigara içtikten sonra, nikotinin beyinden diğer organlara dağılması 20-30 dakika sürer. Bu süre, tiryakilerin genellikle iki sigara arasında geçirdikleri veya başka bir deyişle ikinci bir nikotin “enjeksiyon”una ihtiyaç duydukları süredir.

Acaba sigara için duyulan bu şiddetli arzuyu, eroine duyulan ihtiyaçla karşılaştırmak doğru mudur? Nikotin gerçekten bir uyuşturucu mudur?

SİGARA İÇMEK UYUŞTURUYOR MU?

Sigara içenler, genellikle kendilerini rahatlattığı, sinir gerginliklerini giderip sakinleştirdiği için sigara içtiklerini söylerler. Oysa deneyler, sigara içenlerin rahatlamak için değil, daha ziyade bazı olumsuz belirtileri gidermek için içtiklerini gösteriyor.

Bu gerçek, sigara içmeyenler ve içenlerin stres dolu durumlara maruz bırakıldıkları zaman anlışıldı. Böyle durumlarda yüksek dozda nikotinli sigara içenler, az nikotinli sigara içtikleri veya hiç içmedikleri zamandan daha başarılı oldular. Fakat aynı stres durumunda bulunan sigara içmeyen şahıslara oranla başarılarında bir fark görünmedi. Dr. Schacter’e göre, “Sigara, bir kimsenin sigaradan daha az rahatsız olmasını veya daha az etilenmesini sağlamaz.” Bununla beraber : “Sigara içmemek veya yetersiz nikotin almak, kişiyi daha sinirli yapar” diye ekliyor.

Tıpkı eroine tutkusu olan bir kişi sinirliliği ve benzeri belirtileri geçiştirebilmek için eroine ihtiyaç duyduğu gibi, sigara içen kimsenin de benzer nedenlerle nikotine ihtiyacı vardır.

Otoriteler, artık sigarayı bir tür uyuşturucu olarak kabul ediyorlar. Britanya Kraliyet Doktorlar Heyeti’nin Smokinğ or Health (Sigara İçmek veya Sağlık) raporuna göre, sigara içmek, “farklı olmamakla beraber, başka uyuşturuculardan daha az kuvvetli olan bir çeşit uyuşturucuya karşı duyulan bağımlılıktır.” Rapor şu sonuca varıyor: “Sigara içen birçok kimse, nikotine karşı tutkuları olduğu için kendilerini bu alışkanlığa teslim ediyor.”

Dr. M. A. H. Russell, çok sayıdaki araştırmalara dayanarak açıkça şunları söyledi: “Eğer tütün dumanında nikotin olmasaydı, insanlar sigara içmek yerine, çiklet çiğnemeyi veya maytaplarla oynamayı daha fazla çekici bulacaklardı.” Her ne kadar bu alışkanlığın bu kadar yaygın olmasının başka nedenleri olabilirse de, sigara içen birçok kimsenin fiziksel açıdan tutkuları da bir gerçektir. Sigara içmedikleri zaman çektikleri acılar bunu gösteriyor. Sigara içmeyi bırakırken, karşılaştığı durumu anlatan Budd Whitebook, Harper’s dergisinde şunları yazdı:

“Vücudum, sandığımdan da hasta idi. Kol ve omuz eklemlerim, göğüs ve baldırımdaki kaslar o kadar ağrıyordu ki, ilk gece karanlık bir köşeye çekilerek ağladım. Bu ağrı sadece bir gün sürdü, fakat en azından bir hafta süre ile her yanım ağrıdı. Ağzım, burnum, boğazım, midem ve diş etlerim sigara dumanı ve nikotinden mahrum kalmıştı; onların tepkisi uzun sürdü. Yeni takma dişleri ağzıma yerleştirmeye çalışıyormuş gibi ağzımı açıyordum. Boğazım sanki sigara içmişim, belki de ağzımda olmayan bir sigarayı kuvvetlice çekmeye çalışıyormuş gibi ağrıyordu. Hiç neden yokken durmadan burnumu siliyordum. Her organım, parmak kemiklerim ve saçlarım sanki ayrı ayrı sigara içmek istiyordu. Tam iki hafta boyunca midem bulandı.”

“Bir uyuşturucu ve sağlığa bu kadar zararlı olan sigarayı içmeğe teşvik etmek, suç değil midir?” diye sorabilirsiniz. O halde neden teşvik ediliyor?

HER ŞEY PARA İÇİN

Kibar ve saygın olarak bilinen kişilerin bile, para için hemen hemen her şeyi yapabileceği bilinir. Evet, hatta cinayet bile işleyebilirler. Bazen, bazı hükümetler, ekonomik çıkarlarını bencilce koruyabilmek için pek çok hayatı feda ederek savaşmaya başlarlar. Acaba bunlarla sigara içmeyi teşvik etmek arasında bir benzerlik var mı?

The Medical Tribune dergisi şöyle yazıyor: “Amerika Birleşik Devletlerinde sigara başlıca ölüm nedenlerinden biridir; ancak hükümet dairelerinin çoğu, halkı korumak konusunda devamlı isteksizlik göstermiş ve hatta kötüsü, tütün üreticilerine para yardımı yapmakla bu feci durumu daha da ağırlaştırmışlardır.”

New York Daily News gazetesi şunu yazdı: “Hükümetin tütün konusundaki tutumu örnek bir iki yüzlülüktür . . . 1938’den beri tütün fiyatlarını desteklemiş, para miktarını yavaş yavaş artırarak günümüzde 65 milyon dolara ulaşmıştır ki, buna ‘Barış için gıda’ programında, gelişmiş ülkelere yollanan tütün için sağlanan 24 milyon dolarlık borçlanma tahsisi de dahildir.”

A.B.D. hükümeti her yıl sigara vergilerinden milyarlarca dolar toplamaktadır. Öte yandan birlerce vatandaş da tütünden kâr sağlamaktadır. Sadece Amerika Birleşik Devletlerinde sigara alışkanlığı, 450.000 tütün çiftçisi aileye ve 72.700 sigara sanayi işçisine gelir sağlamaktadır. Bir yetiştirici “eğer tütün üretimini bıraksaydık, şimdi hepimiz sosyal güvenlik yardımına muhtaç olacaktık” dedi ve şöyle devam etti: “Küçük çiftçinin soya fasulyesi ile geçinmesi imkânsızdır.”

Fakat başka iş sahaları bulunabilir ve insanlar başka yollarla da yaşamlarını sürdürebilirler. Birkaç yıl önce herhangi bir şekilde tütünle ilgisi olan tüm Yehova’nın Şahitleri, bu işlerinden tamamen ayrıldılar. Onlar, Yehova’nın bir Şahidi için, tıbbi delillere göre “her yıl İkinci Dünya Savaşında ve Vietnam’da ölen Amerikan askerlerinin toplam sayısından daha fazla insanın ölmesine neden olan bir ürünü” yetiştirmenin ne kadar yersiz ve sevgisiz bir davranış olduğunu anladılar.

Bazı kimseler şunu diyebilirler: “Sigara içen bir kimse sadece kendisine zarar verir. İnsanların zevk aldıkları bir ürün neden yasaklansın?”

[Sayfa 8’deki resimler]

Tıpkı eroine tutkusu olan bir kişi sinirliliğini geçiştirebilmek için eroine ihtiyaç duyduğu gibi . . . . . . Sigara içen bir kimsenin de benzer nedenle nikotine ihtiyacı vardır.