Gen Nasıl Aşılanır?

BİR gen aşılamak istediğinizi varsayalım. Bunu nasıl yapacaksınız? İlk olarak belirli bir protein için “ana plan”ı veya “şifre”yi kapsayan kısım olan DNA molekülüne, yani ‘gen’e ihtiyacınız var. Etkisiz kimyasal maddelerden sentez yoluyla basit genler meydana getiren “gen makinaları” günlerimizde vardır. Fakat yapısı daha karmaşık olan genler de canlı hücrelerde bulunan DNA moleküllerinden ayrılmalıdır.

Daha sonra, bir plasmit ve özel bir kimyasal madde olan sınırlama enzimi gereklidir. Söz konusu enzim, plasmiti doğru yerden açar ve genin aşılanması için “yapışkan uçlar” bırakır.

Ayrıca yeni genin, aşılamak istediğiniz gen için, “akım açan düğme” gibi hareket eden, özel bir genle uygun şekilde birleştirildiğinden emin olmanız gerekebilir. Aksi halde yeni gen hiçbir zaman çalışmıyacaktır, zira ne plasmit, ne de içine koyduğunuz bakteri yeni gene ihtiyaç hisseder. Gen, onlara yaramaz, böylece bakteri neden gende şifrelenmiş olanı üretmek için vakit ve çaba harcasın?

“Akımı açan düğme”den amaç, aslında sizin ihtiyaç hissettiğiniz bir şeyi üretirken, onun ihtiyaç hissettiği şeyi ürettiğini düşünmek üzere bakteriyi aldatmaktır. Bu düğmelere “kontrol geni” denir.

Şimdi, kontrol geniyle yeni geni bir araya koyun ve onları birçok yapışkan plasmitle karıştırın. Bazı plasmitler, yeni genlerle birleşip tekrar bir halka şeklini alacaktır. Bunu yaptıktan sonra, “gen aşılanmış” plasmiti bakteri dolu bir tabağa koyun. Bazı bakteriler bazı plasmitleri yutacaktır. Bakteriler, aralarında sık sık plasmit değiştirir. Örneğin plasmitler genellikle, kendilerine antibiyotiklere karşı bağışıklık kazandıran yeni genleri alacak bir yerde bulunurlar.

Eğer işiniz iyi gitmişse, hiç olmazsa bazı bakteriler içlerinde yeni genler bulunan plasmitleri yutmuş olacaktır. Ve hiç değilse bazı plasmitler bakterilerinin içinde çalışacak ve neyin üretilmesini istiyorsanız, onu üretmek üzere bakterilerdeki ribozomları ve diğer “yardımcı”ları kullanacaktır. Bakteriler bu halde artık hizmetinizde çalışan birer küçücük “fabrika”ya dönüşmüştür. Bu fabrika, aynı zamanda kendi kendini üretebilme özelliğine sahiptir. Bu bakteriler, bölünüp hem koyduğunuz tüm genleri içine alır hem de yapılmasının istediğiniz proteini üreten daha fazla bakteriyi meydana getirir.

[Sayfa 8’deki resim]

Gen + Plasmit = Değiştirilmiş Plasmit → Bakteri tarafından emilmiş