Gençler Soruyor . . .
Neden Bu Kadar Şişmanım?
“Ağırlık tablolarına göre fazla kilolu olmadığım halde, kendimi gerçekten şişman hissediyorum.”—Patti.
“Şişmanlık . . . . özsaygıyı sıfıra indirir. İlkokul dördüncü sınıftan beri fazla kiloluyum . . . . O zamandan beri bana değişik isimler takmaya başladılar.”—Judd.
KİLO. Bazı gençler ve özellikle kızlar arasında adeta bir saplantıdır. Okul çağındaki bir grup kız arasında yapılan bir ankete göre, onlardan yüzde 58’i kendini şişman görüyordu.
ABD’de yapılan bir araştırmaya göre, erinlik çağındaki fazla kilolu kızların yüzde 34’ü kilo vermek için diyet hapları almıştı. Yaklaşık 4’te 1’i ise sık sık yediklerini kusma yoluna başvurmuştu! Başka bir araştırmadan bahseden The New Teenage Body Book şöyle diyor: “Dokuz yaşında olanların hemen hemen yarısının ve on ila on bir yaşında olanların yaklaşık yüzde 80’inin rejim yapması şok edicidir. On iki ila on altı yaş arasında olan kızların yüzde 70’i kilo vermeye çalışıyordu—ve on yedi yaşında olanların yüzde 90’ı rejim yapıyordu.”
Zayıf Olma Tutkusu
Yüzyıllar boyunca dolgun bir vücut yapısı hem erkeklerde hem de kadınlarda çekici bulunurdu. Fakat 1920’lerde ABD moda endüstrisi bir çeşit devrim geçirdi. Zayıf vücut birdenbire ideal sayılmaya başladı. Yıllar sonra zayıf olmak hâlâ gözde olmaya devam ediyor. Televizyon ve dergiler, sürekli olarak ince erkek ve kadın mankenler gösteren zekice hazırlanmış reklam seliyle bu görüşün tutunmasına yardımcı olmuştur. Bu esnek vücutlu modellerden birçoğunun adeta açlık çekmesi ise kimsenin umurunda bile değildir! Milyonlarca genç (ve yetişkin) çekiciliğin zayıflıkla eşanlamlı olduğuna sinsice inandırılmıştır. Bunun için, zayıf sayılamayacak gençlerin çoğunlukla kendilerinin şişman ve çirkin olduklarını düşünmeleri fazla şaşırtıcı olmasa gerek.
Arkadaş baskısı da olumlu bir etki yapmıyor. Fazla kilolu olan erinlik çağındaki gençlerin sık sık bitmeyen takılmalara, alaylara ve önyargılara maruz kalması, bir yazarın tarif ettiği gibi, “önemli ölçüde psikolojik acı” meydana getirebilir—bu öyle bir acıdır ki, yetişkinliğe kadar sürebilir.
Şişman Olduğunu Kim Söylüyor?
Neyse ki, gerçekten fazla kilolu olup olmadığın, mayoyla nasıl göründüğünden daha fazlasını kapsıyor—en azından tıbbi bir bakış açısından. Doktorlar genellikle ideal kilosundan yüzde 20 veya daha fazla ağır olan bir kişiyi şişman olarak tanımlarlar. Bununla birlikte, standart boy-ağırlık tabloları ortalamalara dayandığından sağlıklı bir kişinin kaç kilo olması gerektiğiyle ilgili ancak yaklaşık bir fikir verebilir. Dolayısıyla, bazı doktorlar şişmanlığı sadece ağırlık olarak değil, ayrıca vücut yağındaki fazlalık olarak da ölçmeyi tercih ederler. A Parent’s Guide to Eating Disorders and Obesity’ye göre, “yağ oranı, kadınlarda vücut dokusunun yüzde 20 ila 27’si ve erkeklerde vücut dokusunun yüzde 15 ila 22’si olmalıdır.”
Bazı araştırmacılar nispeten az sayıda gencin gerçekten fazla kilolu olduğuna inanırlar. Sağlık açısından kilo vermene hiç gerek olmayabilir. Başta sözü geçen anketteki kızların yarısından fazlası şişman olduğunu sanıyordu, fakat sadece yüzde 15’i gerçekten şişmandı.
Neden Böyle Görünüyorum?
Kendine aynada bakarken bu sözler seni pek teselli etmeyebilir; gerçekten çekici olduğunu düşündüğün bir fiziğe sahip olmayabilirsin. Erinlik çağındaki bir kız şöyle yakındı: “Kilo vermek, boy atmak ve daha güzel bir fiziğe sahip olmak isterdim.”
Bununla birlikte, erinlik çağında olduğun için vücudunun hızla değiştiğini unutma. Dr. Iris Litt şöyle açıklıyor: “Hem erkekler hem kızlar normal olarak erinlik çağında kilo alırlar. Fakat erkeklerde çoğunlukla kas dokusu gelişirken, kızlarda yağ dokusu gelişir. Erinlik çağında bir kızın vücudundaki yağ oranı, çocuklukta her iki cins için ortalama bir değer olan yaklaşık yüzde sekiz iken, yaklaşık yüzde 22’ye yükselir. Aynı zamanda, iskeletteki değişiklikler kızların kilo fazlasını belirginleştirir. Erkeklerin omuzları, kızların ise kalçaları genişler.” Bu değişiklikler zaman alır. Fakat 11 veya 12 yaşındaki tombul bir kız, erinlik çağından güzel fizikli bir genç kız olarak çıkabilir. Veya çıkmayabilir de.
Senin durumun böyleyse, nedeni kısmen ana-babandan aldığın genetik tasarım olabilir. Bazı doktorlar, cilt rengin, saç yapın ve boy uzunluğunla birlikte temel vücut yapının da, Mezmur yazarının yazdığı gibi, döllenme anında genetik koduna “yazılmış” olduğuna inanırlar. (Mezmur 139:16) Mezmur yazarına ilham vasıtasıyla yazdırılan bu aynı noktaya değinen Dr. Lawrence Lamb, The Weighting Game adlı kitabında şöyle yazdı: “Hayatının çeşitli safhalarında kaç kilo olman gerektiğini ve vücudunda ne kadar yağ olması gerektiğini yazan bir hayat kaydıyla doğdun.”
Araştırmalar, genlerin vücut yapısı üzerindeki etkisini doğrulamıştır. Evlatlığa kabul edilen çocuklar, kendilerini yetiştiren üvey ana-babaları nasıl olursa olsun, biyolojik ana-babalarının vücut tipini almaya eğilimlidirler. Ve ikizlerin genetik tasarımları aynı olduğu için aynı kiloda olmaya eğilimli olmaları şaşılacak bir şey değildir.
Bu senin için ne anlama geliyor? Örneğin, hem annenin hem de babanın şişman olduğunu farz edelim. O halde sen de yüzde 80 olasılıkla şişman olacaksın. Sadece bir taraf şişmansa, bu olasılık yarı yarıya azalır. Egzersiz ve diyet bir yere kadar yardım edebilir. Fakat aslında az çok temel vücut şekillerimize bağlıyız. Bir ektomorf isen, doğal olarak zayıf ve kemiklisin. Fakat genlerin seni bir endomorf olarak—yani daha dolgun fizikli ve vücudunda daha çok yağ olan biri olarak—planladıysa aslında zayıf olacak şekilde yaratılmamışsın demektir. Tıp açısından ideal kilonda olsan bile, istediğinden daha kilolu görüneceksin.
Vücuduna Alış
Üzüldün mü? Belki. Fakat iyi bir haber de var; Yehova Tanrı ilk insan çifti olan Âdem ve Havva’yı kâmil bir fizikle yarattı. Fakat nakâmil duruma gelmelerine ve zürriyetlerine nakâmilliği geçirmelerine rağmen, Tanrı, adil yeni dünyasında, miras alınan fiziksel kusurların düzeltilmesini temin edecektir.—Eyub 14:4; Romalılar 5:12; II. Petrus 3:13.
Unutma, güzellik standartları, toplumsal şartların ve kişisel tercihlerin ürünü olabilir. Böylece, güzellikle ilgili değerlendirmeler dünya çapında farklılıklar gösterir ve zamanla değişebilir. O halde, neden ‘etrafındaki dünyanın seni kendi kalıbına sokmasına’ izin veresin? (Romalılar 12:2, Phillips) Neden onun çoğunlukla çarpık olan standartlarına ve görüşlerine boyun eğesin?
Sırf zayıf değilsin diye kendini küçümsemene veya depresyona girmene gerçekten gerek yok. Tanrı bize fiziksel boyumuza veya şeklimize göre hükmetmez. Mukaddes Kitap şöyle diyor: “İnsan yüze bakar, fakat RAB yüreğe bakar.” (I. Samuel 16:7) Evet, Tanrı için “yüreğin gizli insanı” önemlidir, kalçalarının genişliği veya belinin inceliği değil. (I. Petrus 3:4) Ve eğer neşeli, yumuşak huylu, cömert ve başkalarına ilgi gösteren biri isen, insanlar seni genellikle çekici bulacaklar.
Bu, görünüşünü düzeltmek için hiçbir şey yapmana gerek olmadığı anlamına gelmez. Fakat fiziğinden tam olarak memnun değilsen, vücudunu geçici bir heves olan diyetle cezalandırmana gerek yoktur. Belki sadece giysilerinin stiline ve rengine dikkat edip, vücudunda kusur olarak gördüklerini gizleyen ve hoş yanlarını vurgulayan giysileri ve renkleri seçmen yeterli olabilir.
Yine de, az da olsa biraz kilo vermenin iyi olduğunu düşünebilirsin. Veya şişmanlıkla ilgili gerçek bir sorunun olabilir ve sadece daha iyi görünmek için değil, sağlığın için de kilo vermen gerekebilir. Başka bir sayıda, bunun nasıl güvenilir bir şekilde yapılabileceği ele alınacaktır.
[Sayfa 19’daki çerçeve]
“Fazla Zayıfım”
Bütün gençler zayıf olmanın harika bir şey olduğu fikrine katılmazlar. Genç Mark söyle yakınıyor: “Zayıf olduğu için sürekli alay konusu edilen 15 yaşında bir gencim.” Zayıflık çoğu zaman erinlik çağının bir yan etkisinden başka bir şey değildir. Gelişen bir vücut, muazzam miktarda kalori tüketir. Bir genç, gelişimi duraklama devresine girmeden önce dolgunlaşmayabilir. Genler de bir rol oynuyor. Tabii, hastalık veya hormonal dengesizlik de aşırı zayıflığa neden olabilir ve böyle durumlarla doktorun ilgilenmesi gereklidir. Depresyon geçirdikleri için yemeyen veya anoreksia nervosa gibi ciddi bir iştah bozukluğu geçiren gençler de profesyonel yardıma ihtiyaç duyabilirler.
Durum ne olursa olsun, aşırı zayıf olduğunu düşünüyorsan, bir doktorun görüşünü al. Belki sadece yapman gereken şey, görünüşünü kabul etmek, hatta belki de beğenmeyi öğrenmek olabilir.
[Sayfa 18’deki resim]
Birçokları, moda dergilerindeki mankenlerin fiziğine sahip olmadıkları için fazla kilolu olduklarını sanırlar