Gençler Soruyor . . .
Neden Bu Kadar Zayıfım?
JUSTIN zayıf ve sağlıklı; fakat vücudundan pek memnun değil. O “Biraz kilo almaya çalışıyorum” diyor. Bu yüzden şimdiki beslenme programı günde toplam 4.000 kalorilik beş öğün yemeği içeriyor. Bununla birlikte, o aldığı kiloların sadece kasa dönüşmesini istiyor. Bu yüzden sözlerine şunları ekliyor: “Bazı günler çok yakın bir arkadaşımla birlikte, sabah erkenden kalkıp işe gitmeden önce vücut geliştirme salonuna gidip ağırlık çalışıyoruz.”
Vanessa da zayıflardan. Fakat o kilosundan oldukça memnun. Vanessa, “Küçükken çocuklar benimle ‘sırık’ diyerek alay ederlerdi” diyor; sonra şunları ekliyor: “Fakat artık bunu dert etmiyorum. Kendimi olduğum gibi kabulleniyorum.”
‘Kendini olduğun gibi kabullen.’ Bu iyi bir öğüt gibi geliyor. Diğer yandan bunu uygulamak sana zor gelebilir. Belki de ergenlik çağında yani ‘gençliğin doruğundasın.’ (I. Korintoslular 7:36) Buluğ çağı olarak da bilinen bu hızlı fiziksel değişim dönemi özellikle çalkantılıdır. Buluğ çağı boyunca bedeninin organları farklı oranlarda büyüyebilir; kolların, ayakların ve yüzündeki organlar ümitsiz bir orantıda görünebilir. Bu kendini biçimsiz ve sevimsiz hissetmene yol açabilir. Ayrıca tüm gençler aynı hızla büyümüyorlar. Bu yüzden arkadaşlarından bazıları kaslı bir fiziğe ya da kadınsı bir endama sahipse, onlarla karşılaştırıldığında zayıf olduğunu düşünebilirsin.
Çok şişman olduğunu düşünen gençlerle ilgili çok şey söylendiyse de, çok zayıf olduğunu düşünen gençler genelde göz ardı edildi. Bu durum özellikle, zayıf olmanın, güzelliğin bir işareti olmadığı düşünülen belirli etnik gruplarda ve ülkelerde geçerli olabilir. Böyle yerlerde zayıf bir kız, “sıska” olduğu için acımasız alaylara hedef olabilir.
Peki genç erkekler hakkında ne denebilir? Araştırmacı Susan Bordo’ya göre “80’li yıllardan önce, vücudun görünümü konusunda yapılan araştırmalar, kadınların aynaya baktıklarında kusurlar dışında bir şey görmediklerini ortaya koydu.” Ya erkekler? Bordo şöyle devam ediyor: “Erkekler aynaya baktıklarında kendilerini ya iyi, ya da en azından beklenenden daha iyi görüyorlardı.” Fakat son yıllarda bu durum değişmeye başladı. Estetik ameliyatı olan hastaların dörtte birini erkeklerin oluşturduğuna dikkat çeken Bordo, şimdiki genç erkeklerin vücut geliştirmeye artan ilgilerinin, Amerika Birleşik Devletleri’nde ve diğer batılı ülkelerde iç çamaşırı reklamlarında görülen “kusursuz” erkek vücutlarıyla bağlantısı olduğunu söylüyor. Doğal olarak bu durum ergenlik çağındaki erkekleri de etkiler. Onlar eğer erkek mankenler gibi kaslı vücutlara sahip değillerse kendilerini yetersiz hissedebiliyorlar.
Bu yüzden, eğer zayıfsan kendi kendine ‘Benim sorunum ne?’ diye düşünüyor olabilirsin. Aslında sevinebilirsin, çünkü muhtemelen bir sorun yok.
Zayıf Olmanın Nedeni
Birçok genç için zayıf olmak çok normal bir şey. Bu çoğu zaman sadece çok hızlı büyümenin ve ergenlik çağıyla gelen hızlı metabolizmanın bir yan etkisidir. Genel olarak metabolizman yaşın ilerledikçe yerine oturacaktır. Bununla birlikte, sağlıklı bir beslenme programına rağmen aşırı zayıfsan, şeker hastalığı gibi kilo kaybetmene yol açan bir sağlık sorununun olup olmadığını öğrenmek için doktora görünmen iyi olacaktır.
Beslenme bozuklukları konusunda tanınmış bir uzman olan Steven Levenkron dergimize şunları söyledi: “Bana anoreksi teşhisiyle gönderilen ciddi şekilde zayıf bir genç kadını hatırlıyorum; o gerçekten beslenme bozukluğu olan birine benziyordu. Fakat kısa sürede onun sorununun psikolojik değil, fiziksel olduğunu fark ettim. Aile doktoru, Crohn’un hastalığının bağırsaklarla ilgili ciddi bir sorun olduğunu teşhis edememişti. Bu, kız için ölümcül bir hata olabilirdi.” Eğer kilo kaybetmene yol açan şeker ya da başka herhangi bir hastalığın varsa doktorunun önerilerini dikkatlice izlersen akıllılık edersin.
Tabii, zayıflık bazen stresin belirtisi de olabilir. Dr. Levenkron, Anatomy of Anarexia (Anoreksinin Anatomisi) başlıklı kitabında bazı araştırmacıların önemli sayıda “insüline bağlı şeker hastalarının, aşırı yeme rahatsızlığından bulimi ve anoreksiye kadar değişen türlerde beslenme bozuklukları olduğu” iddiasına dikkat çekmektedir. Uzman bir doktor sende bu tür bir beslenme bozukluğu olup olmadığına karar verebilir.a
Pratik Öneriler
Varsayalım ki, doktora gittin ve sağlıklı olduğun söylendiği halde zayıfsın. Şimdi ne olacak? Eyub 8:11’de Mukaddes Kitap şöyle der: “Bataklık olmıyan yerde kamış biter mi? Su olmıyan yerde saz büyür mü?” Bir bitki nasıl uygun koşullarda ve uygun beslenmeyle serpilip gelişiyorsa, sen de sağlıklı bir yetişkin olmak için dengeli bir şekilde beslenmelisin. Kilo almak da istesen, vermek de istesen bu önemlidir.
Ancak daha çabuk kilo alma isteği, seni yağlı yiyeceklerden fazla miktarda almaya yöneltmesin. Beslenme uzmanı Susan Kleiner, vücut geliştirenlerin antrenman diyetleriyle ilgili bir araştırmayı sürdürürken, onların günde yaklaşık 6.000 kalori tükettiklerini gözlemledi. Fakat Kleiner’e göre, “bu araştırmadaki kaygı verici bulgu, onların günde ortalama 200 gramdan fazla yağ yemeleriydi. Bu miktar neredeyse bir paket margarine eşittir! Kısa vadede bu birçok insanı hasta edecek bir miktardır. Böylesine çok miktardaki yağ alışkanlık halinde uzun süre yendiği takdirde kalp hastalıklarına yol açar.”
ABD Tarım Bakanlığına göre (USDA), dengeli bir beslenme programının temelini ekmek, tahıl, pirinç ve makarna gibi karbonhidratlar oluşturur. Önem sırasında daha sonra sebze ve meyveler gelir. USDA, et ve süt ürünlerinin sadece ölçülü miktarda tüketilmesini öneriyor.
Ne yediğini ve ne kadar yediğini izleyebilmek için bir yemek defteri tutmayı deneyebilirsin. Yanında taşıdığın bir not defterine bir hafta boyunca ne yediğini ve ne zaman yediğini kaydet. Özellikle eğer her zaman bir koşuşturma içindeysen, aslında düşündüğün kadar çok yemediğini fark etmek seni şaşırtabilir. Aktif bir genç olarak günde rahatlıkla 3.000, ya da daha fazla kalori yakabilirsin. Ayrıca beslenme tarzının da yeterince dengeli olmadığını fark edebilirsin; beslenmen fazla miktarda hamburger ve pizza, çok daha az sebze meyve içeriyor olabilir.
Peki pahalı ek besinler hakkında ne denebilir? Aslında onlar gerekli olmayabilir. Birçok uzman, vücudun ihtiyaç duyduğu besinlerin sağlıklı gıdalar yiyerek alınabileceğine inanıyor. Her şeyden önce, anabolik steroitler gibi hızlı çözümlerden uzak kal. Steroitin yanlış kullanımı ne yazık ki sadece ergenlik çağındaki genç erkekler arasındaki bir sorun değildir. New York Times şunları bildirdi: “Bazı araştırmacıların kısmen anoreksinin tersi olarak söz ettiği, [steroitlerin] kızlar arasında artan kullanımı erkeklerin 1980’lerde başlangıçta kullandıkları boyutlara ulaştı.” Amerika Birleşik Devletleri’nde şaşırtıcı bir sayıda, 175.000 ergenlik çağındaki kız anabolik steroit kullandığını kabul etti. Bu ilaçların kadınlarda, yüzde aşırı tüylenme, düzensiz adet görme ve göğüs kanseri; erkeklerde prostat kanseri; hem erkek hem de kadınlarda ise damar tıkanıklığı ve akciğer kanseri gibi korkunç yan etkileri olduğu bildiriliyor. Steroitler asla doktor reçetesi ve gözetimi dışında alınmamalıdır.
Alçakgönüllü ve Gerçekçi Olmak
Mukaddes Kitap bizlere Tanrı ile “alçakgönüllü olarak” yürümemizi söylüyor. (Mika 6:8) Alçakgönüllü ya da haddinibilir olmak insanın sınırlarının farkında olmasını içerir. Alçakgönüllülük görünüşünle ilgili olarak gerçekçi olmana yardım edecektir. Hayır, iyi görünmek istemen yanlış değil. Fakat görünüşün konusunda saplantıya kapılmanın, moda ve gıda endüstrisi dışında kimseye bir yararı olmaz. Vücut geliştirme uzmanları, her erkeğin, dünyaca ünlü bir vücutçu olmak üzere ne kadar iyi beslense, ne kadar çok antrenman yapsa da doğru genlere sahip olmadığını kabul etmektedir. Eğer bir kızsan, ne kadar yemek yersen ye, belki de hiç etli butlu biri olmayacaksın.
İlginçtir ki, gardırobuna biraz dikkat etmen, senin fiziksel kusur diye nitelediğin durumu çözmek üzere çok şey başarabilir. Gereksiz yere bedeninin bu tür özelliklerini ortaya çıkaran kıyafetlerden kaçın. Bazıları, koyu tonlar daha zayıf gösterdiği için, zayıf insanların açık renkler giymesini öneriyor.
Ayrıca şunu da unutma ki, görünüşünden çok daha önemli olan senin kişiliğindir. Hoş bir gülümseme ya da kibar bir davranış, uzun vadede seni başkaları için sert kaslardan ya da belirli beden ölçülerinden daha çekici yapacaktır. Eğer arkadaşların görünüşünden dolayı sürekli olarak seninle alay ediyorlarsa, sana içindeki insandan, Mukaddes Kitabın söylediği gibi “gizli olan iç varlığın”dan ötürü değer veren arkadaşlar ara. (I. Petrus 3:4, Müjde) Sonuç olarak şunu asla unutma: “İnsan yüze bakar, fakat RAB yüreğe bakar.”—I. Samuel 16:7.
[Dipnot]
a 8 Eylül 1999 ve 8 Ekim 1999 tarihli sayılarımızda çıkan “Neden Kilo Saplantımdan Kurtulamıyorum?” ve “Kilo Saplantımdan Nasıl Kurtulabilirim?” başlıklı “Gençler Soruyor . . . ” makalelerine bak.
[Sayfa 22’deki resim]
Bazı gençler zayıf oldukları için kendilerine kızıyorlar