Kullanılmış Otomobil Nasıl Alınır?
YENİ bir otomobilin yarı fiyatına veya daha da ucuza bir otomobil satın almaktan kim hoşlanmaz? ‘Bu gerçekten mümkün mü?’ diye sorabilirsiniz. Eğer bu daha önce başkasının kullandığı bir otomobilse, yani elden düşme ise, evet. Ancak sorun şudur, birçokları kullanılmış otomobil satın almanın iyi bir alışveriş olmayacağından korkar. Otomobiller de diğer makineler gibi aşınır. Bu nedenle, otomobilin değeri yaşına, kilometresine ve kullanılışına göre düşer.
Kendimi tanıtabilir miyim? 15 yıldan fazla bir süredir oto tamir ustasıyım. İzninizle size öğrendiğim bazı şeyleri anlatayım. Aşağıda, kullanılmış bir otomobil almadan önce kendinize sormanız gereken birkaç soru bulunmaktadır.
Ne Kadarına Kesem Elverir?
İlk önce bir otomobil almak için bütçenizden ne kadar ayırabileceğinizi hesaplayın. O zaman, otomobilin üretim yılı, modeli ve ödemeyi düşündüğünüz miktar konusunda gazete ilanları size bir fikir verebilir. Bazı ülkelerde bankalar, kredi kurumları ve bazı kitaplıklar, kullanılmış otomobillerin fiyat listesini gösteren aylık kılavuzlar çıkarırlar. Bir otomobilin sadece satış fiyatını değil, ayrıca vergisini, kayıt işlemlerini ve sigortasını da hesaplamanız gerektiğini bilin. Ayrıca otomobili satın aldıktan sonra ortaya çıkabilecek beklenmedik tamir masrafları için de bir miktar para ayırmak üzere plan yapın.
Hangi Tür Otomobile İhtiyacım Var?
Neye ihtiyacınız olacağına karar verirken, sizin için neyin önemli olduğunu saptayın. Aile üyelerinizin sayısını ve otomobili ne gibi işlerde kullanacağınızı dikkate alın; işe gitmek için mi, çocuklarınızı okula götürüp getirmek için mi yoksa İsa’nın takipçilerine özgü hizmet gibi işlerde mi? Otomobil kısa mı yoksa uzun mesafelerde mi kullanılacak? Kendinizi belirli bir marka ve model ile kısıtlamayın; bunun yerine bakımlı, iyi durumda bir otomobil arayın. Servisi kolay bulunan bir otomobil alın. Zamanla tüm otomobillerde parça değiştirmek gerekir. Bulunduğunuz yörede gerekli parçayı temin edebilir misiniz? On yıldan büyük otomobillerin parçalarını bulmak zor olabilir. Eğer sınırlı bir bütçeniz varsa lüks ve ithal otomobiller almaktan sakının, çünkü parçalarının ve bakımlarının daha pahalı olacağına şüphe yoktur. Böyle otomobiller çok daha güvenilir olabildikleri halde, sahibine de çok pahalıya malolabilirler.
İyi Bir Otomobil mi?
İyi bir otomobil iyi bakılmış olandır. Genelde en iyisi, çok fazla kilometre yapmış otomobilleri almaktan kaçınmaktır; özellikle eğer bu kadar kilometre otoyolda değil de şehir içindeki kullanım sonucu yapılmışsa. Fazla kilometre yapılması yöreden yöreye de değişebilir. Kullanılmış hiçbir otomobil kusursuz olmayacaktır. Ancak, otomobil için gerekecek tamir masraflarını karşılayabilecek durumda mısınız? Genelde yapılan tamir masrafı otomobilin değerini artırmaz. Örneğin, eğer 300 milyon liraya bir otomobil satın alır ve sonra gerekli tamirata 100 milyon lira harcarsanız, otomobil herhalde 400 milyon lira etmeyecektir. Genellikle, iyi durumda bir otomobil satın almak, kötü durumda bir otomobil alıp tamir etmekten daha ucuza gelir.
İyi bir otomobil seçimiyle ilgili birkaç öneri şöyledir:
• Otomobili satın almadan önce baştan aşağı kontrol edin. Tam bir fikir elde etmek için otomobile gece veya yağmur altında bakmaktan kaçının. Otomobilin etrafında hemen şöyle bir dolanın. Onunla ilgili izleniminiz nedir? İçi ve dışı bir önceki sahibinin ona değer verdiğini ve iyi baktığını gösteriyor mu? İyi durumda korunmuş mu? Satıcı araca yapılan bakımların bir dökümünü verebilir mi? Eğer veremezse otomobilin bakımı ihmal edilmiş olabilir. Bu otomobile daha fazla bakmak istemeyebilirsiniz.
• Otomobili kullanarak deneyin. Otoyolda tecrübeye çıkarak hızını artırın. Rampada ve düz yollarda bazı duruş ve kalkışlar da yapın.
Motor:
Marşa basınca motor hemen çalışıyor mu?
Egzoz gereksiz dumandan arınmış mı?
Motor iyi çalışıyor mu?
Rölantideyken çalışması düzenli mi?
Motor sessiz çalışıyor mu?
Motor kısa zamanda hızlanacak kadar güçlü mü?
Yukarıdaki soruların herhangi birine verilecek cevap hayırsa, daha sonra motor ayarı ya da daha ciddi tamir işleri gerekebilir. Bu durumlar yıpranmış bir motorun belirtileri olabilir. Eğer satıcı yalnızca bir motor ayarı gerektiğini söylerse uyanık olun. Motor ayarı periyodik bakım sırasında yapılmış olmalıydı.
Şanzıman
Vitese takıldığında kayma ya da tutukluk yapıyor mu?
Vites rahatlıkla geçiyor mu?
Herhangi bir vitese geçerken sürtünme sesi çıkarıyor mu?
Bu soruların herhangi birine verilen cevap evet ise, şanzımanın bakıma ihtiyacı var demektir.
Frenler ve süspansiyon:
Seyir esnasında veya frene basıldığında otomobil herhangi bir tarafa çekiyor mu?
Belirli hızlarda veya frene basıldığında otomobil sarsıntı yapıyor mu?
Frene bastığınızda, dönüşlerde ya da çukurlara girince sesler geliyor mu?
Bu soruların herhangi birine verilen cevap evet ise, otomobilin fren veya süspansiyon sisteminde tamir ve bakım gerekecektir.
• Tamir gerektirebilecek diğer kısımlara bir göz atın. Otomobilin içine, dışına ve altına bakmaya elverişli kıyafetler giyin.
• Pas için kaportayı kontrol edin: Paslı otomobillerden sakının. Daha yeni otomobillerin çoğu “yekpare” şasi olarak üretilmiştir. Birçok bölümde, şasiye dayanıklılık veren ana gövde parçaları kullanılır. Bu parçalar paslandığında onları tamamen tamir etmek genelde fazla pahalıdır. Çamurluktaki paslanma yüzeysel olabilir, ama genellikle şasi bölümlerinin de paslı olduğuna bir işarettir. Pas için otomobilin altına bakın. Eğer otomobil yeni boyanmış ise uyanık olun, çünkü otomobil ‘badanalı bir kabir’ gibi olabilir.
• Kaza hasarlarına bakın: Gizlenmiş kaza hasarlarını görmek için motor kapağının ve bagaj kapağının altını kontrol edin. Kapılar, motor kapağı ve gövde yerine oturuyor mu? Kapı direği gibi yerlerde bulunmaması gereken boya izleri var mı? Gövdedeki ya da bagajdaki döşemenin altında delikler var mı? Bu delikler paslanmaya neden olabilir.
• Motor yağını kontrol edin: Yağ çubuğuna bakın. Yağ seviyesi düşük mü? Bu aşırı yağ tüketiminin ya da sızıntısının sonucu olabilir. Yağ çok kirli veya siyah mı? Pütürlü mü görünüyor? Yağ kapakları etrafındaki yeni yağ izlerine bakın. Otomobile binin, anahtarı çevirin ancak motoru çalıştırmayın. Yağ göstergesi düşük sinyali veriyor mu? Eğer otomobilin yağ basınç göstergesi varsa bu sıfırı göstermeli. Şimdi motoru çalıştırın, motoru vitese takmadan boşta tutun ve yağ basınç lambasının ne kadar yandığına veya göstergenin normal yağ basıncını ne kadar sürede gösterdiğine dikkat edin. Işığın sönmesi birkaç saniyeden fazla sürüyor, göstergenin normal yağ basıncını göstermesi birkaç saniye alıyorsa, motor önemli ölçüde aşınmış olabilir. Amerika Birleşik Devletlerindeki yeni çıkan bazı otomobillerde kontak anahtarını çevirdiğinizde motor çalışmadan “Motoru Kontrol Edin” veya “Hemen Bakıma Götürün” lambaları yanmalı. Motor çalıştığında lamba sönmüş olmalı. Eğer motor çalıştığında lamba halen yanıyorsa, genelde bu, motorda, belki de emisyon kontrol sistemi veya yakıt dağıtım sistemlerinde bir sorun olduğuna işaret eder.
• Otomatik şanzıman yağını kontrol edin: Yağ düşük veya yanmış mı? Şanzıman altında olabilecek sızıntılara bakın. Bu durumlar önemli şanzıman tamir işlerine gerek olduğu işaretini verebilir. Eğer otomobil önden çekişli ise, aks lastiğinin yırtılmış olup olmadığını kontrol etmek için altına bakın. Eğer öyleyse, aks yağı dışarı akabilecek ve bu bağlantılara süratle zarar verecektir, yenilenmesi ise pahalıdır.
• Dört lastiği de kontrol edin: Eğer önemli ölçüde aşınmışlarsa, onları yenilemeyi de hesaba katın. Eğer lastik dişlerinde olağandışı aşınma izleri varsa, rot ayarı ya da parçaların değiştirilmesi gerekebilir.
• Hidrolik direksiyon tertibatını kontrol edin: Hidrolik yağı yanık veya seviyesi düşük mü görülüyor? Arabayı çalıştırın ve direksiyonu birkaç kez bir taraftan diğer tarafa kırın. Sağa ya da sola kırmak için kullanılan kuvvet eşit olmalı. Direksiyonu kırdığınızda dönme zorluğu var mı? Hidrolik direksiyonun kullanımı oldukça sessiz olmalı. Kullanımdaki herhangi bir sorun masraflı tamirler anlamına gelebilir.
• Diğer kontroller:
Motor kayışlarının ve hortumların durumunu kontrol edin.
Eğimli bir yerde el frenini kontrol edin.
Fren pedalı lastiğindeki olağandışı aşınma izlerini kontrol edin.
Egzoz sisteminin durumunu kontrol edin. Ses çıkarıyor mu? Sallanıyor mu?
Amortisör ve yayları kontrol edin. Otomobil yere yakın mı duruyor ya da her köşeden aşağıya doğru bastırıldığında üç defadan fazla yaylanıyor mu?
Eğer bir klima varsa, tüm üfleme hızlarında çalışıyor mu?
Lambalar, silecekler, korna, emniyet kemerleri ve pencereler çalışıyor mu?
Aracın arka kısmının altında römork takılıp çekildiğini gösteren herhangi bir belirtinin olup olmadığını kontrol edin, eğer öyleyse çekme esnasında şanzıman aşırı zorlanmış olabilir.
Eğer bu makalede bahsedilen kontrollerin herhangi birinden emin değilseniz, otomobili satın almadan önce onun işinin ehli bir tamirci tarafından değerlendirilmesi akıllıca olacaktır. Ondan otomobile baştan aşağı bakmasını ve aşağıdakilerin bir listesini çıkarmasını rica edin:
1. Otomobile hemen gerekecek tamirler ve parçalarla işçiliğin yaklaşık maliyeti.
2. Gelecek yıl içinde gerekebilecek tamirler ve parçalarla işçiliğin yaklaşık maliyeti.
Usta bir tamirci tarafından yapılan bu inceleme bir saatten az bir vakit almalıdır. Bir saatlik işin ücretini ödemeniz gerekebilirken, gerekli tamirlerin bilinmeyen masrafları ile kıyaslandığında bu küçük bir masraftır. Satıcıdan yakın zamanda otomobile yapılmış işlerin neler olduğunu öğrenmeye çalışın. Servis kayıtlarına bakmayı rica edin. Aracın yağı ve yağ filtresi düzenli olarak değiştirildi mi? Otomatik şanzıman hiç bakıma girmiş mi? Aracın ayarı son kez ne zaman yapılmış? Unutmayın ki, iyi bir otomobil iyi durumda olan ve fazla bir iş gerektirmeyendir.
Oturun ve önce otomobil hakkındaki tüm gerçeklere ve verilere bakarak masrafı hesap edin. Daha sonra, otomobilin buna değer ve bütçenizin sadece onu almaya değil diğer masrafları da karşılamaya elverişli olup olmadığı konusunda karar verin.—Bir oto tamir ustası tarafından yazılmıştır.
[Sayfa 24, 25’teki resimler]
Alacağınız kullanılmış otomobilin iyi durumda olduğundan nasıl emin olabilirsiniz? Burada dikkate almanız gereken birçok şeyden birkaçı gösterilmektedir
Satın almadan önce bir tamirciye baktırın
Yağı ve yağ filtresi düzenli olarak değiştirilmiş mi?
Kaza hasarına bakın. Kapılar, motor kapağı ve gövde yerine oturuyor mu?
Lastikteki olağandışı aşınmalar ciddi rot ayarı veya direksiyon sorunlarına işaret edebilir