Xiboho Xa Vukati Lexi Tsanaka

MANANA lontsongo u vukarhe n’wana wakwe wa tin’hweti timbirhi. Kutani, xikan’we-kan’we swi tshikanyana enhlokweni, a wisela n’wana wakwe ehansi. Xifanyetana lexi xi file endzhaku ka tiawaranyana. Mana wa kona u te, “Ndzi n’wi wise hi vomu, hikuva nuna wa mina a nga wu khathaleli ndyangu wa yena.” Ematshan’wini ya ku vulavurisana na nuna wa yena, u humesele mabibi ya mbilu ya yena ehenhla ka n’wana la nga riki na nandzu.

A hi vamanana vo tala lava nga swi endlaka leswi, kambe vo tala va titwa hi ndlela leyi fanaka. Swi ya swi nonon’hwa swinene leswaku mimpatswa leyi tekaneke yi humelela evukatini bya yona. Journal of Marriage and the Family, yi ri: “Ndlela leyi sweswi vukati byi nga ha humeleliki kahle ha yona le United States namuntlha, ku tiboha swinene eka vukati lebyi nga hetisekangiki . . . swi ni khombo swinene lerova ku hava munhu loyi a anakanyaka kahle loyi a nga swi endlaka.”

Eminkarhini leyi ya mpfilumpfilu, ku tikhoma ko biha, ku nga twanani, swikweleti, ku holova ka vingi, ni ku tilavela swa wena ntsena hinkwaswo swi pfurhetela madzolonga ya le kaya, lawa nkarhi na nkarhi ma hetelelaka ma vange ku dlaya vukati. Xiyimo xi tike ngopfu le Japani lerova Kereke ya Khatoliki, leyi dumeke hi ku lwisana ka yona ni ku dlaya vukati, yi kale yi lunghiselela komiti yo hlawuleka leswaku yi herisa ku papalatiwa ka lava dlayeke vukati, ivi va nghenela vukati byin’wana. Nhlayo leyi engetelekaka ya vangheni va kereke ya karhateka hi swiphiqo leswi yelanaka ni ku dlaya vukati.

Hambi swi ri tano, nhlayo ya ku dlaya vukati yo kombisanyana leswaku ku na swiphiqo leswikulu swinene. Nkambisiso wa le United States wu kombisa leswaku i hanyelo ra vatekani leri hohlokaka leri vangelaka ku engeteleka ka ku dlaya vukati, ku nga ri swiphiqo leswi tolovelekeke swa vutomi ntsena. Leswi va nga endliki matshalatshala yo tala, naswona va nga tibohangiki ngopfu, vutomi bya vukati bya hohloka. Vo tala ko sala vito leswaku i mpatswa lowu tekaneke, kambe a va etleli swin’we, hambi ku ri ku bula swin’we. Van’wana va titwisa leswi wansati un’wana wa le Vuxeni loyi a tixaveleke sirha ra yena leri nge tlhelo a titwisaka swona loko a ku, ‘A ndzi swi lavi ku va swin’we ni nuna wa mina esirheni.’ Leswi a nga kotiki ku hambana ni nuna wa yena sweswi, u anakanya ku dlaya vukati endzhaku ka rifu. Lexi twisaka ku vava, hambi leswi vanhu vo tano va nga byi dlayangiki vukati, vutomi bya ndyangu a hi xihlovo xa ntsako eka vona.

A swi ri tano hi Isao. Va tsutsumele ku tekana ni nsati wakwe, naswona a a nga xi voni xivangelo xa ku cinca mahanyelo ya yena ya vutianakanyi. Hambi leswi a a kuma muholo wa kahle tanihi muchayeri wa tilori, a tlangisa mali yakwe hi ku dya ni ku nwa, a nga wu khathaleli ndyangu wa yena. Xisweswo, yena ni nsati wakwe a va tshamela ku holova. Isao u ri: “Loko ntsena swilo swi nga ndzi fambeli kahle, a ndzi ya ekaya ivi ndzi humesela mabibi ya mbilu ya mina endyangwini wa mina.” Mhaka ya ku dlaya vukati a yi humelela siku na siku ku fana ni volcano leyi tshamelaka ku buluka.

Vavanuna ni vavasati vo tala va tiyisela vukati lebyi nga tsakisiki. Ku nga khathariseki leswaku va dlaya vukati kumbe doo, a va wu kumi ntsako. Xana yi kona ndlela ya leswaku va endla vukati bya vona byi humelela? Xana ku nga endliwa yini leswaku ku tiyisiwa xiboho xa vona xa vukati?