Vutomi Lebyi Vuyerisaka Hambi Loko Ndzi Ri Swanga

NDZI velekiwe hi January 1927, le Málaga, eSpain, ndzi ri n’wana wa vutsevu eka va nkombo endyangwini wa swisiwana wa Makhatoliki. Ku sukela hi 1936 ku ya ka 1939, Nyimpi ya Xin’wana-manana ya le Spain yi hlakate tiko ra hina, kutani hi balekele tibomo naswona a hi hanya hi swakudya leswi a hi phakeriwa swona hi mfumo. Hambi swi ri tano, a ndzi ri n’wana la tsakeke la rhandzaka ku yimbelela ni ku va exikarhi ka vanhu van’wana.

Hambi swi ri tano, nchumu wun’we lowu a wu ndzi chavisa—i ku langutela ku tshwa endzilweni wa tihele. Leswaku ndzi hunguta nchavo wa mina, ndzi rhurhele endhawini leyi a ku tshama tinani, ndzi ri na malembe ya 12. Loko ndzi ri kwale, hi nkarhi wo lava ku va malembe manharhu, a ndzi basisa switepisi swa ribye ro saseka, ndzi khongela, ndzi tlhela ndzi ya emahlweni ndzi swi basisa, kambe a ndzi swi twa leswaku a ka ha kayivela nchumu wun’wana. Hi 1941, a ndzi tsakile loko ndzi kote ku suka.

Endzhaku ka malembenyana ndzi ve ni munghana wa xiyimbeleri loyi a a anakanyeke leswaku rito ra mina a ri ta ndzi kumisa mali, ivi a ndzi khutaza leswaku ndzi yimbelela ndzi dyondza ni tidyondzo ta piyano. Loko Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava yi hela hi 1945, ndzi ye le Morocco, laha ndzi nga sungula ku yimbelela etindhawini ta ku titsakisa ni vusiku le Casablanca ni le Tangier. Sweswo a ku ri vutomi byo tsakisa eka n’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi. Kambe endzhaku ka nkombiso wun’wana ni wun’wana, a ndzi ya ekerekeni ivi ndzi kombela Wanhwana Mariya leswaku a ndzi rivalela, ndzi tshemba leswaku kumbe ndzi nga pona tihele ta ndzilo.

Endzhaku ko tirha etindhawini ta ku titsakisa hi malembe ya kaye, ndzi hlangane ni Muamerika un’wana la vitaniwaka Jack Abernathy. Hi nkarhi wolowo a a tirha le Morocco eka khampani yin’wana ya ku aka ya le Amerika. Hi tekanile hi lembe rolero, naswona ndzi tshike ku endla minkombiso. Endzhakunyana ka sweswo, hi rhurhele le Seville, Spain, laha hi nga tshama kona ku fikela hi 1960. Endzhaku hi rhurhele le Lodi, California, U.S.A.—ku rhurha loku nga tlhela ku hundzula vutomi bya mina.

Ku Dyondza Hi Yehovha

Hi 1961 hi endzeriwe hi Timbhoni ta Yehovha timbirhi ekaya ra hina ivi va siya timagazini ta Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka! Endzhakunyana va kombele ku dyondza na mina Bibele, ivi ndzi pfumela. Xisweswo, ndzi dyondze hi ta Xikwembu xa ntiyiso, Yehovha, lexi xi nga Tatana wa rirhandzu wa le tilweni. (Pisalema 83:18) Mawaku ndlela leyi ndzi ntshunxekeke ha yona loko ndzi dyondze leswaku a ku nga ri na tihele leti hisaka, kambe ku ri na sweswo, hi langutele ku hanya hi laha ku nga heriki emisaveni ya paradeyisi!—Pisalema 37:9-11, 29; Nhlavutelo 21:3, 4.

Makwerhu wa xisati Paquita, loyi a a tshama ekusuhi na hina, na yena u sungule ku dyondza. Emahlweni ka sweswo, a ndzi dzaha naswona a ndzi rhandza minkhuvo. Hi hala tlhelo ximbilwambilwana be! Kambe ndzi hundzukile, naswona hi October 17, 1962, mina na Paquita hi khuvuriwile le Sacramento, California, xisweswo hi kombisa ku tinyiketela ka hina ko tirhela Yehovha.

Ku Ya Le Thailand Hi Hundza Hi Le Spain

Hi ku hatlisa, feme ya ku aka leyi nuna wa mina a a tirha eka yona yi n’wi rhurhisele le Thailand, ivi ndzi famba na yena. Loko hi ri endleleni, ndzi endzele le Spain, naswona ndzi kote ku avelana ripfumelo ra mina ni swirho swin’wana swa ndyangu wa ka hina. Nsati wa makwerhu Pura u swi amukerile ivi a va Mbhoni.

Emasikwini wolawo ntirho wa Timbhoni ta Yehovha a wu yirisiwile le Spain. Hambi swi ri tano, a hi khoma nhlangano wa le xihundleni ekamareni leritsongo, leri nga ni tafula rin’we naswona ku nga ri na switulu. Hinkwerhu ka hina hi ri 20 a hi yima hi milenge. Vona ku hambana ka swona ni minhlangano ya hina ya le California! Loko ndzi vona vanhu va ka hina va tinghenisa ekhombyeni leswaku va kota ku hlanganyela, swi ndzi kombe nkoka wa minhlangano ya Vukreste, ku nga dyondzo leyi nga enkarhini ndzi nga si fika le Bangkok, Thailand.

Hi siku leri hi nga fika ha rona le Bangkok Jack u te: “Loko ndzi tlhela ndzi ku kuma u ri eku chumayeleni, ndzi ta ku tshika.” Hi siku leri tlhandlameke u fambile a ya eku kongomiseni ka ntirho le ndhawini ya le makaya, ivi ndzi sala ndzi ri swanga le Bangkok leri nga bizi ndzi ri ni mutirhi wa le ndlwini loyi a a ndzi nga koti ku vulavula na yena. A ndzi hambeta ndzi dyondza tibuku ta mina ta Bibele hi ku phindha-phindha.

Siku rin’wana hi September 1963, loko ndzi vuya ekaya ndzi vone tintangu tin’wana leti ndzi nga ti tiviki ti ri exitepisini xa nyangwa ya mina. A ku ri na wansati wa misisi yo sohasoheka loyi a a ndzi yimerile. Ndzi n’wi vutisile: “Xana ndzi nga ku pfuna hi yini?”

U te: “Ndzi muyimeri wa Sosayiti ya Watch Tower.”

Ndzi tlule hi ntsako, ndzi n’wi angarha ndzi n’wi ntswontswa. Eva Hiebert a a ri murhumiwa la humaka le Canada. Ku suka siku rero ku ya emahlweni, Eva a hamba a ta, a cinca bazi ka nharhu leswaku a ta fika eka mina. A ndzi chava ku famba hi mabazi lawa vanhu a va pakelana eka wona onge i tinhlampfi leti nge thinini, kambe a ku ri hava ndlela yin’wana yo famba ha yona. Eva u te: “U nga ka u nga n’wi tirheli Yehovha, loko u nga fambi ha wona mabazi lawaya.” Kutani hi hlele ta ndlela yo khandziya mabazi yo ya eminhlanganweni.

A ndzi kanakana ku chumayela, tanihi leswi a ndzi nga ri tivi ririmi. A ndzi tshamela ku khoma voko ra Eva, basikiti ya yena ni nguvu ya yena. U te: “Phela u nge tirheli Yehovha hi ndlela leyi.”

Ndzi n’unun’utile ndzi ku, “Kambe a ndzi ri tivi ririmi.”

Eva u ndzi nyike timagazini ta khume ivi a famba, a ndzi siya exikarhi ka makete. Ndzi tshinelele wansati wa Muchayina, ndzi tshukile, ndzi n’wi komba timagazini, ivi a ti amukela!

Endzhakunyana ndzi kote ku n’wayitela hi ntsako, “Eva, ndzi fambise timagazini letiya ta khume hinkwato.” Yena u te, “Yehovha u lava vanhu vo fana na wena. Wena yana emahlweni.” Ndzi swi endlile, ndzi dyondza ku xeweta hi Xithai, naswona hi ku ya hi mukhuva wa kwalaho, a ndzi tshama ehansi. Nakambe ndzi dyondze ku ya etindhawini to hambana-hambana. Nuna wa mina u te yini hi swona? Siku rin’wana, loko Jack loyi a a sungule ku vohla eku lwisananeni ni ripfumelo ra mina, a ri na vaendzi, u va byele leswi: “Valangani ndhawu leyi na Pepita. U yi tiva kahle, hikuva wa chumayela.”

Ku Ya Le Australia

Ndzetelo wa Eva wa rirhandzu kambe wa matimba wu ndzi lunghiselele leswaku ndzi chivirika entirhweni wa Yehovha hi nkarhi wa swiavelo swa ntirho swa nuna wa mina, le n’walungu-vupela-dyambu bya Australia. Hi fike exikarhi ka 1965, ivi hi tshama emixaxeni ya vatirhi le xikarhi ka mananga lawa khampani ya va Jack a yi veka xiporo ka wona. Swakudya a swi tisiwa hi xihaha-mpfhuka, naswona a ku hisa—ku tlula 43 degrees Celsius. A ku ri na mindyangu ya 21 ya le Amerika N’walungu, ivi ndzi va yela ni rungula ra Mfumo. Endzhakunyana, loko ntirho wa xiporo wu ya emahlweni, hi rhurhele le ndzeni-ndzeni ka mananga, laha a hi ya hi va ekule swinene.

Emahlweninyana ndzi tshame ndzi tsalela hofisi ya rhavi ra Timbhoni ta Yehovha le Australia, naswona mawaku ndlela leyi a ndzi tsake ha yona loko ndzi amukela papila leri a ri ku: “Amukela rirhandzu ni marungula yo kufumela . . . Hi ta ku anakanya naswona hi ta ku khongelela eka tin’hweti leti landzelaka”! Eka malembe lawa ndzi nga famba ni nuna wa mina eswiavelweni swa yena swa ntirho hi ya etindhawini leti nga toxe emisaveni, ndzi khutaziwe hi mapapila yo tano lama humaka enhlengeletanwini ya Yehovha. Loko ndzi ma hlaya ya ndzi susele xivundza, naswona ya ndzi khutaze ku ya emahlweni ni ntirho wo chumayela hambi leswi minkarhi yin’wana a ndzi hambanisiwe ni Timbhoni tin’wana.

Hofisi ya rhavi ra le Australia yi lunghiselele leswaku mpatswa wa Timbhoni wu ndzi endzela kan’we hi vhiki le mixaxeni. Entirhweni wa hina wa nsimu hi hlangane ni wansati la tsakelaka loyi a a tshama ekule, kutani kambirhi hi vhiki a ndzi famba endhawini leyi a yi tele hi tinyoka ni minkolombyana leswaku ndzi n’wi endzela. Loko ndzi karhi ndzi famba, a ndzi yimbelela risimu ra Mfumo: “Yima na Yehovha/ Tsaka ha yena/ A nge ku sukeli/ Famba na yena.” Hi dyondze ku ringana tin’hweti ta 11.

Kutani, endzhaku ko tshama kwalomu ka lembe le Melbourne, ndzi rhurhe ni nuna wa mina hi ya emixaxeni leyi nge kusuhi ni doroba ra le mugodini ra Port Hedland, leri na rona ri nga en’walungu-vupela-dyambu bya Australia. Endzhaku ka ntlhanu wa masiku, ku fike vaendzi. Rhavi ri tivise Timbhoni leswaku a ndzi ri kwihi. Loko va fambile, ndzi ye emahlweni ndzi khoma minhlangano ndzi ri ndzexe, ndzi khoma Dyondzo ya Buku ya Vandlha, Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni, Nhlangano wa Ntirho ni Dyondzo ya Xihondzo xo Rindza. Endzhaku ko yimbelela risimu ni ku pfula hi xikhongelo, a ndzi hlamula swivutiso ivi ndzi pfala hi risimu ni xikhongelo. Nhlayo ya lava veke kona a yi nga ri xiphiqo—nkarhi hinkwawo a ndzi ri swanga. Kambe, xiyimiso lexi xa dyondzo leyi ya vhiki na vhiki xi ndzi tiyisile hi malembe yo tala lawa a ndzi tirhela Yehovha ndzi ri swanga.

Ku Ya Le Bougainville

Hi 1969, endzhaku ka loko hi hete malembe ya mune le Australia hi ri karhi hi tshwa hi dyambu, nuna wa mina u averiwe ku ya tirha tanihi ndhuna eka tsima ro aka xitarata xa mugodi wa koporo etintshaveni leti hisaka le xihlaleni xa Bougainville. Madyambu man’wana munhu un’wana u gongondzile enyangweni. Jack u pfurile. U te, “I Mbhoni ni nsati wa yona ni vana va mune.” Va tshama ekusuhi ni le ribuweni. A ndzi va endzela vhiki rin’wana ni rin’wana naswona a ndzi hlanganyela eka Dyondzo ya Xihondzo xo Rindza leyi a yi khomeriwa exikolweni xa mani na mani.

Eka khamba rin’wana Timbhoni tinharhu leti humaka le Papua New Guinea ti ndzi endzerile. Nuna wa mina u byele vatirhi-kulobye hi ku tibuma a ku: “Kwihi na kwihi laha nsati wa mina a yaka kona, vanghana va yena va Timbhoni va kona.”

Ku Ya eAfrika

Hi 1972 hi fike emananga ya le Algeria, Afrika N’walungu, laha khampani ya va Jack a yi aka fambiselo ra mati yo cheleta. Leri a ku ri tsima ra mune wa malembe. Ndzi tsalele hofisi ya rhavi ra Timbhoni ta Yehovha le Furwa hi ta ntirho wo chumayela, ivi va ndzi hlamula: ‘Tivonele. Ntirho wa hina wu yirisiwile kwalaho.’ Sosayiti yi ndzi pfunile ku hlangana ni Timbhoni tin’wana timbirhi leti a ti horile, ivi hi sungula ntlawa wa dyondzo.

Kutani un’wana wa vaakelani va mina le ntirhweni emixaxeni, Cecilia a vabya. A ndzi hamba ndzi n’wi endzela siku rin’wana ni rin’wana exibedlhele, ndzi n’wi tisela murhu naswona ndzi lunghisa mubedo wa yena. Loko a vuya ekaya, ndzi ye mahlweni ndzi n’wi endzela ni ku n’wi endlela mintirho yo karhi nakambe a ndzi n’wi byela hi ta ntshembo wa Mfumo. Leswi swi yise eka dyondzo ya Bibele, naswona endzhaku ka tinh’weti ta nhungu Cecilia u te: “Ndzi lava ku khuvuriwa.” Kambe kwihi naswona hi mani?

Hi amukele papila leri a ri huma ehofisini ya rhavi ra le Furwa ra leswaku Mbhoni leyi vitaniwaka François a yi ta ta le Algeria swa nkarhinyana wo wisa. Loko ho kota ku n’wi tisa le ximutanini xa le mananga ni ku n’wi tlherisela le timbaleni ta swihaha-mphuka hi nkarhi, a ta n’wi khuvula. Kambe a nga ka a nga tshami ku tlula tiawara ta 24.

Hi ku hatlisa loko François a fikile, movha wu n’wi tsutsumisile wu n’wi yisa le mananga. Madyambu wolawo, le kaya ka Cecilia, u humese xiphephana xin’wana lexitsongo exikhwameni xa hembe ya yena ivi a nyikela nkulumo leyinene. Ni mixo hi May 18, 1974, u khuvule Cecilia ebavhini ya mina ya ku hlamba ivi a famba.

Hi loko nyimpi yi suka le Algeria eku heleni ka 1975, kutani mina na Jack hi boheka ku suka hi xihatla. Ndzi endzele maxaka ya mina le Spain. Hi 1976, ndzi sungule ku lunghiselela xiavelo xa Jack lexi landzelaka—ntirho wa le mixaxeni le makhwatini ya mpfula ya le Suriname, Amerika Dzonga.

Le Amerika Dzonga

Le dzonga-vupela-dyambu bya Suriname, mixaxa a yi rhendzeriwe hi swimilana swo tala swinene. Tihokwe leti nga ni pongo ni timfene leti rhandzaka swilo a ti languta mindyangu leyi ya 15 leyi ya ha ku fikaka ti ri le henhla ka mirhi, laha vo tala va vona a ndzi va tivela eka mintirho ya nkarhi lowu hundzeke. Endzhaku ka tsevu wa tin’hweti, ku fike mindyangu yin’wana ya vatirhi, ku katsa na Cecilia loyi a nga khuvuriwa le Algeria—phela a ku ta va munghana eku chumayeleni!

Loko March 23, 1978, yi tshinela, a hi tivutisa leswaku hi ta xi tlangerisa ku yini Xitsundzuxo xa rifu ra Kreste. Hikwalaho ko pfumala vutleketli byo hi yisa le ntsindza, le Paramaribo, hi kunguhate ku xi khomela endlwini ya mina. Ndhuna ya mixaxa yi hi pfumelele ku endla tikopi tin’wana ta tluka ro hetelela ra Xihondzo xo Rindza leri a ri tivisa hi ta Xitsundzuxo, naswona hi ti hangalase hi yindlu na yindlu le mixaxeni. Lava veke kona a va ri 21! Cecilia u nyikele nkulumo, ivi mina ndzi hlaya matsalwa. Madyambu wolawo, hambi leswi a hi ri hexe, a hi titwa hi hlanganisiwe ni nhlengeletano ya Yehovha ya misava hinkwayo.

Hi nkarhi wolowo rhavi ra le Suriname ra Timbhoni ta Yehovha, ri rhumele—mpatswa lowutsongo wa varhumiwa va ta hi Land-Rover. Loko va nga si ta a ndzi sungula ku titwa ndzi nga pfuni nchumu le mixaxeni, kambe varhumiwa va ndzi tiyisekisile va ku: “Pepita, u te hi xikongomelo laha.” Hi nkarhi wolowo a ndzi nga tshembi, kambe hi ku hatlisa ndzi swi twisisile.

Siku rin’wana hi nkarhi wa riendzo ra varhumiwa, hi kambisise gondzo rin’wana lerintshwa ra ritshuri naswona a hi tsakile loko hi kuma leswaku a ku ri ni swimitana swa Maindiya ya le Amerika kwalomu ka tikhilomitara ta 50 ku suka le mixaxeni ya hina. Endzhaku ko chumayela masikunyana exikarhi ka Maindiya lawaya ya Maarawak lawa ya nga ni xinghana, ku ve ni tidyondzo to tala ta Bibele. Kutani loko varhumiwa va fambile, mina na Cecilia hi sungule ku endzela vanhu va le swimitanini leswiya kambirhi hi vhiki.

A hi pfuka hi awara ya mune ni mixo, ivi hi awara ya nkombo hi sungula dyondzo ya hina ya Bibele yo sungula. Kwalomu ka awara ya ntlhanu ni ndzhenga, a hi va hi fikile ekaya. Hi malembe mambirhi hi fambise tidyondzo ta 30 vhiki rin’wana ni rin’wana. Hi ku hatlisa vana va le mutini a va ndzi vitana Mhani Bibele! Vo tala va hetelele va khuvuriwile, naswona eka malembe lama landzeleke, 182 wa vona va ve kona eka nhlengeletano ya xifundzha emutini wolowo. Hakunene, hi laha varhumiwa lavaya vo rhandzeka va vuleke ha kona, a hi ye emakhwatini hi xikongomelo!

Ku Ya Le Papua New Guinea

Hi suke le Suriname hi 1980, naswona eka lembe leri landzeleke hi rhumeriwe le Papua New Guinea. Endzhaku ka tin’hweti ta tsevu letinene ndzi ri ni Timbhoni le ntsindza, le Port Moresby, xihaha-mpfhuka-phatsa xi ndzi cukumete ekaya ra mina lerintshwa—mixaxa leyi nga le henhla ka tintshava laha khampani ya va Jack a yi sungula kona mugodi wa nsuku. A ku nga ri na magondzo. Vanhu, nhundzu ni swakudya a swi tisiwa hi xihaha-mpfhuka. Leyi a ku ri ndhawu leyi yi nga yoxe ku tlula hinkwato leti ndzi nga tshama ndzi va eka tona. Nakambe a ndzi tivutisa, xivutiso lexi nge, ndzi ta va kuma kwihi vanhu vo vulavula na vona?

Vanhu lava a va ri emixaxeni ya hina a va ndzi tiva ku sukela khale, naswona a ku nga ri na loyi a lavaka ku ndzi yingisa. Hambi swi ri tano, hi nkarhi wolowo, khampani yi pfule xitolo xa swakudya. Vavasati lava a va huma etindhawini ta le kule a va ta va ta xava kona. Hi ku hatlisa a ndzi ri un’wana wa vaxavi lava a va tala ku ya kona. Xana sweswo swi endle xo karhi?

Siku rin’wana ndzi vulavurisane ni wansati wa le Papua. U ndzi byele leswaku a a ri mudyondzisi. Mina ndzi te: “Kasi na mina ndzi mudyondzisi.”

A vutisa: “U mudyondzisi?”

“Ina, ndzi dyondzisa Bibele.” Hi ku hatlisa u amukele ku tinyikela ka mina ku dyondza Bibele na yena. Endzhaku ka nkarhi, vaxavi vo tala va swakudya va pfumerile na vona. Tindhawu letiya ta le kusuhi na mugodi wa nsuku ti humese tidyondzo ta nkombo ta Bibele—hakunene ku ve mugodi wa nsuku wa moya!

Endzhaku ko heta malembe manharhu le xihlaleni xa Pacific, ntirho lowuntshwa wu hi rhumele le xihlaleni xa Grenada xa Kharibiya. Endzhaku ka lembe na hafu, nuna wa mina u boheke ku tlhelela le United States hikwalaho ka swivangelo swa rihanyo, kutani hi 1986 hi tshame le Boise, Idaho.

Ku Tirha Ni Vandlha

Endzhaku ka ku tirha malembe lawaya hinkwawo ndzi ri ekule ni vamakwerhu va Vakreste, se a ndzi fanele ku dyondza ku tirha ni van’wana. Hambi swi ri tano, vakulu va Vakreste ni van’wana va ndzi pfunile va nga heli mbilu. Namuntlha, ndza tiphina hi ku va kona eminhlanganweni ni ku fambisa tidyondzo ta Bibele exiphen’wini lexi xa misava.

Hambi swi ri tano, minkarhi yin’wana, loko ndzi tshamile ndzi ri swanga ndzi tivona ndzi ri karhi ndzi tsutsuma-tsutsuma endzhaku ka Eva le Bangkok leri nga bizi kumbe loko ndzi ri karhi ndzi yimbelela risimu ra Mfumo ndzi ri karhi ndzi famba le gondzweni ra le mananga ya Australia kumbe ndzi ri karhi ndzi chumayela Maindiya lawaya yo rhula ya le Amerika le makhwatini ya mpfula le Suriname, ndza n’wayitela naswona mahlo ya mina ya khapa mihloti ya ku tlangela nkhathalelo lowu ndzi wu kumeke hi malembe yo tala loko ndzi tirhela Yehovha ndzi ri swanga.—Hi ku vula ka Josefa ‘Pepita’ Abernathy.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 22]

Ndzi pfune vo tala le Papua New Guinea leswaku va tiva Yehovha

Ku dyondzisa Rito ra Xikwembu le Suriname

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

A ndzi yimbelela ni swichudeni swa mina swa Bibele swa Mapaniya le Melbourne

[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]

Sweswi ndzi tirha ni vandlha ra le Idaho