Vantshwa Va Vutisa . . .

Xana Ndzi Nga Yi Herisa Njhani Mintlhaveko Leyi?

“Hambi leswi sweswi ndzi nyenyaka vusodoma swinene, minkarhi yin’wana ndzi tikuma ndzi byi navela. Mintlhaveko leyi ya ndzi karhata, minkarhi yin’wana ni nhlekanhi ni ni vusiku. Ndzi hambete ndzi khongela eka Yehovha, ‘Susa mintlhaveko leyi leyo biha!’ Xana yi ta kala yi hela?”—Dennis.a

VANTSHWA vo hlaya va Vakreste—va xinuna ni va xisati—va rile hi ndlela leyi fanaka va nga ha tivi lexi va nga xi endlaka va lava mpfuno. Va titwa va voyamele eka vusodoma kambe a va lavi ku hlanganyela eku cinca-cinceni ka vanhu vo endla na vona rimbewu, mavabyi ni ku hohloka ka mahanyelo loku fambisanaka ni mahanyelo wolawo. Nchumu wa nkoka swinene, va lava ku tsakisa Xikwembu, naswona eRitweni ra xona xi sola vusodoma hi ndlela leyi nge rivaleni.—Varhoma 1:26, 27; Vakolosa 1:10.

Hakanyingi ku vuriwa leswaku vasodoma a va nge hundzuki. Hambi swi ri tano, lowu a hi ntiyiso. Vakreste van’wana vo sungula, khale a va endla vusodoma, kambe va hundzukile. (1 Vakorinto 6:9-11) Ina, ku hambana ni mintsheketo leyi dumeke, vanhu va nga hundzuka, naswona va hundzuka. Hambi swi ri tano, hambi loko muntshwa o kota ku papalata swiendlo swa vusodoma, a nga ha kuma swi n’wi nonon’hwela ku ku susa hi laha ku heleleke ku navela ka vusodoma. Jaha rin’wana ri te: “Ndzi ringete ku hundzula mintlhaveko ya mina. Ndzi khongele eka Yehovha leswaku a ndzi pfuna. Ndzi hlaye Bibele. Ndzi yingisele tinkulumo leti vulavulaka hi mhaka leyi. Kambe a ndzo ho xi tiva lexi nga ndzi pfunaka.”

Ku hava murhi wa salamusi kumbe lowu tirhaka xikan’we-kan’we. Dennis wa tsundzuka: “Ndzi timbombomete eku tikhomeni loko biha ni vanhu va rimbewu lerin’wana ndzi ringeta ku va ‘wanuna.’ Leswi hinkwaswo a swi pfunanga kambe swi lo engetela nhlomulo ntsena.” Ku nga khathariseki sweswo, hi ku tirhisa minsinya ya milawu ya Bibele, munhu a nga langutana ni mintlhaveko yo tano.

Ku Xiya Mianakanyo Leyi Hoxeke

Xo sungula, xiya leswaku swiendlo swi rhangeriwa hi mianakanyo. (Esaya 55:6, 7; Yakobo 1:14, 15) I ntiyiso, hikuva Dok. Wayne W. Dyer u ri: “U nge vi na ntlhaveko (ku titwa ko karhi) handle ko rhanga u anakanya ha kona.” Kutani masungulo ya ku navela vusodoma ma nga ha va ma vangiwa hi mianakanyo leyi hoxeke mayelana na wena n’wini, va rimbewu leri hambaneke, rirhandzu, ni swin’wana. Loko munhu a nga si ‘endla xiboho’ ivi a hundzula mianakanyo yo tano, u fanele a rhanga a yi tiva. (Varhoma 12:2) Ku endla sweswo swi nga nyika munhu ku twisisa loku faneleke ka xivangelo xa ku navela leswaku kahle-kahle ha yini a kokiwa hi vanhu va rimbewu ra yena.

Xana munhu a nga endlisa ku yini? Ndlela yin’wana i ku khongela, kukota mupisalema: “Šikwembu, nḍi kambe, u tiv̌a mbilu ya nga! Nḍi ringe, u tiv̌a ku anakanya ka mina! Languta loko nḍi famba hi ndlela ya ku homboloka.” (Pisalema 139:23, 24) Swi nga ha pfuna ku bula ni Mukreste la nga ni vutlharhi ni la vupfeke. Hi laha Swivuriso 27:17 yi swi vekaka ha kona, “nsimbi yi lota nsimbi.” Xisweswo jaha rin’wana ri phofulele nkulu wa Mukreste loyi a a tiviwa hi ku twisisa ni ntwela-vusiwana. A ku nga ri nchumu wo olova ku boxela munhu un’wana xihundla xakwe, kambe ku ve ni vuxaka bya nkoka. U ri: “Ndzi nga vulavula na yena hi xin’wana ni xin’wana.” Nkulu a ngo yingisa ntsena kambe, hi ku vutisa swivutiso hi vutshila swi n’wi pfuna ku endla jaha ri phofula mintlhaveko ni mianakanyo ya rona.—Ringanisa Swivuriso 20:5.

Loko munhu wa xinuna a ri ni tatana la n’wi honiseke kumbe la n’wi khomaka hi ndlela yo biha, a nga ha kuma leswaku ku tsakela ka yena vanhu va rimbewu leri fanaka, kahle-kahle i ku ringeta loku nga pfuniki nchumu ko pfala vangwa ra rirhandzu ra vutatana. Hikwalaho ka leswi a nga vangiki na munhu wa xinuna la nga n’wi tekelelaka, a nga ha titwisa leswi Dok. Joseph Nicolosi a swi vitanaka “ku titwa a tsanile naswona a kayivela timfanelo letiyani ti fambisanaka ni vununa, hi leswaku, vulawuri, ku vulavula u tiyile, ni matimba.” Loko munhu a kambisisa yin’wana ni yin’wana ya timfanelo leti to hambana-hambana leti a titwaka onge wa kayivela eka tona, a nga ha hlamarisiwa hi ku tshubula leswaku leti hi tona timfanelo leti a kumaka ti n’wi koka eka vavanuna van’wana.

“Tidyondzo” Leti Vavisaka Ta Nkarhi Lowu Hundzeke

Vantshwa van’wana va xiya leswaku xiphiqo xa vona xi fambisana ni nhlomulo wa nkarhi lowu hundzeke. Nhwanyana un’wana wa tsundzuka: “A ndzi hamba ndzi hlaya tibuku ta swifaniso leswi nga ambalangiki leti vulavulaka hi vusodoma. Ndzi sungule ku va ni mintlhaveko leyi nga riki ya ntumbuluko.” Jaha rin’wana ri ri: “Tata wa mina a ndzi khoma hi ndlela yo biha hi tlhelo ra rimbewu. Hikwalaho ka sweswo, rimbewu ni wanuna a ri vonaka ri ri nchumu lowu faneleke eka mina.” Mintokoto yo tano leyi vavisaka yi nga ha dyondzisa vahlaseriwa ku venga hambi ku ri ku chava va rimbewu leri hambaneke kumbe ku hlanganisa rimbewu ni ku tiphina hi swiendlo. Xisweswo muhlaseriwa un’wana u hlamusela ku navela kakwe ka rimbewu tanihi “nchumu lowu laviwaka hi mintlhaveko, ku nga ri hi miri—i ku kombisiwa rirhandzu ni ku twisisiwa.”

Hambi swi ri tano, ntiyiso hi leswaku leswi vangaka vusodoma swi tele, naswona ko tala a swi fambisani ni nhlamuselo yo olova.b Hambi swi ri tano, ku nga khathariseki lexi vangeke mianakanyo leyi hoxeke, ku ni swilo swo tala leswi munhu a nga swi endlaka ku yi lulamisa.

Ku Endla Xiboho

Ndlela yo antswa i ku tirhisa Rito ra Xikwembu. Hi xikombiso, anakanya hi jaha leri tikumaka ri navela vavanuna lava nga ni timfanelo ta vununa leti rona ri anakanyaka leswaku a ri na tona. Kumbe wansati loyi a chavaka va rimbewu leri hambaneke. Ndlela leyinene leyi hinkwavo va nga vaka ni langutelo lerinene hi vununa i ku dyondza xikombiso xa Yesu. (1 Petro 2:21) A a ri xikombiso lexinene xa vulawuri bya wanuna kambe a a swi katsa ni vunene. (Matewu 19:14; Yohane 19:5) Xisweswo jaha rin’wana ri kuma swi ri pfuna ku dyondza buku leyi nge Nghwazi Leyi Tshameke Yi Hanya.c Ri ri: “Ku tiva Yesu swi ololoxe langutelo ra leswaku wanuna u fanele a va njhani.”

Ku anakanyisisa hi matsalwa ya Bibele lama vulavulaka hi timhaka to kota langutelo ra Xikwembu hi rimbewu, rirhandzu, ni vunghana bya vanhu va rimbewu leri fanaka, hi ku fanana ra pfuna eku lulamiseni ka mianakanyo ya munhu.—Genesa 1:27, 28; Ruti 1:16, 17; 1 Samuwele 18:1; Swivuriso 5:18, 19; 1 Vakorinto 13:4-8.

Nakambe i swa nkoka ku papalata ku tshamela ku anakanya hi swilo leswi hoxeke. Minkarhi yin’wana minsusumeto leyi yi ni matimba swinene loko munhu a ri ni xivundza, a ri ni gome, kumbe a khomiwe hi tingana. (Swivuriso 24:10) Wansati un’wana wa Mukreste u ri: “Ndlela yin’we ya ku hundzula leswi hi nga xiswona i ku hundzula mianakanyo leyo homboloka yi va leyo lulama.” Loko nsusumeto lowu thyakeke wu n’wi tela, u titsundzuxa hi langutelo ra Xikwembu hi vusodoma. Mufana wa kondlo-a-ndzi-dyi u ri: “Nkarhi wihi na wihi loko minsusumeto ya vusodoma yi ndzi tela, ndzi anakanyisisa hi tsalwa ra mina ra Bibele leri ndzi ri rhandzaka.” (Ringanisa 2 Vakorinto 10:4; Vafilipiya 4:8.) Van’wana va kume swi pfuna ku tikhongotela vurhongo hi ku yingisela tikhasete ta Sosayiti ya Watch Tower leti sekeriweke eBibeleni.

Tanihi leswi ndlela leyi hi anakanyaka ha yona yi khumbaka ndlela leyi hi endlaka swilo ha yona, ndlela leyi hi endlaka swilo ha yona yi nga khumba ndlela leyi hi anakanyaka ni ku titwa ha yona. Kutani munhu u fanele a papalata mahanyelo ni vunghana lebyi nga tlhekisaka kumbe ku tiyisa ku navela loko biha. (1 Vakorinto 15:33) Munhu a nga ha lava ku ‘tivonela’ loko ku tiwa emhakeni ya swiyindlwana swa mani na mani, etimbuweni, tindlwini to cincela swiambalo, ni tindhawu tin’wana leti nga ha ku ringaka.—Pisalema 119:9.

Ku tlanga hi swirho swa rimbewu i nchumu wun’wana lowu nga lulamangiki lowu faneleke ku papalatiwa. Eka vavanuna ni vavasati vo tala va vasodoma, i nsusumeto lowu nga lawulekiki. “Ndzi karhatiwe hi ku tlangisa swirho swa rimbewu ku sukela loko ndzi ri na tsevu wa malembe,” ku vula jaha rin’wana. “Ku lorha hi timhaka ta rimbewu swi tiyise mintlhaveko ya mina ya vusodoma.” Lwisana ni mukhuva lowu wa thyaka!d—Vakolosa 3:5.

Hi hala tlhelo, nakambe i swa nkoka leswaku munhu a va ni mahanyelo lama faneleke. Van’wana va ringanyete leswaku loko jaha ri va ni timfanelo ta vununa, ri nga ha kokiwa switsongo hi vavanuna-kulobye. I ntiyiso, jaha ri nga ha va ri nga yi tivi ndlela yo endla leswi loko ri nga vanga ni munhu wa xinuna loyi a ri ta n’wi tekelela loko ra ha ri n’wana. Swi nga ha endleka ri nga tshunxekanga hi miri wa rona naswona ri titwa ri hume endleleni kumbe ri nga ri wanuna. Ku tirha mintirho ya mavoko, vutiolori lebyi ringaniseriweke, kumbe mintlangu leyi ku wisisaka hakanyingi swa ku pfuna emhakeni leyi. (Ringanisa 1 Timotiya 4:8.) Kambe tanihi laha jaha leri vitaniwaka Timotiya a ri tolovele muapostola Pawulo onge hi loko ri ri n’wana wakwe, jaha ri nga ha kuma swi pfuna ku tolovelana kahle ni wanuna wa Mukreste la kuleke la ringaniselaka. (Vafilipiya 2:19-22; 2 Timotiya 3:10) Hi ku va ni mindzilakana leyinene ya mahanyelo ni ku hlakulela ku vulavurisana lokunene, vunghana byo tano byi nga ha va ni nkufumelo naswona va tshembana, kambe ku nga ri na tinhlamuselo ta rirhandzu.

Ku tlula kwalaho, munhu u fanele a lwa hi matimba hi tlhelo ra moya. Dyondzo ya Bibele ya nkarhi na nkarhi, xikhongelo ni ku avelana ripfumelo ra wena ni van’wana swi ta pfuna ku hlayisa mianakanyo ya wena yi ri endleleni ya moya. (Pisalema 55:22; 119:11; Varhoma 10:10) Minkarhi yin’wana mintlhaveko ya ku titwa u nga pfuni nchumu yi nga ha endla swi nonon’hwa ku va exikarhi ka Vakreste-kuloni, kambe Bibele ya tsundzuxa emhakeni ya ku tihambanisa. (Swivuriso 18:1) Vunghana lebyi tengeke ni Vakreste va xinuna ni va xisati byi nga pfuna munhu ku ringanisela.—Vaheveru 10:24, 25.

Loko u weriwe hi ntungu wa ku navela vusodoma, swiringanyeto leswi swi nga ha tikomba swi pfuna. Hambi swi ri tano, u nga heli matimba ngopfu, loko mintlhaveko leyo biha yi phikelela. Xikwembu xi twisisa mintlhaveko ya wena naswona xi ni ntwela-vusiwana eka lava va lwelaka ku xi tirhela. (1 Yohane 3:19, 20) Emisaveni leyintshwa, vanhu va ta tshunguriwa mavabyi hinkwawo lama hi xanisaka. (Nhlavutelo 21:3, 4) Enkarhini wa sweswi, tshembela eka Xikwembu naswona u lwa ni ku navela loko homboloka. (Vagalatiya 6:9) Hi ku famba ka nkarhi ni matshalatshala ya ku tiyimisela, kumbexana mintlhaveko leyo homboloka yi nga nyamalala hi yoxe.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 22]

Vana ni langutelo lerinene hi vavanuna hi ku dyondza xikombiso xa Yesu