Xana Ku Rhula Ni Ku Pfumaleka Ka Pongo Swi Ta Kala Swi Va Kona?

LOKO va vutise leswi va swi lavaka hi nkarhi wo wisa va ri ematikweni mambe, kwalomu ka vanhu vanharhu eka vanhu va mune lava nga vavalangi va le Britain, va hlamule va ku, “Ku rhula ni ku hambana ni pongo.” Kambe hikwalaho ka xiphiqo xa pongo lerikulu emisaveni hinkwayo, vanhu vo tala va anakanya leswaku ku rhula ka xiviri ni ku pfumaleka ka pongo ko va norho ntsena.

Ku nga khathariseki matshalatshala lamakulu yo hunguta pongo leri tingaka, u nga ha tivutisa loko hakunene swi ta humelela. Ku vuriwa yini hi lava nga ri seketeriki langutelo ra wena?

Swihinga Leswi Faneleke Ku Susiwa

A swi olovi ku vulavula ni vanhu lava sihalalaka, naswona swi tika ngopfu ku va endla va twisisa langutelo ra wena. Loko ntlawa wa vantshwa va malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi lowu baka pongo wu hlengeletane ehandle ka muako lowu Ron a tshama eka wona, u teke goza ro sungula hi ku tiendla munghana wa vona. U tive mavito ya vona. U tlhele a va pfuna ku lunghisa xin’wana xa swikanyakanya swa vona. Ku sukela kwalaho, a va si n’wi vangela xiphiqo.

Anakanya hi xiyimo xa Marjorie, mutswari la titshameleke yexe la nga ni n’wana wa nhwanyana wa malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi, loyi a tshamaka ekamareni leri nga exikarhi ka vaakelani lava nga ni pongo. Lava tshamaka eswithezini swa le henhla a va na mete efilorweni ya vona. Hikwalaho, Marjorie u kuma leswaku pongo leri vangiwaka hi vana lava yaka hala ni hala hi tintangu leti nga ni swivhilwana ehenhla ka filoro, ku ba bolo kumbe ku tlula-tluleka ehenhla ka mubedo swa n’wi kavanyeta. Ku engetela kwalaho, mana wa vona u ambala tintangu ta swirhendze swo leha loko a ri ekaya. Marjorie u vulavule ni muakelani wa yena hi ndlela ya musa leswaku a hunguta pongo, kambe xiphiqo xa ririmi xi va vangele ku nga twanani. Huvo ya ka masipala yi rhumele mutoloki leswaku a ta pfuna eku tlhantlheni ka xiphiqo lexi, hikwalaho Marjorie u langutele ku cinca lokunene.

Eswithezini leswi nga ehansi ku ni wanuna loyi nimixo exikarhi ka awara ya nkombo na ya nhungu a tlangaka vuyimbeleri lebyi nga ni pongo, mpfumawulo wa bazi ya byona wu pfala tindleve. Loko a vulavule ni wanuna loyi hi vutlhari, wanuna loyi u hlamule leswaku u lava vuyimbeleri byakwe ‘byi n’wi nyika matimba yo endla ntirho wakwe.’ Xana Marjorie u swi kotisa ku yini ku langutana ni xiyimo lexi?

U ri: “Ndzi hlakulela ku tikhoma ni ku lehisa mbilu. Ndzi tiendlele xiyimiso naswona ndzi tshama ehansi ndzi hlaya ku nga khathariseki pongo. Ndzi tikuma mianakanyo ya mina yi dzike hi ku helela bukwini. Kutani pongo leri a ndzi ri tekeli ngopfu enhlokweni.”

Hi hala tlhelo, Heather, la tshamaka endlwini leyi nga ekusuhi ni ndhawu yo hungasa ni vusiku, leyi endzhaku ka ku biwa ka pongo vusiku hinkwabyo, yi pfalaka kwalomu ka awara ya tsevu nimixo. Hambileswi eku heteleleni a yiseke swivilelo swa yena eka valawuri va kwalaho, ku endliwe matshalatshala lama nga nyawuriki eku heriseni ka pongo leri.

Xana Pongo Ri Ta Hela?

Dok. Ross Coles wa Medical Research Council’s Institute of Hearing Research ya le Britain u ri: “Ku pfumaleka ka pongo hi ku helela swa tika naswona a swi tolovelekangi eka vanhu vo tala.” Miloti yo tsakisa ya swinyanyana, mpfumawulo lowu wisisaka mbilu wa magandlati eribuweni, mafenya ya vana—mimpfumawulo leyi ni yin’wana ya hi tsakisa. Hambiloko sweswi hi navela ku wisisiwa pongo, ha tsaka ku va ni vanakulorhi lavanene lava dyaka mabulo na hina. Xikwembu xi tshembise ku rhula ni ku pfumaleka ka pongo eka malandza ya xona.

EBibeleni mupisalema u ri: “V̌a musa v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta tiṭakela e ku ruleni lo’kukulu ka v̌ona.” (Pisalema 37:11) Hulumendhe ya Mfumo wa Xikwembu wa le tilweni ku nga ri khale yi ta nghenelela etimhakeni ta vanhu. (Daniyele 2:44) Kutani ehansi ka vulawuri bya Kreste Yesu, ku ta va ni ‘ku rhula loku andzeke kukondza n’weti wu nga ha vi kona.’—Pisalema 72:7; Esaya 9:6, 7.

Tiyiseka leswaku ku nghenelela ka Xikwembu ku ta fikelela ku rhula ni ku pfumaleka ka pongo loku hinkwerhu hi ku lavaka, tanihi laha Esaya muprofeta wa Xikwembu a vhumbeke hakona: “Ntiro wa ku lulama ku ta v̌a ku rula, ni mihanḍu ya ku lulama, e ku wisa ni ku ṭaka lo’ku nga yiki helo. Kutani tiko ra mina ri ta aka . . . ne tinḍawini le’ti nga ni ku ṭaka e ku wiseni.”—Esaya 32:17, 18.

Hambi ku ri sweswi, u nga ha kuma ku rhula ka moya ni ku pfumaleka ka pongo eminhlanganweni ya Timbhoni ta Yehovha endhawini ya ka n’wina. Hambileswi hi nkarhi wun’wana vanhu va makume ya magidi va hlanganaka swin’we hikwalaho ka vugandzeri emintsombanweni leyikulu—naswona minhlangano leyi entiyisweni yi ni ‘pongo ra vavanuna, vavasati ni vana’—mpfumawulo wa kona a wu kavanyeti kambe wa tsakisa. (Mikiya 2:12) Tivonele hi wexe hi ku tihlanganisa ni Timbhoni endhawini ya ka n’wina kumbe hi ku tsalela eka yin’wana ya tiadirese leti nga eka tluka 5 magazini lowu leswaku u kota ku vonana na vona. Tsakela ku rhula ka xiviri ni ku pfumaleka ka pongo exikarhi ka vona sweswi, naswona kumbexana hilaha ku nga heriki.