Endzhaku Ka Ku Buluka

HI MUTSARI WA XALAMUKA! LE ECUADOR

HI NOVEMBER 20, 2002, a ku ri siku lerinene edorobeni ra Ecuador ra Riobamba. Xibakabaka a xi ri xa wasi, naswona a ku ri ni mapapa lama nga nyawuriki ehenhla. A wu ta susa xifaniso xo saseka endhawini ya kwalaho ya vholkheno leyi a yi funengetiwe hi gamboko. Vanhu va 124 000 lava tshamaka kwalaho, van’wana ehenhla hi timitara ta 2 700 eTintshaveni ta Andes, a va ri karhi va tiendlela swilo swa vona swa siku ni siku, va nga lemuki leswaku ku rhula ka vona ku le kusuhi ni ku kavanyetiwa swinene. Ku nga ri kungani, ni ndzhenga wolowo ku twakale ku buluka lokukulu! Mafasitere ni tifulorho swi sungule ku ninginika. Ivi mapapa yo biha lama langutekaka ku fana ni xikowa ma sungula ku akeka.

Ku nga si hela ni timinete ta khume ku twakale ku buluka ka vumbirhi, a ku fambisana ni ku ninginika lokukulu loku fayeteleke mafasitere ni ku kwamula swipfalo etimeremereni ta swona. Hiloko ku humelela papa ra ndzilo ni musi—leri fikeke ri funengeta lero sungula. Ku sukela kwalaho ku landzela ku buluka hi ku landzelelana swin’we ni ku vonakala.

José ni nghamu yakwe Ana—havumbirhi i Timbhoni ta Yehovha—i mpatswa lowu nga ni malembe ya 60 naswona va tshama ehenhla hi timitara ta 400 ku sukela laha ku buluka loku ku sukeleke kona. Matimba ya ku buluka loku ma va lahlele ehansi. Ana a a tshame ekusuhi ni rivanti ra le mahlweni loko ri tlupuka eka timeremere ta rona ri ya fumbana le khumbini. Loko mpatswa lowu wu nga ha tikoti hi ku chava kutani wu tsutsumela emahosi ya yindlu, silingi yi sungule ku wela ehenhla ka wona. Hi ndlela yo karhi wu swi kotile ku humela hala xivaveni, laha wu nga fika wu yima kutani wu sungula ku khongela. Lexi tsakisaka, endzhaku ka timinete ta 15, n’wana wa vona u fikile hi movha kutani a va yisa endhawini leyi sirhelelekeke.

A hi hinkwavo lava swi va fambeleke kahle. Ku chava ku landzeriwe hi ku buluka. Vanhu vo tala va baleke hi milenge. Exikarhi ka ku huwelela ni ku ba mukhosi loku a ku ri kona, van’wana va rhetemukile va ya wela ehenhla ka manghilazi lama fayekeke lawa a ma lo n’walala eswitarateni. Mimovha, mabazi ni tilori a swi nga ha languti ni le ndzhaku loko swi baleka swi huma edorobeni, van’wana a va famba etlhelweni leri hoxeke ra gondzo! Vo tala lava balekeke eswikolweni kumbe emintirhweni a va nga swi tivi leswaku swirho swa mindyangu ya vona swi le kwihi ku ringana tiawara ta kwalomu ka 24.

I yini lexi vangeke ngundzungundzu lowu? I ndzilo lowu veke kona hala hansi ka misava evuhlayiselweni bya matlhari ya masocha lowu bulukiseke mindzilo yo tala, tibomo to jikijela hi voko swin’we ni mimovha ya masocha leyi nga ni matlhari yo chavisa. Loko ku buluka loku ku ya emahlweni, mimovha ya maphorisa a yi endla switiviso hi swikurisa-marito leswaku vanhu hinkwavo va fanele va huma edorobeni va ya yima empfhukeni wa 15 wa tikhilomitara.

Ku nga ri kungani Riobamba a ri sele ri nga ha ri na munhu. Vaaki va magidi a va yime egondzweni lerikulu leri nga ehandle ka muti lowu, va yime evusikwini lebyi nga ni moya wo titimela—vo tala va nga ambalanga majesi. Endzhaku ka tiawara to hlayanyana ku buluka loku ku sungule ku hunguteka. Leswi xirhami a xi vuyisa ni n’wana evukatini, vaaki va sungule ku famba hi vuxiya-xiya va tlhelela edorobeni. Hi siku leri tlhandlamaka, vo tala va kume leswaku leswi onhakeke ngopfu a ku ri mafasitere, minyangwa, malwangu, tisilingi ni makhumbi emakaya ya vona. Ndyangu wun’wana wu kume xiphemu xa nghilazi xi nghene endzeni ka matrasi ekamareni leri a wu etlela eka rona. Van’wana va kume tibomo emakaya ni le kusuhi na wona.

Swiviko swo sungula swi kombise leswaku ku fe vanhu va nkombo, ku vaviseka va 538 naswona ku onhake makaya ya 18 000. Eka Timbhoni ta Yehovha ta 950 ta kwalaho, a ku fanga munhu, hambileswi timbirhi ti tshunguriweke timbanga ta ku tsemiwa.

Ku Pfuna Lava Khumbekeke

Hi mixo lowu tlhandlameke lowa ku buluka, vakulu lava nga emavandlheni ya kwalaho ya Timbhoni ta Yehovha va sungule ku endzela vamakwavo lava nga Vakreste ku vona leswaku swi va fambele njhani. Hi ku famba ka nkarhi hi siku rero mutirheli la famba-fambaka wa Timbhoni ta Yehovha u hlangane ni vakulu va 13 va kwalaho ni va le mavandlheni lama nga ekusuhi ku vona leswaku ku onhake yini naswona ku vaviseke vangani. U khutaze vakulu ku khathalela swilaveko swa mintlhaveko ni swa moya swa lava va poneke. A swi ri swa nkoka swinene ku ya eminhlanganweni ya Vukreste, hambi ku ri ni xiyimo xexo xo tika! (Vaheveru 10:24, 25) Xisweswo, mavandlha ya kwalaho ma ve ni minhlangano ya wona ya nkarhi ni nkarhi emadyambyini lama tlhandlameke ya mhangu leyi.

Hi Ravumune ni Ravuntlhanu, xiviko lexi nga ni vuxokoxoko hinkwabyo bya makaya ya Timbhoni lama onhakeke xi tsariwile kutani xi rhumeriwa erhavini ra kwalaho ra Timbhoni ta Yehovha eGuayaquil. Xiviko lexi xi kombise leswaku ku ni xilaveko xa xihatla xa ku pfala mafasitere lama fayekeke ya madzana leswaku vanhu va nga dlayiwi hi xirhami. Endzhaku ka tiawara ti nga ri tingani, rhavi se a ri xave xiputsa lexikulu xa plasitiki, tiselothepi ni swipikiri leswi kotaka ku nghena esemendheni, leswaku ku ya pfariwa mafasitere swa xinkarhana.

Lori leyi rhweleke nhundzu leyi yi fike hi 9 nimixo hi Mugqivela. Mintlawa ya vavanuna ni vavasati lava nga Timbhoni ana se a yi sungule ntirho wa ku pfuna Timbhoni-kulobye ku susa manghilazi lama fayekeke emakaya leswaku ku ta pfariwa hi plasitiki. Ntirho lowu a wu sukela eHolweni ya Mfumo ya kwalaho. Ku funghiwile ehansi leswaku plasitiki leyi yi ta pimiwa hi ku hatlisa. Hi ku tirhisa mimpimo leyi kumiweke hi swirho swa mphalalo, ku tsemiwe mimpimo leyi ringaneke ya plasitiki kutani yi hundziseriwa eka mintlawa leyi ana se a yi yi rindzile.

José la boxiweke eku sunguleni, u ri: “Loko hi fika ekaya endzhaku ka ku buluka loku, vamakwerhu ana se a va fikile va ri karhi va basisa. Hi Mugqivela muakelani wa mina u tile a ta bula hi ntirho lowunene lowu endliweke wa ku pfaletela hi plasitiki endlwini ya mina kutani a vutisa a ku, ‘Xana swi ku durhela mali muni leswi hinkwaswo?’” U sale a khome wa le hansi loko a twa leswaku a ndzi hakelanga ni peni ya ntima!

Hi Mugqivela nimadyambu, vatirhi va ku tirhandzela va kwalomu ka 200 lava humaka emavandlheni ya kwalaho ana se a va pfale mafasitere ya tindlu ta 91 ta Timbhoni. Vo tala lava nga riki Timbhoni na vona va pfuniwile. Phepha-hungu ra kwalaho a ri ri ni xifaniso xa yindlu yin’wana leyi lunghisiweke hi Timbhoni kutani ri vula leswaku ko va un’we ntsena eka lava nhungu la nga Mbhoni ya Yehovha.

Vanhu Va Chaveleriwa

Hi ntolovelo ku buluka loku ku vanga ntshikilelo lowukulu. Leswaku ku chaveleriwa Timbhoni ta kwalaho, ku hleriwe nhlangano wo hlawuleka hi Musumbhunuku, November 25, hi awara ya ntlhanu nimadyambu. Ku rhumeriwe vayimeri va rhavi ku ta fambisa nhlangano wolowo. Nhlangano lowu a wu nga ta khomiwa nivusiku hikuva gezi a ri nga ri kona. Leswi vo tala a va nga ta swi kota ku fika hi nkarhi lowu, a ku rindzeriwe nhlayo leyikulunyana ya vanhu va 600. Kambe ku fike ntshungu wa vanhu va 1 421, lava tateke Holo ya Nhlengeletano ya Riobamba, laha eka vona a ku ri ni vaakelani lava nga riki Timbhoni! Ndzimana-nkulu leyi tirhisiweke eka nongonoko lowu a ku ri Pisalema 4:8: “Ndzi ta pavalala ni ku etlela hi ku rhula, hikuva wena u ri wexe, Wena Yehovha, u endla leswaku ndzi tshama ndzi sirhelelekile.” Hinkwavo lava a va ri kona va wu tlangerile swinene nongonoko lowu a wu chavelela hi tlhelo ra moya.

Vanhu va nyikiwe madzana ya tikopi ta Xalamuka! leyi nga ni xihloko lexi nge “Timhangu Ta Ntumbuluko—Ku Pfuna N’wana Wa Wena Ku Langutana Na Tona” (July 8, 1996) ku pfuna vatswari eku gimeteni ka nongonoko lowu. Ndzima yin’wana ya xihloko lexi yi ri:

“U.S. Federal Emergency Management Agency (FEMA) yi vula leswaku endzhakunyana ka mhangu, hi ntolovelo vana va chava leswaku (1) va ta siyiwa va ri voxe, (2) leswaku va ta hambanisiwa ni mindyangu ya ka vona, (3) mhangu leyi yi ta endleka nakambe, ni leswaku (4) munhu un’wana u ta vaviseka kumbe a fa.” Exisekelweni xa xihloko lexi, vatswari va khutaziwe ku:

1. Ringeta ku hlayisa ndyangu wu ri swin’we.

2. Tinyika nkarhi wo hlamusela hi ta xiyimo va rhurile.

3. Khutaza vana ku vulavula.

4. Katsa vana eku basiseni.

Tikopi leti engetelekeke ta xihloko lexi xa Xalamuka! ti nyikiwe vaakelani ni swichudeni swa Bibele hi ku famba ka nkarhi.

Endzhaku ka mavhiki manharhu ku ve ni ku buluka loku, ku xaviwe swilo swo lunghisa ha swona leswi faneleke, ku katsa ni ku nghenisiwa ka mafasitere lamantshwa, tisilingi ni malwangu. Emavhikini man’wana manharhu lama landzeleke, mintirho leyi yi hetiwile, swin’we ni ku lunghisiwa ka Tiholo ta Mfumo timbirhi. Marito yo tlangela malunghiselelo lawa ya rirhandzu a ma lo vuya.

Ku ni timhangu to hambana-hambana ‘emasikwini lawa yo hetelela.’ (2 Timotiya 3:1-5) Hambiswiritano, ndlela leyi Timbhoni ta Yehovha ti pfunanaka ha yona ni ku pfuna vaakelani va tona yi kombisa matimba ya Vukreste bya ntiyiso. José u swi veka kahle loko a ku: “Nhlengeletano ya Yehovha a yi hlweli ku hi pfuna loko ku ri ni xilaveko.”

[Swifaniso leswi nga eka tluka 15]

Timbhoni ta kwalomu ka 200 ti pfune hi ku tirhandzela entirhweni wo basisa. Ku pimiwe mafasitere lamantshwa, ku tsemiwa, ma pfariwa. Ku cinciwe malwangu