U Nga Ti Kuma Kwihi Tinhlamulo Ta Swivutiso Swa Wena?

PAKANI yin’wana ya vukhongeri i ku dyondzisa vanhu xikongomelo xa vutomi. Hambiswiritano, vanhu vo tala va vula leswaku tidyondzo ta vukhongeri bya vona a ti si xi enerisa xilaveko lexi va nga tswariwa na xona xa ku navela ku gandzela. Denise loyi a nga kurisiwa a ri Mukhatoliki u ri: “Nongonoko wa swivutiso ni tinhlamulo wa le kerekeni ya hina eBaltimore wu katsa xivutiso lexi nge, ‘Ha yini Xikwembu xi hi vumbile?’ ivi nhlamulo ya kona yi ku, ‘Xikwembu xi hi vumbele leswaku xi ta kombisa vunene bya xona ni leswaku hi tshama na xona hi tsakile hilaha ku nga heriki ematilweni.’”

Denise u ye emahlweni a ku: “Sweswo a swi ndzi nyikanga xivangelo lexi twalaka xa leswaku ha yini ndzi ri laha misaveni. Loko ku ri leswaku ndzi yimele ku ya etilweni, i yini leswi ndzi faneleke ku pfa ndzi swi endla sweswi?” Vanhu vo tala va titwa hi ndlela leyi Denise a titwaka ha yona. Ndzavisiso wun’wana wu kombisa leswaku vanhu vambirhi eka vanharhu lava ku nga vulavuriwa na vona va vule leswaku va pfumela leswaku tikereke ni tisinagoga to tala a swi va pfuni leswaku va tiva xikongomelo xa vutomi.

Leswi swi endle leswaku vo tala va lava mpfuno eka sayense kumbe eka tifilosofi to hambana-hambana to tanihi leti kandziyisaka leswaku munhu i wa nkoka hikwalaho ka mahanyelo yakwe ni leti nge vutomi a byi pfuni nchumu naswona vanhu va fanele va tilunghisela vumundzuku bya vona hi voxe. Ha yini vanhu va hambeta va lava xikongomelo xa vutomi hambileswi va nga talangiki vanhu lava enerisekaka?

Xilaveko Xa Nkoka Lexi Hi Nga Tswariwa Na Xona

Dok. Kevin S. Seybold u vula leswaku “swi tikomba onge vanhu emisaveni hinkwayo va tswariwe va ri ni xilaveko xa ku lava ku gandzela nchumu wo karhi.” Emalembeni ya sweswinyana vativi vo hlaya va sayense va fikelele xiboho xa leswaku vanhu va tswariwa va ri ni ku navela lokukulu ko lava ku tiva xikongomelo xa vutomi. Van’wana va pfumela leswaku switekela ni ndlela leyi vanhu va hanyaka ha yona yi swi veka erivaleni leswaku va swi lava ku va ni vuxaka ni nchumu wo karhi lowu tlakukeke.

Hambileswi swidyondzi ni vatsari va kanetanaka hi mhaka ya leswaku vanhu va tswariwa va navela ku gandzela, kambe vanhu a va kali va lava leswaku swidyondzi ni vatsari va va byela leswaku vanhu va ni xilaveko xa ku lava ku gandzela. Ku navela koloko loku hi tswariwaka na kona hi kona ku pfuxaka swivutiso leswi van’wana va swi vulaka swivutiso swa nkoka swinene, leswi nge: Ha yini hi ri laha misaveni? Hi fanele hi endla yini hi vutomi bya hina? Xana hi ta tihlamulela eka Muvumbi wa matimba hinkwawo hikwalaho ka swiendlo swa hina?

Loko wo swi xiyisisa kahle swilo leswi tumbuluxiweke hi Xikwembu, u ta kuma tinhlamulo tin’wana ta swivutiso sweswo. Hi xikombiso, ehleketa hi ndlela yo hlamarisa leyi swilo leswi tumbuluxiweke swi nga rharhangana ha yona, swivumbiwa leswi nga ni sele yin’we ni swirimela leswi nga empfhukeni wa tikhilomitara ta magidi ya timiliyoni. Xana swilo sweswo a swi hi pfuni ku vona leswaku ku ni Mutumbuluxi kumbe Muvumbi? Bibele yi ri: “Hikuva timfanelo ta [Xikwembu] leti nga vonakiki ta voniwa ku sukela loko misava yi tumbuluxiwile ku ya emahlweni, hikuva ti xiyeka hi swilo leswi endliweke, ni hi matimba ya xona lama nga riki na makumu ni Vukwembu bya xona, lerova a va swi koti ku tiyimelela.”—Varhoma 1:20.

Tiyisa Vuxaka Bya Wena Ni Xikwembu

Loko Bibele yi vulavula hi ndlela leyi Xikwembu xi nga va vumba ha yona vanhu yi ri: “Nkarhi lowu nga riki na makumu xi wu veke embilwini ya vona.” (Eklesiasta 3:11) Hi tswariwa hi navela ku tshama hi ri karhi hi hanya, ku nga ri ku fa. Ku navela loku hi tswariwaka na kona i ku lava ku tiva xikongomelo xa vutomi, ku kuma tinhlamulo ta swivutiso leswi hi nga na swona.

Ku lava tinhlamulo i swa ntumbuluko. Endzhaku ko xiya nhluvuko lowu vanhu va nga wu endla eka swilo swa sayense ni thekinoloji, mutsari wa phepha-hungu ra The Wall Street Journal u tsarile a ku: “Nisweswi swivutiso swa leswaku hi vamani, ha yini hi ri laha misaveni ni leswaku hi ta helela kwihi a swi si hlamuleka.” Ku ta va ku ri vutlhari ku lava tinhlamulo ta swivutiso leswi exihlobyeni lexinene ngopfu. Loko Bibele yi vulavula hi Xihlovo xexo yi ri: “[Xikwembu hi xona xi] hi endleke, a hi tiendlanga.”—Pisalema 100:3.

Xana swa twala ku lava mpfuno eka Loyi a nga ni vutihlamuleri bya masingita lawa hi ma vonaka eka ntumbuluko leswaku hi enerisa xilaveko lexi hi nga tswariwa hi ri na xona? Yesu Kreste u vule leswaku hi fanele hi endla tano. U swi vonile leswaku loyi a nga Xihlovo xa vutomi, ku nga Muvumbi wa hina hi yena la nga hi pfunaka leswaku hi enerisa xilaveko lexi hi nga tswariwa hi ri na xona xa ku lava ku tiva xikongomelo xa vutomi.—Pisalema 36:5, 9; Matewu 5:3, 6.

Hakunene ku kuma nhlamulo leyi enerisaka ya xivutiso lexi nge, Ha yini hi ri laha misaveni? i swa nkoka naswona swi nga hi pfuna leswaku hi tiyisa vuxaka bya hina na Yehovha. Hi kombela leswaku u ya emahlweni u xiya ndlela leyi Muvumbi wa hina la nga hi pfunaka leswaku hi eneriseka, a yi langutaka ha yona mhaka leyi.