Vantshwa Va Makhatoliki Va Komberiwa Ku Chumayela

HI MUTSARI WA XALAMUKA! LE AUSTRALIA

HI JULY n’wexemu, vanhu va kereke ya Rhoma Khatoliki lava humaka ematikweni yo hambana-hambana emisaveni a va hlengeletane eSydney, le Australia, leswaku va tlangela Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo ra 2008, ku nga nkhuvo wa vukhongeri lowu seketeriwaka hi Kereke ya Khatoliki.

Vaendzi kumbe vapfhumba lava humaka ematikweni ya 170 a va khome mijeko va ri karhi va famba eswitarateni swa doroba, va huwelela, va yimbelela va tsakile. Vahlaleri va magidi a va hlengeletane eHlalukweni ra Sydney leswaku va ta vona Mupapa Benedict wa Vukhume-tsevu, loyi a fikeke hi xikepe lexi a xi heleketiwa hi swin’wana swo xonga swa 12. Vanhu lava ringanaka 500 wa timiliyoni emisaveni hinkwayo a va hlalele nkhuvo lowu eka thelevhixini.

Eka Masa yo hetelela leyi a yi khomeriwe erivaleni ra mphikizano wa timovha edorobeni, a ku ri ni vanhu va 400 000, ku katsa ni varhangeri va kereke va 4 000 ni vahaxi va mahungu va 2 000. A ku ri nhlengeletano leyikulu leyi nga si tshamaka yi va kona eAustralia naswona vanhu lava veke kona va tlule lava a va te eMintlangweni ya Tiolimpiki ya le Sydney leyi veke kona hi lembe ra 2000.

I yini Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo? Ha yini ri tlangeriwa? I yini leswi katsekaka eka rona? Naswona ri paluxe yini hi ripfumelo ra vantshwa va le Sydney?

“Ku Tsana Ka Ripfumelo”

Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo i nkhuvo wa lembe ni lembe wa ku tlangela ripfumelo ra vantshwa va Makhatoliki. Hi ntolovelo swirho swa kereke swi tlangela siku leri eswifundzheni swa swona. Hambiswiritano, endzhaku ka malembe man’wana ni man’wana mambirhi kumbe manharhu, ku hlawuriwa doroba lerikulu leri ku nga ta tlangeriwa siku leri eka rona naswona vantshwa va Makhatoliki emisaveni hinkwayo va rhambiwa leswaku va va kona. Siku leri, se ri tlangeriwe emadorobeni ya khume eka matiko-nkulu naswona timiliyoni ta vanhu ti ve kona.

Kambe, varhangeri va kereke va pfumela leswaku Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo ri tlangeriwa leswaku ku ta siveriwa ku hunguteka ka nhlayo ya vanhu lava taka eKerekeni ya Khatoliki ni ku tiyisa ripfumelo ra vona. George Pell, Mufundhisi-nkulu wa kereke ya Khatoliki eAustralia u ri: “Vanhu vo tala a va ha ti ekerekeni naswona ripfumelo ra vona ra tsana. Hi Siku leri ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo hi ringeta ku lulamisa xiphiqo lexi.”

Hi ku ya hi xiviko xa Vatican, nhlayo ya vafundhisi ya hunguteka emisaveni hinkwayo. Eka makume ya malembe ya sweswinyana, vafundhisi va makume ya magidi va tshike vufundhisi hikwalaho ko lava ku teka. Nhlayo ya lava va dyondzelaka vufundhisi eAustralia yi hunguteke hi tiphesente leti tlulaka 70 eka malembe ya 30 lama hundzeke. Sweswi vafundhisi lava kuleke exifundzheni lexikulu xa Australia va le malembeni ya va-60, van’wana hi 1977 a va tlula vafundhisi volavo hi malembe ya kwalomu ka 20.

Nakambe, nhlayo ya vangheni va kereke yi ya yi hunguteka ematikweni yo tala. Kwalomu ka 25 wa tiphesente ta vanhu va le Australia va tivitana Makhatoliki, kambe i tiphesente ta 14 ntsena leti hisekelaka ku ya ekerekeni. Loko swi ta eka vantshwa lava nga Makhatoliki, a va tati ni xandla lava yaka ekerekeni. Ku tlula kwalaho, Makhatoliki yo tala ma honisa tidyondzo ta kereke leti khumbaka ku tikhoma ko biha hi tlhelo ra rimbewu, ku sivela mbeleko ni ku dlaya vukati. Van’wana va pfilunganyekile hikwalaho ka vubihi lebyi endliwaka ekerekeni byo kota bya vafundhisi lava etlelaka ni vana.

Phepha-hungu rin’wana ri vula leswaku Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo “i matshalatshala yo hetelela yo ringeta ku sivela ku hunguteka ka nhlayo ya vangheni va kereke. Varhangeri va kereke va le Australia na le Rhoma va karhi va lava ndlela ya ku pfuxeta ripfumelo hi ku tirhisa vantshwa.” (The Sydney Morning Herald) Xana varhangeri va kereke va va yenga njhani vanhu?

Minkhuvo Ya Ku Bombisa Swiambalo Ni Ya Ku Tiphina

Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo ra 2008 a ri katsa ku bombisa swiambalo ekerekeni, ku burisana hi mintlawa, ku teka riendzo tanihi mintlawa ya vukhongeri ni ku tlangela Masa. Hambileswi mintlango leyi yi khumbeke vantshwa vo tala, van’wana va vule leswaku ku ni xin’wana lexi a xi endla leswaku yi tsakisa. Loko Alexandra, muntshwa wa Mukhatoliki wa le United States a vulavula hi Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo u te: “Ko va nkhuvo wa ku titsakisa ntsena.”

Eka nhlengeletano ya le Sydney leyi heteke masiku ya tsevu, ku ve ni minkhuvo ya ku titsakisa ya 450 ku katsa ni tikhonsati, tifilimi, tidrama, minkombiso ni mintlango ya le switarateni. Vuyimbeleri bya kona a byi katsa bya opera, bya rhok ni bya rhep swin’we ni ncino wa Makhatoliki. Tikhonsati ta vuyimbeleri bya rhok ti tsakeriwe hi vantshwa lava rhandzaka minkhuvo leyi nga ni pongo.

Minkhuvo leyi yi vilerise Makhatoliki man’wana. Mufundhisi Peter Scott u byele vahaxi va Mahungu ya ABC eAustralia leswaku xiendlakalo lexi “i nkhuvo wa ku titsakisa ntsena—vhiki ra ku tiphina, tikhonsati ni swilo swin’wana leswi endliwaka ematikweni yo hambana-hambana ya misava, leswi nga kwetsimiki.” Entiyisweni, hi lembe ra 2000, Mupapa Benedict wa Vukhume-tsevu, loyi hi nkarhi wolowo a a ri Mufundhisi-nkulu Ratzinger u tsarile: “[Vuyimbeleri bya] ‘rhok’ byi nyanyula vanhu ku tlula mpimo naswona vanhu lava byi rhandzaka va byi gandzela va tlhela va gandzela ni vatlangi va byona, ku nga leswi lwisanaka ni vugandzeri bya Vukreste.”—The Spirit of the Liturgy.

Leswi swi tlakusa xivutiso lexi nge, “Xana Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo ri ta swi kota ku cinca mahanyelo ya vanhu?” Paul Collins, loyi a nga tshama a va mufundhisi u ri: “Kumbexana vanhu va nga ri vangani va ta cinca. Kambe vo tala va ta tlhelela emahanyelweni ya vona ya khale. Vanhu a va cinci mahanyelo ya vona hi ku vona minkhuvo leyi hlamarisaka kambe va rhanga hi ku anakanyisisa kutani va tiyimisela ku tsuvula swiphiqo leswi dzimeke timitsu etimbilwini ta vona.”

“Mi Ta Va Timbhoni Ta Mina”

Varhangeri va vukhongeri va ti tiva kahle tinhla toleto leti boxiweke laha henhla. Hikwalaho, xihloko xa Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo ra 2008 a xi ku: “Mi ta amukela matimba loko Moya lowo Kwetsima wu fika ehenhla ka n’wina; kutani mi ta va timbhoni ta mina.”a

Vabixopo va khutaze vantshwa leswaku va “chumayela Evhangeli hi xitalo eka vanhu va manguva lawa ku fana ni vaapostola.” Mupapa Benedict wa Vukhume-tsevu u khutaze vantshwa leswaku va va “vaapostola va manguva lawa,” naswona hi nkarhi wun’wana u va kombele leswaku va chumayela “Mahungu Lamanene eka vanghana, maxaka ni le ka hinkwavo lava va hlanganaka na vona.”

Xikombelo lexi xi khumbe timbilu ta vantshwa van’wana lava nga ni timbilu letinene. Ramido jaha ra malembe ya 20 ra le United States, ri byele muviki un’wana wa mahungu ri ku: “Ndzi teka ntirho wo chumayela wu ri wa nkoka.” Kambe Beatrice wa le Italy, la nga ni malembe ya 18, u te: “Vantshwa va namuntlha a va vulavuli hi Xikwembu. Ku chumayela swi tika ngopfu.” Vantshwa vo tala va pfumelelane ni leswi vuriweke hi vanhwanyana vambirhi va le Texas, eU.S.A., lava nga te: “Vanhu lava ku nga vona ntsena va chumayelaka lomu hi humaka kona i Timbhoni ta Yehovha!”

Vantshwa Lava Chumayelaka

I ntiyiso, leswaku Timbhoni ta Yehovha letikulu ni letitsongo ti tiviwa hi ku hisekela ku chumayela. Hikwalaho ka yini ti endla tano? Sotir wa le Sydney, la nga Mbhoni leyi nga ni malembe ya 22, u ri: “Ti rhandza Xikwembu, vanhu ni Bibele.”

Eka Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo ra 2008, vantshwa va kwalomu ka 400 lava nga Timbhoni va le Sydney va hlanganyele eka tsima ro hlawuleka ra ku byela vantshwa lava nga Makhatoliki leswi Bibele yi swi dyondzisaka, hambileswi va nga hlanganyelangiki eka xiendlakalo xolexo. Travas la nga ni malembe ya 25 u ri: “Swi ndzi tsakisile ku bula ni vantshwa volavo va Makhatoliki lava xiximaka Bibele. Vo tala va vona a va vutisa swivutiso leswi twisisekaka leswi khumbaka Bibele naswona ndzi swi tsakerile ku va hlamula hi ndlela leyi enerisaka.”

Tarsha la nga ni malembe ya 23 u ri: “Xingheniso xa mina a xi ri lexinene naswona a ndzi ri ni xinghana. A ndzi lava leswaku va titwa va amukelekile eSydney ni ku twa leswi va swi pfumelaka.” Frazer la nga ni malembe ya 20 u ri: “Loko swi fanerile, a ndzi nyika vantshwa volavo nyiko—ku nga buku leyi nge, Xana Bibele Yi Dyondzisa Yini Hakunene?”b Un’wana na un’wana loyi ndzi hlanganeke na yena u yi tsakerile buku leyi.”

Swi le rivaleni leswaku vantshwa vo tala va swi tsakerile ku burisana ni vantshwa lava nga Timbhoni. Suzanne wa le Fiji, u vutise Belinda, Mbhoni leyi nga ni malembe ya 19 leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela vanhu va xaniseka. Belinda u ringanyete leswaku va burisana hi nhlamulo leyi kumekaka eka buku leyi nge, Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka. Loko va heta, Suzanne u te: “Hi xitalo vanhu va ndzi byela leswaku Xikwembu xi tirha hi tindlela to hlamarisa. Kutani sweswi ndzi kume nhlamulo!” Loko Belinda a n’wi nyika buku, Suzanne u hlamarile kutani a ku: “A ndzi ri karhi ndzi ringeta ku nhlokohata hinkwaswo leswi u swi vuleke. A ndzi nga swi tivi leswaku u ta ndzi nyika buku leyi!”

Muendzi un’wana la humaka eSwihlaleni swa Philippine u kombele Marina, Mbhoni leyi nga ni malembe ya 27 leswaku a n’wi teka xinepe emahlweni ka muako wun’wana wa khale wa le Sydney. Va sungule ku bula kutani Marina a nyika wansati yoloye buku leyi nge, Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka. Wansati yoloye u te: “Kahle-kahle tolo nivusiku a ndzi ri karhi ndzi khongela leswaku ndzi yi twisisa kahle Bibele. Kumbexana buku leyi yi ta va nhlamulo eka xikhongelo xa mina!”

Levi, Mbhoni leyi nga ni malembe ya 27, u sungule bulo ni vaendzi vambirhi va le Panama, ku nga manana ni n’wana wa yena wa nhwanyana. Ku nga ri khale va sungule ku bula hi mhaka leyi khumbaka ku gandzela Xikwembu hiloko va bula hi leswi Bibele yi swi dyondzisaka. Havumbirhi bya vona va amukele buku leyi nge, Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka. Endzhakunyana, Levi u va vutisile a ku, “I yini lexi mi tsakiseke ngopfu eka riendzo ra n’wina?” Nhwanyana yoloye u khome buku leyi nge, Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka, kutani a ku: “Lexi hi tsakiseke ngopfu i ku hlangana na wena.”

Ina, vantshwa vo tala lava nga Makhatoliki a va swi lava hi mahlo-ngati ku tiva swo tala hi Bibele. Ku vuriwa yini hi wena? Xana wa swi lava ku twisisa Bibele? Loko swi ri tano, kombela dyondzo ya le kaya ya Bibele ya mahala eka Timbhoni ta Yehovha. Ti nga swi tsakela ku ku pfuna!

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 27]

“Vanhu vo tala a va ha yi ekerekeni naswona ripfumelo ra vona ra tsana.”—George Pell, Mufundhisi-nkulu wa Kereke ya Rhoma Khatoliki

[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 25]

KU NAVETISIWA SWIKHUNDLHA SWA KEREKE

Siku ra Vantshwa ra Misava Hinkwayo ra 2008 ri kandziyise swikhundlha swa kereke leswikulu leswi nga si tshamaka swi kumiwa hi munhu le Australia. Vakongomisi va Khatoliki vo tlula 100 ni minhlangano yo pfuna vanhu yi khutaze vanhu vo tlula 50 000 leswaku va teka swikhundlha swa mintirho ya le Kerekeni ya Khatoliki swo tanihi ku va vaprista, tinani kumbe vatirhi va le kerekeni.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 24, 25]

Vantshwa lava ambaleke swiambalo swa mivalavala a va ri karhi va ya hansi ni le henhla eswitarateni

[Swifaniso leswi nga eka tluka 26]

Timbhoni ta Yehovha ti chumayele vantshwa lava a va endzele doroba ra Sydney

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 24]

Getty Images