Xihadyana Xa Le Lwandle Lexi Nga Ni Tino Ro Tontswa Lexi Vuriwaka Urchin

Xana Xi Lo Endliwa?

● Hi ku tirhisa meno ya xona ya ntlhanu, xihadyana lexi xi borha ribye leswaku xi ta kuma ndhawu yo tumbela eka yona. Hambileswi xi borhaka xi tlhela xi khwaya ha wona, ma tshama ma tontswile. Pupa Gilbert, profesa wa swilo swa ntumbuluko eYunivhesiti ya Wisconsin–Madison le United States u te: “Tino ra kona ri tlula nchumu wun’wana ni wun’wana wo tsema kumbe wo borha lowu hi wu tirhisaka.” I yini lexi endlaka leswaku xi va ni tino ra muxaka lowu?

Xiya: Tino ra xona ri ni swiphemu swo hlaya leswi hlanganeke. Gilbert u tlhele a ku: “Ri ni tindhawu leti nga tiyangiki leti tshovekaka hi ku olova.” Swiphemu leswi nga tiyangiki—leswi nga ha fanisiwaka ni phepha leri onhakeke—swi endla leswaku swi olova leswaku swiphemu swoleswo swa tino swi suka ivi ku mila rin’wana leri tontsweke. Leswi tino ri tshamelaka ku mila eka tlhelo rin’wana naswona eka lerin’wana ri tilota, ri tshama ri tontswile. Gilbert u vula leswaku tino ra xihadyana lexi i xin’wana xa swilo leswi kotaka ku tilota.”

Ku tiva ndlela leyi tino ra xona ri tirhaka ha yona, i mhaka leyi hlamarisaka eka vanhu lava endlaka mathulusi. Sweswo swi nga endla leswaku eku heteleleni ku endliwa mathulusi lama nga ta ka ma nga bvinyeki loko ma tirhisiwa. Gilbert u vula leswaku ndlela leyi ri tirhaka ha yona yi endla leswaku ri tsema ngopfu.”

Xana u anakanya yini? Xana xihadyana lexi xa le lwandle lexi nga ni tino ro tontswa xi lo tiendlekela kumbe xi lo endliwa?

[Dayagramu leyi nga eka tluka 16]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Tino leri kulaka

Xiphambati xa xona

Tino leri lotekeke

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Xihadyana xa le lwandle lexi vuriwaka urchin

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Meno ya ntlhanu

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 16]

Both photos: Courtesy of Pupa Gilbert/University of Wisconsin-Madison