Dyondzo 12

Nkulumo Leyi Lunghiseleriweke Ni Leyi Nga Rindzeriwangiki

1, 2. Yehova u hi pfunisa ku yini leswaku hi vulavula?

¹ “Mi nga kanakani hi leswi mi nga ta vula swona ni mavulavulele ya kona; hikuva sweswo, mi ta nyikiwa swona enkarhini wolowo. A hi n’wina mi nga ta vulavula, kambe i Moya wa Tata wa n’wina lowu nga ta vulavula ha n’wina.” (Mat. 10:19, 20) Marito wolawo ma fanele ma nyikele xitiyisekiso lexi hlamarisaka eka vadyondzisiwa va Yesu vo sungula. Naswona ma tiyisa vatirheli va Xikwembu va mahungu lamanene namuntlha loko va vitaniwa leswaku va ta nyikela vumbhoni emahlweni ka vatirheli va hulumendhe. Leswi a swi vuli swona leswaku Timbhoni ta Yehova ta Vukriste namuntlha ti nyikiwa “ku vulavula swa vutlhari” ni “ku vulavula swa vutivi” hi singita, hi laha tin’wana ta timbhoni teto ta Vukriste ta lembe xidzana ro sungula a ti ri ha kona. (1 Vakor. 12:8) Hambi swi ri tano, ha wu tlangela nkarhi wa dyondzo leyinene ya swa le tilweni, naswona hi laha swi tshembisiweke ha kona, moya wa Xikwembu wu vuyisa tinhlamulo emianakanyweni ya hina loko ku va ni xilaveko.

² Hikwalaho ka vuleteri lebyi u byi kumaka etidyondzweni ta Bibele, minongonoko ya Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni ni minhlangano yin’wana ya bandlha, u hlayisa ndzalo leyikulu ya vutivi bya Bibele. U dyondza misinya ya milawu ya xisekelo ya vululami ni ndlela yo yi tirhisa evuton’wini bya wena n’wini eka swiyimo swo hambana-hambana. Kutani hi ku tinyiketela evutirhelini bya nsimu u kuma ntokoto eku vulavuleni ni van’wana, u nyikela rungula leri u ri kumeke. Ku vulavula loku u ku endla hi ndlela leyi lunghiseleriweke kumbe ya xitshuketa.

3. Hlamusela ku hambana exikarhi ka nkulumo leyi lunghiseleriweke ni leyi nga rindzeriwangiki.

³ Hambi leswi ti yelanaka swinene, tinxaka leti timbirhi ta tinkulumo a ti fani. Xikombiso kumbexana xi ta endla leswaku ku hambana ku twisiseka. A hi nge u tshinelela n’wini wa muti kutani u sungula ku nyikela rungula leri lunghiseleriweke, laha rungula ra nxaxamelo wa kona ana se u ri dzikiseke swinene emianakanyweni ya wena n’wini. Handle ka rungula rero ra le nxaxamelweni a wu ma nhlokohatanga marito lama pakanisaka lama u nga ta ndlandlamuxa mhaka ha wona. U vulavula hi ndlela leyi lunghiseleriweke. Kambe endzhaku n’wini wa muti u tlakusa njhekanjhekisano wo karhi lowu u nga wu ehleketangiki ka ha ri emahlweni lowu u nga wu lunghiselelangiki hi ku kongoma. Hambi swi ri tano, hikwalaho ka vuleteri bya wena eHolweni ya Mfumo, u hlomiseriwe ku nyikela marito kumbe nhlamuselo yo karhi, u tshaha eka vuhlayiselo bya wena bya rungula ra Bibele. Emhakeni leyi ku nga vuriwa leswaku rungula ra wena a ri rindzeriwanga, ri vumbiwe ni ku vuriwa hi xitshuketa.

4. I ku hlela kwihi loku lavekaka ka nkulumo leyi lunghiseleriweke leyi humelelaka?

⁴ Nkulumo leyi lunghiseleriweke. Ku lunghiselela i nchumu lowukulu eka nkulumo leyi lunghiseleriweke leyi humelelaka, hambi i rungula ra yindlu na yindlu kumbe nkulumo ya le platifomo. Loko u ya nyikela nkulumo leyi lunghiseleriweke, hlela nxaxamelo lowunene wu ri ni tinhla to hlayanyana leti nga ta ndlandlamuxiwa. Ehansi ka tinhla-nkulu u nga xaxameta mianakanyo, vumbhoni, matsalwa ni swikombiso leswi seketelaka, leswaku u ta lunghekela ku nyikela nkulumo leyi dyondzisaka hakunene. Endla xiboho ka ha ri emahlweni xa leswaku hi wahi marito lama kongomeke lama u nga ta ma tirhisa.

5-7. Boxa mimpfuno ya nkulumo leyi lunghiseleriweke.

⁵ Ndlela yo vulavula leyi lunghiseleriweke yi na mimpfuno yo hlayanyana. Wun’wana hi leswaku yi pfumelela ku cinca-cinca. Mhaka a yi hleriwanga hi ndlela leyi nga hundzukiki nikatsongo lerova u nga swi koti ku hambuka eka yona, ku fana ni ku hlaya nkulumo yo hlaya kumbe ku tlhokovetsela leswi u swi nhlokohateke. Swiendlakalo swa xitshuketa swi nga vanga ku cinca ko karhi eka nkulumo leyi kunguhatiweke. A hi nge u swi vona emahlweninyana ka ku va u ya eplatifomo leswaku exikarhi ka vayingiseri ku na vanhu vo tala lava va ha ku tsakelaka lava nga languteriwangiki. Ndlela ya nkulumo leyi lunghiseleriweke yi ku pfumelela ku endla mindzulamiso leswaku u va pfuna hi xitalo ku twisisa tinhlamuselo. Kumbexana u xiya leswaku ku na vantshwa vo tala va malembe ya xikolo exikarhi ka vayingiseri. U nga lulamisa swikombiso swa wena ni ku tirhisiwa ka swona hi xikongomelo xo lava ku va pfuna ku twisisa ndlela leyi mhaka ya kona yi khumbaka vutomi bya vona ha yona.

⁶ Mpfuno wa vumbirhi wa ku vulavula loku lunghiseleriweke hi leswaku swi na vuyelo byo hlohlotela mianakanyo ya wena. Swi ku siya u ntshunxekile hi laha ku xiyekaka leswaku u vumba mianakanyo leyintshwa. Hakanyingi, loko u va ni vayingiseri lava tlangelaka, lava amukelaka, wa hiseka naswona mianakanyo leyintshwa yi ta hi ku landzelelana emiehleketweni ya wena, mianakanyo leyi yi nga tirhisiwaka hi ku olova eka nkulumo leyi lunghiseleriweke.

⁷ Mpfuno wa vunharhu wa muxaka lowu wa nkulumo hi leswaku yi tlhela yi ku pfumelela ku endla leswaku mahlo ya wena ma tshama ma ri eka vayingiseri. Leswi swi antswisa ku vulavurisana ka wena na vona. Vuyelo hi leswaku kumbexana va ta nyikela nyingiso lowukulu eka leswi u swi vulaka. Naswona vayingiseri va ta swi vona leswaku u tiva mhaka ya wena, tanihi leswi u nga fanelangiki ku tshama u langute mhaka yo karhi leyi tsariweke nkarhi hinkwawo. Nakambe, u le xiyin’weni xo vona matitwelo ya vayingiseri. Loko u vona leswaku ku tsakela ka vona ka tsana, u nga teka magoza yo hlula ku nonon’hwa loku. Xisweswo, manyikelelo ya nkulumo ya muxaka lowu ma faneleka kahle eka nkulumo leyi kufumelaka, ya bulo, leyi ku nga nkulumo ya xiviri leyi kongomeke.

8-10. Xana swirimbani malunghana ni ku vulavula loku lunghiseleriweke swi nga papalatisiwa ku yini?

⁸ Hambi swi ri tano, ku na swirimbani swo karhi malunghana ni tinkulumo leti lunghiseleriweke; kambe swi nga papalatiwa. Hi xikombiso, xivulavuri xi nga ha nghenisa mianakanyo yo tala swinene leyi engetelekeke lerova nkulumo ya xona yi hundza nkarhi lowu faneleke. Nakambe, hikwalaho ka ntshunxeko wa xona wo nghenisa mianakanyo leyi titelaka emiehleketweni, xivulavuri xi nga heta nkarhi wo leha swinene etinhleni to karhi ku tlula leswi a xi kunguhatise swona. U nga papalata leswi hi ku languta eka nxaxamelo wa wena malunghana ni nkarhi lowu pfumeleriweke eka xiyenge xin’wana ni xin’wana xa nkulumo. Kutani namarhela xiyimiso lexi swinene.

⁹ Nakambe ku na khombo ro siya tinhla, ku vula tinhlamuselo leti nga hetisekangiki ni leti nga pakanisiki, kumbe ku tivulela swo karhi handle ka vumbhoni lebyi faneleke lebyi swi seketelaka. Loko u langutisa tinotsi ta wena nkarhi na nkarhi, handle ko tsutsuma, u ta swi kota ku namarhela mhaka ya wena kutani u papalata ku siya swin’wana ni ku vula swilo leswi nga pakanisiki. Hi ku vumba nxaxamelo lowunene, laha tinhla-nkulu to hlayanyana leti faneleke ku ndlandlamuxiwa ti nga ni vumbhoni ni matsalwa lama ti seketelaka, u nga papalata khombo ro nyikela mhaka handle ka vumbhoni.

¹⁰ Hambi leswi swi nga riki swa nkoka ku nhlokohata marito ya nkulumo leyi lunghiseleriweke, mavekelo lama faneleke ya marito ma nga dyondziwa, naswona u pfuniwa hi ku dzikisa swinene nxaxamelo wa mianakanyo emiehleketweni ya wena. Hi ndlela leyi u nga papalata ririmi leri nga nyawuriki ni ku hlawula loku tsaneke ka marito. Naswona loko ebulwini ra wena ra siku na siku u ringeta ku tirhisa ririmi lerinene, swi ta olova swinene loko u nyikela nkulumo. I ntiyiso, hambi swi ri tano u nga ha va u nga ri na swiga ni ku pakanisa ka ririmi loku u ku rhandzaka eka nkulumo yo hlaya, kambe u nga tivumbela yona kahle hi mavulavulelo ya wena. Nakambe, swi endle mukhuva ku pfuxeta nkulumo ya wena minkarhi yo hlayanyana u nga si yi nyikela. Van’wana va swi kuma swi anerile ku endla tano va miyerile, emianakanyweni ya vona vini. Kambe vo tala va swi kuma swi pfuna swinene ku titoloveta ku yi nyikela hi rito leri twalaka, ngopfu-ngopfu malunghana ni ku landzelela xiyimiso xa nkarhi.

11, 12. Ha yini swi hlayisekile leswaku xivulavuri xi va ni nxaxamelo?

¹¹ Hi ku famba ka nkarhi ni loko u titoloveta, hi ku hatlisa u ta swi kota ku hunguta nxaxamelo wa wena wu va marito ma nga ri mangani eka yinhla yin’wana ni yin’wana ya nkulumo ya wena. Leswi, kun’we ni mimfungho ya matsalwa lama u nga ta ma tirhisa, hinkwaswo swi nga xaxametiwa ekhadini kumbe phepha leri ku nga langutiwaka eka rona hi ku olova. Hambi leswi eka tinkulumo leto koma, tanihi nkulumo ya xichudeni exikolweni xa vutirheli, van’wana va nga ha hlawulaka ku nhlokohata nxaxamelo, a swi siveriwi ku va ni nxaxamelo wo koma ekusuhi leswaku ku langutiwa eka wona loko ku kavanyeta ko karhi kumbe ku rivala swi hingakanya nxaxamelo wa wena wa mianakanyo. Eka tinkulumo to leha, to tanihi nkulumo ya le rivaleni, hakanyingi i vutlhari leswaku u va ni nxaxamelo wa wena lowu nga ni vuxokoxoko ekusuhi leswaku u ta languta eka wona loko u vulavula.

¹² Ndlela ya ku nyikela nkulumo hi ku ntshunxeka i ya nkoka swinene evutirhelini bya yindlu na yindlu. Hikuva loko n’wini wa muti a tlakusa njhekanjhekisano kumbe a kavanyeta hi ndlela yo karhi, swa koteka ku humanyana eka tinhla leti kambisisiwaka, u hlangavetana ni njhekanjhekisano ivi endzhaku u hambeta ni mhaka leyi lunghiseleriweke. A swi ta nonon’hwa ku hlangavetana ni ku kavanyeta ko tano kutani u tlhela u ya emahlweni ni nkulumo, loko marito lama kongomeke lama nga eka rungula ma nhlokohatiwile.

13-15. Hi rini laha hi vulavulaka hi nga swi rindzelanga, naswona i ku lunghiselela kwihi loku katsekaka?

¹³ Nkulumo leyi nga rindzeriwangiki. Xiga lexi nge “leyi nga rindzeriwangiki” xi hlamuseriwe tanihi lexi vulaka “handle ko lunghiselela, kan’we-kan’we, ku endliwa hi xiwelo.” Kambe xana leswi swi vula leswaku a ku vanga ni ku lunghiselela nikatsongo eka mhaka kumbe yinhla yo karhi? E-e, hikuva eka dyondzo hinkwayo ya ntiyiso ku fanele ku va ni ku lunghiselela. Hambi swi ri tano, ku ni minkarhi leyi u nga ha vaka u nga vanga ni ku swi xiya ka ha ri emahlweni leswaku u fanele ku vulavula hi mhaka yo karhi, kutani u nga lunghiseleli bulo ra yona hi ku kongoma. Leswi swi nga endleka loko n’wini wa muti loyi ku hlanganiweke na yena eku chumayeleni hi yindlu na yindlu a tlakusa xivutiso. Kumbe ku nga ha va eka maendzo yo vuyela, eka tidyondzo ta le makaya ta Bibele, loko u endla vumbhoni bya xitshuketa kumbe loko u vitaniwe emahlweni ka huvo kumbe komiti. Etimhakeni to tano, lunghiselelo ra mhaka ni mavekelo ya marito swi ta va leswi nga rindzeriwangiki, kambe vutivi bya wena bya xisekelo lebyi kumiweke hi tidyondzo ta swa le tilweni byi ta nyikela xisekelo xa leswi vuriwaka. Kutani leswi hi nga swi vulaka nkulumo leyi nga rindzeriwangiki na swona swi sekeriwe eku lunghiseleleni ka le mahlweni, hambi leswi ku lunghiselela ka kona ku nga ha vaka ku nga kunguhateriwanga xiendlakalo xo karhi.—Esa. 50:4.

¹⁴ Loko u swi tiva leswaku u ta vitaniwa leswaku u ta vula swo karhi, hambi ku ri timinete ti nga ri tingani ka ha ri emahlweni, ku na magoza lama fanelaka lama u nga ma tekaka eku lunghiseleleni. Xo sungula, endla xiboho xa yinhla yin’we kumbe timbirhi leti fanelaka ku hlanganisiwa. Hlawula tinhlamuselo to karhi leti swi seketelaka, ku katsa ni matsalwa ma nga ri mangani lama faneleke. Kutani nyikela mianakanyo yo karhi eka masungulo yo koma. Sweswi, loko ku ri ni xilaveko, u lunghekele ku sungula ku vulavula. Hi xikombiso, leswi swi nga ha laveka loko ku siviwa ka xitshuketa ka xivulavuri xa xichudeni ku laveka eka Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni.

¹⁵ EMatsalweni ku ni swikombiso swa vatirheli va Yehova lava vitaniweke hi xitshuketa leswaku va ya nyikela vumbhoni eka ntiyiso. Un’wana wa vona a ku ri Stefano, loyi a yisiweke eka Sanedri hi nsindziso kutani a hehliwa hi timbhoni to hemba. Nkulumo ya yena ya xitshuketa leyi khutazaka yi nga hlayiwa eka ndzima 7 ya buku ya Mintirho. Muapostola Pawulo u khomiwile hi Vaatena, a yisiwa eAreyopago ivi a konanisiwa malunghana ni tidyondzo ta yena. Bulo ra yena lerinene leri nga rindzeriwangiki ri kumeka eka Mintirho ndzima 17.

16-18. Ha yini swichudeni swi fanele ku dyondza ku vulavula hi ndlela leyi lunghiseleriweke, ematshan’weni yo tirhisa tinkulumo to hlaya kumbe ku nhlokohata tinkulumo ta swona?

¹⁶ Ndlela leyinene. Minkarhi yin’wana lava sungulaka va lava ku tirhisa nkulumo yo hlaya eka tinkulumo ta vona ta swichudeni. Hi ntolovelo leyi a hi ndlela leyinene, naswona va fanele ku endla matshalatshala yo swi papalata hi ku hatlisa, tanihi leswi swi endlaka xihinga eku languteni ka vayingiseri ni mfanelo ya bulo. Ku ni minkarhi leyi hi tirhisaka tinkulumo to hlaya, kambe wa ti dyondza loko u ri ni xiavelo xo hlaya. Tirhisa tinkulumo ta wena letin’wana handle ko hlaya leswi tsariweke.

¹⁷ Swichudeni swin’wana swi ringeta ku nhlokohata tinkulumo leswaku swi nga hlayi leswi tsariweke hinkwaswo. Kambe tinkulumo leti nhlokohatiweke ti na swiphiqo leswi nga papalatekiki, ku nga ku ka u nga swi koti ku ti twananisa ni swiyimo, ku twala ti nga ri ta ntumbuluko ni ku kurisa mboyamelo wa leswaku munhu a rivala xiyenge xa ntikelo. Ku nhlokohata ku nga ha fanela eka swiga-nkulu swi nga ri swingani, tanihi loko u sungula kumbe u hetelela, kambe a swi faneli eka nkulumo hinkwayo.

¹⁸ Ndlela leyinene yi tala ku va leyi lunghiseleriweke. Yona hi leyi yi tirhisiwaka evutirhelini bya nsimu, laha hi leteriwaka hakunene leswaku hi ehleketa handle ko ba mariri. Hi ku fanana, eminhlanganweni ya bandlha ndlela ya nkulumo leyi lunghiseleriweke hi yona leyi hakanyingi yi faneleke ku tirhisiwa, tanihi leswi yi pfumelelaka ku nyikeriwa loku tshembekaka, loku kongomeke ka rungula ra hina leri nga ta humesa vuyelo lebyinene. Kutani yi dyondzi nkarhi na nkarhi. Naswona hambi leswi eminkarhini yin’wana hi nga ha vitaniwaka leswaku hi ta nyikela nkulumo leyi hi nga yi rindzelangiki, hi ta va hi tilulamisele yona, hikuva Yehova wa swi khathalela leswaku hi va lava hlomiseriweke kahle ku vulavula hi ndlela leyi lunghiseleriweke ni leyi nga rindzeriwangiki. Ha swimbirhi swi ni xivandla xa swona lexi faneleke evutirhelini bya hina.