Ndzima 7
Leswi Hi Swi Dyondzaka Hi Ku Pfumelela Ka Xikwembu Vubihi
1. (a) Loko Yehovha a lo va herisa hi ku hatlisa vaxandzuki va le Edeni, xana sweswo a swi ta hi khumba hi ndlela yihi hina? (b) Ematshan’wini ya sweswo, Yehovha u hi endlele malunghiselelo wahi ya rirhandzu?
KU NGA khathariseki swiphiqo leswi hi nga ha langutanaka na swona evuton’wini, ku velekiwa ka hina a swi vuli swona leswaku Xikwembu xi hava vululami. Xi nyike vanhu vo sungula ku hetiseka, xi va nyika ni Paradeyisi ri va kaya ra vona. Loko a a xi hatlise xi va herisa endzhaku ka loko va xandzukile, rixaka ra vanhu a ri nga ta va kona, hi laha hi ri tivaka ha kona kun’we ni vuvabyi, vusweti ni vugevenga bya rona. Hambi swi ri tano, hi tintswalo Yehovha u pfumelele Adamu na Evha leswaku va va ni ndyangu va nga si fa, hambi leswi a va ta velekiwa va nga hetisekanga. Ha Kreste u endle lunghiselelo ra leswaku vatukulu va Adamu lava kombisaka ripfumelo, va kuma leswi Adamu a swi lahleke—vutomi lebyi nga heriki ehansi ka swiyimo leswi a swi ta endla leswaku va tiphina swinene hi vutomi.—Det. 32:4, 5; Yoh. 10:10.
2. Xana leswi hinkwaswo a swi endleriwa leswaku hi ta ponisiwa?
2 Vuyelo bya leswi eka hina hi hexe byi hava mpimo. Kambe eka rhekhodo ya Bibele hi twa leswaku ku katseka ni swin’wana, ku nga ri ku ponisiwa ka hina ntsena.
HIKWALAHO KA VITO RA XONA LERIKULU
3. I yini lexi a xi khumbeka malunghana ni ku hetiseka ka xikongomelo xa Yehovha hi misava ni vanhu?
3 Vito ra Yehovha, ndhuma yakwe tanihi Hosi ya Vuako Hinkwabyo ni ku va Xikwembu xa ntiyiso, a swi katseka eku hetisekeni ka xikongomelo xa yena malunghana ni misava ni vanhu. Hikwalaho ka xikhundlha lexi Yehovha a nga na xona, ku rhula ni ntshamiseko wa vuako hinkwabyo wu lava leswaku vito ra yena ri xiximiwa hi laha ku faneleke ni leswaku hinkwavo va n’wi yingisela.
4. Xana xikongomelo lexi, kahle-kahle, a xi katsa yini?
4 Endzhaku ka ku vumba Adamu na Evha, u va nyike xiavelo xo karhi leswaku va xi hetisisa. U swi veke erivaleni leswaku xikongomelo xa yena a ku nga ri ku fuma misava ntsena, a ndlandlamuxa mindzilakana ya Paradeyisi, kambe a ku ri ku yi tata hi vatukulu va wanuna ni wansati wo sungula, Adamu na Evha. (Gen. 1:28) Xana xikongomelo lexi a xi nga ta humelela hikwalaho ka xidyoho xa vona, lexi tiseke xisandzu evitweni ra Xikwembu?
5. (a) Hi ku ya hi Genesa 2:17, loyi a dyaka murhi wa ku tiva leswinene ni leswo biha a a ta fa rini? (b) Xana Yehovha u swi hetisise njhani sweswo, hi nkarhi lowu fanaka a tlhela a hetisisa xikongomelo xakwe xa ku tata misava hi vanhu?
5 Yehovha a a tsundzuxe Adamu leswaku loko a tiarisa a dya emurhini wa ku tiva leswinene ni leswo biha, u ta fa “siku” a dyaka ha rona. (Gen. 2:17) Hi laha rito ra Xikwembu ri vuleke ha kona, hi siku leri Adamu a dyoheke ha rona, Yehovha u tengise vadyohi ivi a va avanyisela rifu. Nxupulo lowu a wu nga ta balekeriwa. Hi ku ya hi nawu, eka Xikwembu, Adamu na Evha va fe hi siku rero. (Ringanisa Luka 20:37, 38.) Kambe leswaku a yisa xikongomelo xakwe emahlweni, lexi a xi simekeke xa ku tata misava hi vanhu, Yehovha u va pfumelele leswaku va va ni ndyangu va nga si fa hi xiviri. Hambi swi ri tano, hi ku landza mavonelo ya Xikwembu ya leswaku malembe ya 1 000 i siku rin’we, loko vutomi bya Adamu byi hela emalembeni ya 930, a ka ha ri “siku” rin’we. (Gen. 5:3-5; ringanisa Pisalema 90:4; 2 Petro 3:8.) Xisweswo ntiyiso wa Yehovha wu seketeriwile mayelana ni nkarhi lowu nxupulo a wu ta tisiwa ha wona, naswona xikongomelo xa yena xa ku tata misava hi vatukulu va Adamu a xi herisiwanga. Kambe swi vule leswaku vanhu lava nga ni vudyoho va pfumeleriwe ku hanya nkarhinyana.
6, 7. (a) Xana Eksoda 9:15, 16 yi kombisa yini malunghana ni ku pfumelela ka Yehovha vubihi byi va kona nkarhinyana? (b) Emhakeni ya Faro, matimba ya Yehovha ma kombisiwe njhani naswona vito ra Yena ri twarisiwe hi ndlela yihi? (c) Vuyelo byi ta va byihi eku heleni ka mafambiselo ya sweswi yo biha?
6 Leswi Yehovha a swi vuleke eka mufumi wa Egipta emasikwini ya Muxe, swi kombisa mhaka leyi ha yona Xikwembu xi tshikeke vanhu vo biha va va kona nkarhinyana. Loko Faro a ale leswaku vana va Israyele va huma aEgipta, Yehovha a nga n’wi dlayanga hi nkarhi wolowo. Ku ve ni makhombo ya khume etikweni rero, lama kombiseke matimba ya Yehovha hi tindlela leti hlamarisaka, to hambana-hambana. Loko a tsundzuxa hi khombo ra vunkombo, Yehovha u byele Faro leswaku a a ta va a n’wi kukule khale Faro ni vanhu vakwe emisaveni. Yehovha u te: “Kambe nḍi ku ṭhikile hikwalaho leŝaku u v̌ona e matimba ya mina, ni leŝaku v̌ito ra mina ri twakala e misav̌eni hikwayo.”—Eks. 9:15, 16.
7 Loko Yehovha a kutsula Israyele, vito rakwe ri hangalakile swinene. Namuntlha, endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 3 500, leswi a nga swi endla a swi rivariwanga. A ku twarisiwanga vito leri nge Yehovha ntsena, kambe ni ntiyiso wa Loyi vito rero ri nga ra yena wu twarisiwile. Leswi swi endle leswaku Yehovha a tiviwa tanihi Xikwembu lexi hlayisaka mintwanano ya xona ni lexi pfunaka malandza ya xona. Swi kombise leswaku hikwalaho ka matimba ya xona lamakulu swinene, a ku na nchumu lexi xi nga sivelaka xikongomelo xa xona. Xin’wana lexi nga ta tsakisa swinene, i ndzoviso lowu tshinelaka wa mafambiselo hinkwawo yo biha, lama vonakaka ni lama nga vonakiki. Ku dzuneka loku tisiwaka evitweni ra Yehovha hi ku kombisiwa loku ka matimba hinkwawo a ku nge rivariwi ematin’wini ya vuako hinkwabyo. Vuyelo bya kona a byi nge vi na makumu!—Ezek. 38:23; Nhlav. 19:1, 2.
‘OHO KU ENTA KA VUTLHARHI BYA XIKWEMBU!’
8. Hi tihi tinhla tin’wana leti Pawulo a hi khutazaka leswaku hi ti kambisisa?
8 Epapileni rakwe leri yaka eka Varhoma, muapostola Pawulo u tlakusa xivutiso lexi: “Xikwembu xi tirha hi ku homboloka xana?” Kutani u hlamula hi ku kandziyisa tintswalo ta Xikwembu ni hi ku boxa leswi Yehovha a swi vuleke eka Faro. U tlhela a hi tsundzuxa mhaka ya leswaku hina vanhu hi kotisa vumba emavokweni ya mumbi. Xana vumba bya vilela hi ndlela leyi byi tirhisiwaka ha yona? Pawulo wa engetela: “Ku yini ka swona ke, loko Xikwembu lexi a xi navela ku komba vukari bya xona ni ku endla leswaku ntamu wa xona wu tiviwa, xi vile ni mbilu leyo leha ngopfu, xi lehisela swibya leswi a swi vumberiwile ku kariheriwa ni ku fayeteriwa, xana? Kumbe, ku yini ka swona ke, loko xi endlele ku tivisa vukulu bya ku kwetsima ka xona, ehenhla ka swibya leswi a swi vumberiwile ku tsetseleriwa, swi nga swibya leswi xi swi lunghiseke ka ha ri ku sunguleni leswaku swi ta nyikiwa ku kwetsima ka xona, xana? Swibya leswi, hi hina lava xi hi vitaneke, hina hi humaka ku nga ri exikarhi ka Vayuda ntsena, kambe ni le xikarhi ka vamatiko.”—Rhom. 9:14-24.
9. (a) “Swibya leswi a swi vumberiwile ku kariheriwa ni ku fayeteriwa” ku vuriwa vamani? (b) Ha yini Yehovha a lehisa mbilu swinene hambi loko va ri ni madzolonga, naswona xana vuyelo byo hetelela byi ta vuyerisa lava n’wi rhandzaka hi ndlela yihi?
9 Ku sukela loko Yehovha a vule marito ya vuprofeta lama tsariweke eka Genesa 3:15, Sathana ni mbewu yakwe va ve “swibya leswi a swi vumberiwile ku kariheriwa ni ku fayeteriwa.” Enkarhini wolowo hinkwawo Yehovha u lehise mbilu. Lavo biha va sandze tindlela ta yena; va xanise malandza yakwe, va vuya va dlaya ni N’wana wakwe. Kambe Yehovha u tikhomile, leswi swi ta endla malandza ya yena ma vuyeriwa hi laha ku nga heriki. Swivumbiwa hinkwaswo swi kote ku vona vuyelo lebyi nga ni khombo bya ku xandzukela Xikwembu. Hi nkarhi lowu fanaka, rifu ra Yesu ri pfule ndlela yo kutsula vanhu lava yingisaka ni ku ‘herisa mintirho ya Diyavulosi.’—1 Yoh. 3:8; Hev. 2:14, 15.
10. Ha yini Yehovha a lehisele vanhu vo biha mbilu emalembeni ya 1 900 lama hundzeke?
10 Emalembeni yo tlula 1 900 ku sukela loko Yesu a pfuxiwile, Yehovha u ye emahlweni a lehisa mbilu eka ‘swibya swa vukarhi,’ a yimanyana a nga swi lovisi. Hikwalaho ka yini? Hikuva a a lunghiselela xiphemu xin’wana xa mbewu ya wansati, lava va nga ta va swin’we na Yesu Kreste eMfun’weni wa le tilweni. (Gal. 3:29) Vanhu lava, lava endlaka nhlayo ya 144 000, i ‘swibya swa ku tsetseleriwa’ leswi muapostola Pawulo a vulavuleke ha swona. Eku sunguleni, ku rhambiwe vanhu lava humaka exikarhi ka Vayuda leswaku va vumba ntlawa lowu. Kutani ku engeteriwe Vasamariya lava yimbeke, ivi eku heteleleni ku nghena vanhu va Vamatiko. Hi ku lehisa mbilu, Yehovha u hetisise xikongomelo xakwe, a nga sindzisi munhu leswaku a n’wi tirhela, kambe a katekisa swinene lava amukeleke malunghiselelo yakwe ya rirhandzu. Sweswi ku lunghiseleriwa ka ntlawa wolowo wa le tilweni ku le kusuhi ni ku hela.
11. Hi wihi ntlawa wun’wana lowu sweswi wu pfunekaka hi ku lehisa mbilu ka Yehovha?
11 Kambe ku vuriwa yini hi vaaki va misava? Hi nkarhi lowu faneleke wa Xikwembu magidi ya timiliyoni ta vanhu ma ta pfuxiwa ma va vafumiwa va laha misaveni, va Mfumo. Nakambe, ku sukela hi 1935 C.E., ku lehisa mbilu ka Yehovha ku endle leswaku swi koteka ku hlengeleta “ntshungu lowukulu” ematikweni hinkwawo leswaku wu ta ponisiwa.—Nhlav. 7:9, 10; Yoh. 10:16.
12. (a) Hikwalaho ka swona, i yini lexi hi xi dyondzeke hi Yehovha hi byakwe? (b) Xana u yi langutisa ku yini ndlela leyi Yehovha a tameleke timhaka ha yona?
12 Xana ku ni vuhomboloki byo karhi eka leswi? A swi tano nikatsongo! Loko Xikwembu xi yimanyana xi nga va lovisi vanhu vo biha, ku nga ‘swibya swa vukarhi,’ leswaku xi twela van’wana vusiwana hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa xona, xana munhu a nga va ni mfanelo muni ya ku vilela? Ematshan’wini ya sweswo, loko hi vona ku paluxeka ka xikongomelo xa Yehovha, hi dyondza swo tala ha yena hi byakwe. Hi hlamarisiwa hi timfanelo ta vumunhu byakwe leti hi ti vonaka—vululami byakwe, tintswalo takwe, ku lehisa mbilu kakwe, ku anama ka vutlharhi byakwe. Ndlela ya vutlharhi leyi Yehovha a tamelaka mhaka leyi ha yona, yi ta tshama yi ri vumbhoni bya leswaku ku fuma ka yena, i ku fuma ko lulama. Hi vula kun’we ni muapostola Pawulo leswaku: “Vukosi bya Xikwembu, ni vutlhari bya xona, ni vutivi bya xona, a hi ku enta ka swona! Makumu ya xona ma nga pimisiwa ku yini, ni tindlela ta xona ti nga twisisiwa ku yini xana?”—Rhom. 11:33.
NKARHI WO KOMBISA KU TINYIKETELA KA HINA
13. (a) Loko hi xaniseka, xana hi kuma nkarhi wa ku endla yini? (b) I yini lexi nga ta hi pfuna ku angula hi vutlharhi?
13 Ku ni swiyimo leswi hlanganisaka ku xaniseka lokukulu ka munhu hi xiyexe, hikuva Xikwembu a xi si va lovisa lavo biha ivi xi kondletela vanhu hi laha xi vhumbheke ha kona. Xana hi swi languta njhani sweswo? Xana ha wu tirhisa nkarhi lowu wu hi pfulekeleke leswaku hi susa xisandzu evitweni ra Yehovha ivi hi kombisa Diyavulosi a ri muhembi? Hi nga tiyisiwa swinene ku endla tano hi ku tsundzuka ndzayo leyi nge: “Ṅwana nga, tlhariha, u ṭakisa mbilu ya mina, nḍi ta kuma rito e ku hlamula la’v̌a nḍi rukanaka.” (Swiv. 27:11) Sathana, loyi a rhukanaka Yehovha, u vule leswaku loko vanhu vo lahlekeriwa hi swilo leswi vonakaka kumbe va vavisiwa emirini va ta sola Xikwembu, va xi sandza. (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Hi tsakisa mbilu ya Yehovha loko, hi ku tshembeka ka hina eka Xikwembu hambi loko hi langutane ni maxangu, hi nga xi sandzi. Hi ni ntshembo lowu heleleke wa leswaku Yehovha u rhandza malandza ya yena, ni leswaku ku fana ni le mhakeni ya Yobo, hi nkarhi wa kona Yehovha u ta hi hakela hi laha ku fuweke loko hi tshama hi tshembekile.—Yak. 5:11; Yobo 42:10-16.
14. Loko hi tshembela eka Yehovha loko hi ringiwa, hi byihi vuyelo byin’wana lebyi hi nga byi kumaka?
14 Loko hi tshembela eka Yehovha loko hi ri emiringweni yo chavisa, hi ta va ni timfanelo letinene ku tlurisa. Hi mhaka ya swilo leswi Yesu a xanisiweke ha swona, u “dyondzile ku yingisa” hi ndlela leyi a nga si tshamaka a endla ha yona. Na hina, hi nga dyondza—ku hlakulela ku lehisa mbilu, ku tiyisela ni ku tlangela tindlela to lulama ta Yehovha hi vuenti. Xana hi ta amukela vuleteri byebyo hi mbilu yo leha?—Hev. 5:8, 9; 12:11; Yak. 1:2-4.
15. Loko hi tiyiselela maxangu, hi lehisa mbilu, van’wana va nga pfuneka njhani?
15 Van’wana va ta swi xiya leswi hi swi endlaka. Hi mhaka ya leswi swi hi humelelaka hikwalaho ka ku rhandza ka hina ku lulama, van’wana va vona hi ku famba ka nkarhi va nga swi vona leswaku ‘vamakwavo’ va Kreste hakunene i vamani namuntlha, naswona hi ku tihlanganisa ni ‘vamakwavo’ wa yena evugandzerini va nga lulameriwa hi mikateko ya vutomi lebyi nga heriki. (Mt. 25:34-36, 40, 46) Yehovha ni N’wana wakwe va tsakela leswaku va kuma nkarhi wa ku endla sweswo. Xana na hina ha swi lava? Xana hi tiyimisele ku tiyiselela maxangu leswaku sweswo swi koteka?
16. Xana ndlela leyi hi langutaka maxangu ha yona, yi yelana njhani ni mhaka ya vun’we?
16 A hi ku saseka ka swona loko swiyimo swo nonon’hwa evuton’wini, hi swi languta tanihi nkarhi wa ku kombisa ku tinyiketela ka hina eka Yehovha kun’we ni ku hlanganyela eku hetisiseni ka ku rhandza kakwe! Loko hi endla sweswo, swi ta kombisa leswaku hakunene hi ya hi va ni vun’we ni Xikwembu na Kreste, lebyi Yesu a byi khongeleleke Vakreste hinkwavo va ntiyiso.—Yoh. 17:20, 21.
BULO RO PFUXETA
● Hambi loko Yehovha a pfumelele vubihi, xana u xi kombisise ku yini xichavo lexi faneleke eka vito rakwe?
● Xana ku lehisa mbilu ka Xikwembu malunghana ni ‘swibya swa vukarhi,’ ku endle leswaku tintswalo ta xona ti ta fika ni le ka hina hi ndlela yihi?
● I yini lexi hi faneleke hi lwela ku xi vona eka swiyimo leswi katsaka ku xaniseka loku hi langutanaka na kona hi munhu hi xiyexe?