Ndzima 9

Matimba Ya Ntshembo Wa Ku Pfuka Ka Vafi

1. Hi wihi ntshembo wo tsakisa lowu ku pfuxiwa ka vafi ku wu endlaka wu va kona?

HANDLE ka ku pfuxiwa ka vafi, ku hava ntshembo wa ku kuma vutomi enkarhini lowu taka, eka vanhu lava feke. Kambe Yehovha, hi tintswalo, u pfulele magidi ya timiliyoni leti feke, nyangwa wo kuma vutomi lebyi nga heriki. Hikwalaho, na hina hi ni ntshembo lowu tsakisaka wa ku tlhela hi hlangana ni varhandziwa lava etleleke eku feni.—Ringanisa Marka 5:35, 41, 42; Mintirho 9:36-41.

2. (a) Ku pfuxiwa ka vafi ku tikombise hi tindlela tihi ku ri ka nkoka eku hetisiseni ka xikongomelo xa Yehovha? (b) Xana hi rini laha ntshembo wa ku pfuxiwa ngopfu-ngopfu wu nga xihlovo xa nkoka xa matimba eka hina?

² Leswi vafi va nga ta pfuxiwa, Yehovha a nga n’wi tshika Sathana a ringeta hi laha a nga kotaka ha kona ku dlaya malandza ya yena, kambe ma nga feli makumu, a seketela xihehlo xakwe xa lunya lexi nge, “Hikwaŝo le’ŝi munhu a nga na ŝona, a nga ŝi humesela [moya-xiviri wa, NW] yena.” (Yobo 2:4) Leswi Yesu a pfuxiweke eku feni u swi kotile ku nyikela ntikelo wa gandzelo rakwe ra nyama emahlweni ka xiluvelo xa Tata wakwe wa le tilweni, leri nga ni vuyelo lebyi ponisaka vutomi eka hina. Hikwalaho ka ku pfuxiwa ka vafi, lava va nga vadyandzhaka swin’we na Kreste, va kun’we na yena eMfun’weni wa le tilweni. Naswona hinkwerhu ka hina lava nga ni ripfumelo, ku pfuxiwa ka vafi i xihlovo xa matimba yo tlula lama tolovelekeke, lexi hi tiyisaka loko hi weriwa hi miringo leyi yi hi endlaka hi langutana ni rifu.

MHAKA LEYI KU NGA KA NKOKA HA YONA ERIPFUMELWENI RA VUKRESTE

3. (a) Ku pfuxiwa ka vafi i ‘dyondzo leyikulu’ hi ndlela yihi? (b) Xana ku pfuxiwa ka vafi ku vula yini eka vanhu va misava?

³ Hi laha ku tsariweke ha kona eka Vaheveru 6:1, 2, ku pfuxiwa ka vafi i ‘dyondzo leyikulu,’ i xiyenge xa masungulo ya ripfumelo, leri loko hi nga ri na rona, hi nga ta ka hi nga swi koti ku va Vakreste lava wupfeke. Kambe ku hambanile ni miehleketo ya vanhu va misava. Hikwalaho ko pfumala vumoya, vanhu vo tala swinene va hanyela ntsako. Va languta vutomi lebyi byi ri bya xiviri. (1 Kor. 15:32) Lava va namarhelaka vukhongeri bya ndhavuko wa vona, eVujaganini ni le handle ka byona, va ehleketa leswaku va ni moya-xiviri lowu nga fiki lowu endlaka swi nga bohi leswaku ku va ni ku pfuxiwa ka vafi. Wihi na wihi loyi a ringetaka ku hlanganisa tidyondzo leti timbirhi, wa pfilunganyeka ematshan’wini yo va ni ntshembo. Hi nga va pfunisa ku yini lava swi lavaka ku yingisa?—Mint. 17:32.

4. (a) Loko munhu a ta kota ku twisisa ku pfuxiwa ka vafi, xana hi nga ha bula na yena hi yini? (b) Xana u nga tirhisa matsalwa wahi ku hlamusela leswi moya-xiviri wu nga swona? Xiyimo xa vafi? (c) Kambe ku vuriwa yini loko un’wana a tirhisa vuhundzuluxeri bya Bibele lebyi tikombaka byi tumbeta ntiyiso wa tindzimana teto?

⁴ Leswaku vanhu vo tano va ta kota ku twisisa ndlela leyi ku pfuxiwa ka vafi ku nga lunghiselelo ro saseka ha yona, va fanele va rhanga va twisisa leswi moya-xiviri wu nga swona ni xiyimo xa vafi. Hakanyingi, matsalwa ma nga ri mangani ma swi kota ku veka timhaka leti erivaleni eka munhu loyi a nga ni ndlala ya ntiyiso. (Gen. 2:7; Ezek. 18:4; Ps. 146:3, 4) Kambe vuhundzuluxeri byin’wana bya manguva lawa ni minkandziyiso yo hlamusela Bibele, swi fihla mintiyiso leyi. Kutani swi nga lava leswaku u kambisisa marito lama tirhisiwaka eBibeleni hi ririmi ra yona ro sungula.

5. Xana u nga n’wi pfuna njhani munhu wo tano ku twisisa leswaku moya-xiviri i yini?

⁵ New World Translation hi yona leyi pfunaka ngopfu eka leswi, hikuva yi hlamusela rito ra Xiheveru leri nge neʹphesh hi ndlela leyi nga hundzukiki kun’we ni rito ra Xigriki leri fambelanaka na rona leri nge psy·kheʹ yi ku “moya-xiviri,” naswona xita-ndzhaku xa yona xi na nxaxamelo wa tindzimana to tala, leti marito lawa ma kumekaka eka tona. Vuhundzuluxeri byin’wana bya manguva lawa byi nga ha hlamusela rito leri fanaka byi ku i “moya-xiviri” byi tlhela byi ku i “xivumbiwa,” “xihanyi,” “munhu” ni “vutomi”; “neʹphesh yanga” swi nga ha hlamuseriwa tanihi “mina,” kasi “neʹphesh ya wena” tanihi “wena.” Ku ringanisiwa ka Tibibele leti ni vuhundzuluxeri byin’wana bya khale kumbe ni New World Translation swi nga pfuna xichudeni lexi tiyimiseleke xi vona leswaku marito ya ririmi ro sungula lama hlamuseriwaka tanihi “moya-xiviri” ma vula (1) vanhu, (2) swiharhi ni (3) vutomi lebyi swi nga na byona. Kambe a ma kali ma vula leswaku moya-xiviri i nchumu lowu nga vonakiki, lowu nga khumbekiki, lowu wu nga humaka emirini loko munhu a fa ivi wu hambeta wu hanya kun’wanyana.

6. (a) Ha yini vuhundzuluxeri byin’wana bya manguva lawa byi pfilunganya vanhu va nga tivi leswaku Sheol, Hades na Gehena i yini? (b) Xana u nga xi hlamusela njhani xiyimo xa vanhu lava nga eSheol kumbe Hades, hi ku tirhisa Bibele? Lava nga eGehena?

⁶ Hi laha ku fanaka, New World Translation a yi hundzuki eku tirhiseni ka yona ka Sheol, ku nga ku hundzuluxela loku landzaka mpfumawulo wa rito ra Xiheveru leri nge sh^eōlʹ ni ku tirhisa ka yona Hades eka rito ra Xigriki leri nge haʹdes na Gehena eka rito geʹen·na. Kambe vuhundzuluxeri byin’wana bya manguva lawa ni tinhlamuselo tin’wana ta Bibele, swi pfilunganya muhlayi hi ku hlamusela marito HAMAMBIRHI lama nge haʹdes na geʹen·na tanihi “tihele,” byi tlhela byi tirhisa “sirha” ni “xivandla xa vafi” tanihi tinhlamuselo tin’wana ta sh^eōlʹ na haʹdes. Hi ku pimanisa vuhundzuluxeri, laha swi lavekaka kona, hi nga vona leswaku Sheol ra fana na Hades. (Ps. 16:10; Mint. 2:27) Bibele yi swi veka erivaleni leswaku Sheol, kumbe Hades, ku nga sirha ra vanhu leri tiviwaka hi mani na mani, ri fambisana ni rifu, hayi vutomi. (Ps. 89:48; Nhlav. 20:13) Yi tlhela yi vulavula hi ntshembo wa ku vuya ka vona kwale, hi ku pfuxiwa ka vafi. (Yobo 14:13; Mint. 2:31) Ku hambana ni sweswo, ku hava ntshembo wa vutomi bya nkarhi lowu taka eka lava va yaka eGehena, naswona entiyisweni, a ku vuriwi leswaku moya-xiviri wa hanya kona.—Mt. 18:9; 10:28.

7. Loko ku pfuxiwa ka vafi ku twisisiwa kahle, xana ku nga ri khumba njhani langutelo ni swiendlo swa munhu?

⁷ Loko timhaka teto se ti ololoxiwile, rifu ni ku pfuxiwa ka Kreste swi va ni xikongomelo xa ntiyiso. Sweswi munhu a nga pfuniwa ku twisisa leswi ku pfuxiwa ka vafi ku nga ha vulaka swona eka yena naswona a nga sungula ku tlangela rirhandzu ra Yehovha hi ku endla lunghiselelo ro tano ro saseka. Xiviti lexi dyaka lava lahlekeriweke hi varhandziwa va vona hi rifu, sweswi xi nga siviwa hi ku langutela loku tsakisaka ka ku hlangana na vona eMafambiselweni Lamantshwa ya Xikwembu. Vakreste va lembe xidzana ro sungula va swi xiyile leswaku ku pfuxiwa ka Yesu Kreste a ku ri xisekelo xa ripfumelo ra Vukreste. Va nyikele vumbhoni ha kona eka van’wana hi ku hiseka, va va byela hi ntshembo lowu ku va nyikaka wona. Kutani hi laha ku fanaka, lava va ku tlangelaka namuntlha va chivirikela ku avelana ni van’wana ntiyiso lowu wa risima.—Mint. 5:30-32; 10:40-43; 13:32-39; 17:31.

KU TIRHISA ‘XILOTLELO XA HADES’

8. Xana ku tirhisa ka Yesu marito lama nge “swilotlelo swa rifu ni swa xivandla xa vafi [Hades],” swi vula yini eka valandzeri vakwe lava totiweke hi moya?

⁸ Hinkwavo lava nga ta hlanganisiwa na Kreste eMfun’weni wakwe wa le tilweni va fanele va hetelela hi ku fa. Kambe va xi tiva kahle xitiyisekiso lexi a xi vuleke loko a byela muapostola Yohane a ku: “A ndzi file, kambe vona, sweswi ndzi loyi a hanyaka hilaha ku nga heriki. Ndzi ni swilotlelo swa rifu ni swa xivandla xa vafi [Hades, NW].” (Nhlav. 1:18) Xana a a vula yini? A a vulavula hi ntokoto wa yena n’wini. Na yena, a a file. Kambe Xikwembu a xi n’wi tshikanga eHades. Hi siku ra vunharhu Yehovha hi byakwe u n’wi pfuxele evuton’wini bya moya naswona u n’wi nyike vutomi lebyi nga riki na ku fa. A hi sweswo ntsena, kambe Xikwembu xi tlhele xi n’wi nyika “swilotlelo swa rifu ni swa xivandla xa vafi [Hades, NW]” leswaku a swi tirhisa ku ntshunxa van’wana esirheni leri tolovelekeke ni le ka swilo leswi vangiwaka hi xidyoho xa Adamu. Leswi a nga ni swilotlelo sweswo, Yesu wa swi kota ku pfuxa valandzeri vakwe vo tshembeka eku feni. Loko a swi pfuxile swirho swa vandlha ra yena leswi totiweke hi moya u swi nyika, nyiko ya risima ya vutomi bya le tilweni lebyi nga riki na rifu, hi laha Tata wakwe a endleke ha kona eka yena.—Rhom. 6:5; Flp. 3:20, 21.

9. Xana ku pfuxiwa ka Vakreste vo tshembeka lava totiweke ku endleka rini?

⁹ Xana Vakreste vo tshembeka lava totiweke va ta ku vona rini ku pfuxiwa koloko? Ana se ku sungurile. Muapostola Pawulo u hlamusela leswaku va ta pfuxiwa ‘hi nkarhi wa vukona bya Kreste,’ ku nga vukona lebyi sunguleke hi 1914 C.E. (1 Kor. 15:23) Sweswi, loko va heta ntirho wa vona wa laha misaveni, a va rindzi eku feni ku kondza ku vuya Hosi ya vona. Hi nkarhi lowu va faka hi wona va pfuxeriwa emoyeni, va “hundzuriwa, hi nkarhinyana, hi ku copeta ka tihlo.” Mawaku ntsako lowu va nga na wona, hikuva ‘swilo leswi va swi endleke swi famba na vona’!—1 Kor. 15:51, 52; Nhlav. 14:13.

10. Hi kwihi ku pfuxiwa kun’wana ka vafi loku nga ta va kona, naswona ku ta sungula rini?

¹⁰ Kambe ku pfuka ka vona a hi kona ntsena loku nga kona. Leswi ku vitaniwaka ‘ku pfuxiwa ko sungula’ swi komba leswaku ku fanele ku landzela kun’wana. (Nhlav. 20:6) Lava va kumaka ku pfuxiwa loku ka vumbirhi va ta va ni ku langutela ko tsakisa ka ku kuma vutomi lebyi nga heriki emisaveni ya Paradeyisi. Xana ku ta endleka rini? Buku ya Nhlavutelo yi komba leswaku ku ta humelela endzhaku ka loko ku susiwe “tilo ni misava” ya mafambiselo ya sweswi layo biha ya swilo. Makumu wolawo ya mafambiselo lawa ya khale ma le kusuhi swinene. Endzhaku ka sweswo, hi nkarhi lowu vekiweke hi Xikwembu, ku pfuxiwa ka laha misaveni ku ta sungula.—Nhlav. 20:11, 12.

11. I vamani lava nga ta va exikarhi ka vanhu vo tshembeka lava nga ta pfuxeriwa evuton’wini, naswona ha yini loku ku ri ku langutela loku nyanyulaka?

¹¹ I vamani lava nga ta katseka? I malandza yo tshembeka ya Yehovha ku sukela enkarhini wa khale. Van’wana va vona va ta va vavanuna lava, hikwalaho ka ripfumelo ra vona leri tiyeke emhakeni ya ku pfuxiwa, ‘va nga ala ku tshunxiwa hi nkutsulo’ wo karhi—ku nga ku landzula vutshembeki bya vona eka Xikwembu leswaku va pona ku dlayiwa hi xihluku. (Hev. 11:35) Mawaku ndlela leyi swi nga ta tsakisa ha yona ku kota ku va tiva hi xiviri ni ku va yingisela hi tindleve ta hina, hi twa vuxokoxoko malunghana ni swiendlakalo leswi vikiwaka hi ku komisa eBibeleni! Un’wana wa vona ku ta va Avele, mbhoni yo sungula leyi tshembekeke ya Yehovha. Enoko na Nowa, vahuweleri va rungula ra Xikwembu lava a va ri ni xivindzi xa ku tsundzuxa vanhu emahlweni ka Ndhambhi. Abrahama loyi a nga amukela tintsumi. Muxe, loyi a nyikiweke Nawu eNtshaveni ya Sinayi. Vaprofeta va matimba vo kotisa Yeremiya, loyi a voneke ku lovisiwa ka Yerusalema hi 607 B.C.E. Na Yohane Mukhuvuri, loyi a nga twa Xikwembu hi xoxe xi vula leswaku Yesu i N’wana wa xona. Ku ta tlhela ku va ni vanhu van’wana vo tshembeka lava feke emasikwini ya makumu ya mafambiselo lawa.—Hev. 11:4-38; Mt. 11:11.

12. (a) Xana i vangani vafi lava nga eHades, lava nga ta pfuxiwa? (b) Kutani i vamani van’wana lava nga ta pfuxiwa, naswona ha yini?

¹² Hi ku famba ka nkarhi, ku ta pfuxiwa ni van’wana. Mpimo lowu Yesu a nga ta tirhisa ‘swilotlelo swa Hades’ ha wona, hikwalaho ka vanhu, wu kombisiwa eka xivono lexi nyikiweke muapostola Yohane lexi eka xona a voneke Hades yi “hoxiwa etiveni ra ndzilo.” Xana sweswo swi vula yini? Swi vula leswaku yi lovisiwile; a ya ha vi kona hikuva a ya ha salanga na nchumu. Xisweswo, ku engetela eka ku pfuxa vagandzeri vo tshembeka va Yehovha, Yesu hi tintswalo u ta pfuxa ni vanhu lava nga lulamangiki eHades kumbe eSheol. Lava a va pfuxeriwi ku tlhela va avanyiseriwa rifu. Va ta pfuniwa ku pfumelelanisa vutomi bya vona ni tindlela ta Yehovha va ri embangwini wa vululami ehansi ka Mfumo wa Xikwembu. Xivono xi kombise ku pfuriwa ka ‘buku ya vutomi,’ kutani va ta kuma nkarhi wa leswaku mavito ya vona ma tsariwa eka yona. Va ta “avanyisiwa hi ku ya hi leswi va swi endleke” endzhaku ka ku pfuxiwa ka vona. (Nhlav. 20:12-14; Mint. 24:15) Xisweswo, loko ku langutiwa hi ku ya hi vuyelo bya makumu, ku pfuxiwa ka vona ku nga va ‘ku pfuxeriwa evuton’wini’ naswona a ku nge vi ‘ku pfuxiwa ka ku avanyiseriwa [ku cukumetiwa],’ loku ku nga papalatekiki.—Yoh. 5:28, 29.

13. (a) I vamani lava nga ta ka va nga pfuxiwi? (b) Xana vutivi bya ntiyiso malunghana ni ku pfuxiwa ka vafi, byi fanele byi khumba vutomi bya hina hi ndlela yihi?

¹³ Ina, a ku nge pfuxiwi un’wana ni un’wana la tshameke a hanya. Van’wana va endle swidyoho leswi nga rivaleriwiki. Lava nga ta avanyisiwa eka “nhlomulo lowukulu,” lowu nga le kusuhi, va ta katsiwa exikarhi ka lava va loviseriweke makumu. (Mt. 12:31, 32; 23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Tes. 1:6-9) Xisweswo, hambi leswi ku kombisiwaka tintswalo leti hlamarisaka eku kutsuleni ka vanhu hinkwavo lava nga eHades, ku pfuxiwa a ku hi nyiki xivangelo xa ku ka hi nga khathali leswaku hi hanyisa ku yini sweswi. Ematshan’wini ya sweswo, ku fanele ku hi susumetela ku kombisa vuento bya ndlela leyi hi wu tlangelaka ha yona musa lowu wa Xikwembu.

KU TIYISIWA HI NTSHEMBO WA KU PFUXIWA KA VAFI

14. Ku pfuxiwa ka vafi ku nga va njhani xihlovo xa matimba lamakulu eka munhu loyi vutomi byakwe bya sweswi byi nga le kusuhi ni ku hela?

¹⁴ Lava va endleke ntshembo wa ku pfuxiwa wu va wa vona va swi kota ku kuma matimba eka wona. Loko va tshinela emakun’wini ya vutomi bya vona, va swi tiva leswaku a va nge ri balekeli rifu, hambi vo tirhisa vutshunguri bya njhani. (Ekl. 8:8) Loko va tirhe ntirho wa Hosi hi ku hiseka naswona va tirhe hi ku tshembeka ni nhlengeletano ya yona, va nga rindzela swa nkarhi lowu taka va ri ni ntshembo. Va swi tiva leswaku hi ku pfuxiwa ka vafi, va ta tlhela va kuma vutomi hi nkarhi lowu faneleke wa Xikwembu. Mawaku leswi vutomi byi nga ta va xiswona! “Vutomi bya xiviri,” hi laha muapostola Pawulo a byi vitanaka ha kona.—1 Tim. 6:19; 1 Kor. 15:58; Hev. 6:10-12.

15. Loko hi xungetiwa hi vaxanisi vo biha, i yini lexi nga hi pfunaka ku hlayisa vutshembeki eka Yehovha?

¹⁵ Lexi xi hi tiyisaka a hi ku tiva ntsena leswaku ku ni ku pfuxiwa ka vafi, kambe i ku tiva Loyi a nga Xihlovo xa lunghiselelo rero. Leswi swi hi nyika matimba yo tshembeka eka Xikwembu, hambi loko hi xungetiwa hi rifu emavokweni ya vaxanisi vo biha. Sathana i khale a ri karhi a tirhisa ku chava rifu leri taka ri nga rindzeriwanga tanihi ndlela yo endla vanhu mahlonga. Kambe Yesu a nga swi chavanga sweswo; u tshembekile eka Yehovha ku ya fika eku feni. Hi leswi rifu rakwe ri swi hetisiseke u pfule ndlela yo tshunxa van’wana eku chaveni koloko. (Hev. 2:14, 15) Hikwalaho ka ku kombisa ka vona ripfumelo eka lunghiselelo rero, valandzeri vakwe va ntiyiso va ake rhekhodo leyinene ya vahlayisi va vutshembeki. Loko va tshikileriwa, va kombise leswaku ‘a va rhandzi mimoya-xiviri ya vona’ ku tlula ndlela leyi va rhandzaka Yehovha ha yona. (Nhlav. 12:11) Hi vutlharhi, a va ringeti ku ponisa vutomi bya vona bya sweswi hi ku fularhela misinya ya milawu ya Vukreste, ivi va lahlekeriwa hi ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki. (Lk. 9:24, 25) Xana u ni ripfumelo ro tano? U ta va na rona loko u rhandza Yehovha hakunene ni loko u twisisa leswi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi wu vulaka swona eka wena.

BULO RO PFUXETA

● Ha yini munhu a fanele a twisisa leswi moya-xiviri ni xiyimo xa vafi swi nga xiswona, loko a ta twisisa ku pfuxiwa ka vafi?

● I vamani lava nga ta pfuka eku feni? Xana ku tiva mhaka leyi ku fanele ku hi khumba hi ndlela yihi?

● Xana ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi wu hi tiyisa hi ndlela yihi?