Ndzima 11

‘Hambetani Mi Lava Mfumo Ku Sungula’

1. (a) Emalembeni ya 1 900 lama hundzeke, ha yini Yesu a vulavule hi ku lava Mfumo ku sungula? (b) Hi xihi xivutiso lexi hi faneleke hi tivutisa xona?

EMALEMBENI yo tlula 1 900 lama hundzeke, eka nkulumo leyi nyikeriweke le Galeliya, Yesu u khutaze vayingiseri vakwe a ku: “Rhangani mi tilavela Mfumo wa yena ni ku lulama ka yena.” Kambe hikwalaho ka yini? Xana nkarhi wa ku vekiwa ka Kreste exiluvelweni a wu nga ta fika endzhaku ka malembe xidzana yo tala? Ina. Kambe Mfumo wolowo wa Vumesiya i ndlela leyi vito ro kwetsima ra Yehovha hi byakwe ri nga ta lweriwa ha yona naswona xikongomelo xa yena lexikulu hi misava xi ta hetiseka. Un’wana ni un’wana loyi hakunene a twisisaka nkoka wa leswi u ta rhangisa Mfumo evuton’wini bya yena. Sweswo a swi ri tano eka lembe xidzana ro sungula naswona entiyisweni swi tano ni sweswi, tanihi leswi Mfumo wu lawulaka. Xana ndlela leyi u hanyaka ha yona yi kombisa leswaku u lava Mfumo wa Xikwembu ku sungula?—Mt. 6:33.

2. Hi swihi swilo leswi vanhu hi ntolovelo va swi hlongorisaka?

² Vanhu hi ntolovelo va tsakela leswi hambaneke ni leswi a va fanele va tsakela swona. Va hlongorisa rifuwo ni swiambalo, swakudya ni swilo swin’wana leswi vonakaka ni ntsako lowu nga xaviwaka hi mali. (Mt. 6:31, 32) Ndlela leyi va hanyaka ha yona yi kombisa leswaku va khomekile hi swilo swa vona ni ku titsakisa. Evuton’wini bya vona, Xikwembu xi le ka xiyimo xa vumbirhi—kumbe va nga vi na mhaka na xona.

3. (a) Hi rihi rifuwo leri Yesu a khutazeke vadyondzisiwa vakwe leswaku va ri lava, naswona ha yini? (b) Ha yini a ku nga ri na xivangelo xo karhateka swinene hi swilo leswi vonakaka?

³ Kambe Yesu u nyike vadyondzisiwa vakwe ndzayo leyi nge: “Mi nga tihlengeleteli xuma emisaveni,” hikuva nhundzu yo tano ya hela. U te: “Kambe tihlengeleteleni xuma etilweni,” hi ku tirhela Yehovha. U khutaze valandzeri vakwe leswaku va hlayisa mahlo ya vona ma ‘tengile,’ va langutana ni nchumu wun’we ntsena, ku nga ku endla ku rhandza ka Xikwembu. U va byele leswi: “Mi nge koti ku tirhela Xikwembu ni rifuwo.” Kambe ku vuriwa yini hi swilaveko leswi vonakaka—swakudya, swiambalo ni vutumbelo? Yesu u va layile a ku: “Mi nga tshuki mi vilela.” U va byele hi swinyanyana—Xikwembu xa swi wundla. U khutaze valandzeri vakwe leswaku va dyondza eka swiluva—Xikwembu xi swi funengeta swi saseka. Xana malandza ya Yehovha yo tlhariha lama nga vanhu a ma swi tluli swilo leswi? Yesu u te: “Rhangani mi tilavela Mfumo wa yena ni ku lulama ka yena, kutani sweswo hinkwaswo [leswi lavekaka] mi ta engeteleriwa swona.” (Mt. 6:19-34) Xana wa swi tshemba sweswo? Xana swiendlo swa wena swa swi kombisa sweswo?

U NGA TSHIKI NTIYISO WA MFUMO WU KAMANYETIWA

4. Loko munhu a rhangisa swilo leswi vonakaka, xana vuyelo byi nga ha va byihi? Kombisa.

⁴ Loko munhu a khomeke ngopfu hi swilo leswi vonakaka, vuyelo bya kona byi nga va ni khombo. Hambi loko a vula leswaku Mfumo wa wu tsakela, loko embilwini yakwe a rhangisa swilo swin’wana, ntiyiso wa Mfumo wu ta kamanyetiwa. (Mt. 13:18, 19, 22) Hi xikombiso, siku rin’wana mufumi lontshwa la fuweke u vutise Yesu a ku, “Ndzi nga endla yini leswaku ndzi ta dya ndzhaka ya vutomi lebyi nga heriki?” Ndlela leyi a anguleke nhlamulo ya Yesu ha yona yi kombise leswaku a a hanya vutomi lebyi baseke ni leswaku a a hanyisana ni van’wana kahle. Kambe a rhandza ngopfu swilo swakwe leswi vonakaka. A nga swi kotanga ku hambana na swona leswaku a va mulandzeri wa Kreste. Kutani u lahlekeriwe hi lunghelo leri a ri ta n’wi endla mufumi kun’we na Kreste eMfun’weni wa le tilweni. Hi laha Yesu a vuleke ha kona enkarhini wolowo: “Swi ta nonon’hwa ngopfu eka lava nga ni rifuwo ku nghena eMfun’weni wa Xikwembu.”—Mar. 10:17-23.

5. (a) Xana Pawulo u khutaze Timotiya leswaku a enerisiwa hi swilo swihi, naswona ha yini? (b) Xana Sathana u ku tirhisa njhani “ku rhandza ngopfu mali” tanihi ntlhamu lowu dlayaka?

⁵ Endzhaku ka malembe, muapostola Pawulo u tsalele Timotiya, loyi hi nkarhi wolowo a a ri aEfesa, ku nga xivandla lexi fuweke xa mabindzu. U n’wi tsundzuxile: “A hi tanga na nchumu emisaveni, naswona hi nga ka hi nga fambi na nchumu, . . . Hikokwalaho, loko hi ri ni swakudya ni tinguvu, hi ta kolwa hi swona.” Ku tirhela ku kuma “swakudya ni tinguvu,” swa wena ni swa ndyangu wa wena swi lulamile. Kambe Pawulo u tsundzuxile: “Lava navelaka rifuwo, va wela endzingweni, emintlhan’wini ya ku navela leswo tala leswi nga pfuniki nchumu, ku nga ku navela loku ku dlayisaka vanhu, ni ku va peta ekhombyeni ni le ku loveni.” Sathana u ni mano. A nga ha rhanga hi ku kanganyisa munhu hi tindlela leti nga nyawuriki. Leswi hakanyingi swi landzeriwa hi ntshikilelo lowukulu—kumbexana ku kuma lunghelo ro tlakusiwa entirhweni lowu hakelaka mali yo vonaka kambe lowu dyaka nkarhi lowu eku sunguleni a wu vekeriwe timhaka ta moya. Loko hi nga tivoneli, “ku rhandza ngopfu mali” ku nga kamanyeta swilaveko swa Mfumo leswi nga swa nkoka swonghasi. Hi laha Pawulo a swi vekaka ha kona, “Hi yo mhaka ya ku navela mali ngopfu leyi yi nga hambukisa van’wana, va tshika vupfumeri, kutani timbilu ta vona ti ngheniwa hi mivilelo leyo tala.”—1 Tim. 6:7-10.

6. (a) Xana hi fanele hi endla yini leswaku hi nga phasiwi? (b) Xana sweswo swi nga koteka loko ku langutiwa xiyimo xa misava xa ikhonomi namuntlha?

⁶ Hikwalaho ka ku va ni rirhandzu ra ntiyiso eka makwavo wa Mukreste, Pawulo u khongotele Timotiya, a ku: “Fambela kule ni swilo leswi,” naswona, “[U lwa] nyimpi leyinene ya ku pfumela.” (1 Tim. 6:11, 12) Ku laveka matshalatshala lamakulu loko hi ta kota ku papalata ku kokiwa hi ndlela ya misava ya ku rhandza swilo leswi vonakaka. Kambe loko hi tikarhata hi ku pfumelelana ni ripfumelo ra hina, Yehovha a nga ka a nga hi tshiki. Ku nga khathariseki minxavo leyi tlakukeke ni ku pfumaleka ka mintirho loku andzeke, u ta tiyiseka leswaku hi kuma leswi hi swi lavaka.—Hev. 13:5, 6.

VADYONDZISIWA VO SUNGULA VA HI BOXELE NTILA

7. Loko Yesu a rhuma vaapostola leswaku va ya chumayela eIsrayele, hi swihi swiletelo leswi a va nyikeke swona, naswona ha yini a swi fanerile?

⁷ Endzhaku ka loko Yesu a nyike vaapostola vakwe ndzetelo lowu faneleke, u va rhume eIsrayele va ya chumayela mahungu lamanene. “Mfumo wa matilo wu le kusuhi.” A ku ri rungula leri nyanyulaka hakunene! Yesu Kreste, Hosi ya Vumesiya, a a ri exikarhi ka vona. Tanihi leswi vaapostola a va tinyiketele entirhweni wa Xikwembu, Yesu u va khongotele leswaku va va ni ntshembo wa leswaku Xikwembu xi ta va khathalela. Kutani u te: “Loko swi ri swa ndlela, mi nga teki nchumu, hambi yi ri nhonga, kumbe nkwama, hambi ti ri timbuva, kumbe mali, hambi swi ri swiambalo swo ncinca. Kutani loko vanhu va mi amukela endyangwini wa vona, tshamani na vona, mi ko mi suka emutini wolowo.” (Mt. 10:5-10; Lk. 9:1-6; 10:4-7) Yehovha a a ta endla leswaku swilaveko swa vona swi enerisiwa hi mavoko ya Vaisrayele-kulobye, lava a ku ri ntolovelo wa vona ku amukela vanhu hi malwandla.

8. (a) Ha yini Yesu a nyikele swiletelo leswi hambaneke emahlweninyana ka ku fa ka yena? (b) Kambe, i yini lexi a xa ha fanele ku rhanga evuton’wini bya vona?

⁸ Endzhakunyana, Yesu a nga si fa, u tsundzuxe vaapostola vakwe mhaka ya leswaku vona va ta va va tirha ehansi ka swiyimo swin’wana. Hikwalaho ka ku kanetiwa hi vafumi, malwandla a ma nga ta kombisiwa hi ku olova eIsrayele. Nakambe, ku nga ri khale a va ta yisa rungula ra Mfumo etindhawini ta Vamatiko. Sweswi a va ta fanela ku rhwala “nkwama” ni “timbuva.” Hambi swi ri tano, a va fanele ku hambeta va lava Mfumo wa Yehovha ku sungula ni ku lulama ka yena, va ri ni ntshembo wa leswaku Xikwembu xi ta katekisa matshalatshala ya vona ya ku kuma swakudya ni swiambalo leswi lavekaka.—Lk. 22:35-37.

9. (a) Xana Pawulo u wu rhangise njhani Mfumo? (b) Xana swilaveko swakwe swa nyama a hlangavetana na swona njhani? (c) Xana u va laye njhani van’wana etimhakeni leti?

⁹ Muapostola Pawulo u nyike xikombiso lexinene xa ndlela yo tirhisa ha yona ndzayo ya Yesu. Pawulo, a tirhisa vutomi byakwe evutirhelini. (Mint. 20:24, 25) Loko a ya eka ndhawu yin’wana a ya chumayela u hlangavetane ni swilaveko swakwe swa swilo leswi vonakaka hi ku tirha ku endla matende. A a nga rindzelanga swona leswaku van’wana va n’wi hlayisa. (Mint. 18:1-4; 1 Tes. 2:9; 1 Kor. 9:18) Kambe u ma amukele hi ntsako malwandla ni tinyiko, loko van’wana va tsakela ku kombisa rirhandzu ra vona ni ku tlangela ka vona hi ndlela leyi. (Mint. 16:15, 34; Flp. 4:15-17) A nga va khutazanga vavanuna ni vavasati va Vakreste leswaku va honisa mindzhwalo ya vona ya mindyangu hi mhaka ya ku chumayela, kambe ematshan’wini ya sweswo u va khutaze leswaku va tamela vutihlamuleri bya vona byo hambana-hambana hi ku ringanisela. U va laye leswaku va tirha hi mavoko ya vona, va rhandza mindyangu ya vona ni ku avelana ni van’wana hi mbilu yo basa. (Ef. 4:28; 2 Tes. 3:7-12; Tito 2:3-5) U tlhele a va khongotela leswaku ntshembo wa vona, va nga wu veki eka swilo leswi vonakaka, kambe va wu veka eka Xikwembu ni ku tirhisa vutomi bya vona hi ndlela leyi kombisaka leswaku hakunene va swi twisisa leswaku hi swihi swilo swa nkoka evuton’wini. Hi ku pfumelelana ni tidyondzo ta Yesu, sweswo a swi vula ku lava Mfumo wa Xikwembu ku sungula ni ku lulama ka xona.—Flp. 1:9-11.

RHANGISA MFUMO EVUTON’WINI BYA WENA

10. (a) Xana ‘ku lava Mfumo ku sungula’ swi vula yini? (b) Kambe i yini lexi nga fanelangiki xi honisiwa?

¹⁰ Xana mahungu lamanene ya Mfumo hi ma avela van’wana ku fikela kwihi? Hi ku komisa, sweswo swi titshege hi swiyimo swa hina, ngopfu-ngopfu, hi vuento bya ku tlangela ka hina. Tsundzuka leswaku Yesu a nga vulanga leswaku, ‘Lavani Mfumo loko mi nga ri na xin’wana xo xi endla.’ Naswona a nga kalanga a vula leswaku, ‘Ntsendze loko mi tshuka mi vulavula hi Mfumo nkarhi wun’wana, mi endla swona leswi lavekaka.’ Naswona a nga vulanga a ku, ‘Sungulani hi ku hisekela swilaveko swa Mfumo; kambe loko Mafambiselo Lamantshwa ma vonaka ma hlwela, yanani emahlweni mi endla swo karhi entirhweni wa Xikwembu kambe mi hanya ku fana ni vanhu van’wana.’ Leswi a a wu tiva kahle nkoka wa Mfumo, u phofule ku rhandza ka Tata wa yena emhakeni leyi, a ku: “Lavani mfumo wa yena nkarhi na nkarhi.” Kumbe, hi laha muapostola Matewu a swi tsaleke ha kona: “Rhangani mi tilavela Mfumo wa yena ni ku lulama ka yena.” (Lk. 12:31, NW; Mt. 6:33) Hambi leswi vo tala va hina hi swi vonaka swi boha leswaku hi tirha, hi khathalela swilaveko swa hina swa nyama ni swa mindyangu ya hina, loko hakunene hi ri ni ripfumelo, vutomi bya hina byi ta langutana ngopfu ni ntirho lowu Xikwembu xi hi nyikeke wona malunghana ni Mfumo. Kambe hi nga ka hi nga byi honisi vutihlamuleri bya hina bya ndyangu.—1 Tim. 5:8; Swiv. 29:15.

11. (a) Yesu u yi kombisise ku yini mhaka ya leswaku vanhu a va nge swi koti ku endla ntirho lowu fanaka eku haxeni ka rungula ra Mfumo? (b) Hi swihi swilo leswi vangaka leswi?

¹¹ Van’wana va hina va swi kota ku tirha nkarhi wo tala ku tlula van’wanyana evutirhelini bya nsimu. Kambe eka xifaniso xakwe lexi yelanaka ni tinxaka to hambana-hambana ta misava, Yesu u kombise leswaku hinkwavo lava timbilu ta vona ti fanaka ni misava leyinene va tswala mihandzu. Ku fikela kwihi? Swiyimo swa vanhu a swi fani. Malembe, rihanyo ni vutihlamuleri bya ndyangu hinkwaswo i tinhla leti katsekaka. Kambe loko ku ri ni ku tlangela ka ntiyiso, ku nga endliwa swo tala.—Mt. 13:19, 23.

12. Hi yihi pakani leyinene ya moya leyi ngopfu-ngopfu vantshwa va khutaziwaka ku anakanyisisa ha yona?

¹² I swinene ku va ni tipakani leti nga ta hi pfuna ku engetela ndlela leyi hi hlanganyelaka ha yona evutirhelini bya Mfumo. Vantshwa va fanele va anakanyisisa swinene hi xikombiso lexinene xa Mukreste yoloye lontshwa, la hisekaka, Timotiya. (Flp. 2:19-22) I yini lexi nga xinene eka vona ku tlula ku nghenela vutirheli bya nkarhi hinkwawo loko va heta xikolo? Lavakulu na vona, va nga vuyeriwa hi ku tivekela tipakani letinene ta moya.

13. (a) I mani loyi a kunguhataka leswi wena u kotaka ku swi endla entirhweni wa Mfumo? (b) Loko hakunene hi lava Mfumo ku sungula, xana leswi swi kombisa yini?

¹³ Ematshan’wini yo sola lava hi nga ha ehleketaka leswaku va nga swi kota ku endla ntirho lowu engetelekeke, hi fanele hi susumetiwa hi ripfumelo leswaku hi lwela ku endla leswi engetelekeke hina ku sungula, leswaku hi tirhela Xikwembu hi mpimo lowu heleleke lowu swiyimo swa hina vini swi wu pfumelelaka. (Rhom. 14:10-12; Gal. 6:4) Hi laha swi kombisiweke ha kona eka Yobo, Sathana u yima hi rito leri nge hina hi tsakela ngopfu swilo swa hina leswi vonakaka, ntshamiseko werhu ni nhlayiseko werhu, ni leswaku hi tirhela Xikwembu hi vutianakanyi. Kambe loko hi lava Mfumo hakunene, hi hoxa xandla eku kombiseni ka Diyavulosi a ri muhembi lonkulu. Hi nyika vumbhoni bya leswaku lexi rhangaka evuton’wini bya hina a hi swilo leswi vonakaka kumbe ku tshamiseka ka hina kambe i ntirho wa Xikwembu. Hi marito ni swiendlo hi kombisa rirhandzu ra hina leri enteke hi Yehovha, ku seketela ka hina vuhosi byakwe hi ku tshembeka ni ku rhandza ka hina vanhu-kulorhi.—Swiv. 27:11; Yobo 1:9-11; 2:4, 5.

14. (a) Ha yini xiyimiso xa ntirho wa nsimu xi pfuna? (b) Xana Timbhoni to tala ti hlanganyela ku fikela kwihi evutirhelini bya nsimu, naswona ha yini?

¹⁴ Xiyimiso xi nga hi pfuna ku hetisisa swo tala ku tlula leswi hi nga swi endlaka handle ka xona. Yehovha hi byakwe u ni ‘minkarhi leyi vekiweke’ ya ku hetisisa xikongomelo xa yena, naswona i swinene loko hi n’wi tekelela. (Eks. 9:5; Mar. 1:15; Gal. 4:4) Loko swi koteka, i swinene ku hlanganyela evutirhelini bya nsimu hi nkarhi wo karhi kumbe hi minkarhi yo hlayanyana vhiki na vhiki. Makume ya magidi ya Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo ma tsarise vuphayona bya nkarhinyana naswona ma tiphina hi ku tirha tiawara timbirhi kumbe ku tlula hi siku, hi ku ya hi nhlayo-xikarhi, eku chumayeleni ka mahungu lamanene. Van’wana va swi endla nkarhi na nkarhi; van’wana, va swi endla hi minkarhi yo hlayanyana lembe na lembe. Magidi man’wana yo tala i maphayona ya nkarhi hinkwawo, ma tirha kumbexana tiawara tinharhu hi siku, hi ku ya hi nhlayo-xikarhi, ma huwelela rungula ra Mfumo. Van’wana, lava nga maphayona yo hlawuleka ni varhumiwa, va heta nkarhi lowu engetelekeke swinene entirhweni wa Mfumo. Naswona ku nga khathariseki leswaku hi va hi ri evutirhelini bya nsimu kumbe kun’wana, hi nga lavisisa minkarhi ya ku vulavula hi ntshembo wa Mfumo hi nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu faneleke ni munhu wihi na wihi loyi a yingisaka. (Ringanisa Yohane 4:7-15.) Hinkwerhu hi fanele hi anakanyisisa hi nhlamuselo ya vuprofeta bya Yesu bya leswaku “Evhangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” Hi fanele hi navela ku hlanganyela hi xitalo hi laha swi kotekaka ha kona entirhweni wolowo, hi laha swiyimo swa hina swi hi pfumelelaka ha kona.—Mt. 24:14; Ef. 5:15-17.

15. Malunghana ni vutirheli bya hina, ha yini u pfumela leswaku ndzayo leyi nga eka 1 Vakorinto 15:58 yi le nkarhini?

¹⁵ Hi vun’we, eswiphen’wini hinkwaswo swa misava, ku nga khathariseki tiko leri ti hanyaka eka rona, Timbhoni ta Yehovha ti hlanganyela hi ku gingiriteka eka lunghelo leri lerikulu ra ntirho. Va tirhisa ndzayo leyi huhuteriweke ya Bibele, leyi nge: “Tiyani swinene mi nga tsekatsekeni; tiyiselani swinene, mi tirhela Hosi masiku hinkwawo mi ri karhi mi swi tiva leswaku eHosini mintirho ya n’wina a yi nga weli ehansi.”—1 Kor. 15:58.

BULO RO PFUXETA

● Loko Yesu a vulavula hi ku lava Mfumo ku sungula, xana a a kombisa leswaku i yini lexi faneleke ku ta endzhaku?

● Hi fanele hi va ni langutelo rihi malunghana ni ku khathalela swilaveko swa hina swa nyama ni swa mindyangu ya hina? Xana Xikwembu xi ta hi pfuna njhani?

● Xana i swa nkoka leswaku hi tirha ntirho wa Mfumo ku fikela kwihi, kumbe a swi na mhaka ntsena loko hi ri ni xiphemunyana xo karhi? Hikwalaho ka yini?