Ndzima 13

Ndzi Nga Endla Yini Leswaku Ndzi Va Xichudeni Lexinene?

A HI nge u tikuma u lahlekile exikarhi ka khwati lerikulu leri tlhumeke. A wu koti ni ku vona dyambu hambi ku ri ku famba hikwalaho ka ku tlhuma ka rona. Leswaku u kota ku huma eka rona swi lava leswaku u pfula ndlela hi banga.

Van’wana va nga ha vula leswaku ku ya exikolweni swi fana ni xikombiso lexi hlamuseriweke laha henhla. Phela, u tikuma u pfalelekile etlilasini siku hinkwaro kasi nimadyambu ta ku vuyela hi ntirho wa xikolo lowu u wu endlaka ekaya. Xana u titwa hi ndlela yoleyo? Eka layini leyi nga laha hansi, tsala dyondzo leyi ku tikelaka swinene exikolweni.

․․․․․

Kumbexana vatswari va wena xikan’we ni mathicara va ku khutaza leswaku u tinyika nkarhi lowu engetelekeke leswaku u ta dyondza dyondzo leyi. Loko va endla tano va ringeta ku ku pfuna leswaku u byi tirhisa hilaha u nga kotaka hakona vutlhari lebyi u nga na byona. Xana u nga endla yini loko u twa onge leswi vatswari ni mathicara va languteleke swona eka wena swa ku tshikilela lerova u lava ni ku lan’wa? Ku ni magoza lawa u nga ma tekaka, lama nga ku pfunaka leswaku u kota ku heta xikolo. Xana hi wahi magoza ya kona?

● Goza ro Sungula: Teka dyondzo yi ri ya nkoka. Loko u nga swi rhandzi ku dyondza, swi ta ku tikela ku tinyika nkarhi wa ku va xichudeni lexinene. Kutani ringeta ku twisisa leswaku ha yini u fanele ku ya exikolweni. Muapostola Pawulo la nga Mukreste u te: “Munhu loyi a rimaka u fanele ku rima a ri ni ntshembo, ni munhu loyi a hulaka u fanele ku endla tano a ri ni ntshembo wo averiwa.”—1 Vakorinto 9:10.

Tidyondzo tin’wana ti nga ha vonaka ti ri ku tlanga hi nkarhi. Ha yini? Hikuva swin’wana leswi u dyondzisiwaka swona swi nga ha vonaka swi nga ta ku pfuna evuton’wini. Hambiswiritano, ku dyondza tidyondzo to hambana-hambana swi ta ku pfuna leswaku u kota ku tiva misava leyi u hanyaka eka yona. Swi ta ku pfuna leswaku u va “swilo hinkwaswo eka vanhu va mixaka hinkwayo,” leswaku u ta kota ku vulavula ni vanhu va tinxaka to hambana-hambana. (1 Vakorinto 9:22) Nakambe ti ta ku pfuna ku antswisa vuswikoti bya wena bya ku ehleketa, ku nga nchumu lowu nga ta ku pfuna swinene enkarhini lowu taka.

● Goza ra Vumbirhi: Tiva leswi u kotaka ku swi endla. Xikolo xi nga ku pfuna u vona leswaku u ni vuswikoti lebyi a wu nga swi tivi leswaku u na byona. Pawulo u tsalele Timotiya a ku: “Kondletela ku fana ni ndzilo nyiko ya Xikwembu leyi u yi kumeke.” (2 Timotiya 1:6) Swi le rivaleni leswaku Timotiya a a nyikiwe ntirho wo hlawuleka evandlheni ra Vukreste. Kambe a a fanele ku tshama a ri karhi a antswisa vuswikoti kumbe “nyiko” leyi a a ri na yona leswaku yi nga heteleli yi nga ha n’wi pfuni nchumu. I ntiyiso leswaku Xikwembu a xi nge endli leswaku hi ndlela ya singita u tikuma u tlharihile exikolweni. Nilokoswiritano, a ku na un’wana la nga ni vuswikoti lebyi u nga na byona. Xikolo xi nga ku pfuna ku tiva swilo leswi a wu nga swi tivi leswaku wa swi kota ku swi endla.

U nga tiheti matimba hi ku tibyela leswaku a wu nge swi koti ku pasa exikolweni. Loko u chavisiwa hi leswaku u ta feyila, bakanya miehleketo yoleyo hi ku tibyela leswaku u ta pasa. Hi xikombiso, loko van’wana va sole vuswikoti bya muapostola Pawulo bya ku vulavula, u va hlamule a ku: “Hambiloko ndzi pfumala vutshila eku vulavuleni, hakunene a ndzi byi pfumali evutivini.” (2 Vakorinto 10:10; 11:6) Pawulo a a swi tiva leswi a a tsandzeka ku swi endla, kambe a a tiva ni leswi a a kota ku swi endla.

Xana na wena u tano? Xana wa swi tiva leswi u kotaka ku swi endla? Loko u nga swi tivi, swi nga va swinene ku vutisa mutswari kumbe munhu un’wana la kuleke la ku rhandzaka. Munhu wo tano a nga kota ku ku pfuna leswaku u antswisa leswi u kotaka ku swi endla ni ku swi endla hi ndlela leyinene.

● Goza ra Vunharhu: Tindlela letinene to dyondza. A ku na ndlela yin’wana yo pasa exikolweni handle ko dyondza tibuku ta xikolo. Kambe vana vo tala a va swi rhandzi ku dyondza. Hambiswiritano, ku dyondza swa vuyerisa. Entiyisweni loko u tinyiketa nkarhi wo hlaya u ta kuma leswaku hi ku famba ka nkarhi wa swi tsakela swinene.

Kambe, leswaku u kota ku tiphina hi ku dyondza, u fanele u hlela nkarhi wa wena kahle. Tsundzuka leswaku loko wa ha ri exikolweni ku dyondza ku fanele ku va mhaka ya nkoka. I ntiyiso leswaku Bibele yi vula leswaku ku ni “nkarhi wa ku hleka” ni “nkarhi wa ku tlula-tlula.” (Eklesiasta 3:1, 4; 11:9) Kutani ku fana ni vantshwa van’wana wa swi lava ku va ni nkarhi wa ku tihungasa.a Kambe buku ya Eklesiasta 11:4 yi lemuxa hi ku: “Loyi a langutaka mheho a nge byali mbewu; naswona loyi a langutaka mapapa a nge tshoveli.” Xana u dyondza yini eka tsalwa leri? Rhanga hi ku endla ntirho wa wena wa xikolo kutani u ya eku tlangeni. U nga vileli, u nga wu kuma nkarhi wa ku dyondza ni wa ku tlanga.

Lexi Nga Ku Pfunaka Ku Endla Ntirho Wa Wena Wa Xikolo

Xana u nga endla yini loko u ri ni ntirho wo tala wa xikolo lowu u faneleke ku wu endla ekaya? Kumbexana u titwa ku fana na Sandrine loyi a nga ni malembe ya 17, loyi a nga te: “Ndzi heta kwalomu ka tiawara timbirhi kumbe tinharhu vusiku byin’wana ni byin’wana ndzi ri karhi ndzi endla ntirho wa xikolo ku katsa ni hi mahelo-vhiki.” Xana u nga swi kota njhani ku endla ntirho lowu hambiloko wu tele? Ringeta ku tirhisa swiringanyeto leswi nga eka tluka 119.

Ku Hlula Swihinga Leswi Ku Sivelaka Ku Dyondza

Loko Pawulo a tsalela Timotiya mayelana ni timhaka leti khumbaka vuxaka bya yena ni Xikwembu, u te: “Anakanyisisa hi swilo leswi, u tinyiketela hi ku helela eka swona, leswaku nhluvuko wa wena wu vonaka eka vanhu hinkwavo.” (1 Timotiya 4:15, Phillips) Hilaha ku fanaka, leswaku u tinyiketerile eka ntirho wa wena wa xikolo, swi ta vonaka hiloko u pasa.

Anakanya hi xifaniso lexi hi sunguleke ha xona eka ndzima leyi. Loko u lahlekile exikarhi ka khwati leri tlhumeke, u fanele u va ni banga leswaku u kota ku pfula ndlela. Swi tano ni le xikolweni. Ku ri ni ku titwa u tshikilelekile hikwalaho ka leswi vatswari ni mathicara ya wena va swi languteleke eka wena, tirhisa tinhla leti u nyikiweke tona eka ndzima leyi, leswaku u ta kota ku pasa. U ta tsaka loko ntirho wa wena wa xikolo wu ya wu antswa hikwalaho ka leswi u tirhiseke tinhla leti.

HLAYA LESWI ENGETELEKEKE HI MHAKA LEYI EKA VHOLUMO 1, NDZIMA 18

[Nhlamuselo ya le hansi]

MATSALWA

“Loyi a langutaka mheho a nge byali mbewu; naswona loyi a langutaka mapapa a nge tshoveli.”—Eklesiasta 11:4.

XITSUNDZUXO

Loko u ri karhi u dyondza tibuku ta wena ta xikolo sungula hi ku kambisisa mhaka leyi ku buriwaka ha yona leswaku u ta kota ku twisisa leswaku ku buriwa hi yini. Kutani tiendlele swivutiso hi ku ya hi swiyenge swa mhaka leyi u yi dyondzaka. Ivi u sungula ku hlaya rungula ra kona u ri karhi u lava tinhlamulo ta swivutiso leswi u tiendleleke swona. Eku heteleleni ringeta ku tsundzuka leswi u swi dyondzeke.

XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?

Ku kopela ku nga endla leswaku u nga ha tshembeki ku tlhela ku bvinya miehleketo ya wena kutani u tshamela ku feyila exikolweni. Ku tlula kwalaho ku nga onha vuxaka bya wena na Xikwembu.—Swivuriso 11:1.

LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!

Eka xiviko lexi landzelaka xa ntirho wa mina wa xikolo, ndzi lava ku pasa hi ․․․․․ eka dyondzo leyi:

Leswaku ndzi antswisa dyondzo leyi ndzi ta ringeta ku endla leswi landzelaka: ․․․․․

Leswi ndzi lavaka ku vutisa (va-)mutswari wa mina hi mhaka leyi ․․․․․

U NGA KU YINI?

● Ha yini u fanele u dyondza hi ku tiyimisela exikolweni?

● Hi wihi nkarhi lowunene lowu u kotaka ku hlaya kumbe ku endla ntirho wa xikolo ha wona?

● Xana hi yihi ndhawu leyinene ekaya ka n’wina leyi u nga yi tirhisaka ku endla ntirho wa xikolo eka yona kumbe ku dyondzela eka yona?

● Xana u nga endla yini leswaku swilo leswi u tihungasaka ha swona swi nga ku kavanyeti entirhweni wa wena wa xikolo?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 117]

“Mhaka leyi ndzi yi vone eka vantshwa van’wana lava nga tintangha ta mina. Ndlela leyi a va dyondza tibuku ta vona ta xikolo ha yona yi vonake ni le ka ndlela leyi va dyondzaka tibuku leti va pfunaka ku aka vuxaka bya vona ni Xikwembu. Lava a va loloha ku dyondza tibuku ta xikolo a va nga swi tsakeli ku va ni dyondzo ya vona vini ya Bibele.”—Sylvie

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 119]

Kuma ndhawu yo dyondzela eka yona. Ndhawu ya kona a yi fanelanga yi va ni swilo leswi nga ku kavanyetaka. Tirhisa tafula loko swi koteka. U nga pfuleli thelevhixini.

Tivekele tipakani. Leswi ntirho wa wena wa xikolo wu nga wa nkoka, endla xiboho xa leswaku a wu nge yi pfuleli thelevhixini ku kondza u heta ku endla ntirho wa wena wa xikolo.

U nga veketeli. Vana ni xiyimiso xo endla ntirho wa wena wa xikolo ekaya naswona u nga hambuki eka xona.

Kunguhata matirhelo ya wena. Rhanga hi ku hlela mintirho leyi u nga ta yi endla hi ku landzelelana ka yona. Yi tsale ephepheni kutani u tlhela u tsala nkarhi lowu u lavaka ku wu heta u ri karhi u endla ntirho ha wun’we. Fungha ntirho wun’wana ni wun’wana loko u heta ku wu endla.

Wisanyana. Loko u kuma leswaku swa ku tikela ku ya emahlweni ni ntirho wa wena, wisanyana. Kambe hatla u vuyela eka ntirho wa wena wa xikolo loko se u wisile.

U nga titekeli ehansi. Tsundzuka leswaku ku va xichudeni lexinene a swi vuli leswaku u fanele ku va xichudeni xo tlharhiha kambe swi lava leswaku u tirha hi ku tiyimisela. U nga swi kota ku pasa tidyondzo ta wena exikolweni. Loko u tiyimisela u ta pasa.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 116]

Ku nghena xikolo swi nga fana ni ku ringeta ku huma ekhwatini leri tlhumeke hi ku pfula ndlela hi banga