Nkambisiso Wa Mahungu
I Vito Leri ‘Khunguvanyisaka’ Xana?
Loko yi nga boxi vito ra Xikwembu, hakanyingi yi ri tsala tanihi YHWH, naswona yi ri vitana tanihi “Hosi,” i xibumabumelo lexi xi faneleke ku amukeriwa, ku vula Com-nuovi tempi ya nkarhi na nkarhi ya Khatoliki. Lexi a xi ri xiendlo xa xikombelo lexi tlakusiweke hi “Nhlangano wa Xinakulobye xa Vukriste bya Xiyuda” wa Rhoma ni lowu sayiniweke hi mpfangano wa vafundhisi lava dumeke va Khatoliki ni va Vayuda kun’we ni swidyondzeki. Xikombelo lexi xi kombele leswaku “tifeme to gandlisa ni mintlawa ya vahleri va tinyuziphepha na timagazini” va tshika ku tirhisa vito leri nge “Yahweh” hikuva ra “khunguvanyisa eka Vayuda, lava va xiyaka vito ra Xikwembu ri ri leri nga vitanekiki.” Xikombelo xa vona, hi ku vula ka Nhlangano lowu, xi sekeriwe eka “mukhuva wa khale swinene wa Xiyuda” lowu “wu hlayisiweke handle ko kavanyetiwa” ku ta fika namuntlha.
Kambe xana Vakriste va fanele ku kongomisiwa hi mikhuva ya Xiyuda? Xana swi lulamile eka vona ku vekela vito ra Xikwembu etlhelo ni ku papalata ku ri vula? Bibele yi komba leswaku Xikwembu xi lava leswaku hinkwavo va tiva leswaku yena, “loyi v̌ito ra yena a nga Yehova,” u Tlakukile. (Psalma 83:18; Ezekiel 38:23; Malakia 3:16) Yesu u veke xikombiso eka leswi. Ematshan’wini yo landzela mikhuva ya Xiyuda leyi ‘endleke leswaku rito ra Xikwembu ri nga tirhi,’ u dyondzise valandzeri vakwe ku khongela va ku: “Vito ra wena a ri hlawuleke.” (Matewu 6:9; 15:6) Naswona tiawara ti nga ri tingani emahlweni ka rifu rakwe ra gandzelo, u te exikhongelweni: “Ndzi ku tivisile eka vona [vadyondzisiwa], ndza ha ta ku tivisa.”—Yohane 17:26.
Ku Tiboha: I Kontraka Xana?
Ntombhi ya le Brazil ni jaha ra yona a va ha ku heta ku lunghiselela kaya ra vona lerintshwa. Swirhambo a swi rhumeriwile, naswona xin’wana ni xin’wana a xi vonaka xi famba khwatsi ehenhleni ka nkhuvo wa vona, ka ha sele masiku manharhu. Hi ku langutela vutomi byakwe lebyintshwa, mutekiwa a a tshike ntirho wakwe. Endzhaku, handle ko swi xiya, muteki u herise xiboho. Hi ku tsemeka nhlana ni ku khomisiwa gome, mutekiwa la tshikiweke u lave mpfuno wa le nawini. Qweta rakwe ri endle njhekanjhekisano wa leswaku ‘xiboho xa vukati i kontraka leyikulu, naswona loko xi tsemiwile handle ka nandzu, munghana la nga riki na nandzu u fanele ku riheriwa ku onhaka kwihi na kwihi loku endlekeke.’ Huvo yi pfumerile ivi yi lerisa wanuna ku nyika khale ka murhandziwa wa yena ‘ndzovolo lowu ringanaka ni muholo wa sweswi lowu nga enawini ivi a hakela ku onhakeriwa ka huvo ni timali ta maqweta.’ Loko ri hlamusela ehenhleni ka kungu leri, qweta Nereu Mello, ri tsarile eka nyuziphepha ya São Paulo Jornal da Lapa: “Xiboho xa vukati i kontraka leyikulu swinene naswona ku xi tsema ku langutiwa hi laha ku hambaneke emahlweni ka Nawu.”
Masungulo lawa ya ntikelo ya xiboho xa vukati a hi mantshwa. Ehansi ka Nawu wa Muxe wansati la vutiweke la endleke vuoswi a a kuma ku xupuriwa loku fanaka ni loku ku kumiwaka hi wansati la tekiweke la endleke vuoswi. Xisweswo a a khomiwa hi laha ku hambaneke ni wansati la nga tekiwangiki la osweke. (Deuteronoma 22:23, 24, 28, 29) Le ndzhaku xiboho lexi a xi langutiwa xi ri lexi bohaka—onge hi loko mpatswa ana se wu tekanile. (Matewu 1:19) Vakriste namuntlha na vona va xiya xiboho lexi tanihi goza ra ntikelo. A va xi languti xi ri lexi olovaka.—Ringanisa Matewu 5:37.
Ku Fambisana ni Vutshila Bya Manguva Lawa
Endzhaku ka loko Martin Luther a rhendzelekile a lwisana ni ku xavisiwa ka mathikithi (ku ntshunxeka eka swivumbeko swo karhi swo xupula hikwalaho ka xidyoho), Kereke ya Rhoma Khatoliki yi xaxamete mukhuva lowu hi 1562. Kambe mutirhela-mfumo wa Vatican Pedro Albellan sweswinyana u kandziyise leswaku dyondzo yo nyika mathikithi mintsako yi tshama ya ha ri “leyi nga landzulekiki ni leyi nga fanelangiki.” Mintirho ya mavoko leyi pfuxetiweke ya Rhoma Khatoliki ehenhleni ka mathikithi yi komba leswaku Vatican yi nghenise dyondzo leyi ya khale eka vutshila bya manguva lawa. Hi ku ya hi The Times ya London, vabixopo manuku va nga “nyika thikithi leri teleke eka vanhu va vona lava tshembekaka hi radio kumbe thelevhixini minkarhi minharhu hi lembe loko va hundzisela nkateko evitweni ra Phophu.” Hambi swi ri tano, ku ni nsivelo. “Ku fanele ku va ku hundziseriwa loku tsakisaka,” ku vula Luigi De Magistris wa Vatican’s Sacred Apostolic Penitentiary, hofisi leyi khathalelaka mathikithi. “Ku hlalela ntlangu lowu phindhiwaka a swi anelanga.”
Kambe hambi loko ya xaviwile kumbe ya nyikiwe munhu kumbe hi TV, xana mathikithi i ya Matsalwa? Minkarhi yin’wana, loko Yesu a rivalele swidyoho hi ku ntshunxeka, a nga vulanga nchumu ehenhleni ka xilaveko xa mathikithi. Vaapostola na vona a va vulanga nchumu. “Ngati ya Yesu n’wana wa [Xikwembu] yi hlantswa yi susa swidyoho hinkwaswo,” ku tsale muapostola Yohane. “Loko hi tivula swidyoho swa hina, Xikwembu xa tshembeka, xi lulamile, kutani xi ta hi rivalela swidyoho swa hina, xi hi hlantswa xi susa ku homboloka ka hina hinkwako.” (1 Yohane 1:7, 9) Loko xisweswo swidyoho hinkwaswo swi rivaleriwile, i yini lexi saleleke ku hakeriwa hi ku xupuriwa kumbe ku pfariwa hi mathikithi ke?—Yohane 3:36; Varhoma 5:10.