Xana Ku Xaniseka Swa Pfuna?

LOKO va hlangavetana ni ku xaniseka lokukulu, vanhu vo tala va vaviseka. Van’wana lava hlangavetanaka ni leswi fanaka kumbe hambi ku ri mintokoto leyi nyanyaka va va lava nga ni ntwelo-vusiwana swinene ni musa eka mintlhaveko ya vona ya vanhu-kulobye. Hi laha ku fanaka, ku na lava va kanetaka vukona bya Xikwembu loko va kongomana ni ku nonon’hwa ka nkarhi wo leha, kasi van’wana va hundza hi le ka miringo yo tika hi ripfumelo leri nga tsekatsekiki eka wa Matimba Hinkwawo. Ha yini ku ri ni leswi?

Hakanyingi vanhu va vaviseka ni ku lahlekeriwa hi ripfumelo hikuva va tivona va ri va nkoka swinene kutani va hluleka ku twisisa leswaku i vanhu lava dyohaka lava hanyaka eka misava leyi honisaka nawu wa Xikwembu. Hi ku hoxisa va yisa swilo swo biha eka wa Matimba Hinkwawo leswi vanhu va faneleke ku soleriwa swona. Kutani, a va dyondzi nchumu lowu pfunaka eka ku nonon’hweriwa naswona, endzhaku ka ku tokota ku ntshunxeka, va nga ha kombisa hambi ku ri mikhuva ya vumunhu leyi nga rhandzekiki ku tlula leyi va yi endleke khale.

Leswaku sweswo swi nga humeleli eka hina, hi fanele ku tiyimisela ku vuyeriwa eka swin’wana ni swin’wana leswi swi nga ha hi humelelaka. Leswi swi lava ku va ni langutelo lerinene eka ku xaniseka ka munhu. Buku ya Bibele ya Swirilo Swa Yeremia yi pfuna swinene eku vekeni ka mhaka leyi exivandleni lexinene.

Hlayisa Ntshembo

Buku hi yoxe yi khome swiphato swa ntlhanu swa ku rila kumbe nkosi wa ndzoviso lowu chavisaka lowu teleke Yerusalema emavokweni ya Vababilona. Eka xa vunharhu xa swiphato leswi, muprofeta Yeremiya, hi ku susumetiwa hi moya wa Xikwembu, u phofula mintlhaveko yakwe leyikulu, a yi yisa eka tiko hinkwaro ehansi ka xivumbeko xa munhu la titshembaka. (Swirilo Swa Yeremia 3:1) Hambi leswi Yeremiya a xanisekeke kun’we ni tiko hinkwaro, ntokoto a wu n’wi vavisanga. U langute hi ku tshemba eka nkarhi lowu tintswalo ta Xikwembu nakambe a ti ta va ni vanhu va Xona ivi a amukela leswi swi teke ehenhla ka tiko tanihi ku tisiwa lokunene ka ku avanyisa ka Xikwembu.

Ntshembo wa ku ntshunxeka ka nkarhi lowu taka wu tiyise Yeremiya. Ha hlaya: “Nḍi kari [Yehova ha yexe] nḍi tiṭunḍuša, kutani moya wa mina wu hela matimba e nḍeni ka mina. Hi tona leti nḍi nga kari nḍi lwaka na tona e mbilwini ya mina, Hikwalaho nḍi ta ṭhama nḍi ri kari nḍi ṭhemba.” (Swirilo Swa Yeremia 3:20, 21) A ku ri hava ku kanakana emianakanyweni ya Yeremiya leswaku Yehova eku heteleleni a a ta languta vanhu Vakwe lava hundzukeke hi ntswalo. I ntiyiso, va yisiwe ehansi swinene eka ku hluriwa loku heleleke. Kavula, kambe Yehova, u korhamele ehansi a ri eka xiyimo xakwe lexi tlakukeke xa le tilweni, a va humesa eka xiyimo xa vona lexi thyakeke. A ri ni mianakanyo leyi, Yeremiya a a ta chavelela mbilu ya yena naswona hi ku lehisa mbilu a rindza ku kondza loko Yehova a teka goza mayelana ni vanhu va Yena lava hundzukeke.

Kutani, loko hi hlangavetana ni ntokoto lowu vavisaka, a hi fanelanga ku tshika ku tshemba. Hi fanele hi tsundzuka mhaka ya leswaku miringo yi na masungulo naswona yi na makumu. La Tlakukeke a nga ka a nga pfumeli leswaku malandza yakwe lama tshembekaka ya xaniseka hi laha ku nga heriki kun’we ni lava va nga riki vanhu va yena lava tinyiketeke. Hi yona mhaka leyi hi faneleke hi rindza hi nga heli mbilu ku kondza loko Yehova a tisa ku ntshunxeka kun’wana.

Yona mhaka ya leswaku munhu wa ha hanya yi fanele ku n’wi nyika xivangelo xa ku tshemba. Le ndzhaku enkarhini wa Yeremiya, muti wa Yerusalema ni tiko ra Yuda swi lovisiwile, naswona Vaisrayele vo tala va lovisiwile. Hambi swi ri tano, a ku ri ni vaponi. Leswi swi nyike ku tshemba ka tintswalo leti yaka emahlweni ta Xikwembu eka vanhu va xona. Ha hlaya: “I tintŝalo ta Yehova leti ti endleke leŝaku hi nga ṭhuki hi lov̌a, Hikuv̌a tintŝalo ta yena a ti si hela; Ti ṭhama ti ri kona hi mišo wuṅwana ni wuṅwana; V̌unene bya yena byi kulukumba! Ku av̌eriwa ka mina i Yehova, ku v̌ula ŝeŝo moya wa mina; Hikwalaho nḍi ta ṅwi ṭhemba.”—Swirilo Swa Yeremia 3:22-24.

Loko a ku nga ri hi tintswalo ta Xikwembu, tintswalo ta xona eka vanhu va xona, a ku nga ta va ni vaponi exikarhi ka Vaisrayele. Kambe Yehova Xikwembu u kombise musa. Kutani marito ya xona ya musa a ya ta hambeta ya khulukela eka vanhu va xona, va pfuxetiwa mixo wun’wana ni wun’wana. Mhaka ya leswaku vutshembeki bya Yehova byi tele yi tiyisekise leswaku tintswalo ta yena a ti ta tshembiwa. A ti ta va ta minkarhi hinkwayo, ti nga tsananga kumbe ku ka ti nga humeleli. Tanihi leswi La Tlakukeke a hlayiseke ku avelana, kumbe ndzhaka, ya vanhu vakwe, a ku ri na xivangelo lexinene eka vona xo hambeta va rindzela ku hundzuka ka swiyimo leswi ringaka leswi a va pfumeleleke ku nghena eka swona hikwalaho ka ku pfumala ka vona ripfumelo.

Ndlela Yo Rindza Hi Ku Lehisa Mbilu

Xana i yini lexi faneleke ku hambanisa ku rindza ko tano? Buku ya Swirilo Swa Yeremia ya hlamula: “Yehova o ni tintŝalo eka lav̌a ṅwi ṭhembaka, Ni ka moya lo’wu ṅwi lav̌aka. Ŝi lulamile ka munhu ku langutela hi ku rula e ku ponisiwa i Yehova. Ŝi lulamile ka munhu loko a rwala džoko ra yena e v̌untŝheni bya yena. Ŝi lulamile, ni loko a tiṭhamela a ri ŝakwe, a timiyelela nkari lowu Šikwembu ši ṅwi leriseke wona. Ni loko ku ri ku v̌eka nomu wa yena e nṭhurini, Ŝi ri leŝaku kumbe ku ṭhemba ku kona. Ni loko ku ri ku nyika rama ra yena e ka loyi a ṅwi phakataka, Ni ku šura šisanḍu.”—Swirilo Swa Yeremia 3:25-30.

Xiya leswaku enkarhini wolowo wa nhlomulo, munhu u fanele ku hambeta a languta eka Xikwembu hi ntshembo leswaku xi n’wi ntshunxa ni ku n’wi tshuneta kusuhi na xona. Munhu u fanele ku lava ku lehisa mbilu, a rindza a miyerile kumbe handle ko n’unun’uta ku kondza loko wa Matimba Hinkwawo a tisa ku ntshunxeka, kumbe ku ponisiwa. Leswaku munhu a dyondza xisweswo ku rhwala joko ra ku xaniseka evuntshweni swa pfuna swinene. Ha yini? Hikuva swi endla leswaku swi olova swinene eka yena ku hlangavetana ni ntokoto wo tano endzhaku evuton’wini handle ko lahlekeriwa hi ku tshemba. Ku tiva leswaku u hundzile hi le ka maxangu lamakulu eku sunguleni, u ni xisekelo xa ntshembo wa leswaku u ta swi kota ku endla tano nakambe.

Sweswi, loko munhu a ri ni joko ra ku xaniseka, a nga fanelanga ku tsutsuma-tsutsuma a haxa swivilelo swakwe. E-e, u fanele a tshama a ri swakwe, tanihi munhu loyi a nga enkosini, naswona a tshama a miyerile. U fanele a etlela a khunarhile, nomu wakwe wu khumba emisaveni. Leswi swi vula leswaku hi ku titsongahata u fanele ku amukela miringo leyi Xikwembu xi n’wi pfumelelaka yona ku yi rhwala, naswona u fanele ku langutela ku ntshunxeka loku taka hi ku tshemba. A nga fanelanga ku lwa ni vaxanisi vakwe kambe hi tintswalo u fanele ku tiyisela ku xanisiwa emirini na ku rhukaniwa. Leswi swi hi tsundzuxa ndlela leyi Yesu Kriste a tikhomeke ha yona. Rhekhodo ya Bibele ya vika: “Loko a rhuketeriwa, a nga tlheriselanga hi ku rhuketela; loko va n’wi twisa ku vava, a nga vulanga leswaku u ta tirihisela, kambe u swi tshikile emavokweni ya loyi a avanyisaka hi ku lulama.”—1 Petro 2:23.

Yinhla yin’wana ya nkoka yo yi tsundzuka loko hi tokota ku xaniseka hi leswaku Xikwembu a xi amukeli swilo leswi xi swi vengaka leswi vanhu va nga ha swi endlaka. Hambi swi ri tano, La Tlakukeke, u pfumelela swilo swin’wana ku humelela hi xikongomelo lexinene. Leswi swi phofuriwe kahle eka marito lama landzelaka lama humaka eka buku ya Swirilo Swa Yeremia: “Hikuv̌a Hosi a nga ka a nga lahli munhu Hi laha ku nga heriki. Kambe loko a ṅwi ba hi nhlomulo, o ṅwi twela v̌usiwana hikwalaho ka v̌unyingi bya tintŝalo ta yena. Hikuv̌a mbilu ya yena a yi ranḍi ku twisa ku v̌av̌iseka ni ku šanisa v̌ana v̌a v̌anhu. Loko v̌a kanḍiya hi milenge v̌abohiwa hikwav̌o v̌a tiko, Loko v̌a hombolokisa ku lulama ka munhu e mahlweni ka mombo wa L’a tlakukeke. Loko v̌a tlherisa munhu e nanḍwini wa yena, Šana [Yehova] a nga ŝi v̌oni ŝana?”—Swirilo Swa Yeremia 3:31-36.

Emhakeni ya Vaisrayele lava nga tshembekiki, Yehova Xikwembu u va pfumelele ku weriwa hi ntokoto lowu chavisaka emavokweni ya Vababilona. U va hlongorile ku fikela laha a va pfumeleleke ku yisiwa evuhlongeni. Kambe, leswi a swi endliwa hi xikongomelo lexinene, hi leswaku, ku humesa masalela lama hundzukeke exikarhi ka vaponi ni vatukulu va vona. A ku ri hi masalela lawa laha Yehova a a ta komba tintswalo. Wa Matimba Hinkwawo a a nga tsakeli ku xanisa Vaisrayele. A ku nga ri ku navela ka mbilu ya yena ku va vangela nhlomulo ni ku xaniseka hi ku va nyiketa emavokweni ya valala va vona. Yehova a nga ku sivelanga ku xaniseka loku vavaka loku leswi swi ku tiseleke vanhu vakwe. A nga va tsakelanga vanhu lava va tshikileleke vabohiwa va nyimpi, lava va tsoneke munhu timfanelo takwe leti a ti nyikiweke hi Xikwembu, ni lava va aleke ku kombisa vululami enandzwini.

Kahle-kahle, loko hi xaniseka emavokweni ya vanhu, a hi fanelanga ku sola Xikwembu hi swihoxo leswi vanhu va swi endlaka. Wa Matimba Hinkwawo a nga amukeli ku tshikilela ka vona ni vukari. Eku heteleleni va fanele ku tihlamulela ehenhleni ka swiendlo swa vona leswo biha.

Kutani, nakambe, vanhu va nga ha tisa ku xaniseka eka vona vini. Vaisrayele lava nga riki na ripfumelo va fularhele Yehova Xikwembu, va papalata ku hlayisa ka xona loku sirheletekeke. Kutani, hi laha ku faneleke, u va tshikile eka valala va vona. Kutani a va nga ri na xisekelo xo vilela mayelana ni leswi swi va weleke. Leswi swi kandziyisiwile eka xivutiso lexi nge: “Šana munhu l’a hanyaka a nga tiv̌ilerisa hi yini-ke? Munhu uṅwana ni uṅwana a a tiv̌ilerise hi ŝidyoho ŝa yena.” (Swirilo Swa Yeremia 3:39) Ematshan’wini yo vilela, Vaisrayele a va fanele hi ku hundzuka va tlhelela eka Yehova, va anakanya tintswalo ta yena. Ha hlaya: “A hi lav̌isiseni tindlela ta hina, hi v̌a hi ti anakanya, Kutani hi tlhelela e ka Yehova. A hi yimiseni timbilu ta hina ni mav̌oko ya hina, E ka Šikwembu le’ši nge henhla. Hi dyohile hi v̌a hi tiarisa.”—Swirilo Swa Yeremia 3:40-42.

Ina, a ku nga ri nkarhi wa ku n’unun’uta kumbe ku vilela. A ku ri nkarhi wo languta hi vukheta eka tindlela ta vona, ndlela ya vona ya vutomi kumbe mahanyelo, ni ku xiya leswi swi veke vuyelo. Ematshan’wini yo ya emahlweni eka tindlela ta vona vini leti ti va vavisaka, a va fanele ku tlhelela eka Yehova ivi va pfumelelana ni milawu ya yena. Swikombiso swa le handle swa ku hundzuka, ku tlakusa mavoko ntsena hi ku khongela, a ku nga anelanga. Ku hundzuka loku humaka embilwini eka swidyoho a ku laveka.

Kutani loko hi hlangavetana ni ku xaniseka, hi fanele ku languta mahanyelo ya hina vini. Xana hi titisele swiphiqo hi hexe hi ku honisa nawu wa Xikwembu? Loko swi ri tano, a hi na xisekelo xo sola wa Matimba Hinkwawo. Ku ri na sweswo, hi fanele ku komba leswaku hi vuyeriwile eka ndzayo leyi vavaka hi ku fularhela ndlela leyi hoxeke naswona hi ku hundzuka hi tlhelela eka Xikwembu. Loko hi ringetile ku hanya vutomi lebyinene kambe hi tokota ku xaniseka, a hi fanelanga ku rivala leswaku leswi vanhu lavo homboloka va nga swi endlaka eka hina a hi leswi Xikwembu xi swi amukelaka. Kutani, hi fanele hi ku titsongahata hi amukela miringo ya hina, hi rindzela hi ku lehisa mbilu naswona handle ko vilela ku kondza loko Yehova Xikwembu a tisa ku ntshunxeka. Loko hi tirhisa xitsundzuxo xa Rito ra Xikwembu loko hi hlangavetana ni ku xaniseka, hi ta pfuneka. Hi ta dyondza ku lehisa mbilu, ku tiyisela ni ku tshembela hi laha ku heleleke eka Yehova. Hi nga ka hi nga tekeleli tindlela ta rivengo ta vanhu lava tshikilelaka, kambe hi ta ya emahlweni hi ri na musa ni ntwelo-vusiwana eka vanhu-kulorhi.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Yeremiya, loyi a tsaleke Swirilo Swa Yeremia, a nga tsala hi ntokoto wa ku xaniseka