Ndzi Swi Vonile Leswaku Yehova Hi Lonene

Hi ku vula ka Lennart Johnson

HI SONTO, July 26, 1931, J. F. Rutherford, muungameri wa vumbirhi wa Watch Tower Bible and Tract Society, u nyikele nkulumo leyi nge “Mfumo, Ntshembo Wa Misava” exitediyamu xa Columbus, Ohio. Ndyangu wa ka hina eRockford, Illinois, wu yi yingisele eka xiya-ni-moya. A ndzi ri na malembe ya 14 ntsena hi vukhale, kambe nongonoko lowu wu vonake wu susa ripambe ro tsindziyela ematihlweni ya mina.

Hambi leswi tatana a a tsakela mahungu ya Mfumo, ivi endzhaku ku landzela makwerhu wa xinuna, manana nkarhi na nkarhi a a kaneta. Tatana u lovile eka lembe leri tlhandlameke, hi 1932. Mahungu man’wana ya Watch Tower ya hambete ya ndzi wundla emoyeni, kambe a swi pfunanga ku kondza hi April 1933 loko ndzi kuma laha Timbhoni ta Yehova a ti hlanganyela kona, tikhilomitara to tala entsungeni wa hase ka nambu.

A swi hlamarisa swonghasi eka ntlawa lowuntsongo kwalaho ku vona muntshwa wo lala la teke hi xikanyakanya enhlanganweni wa vona wa dyondzo ya Vindication Book Two! Eka nhlangano wun’wana ni wun’wana a ndzi hambeta ndzi dyondza swo tala naswona ndzi tsakile endzhaku ka tin’hweti timbirhi ku sungula ku famba hi yindlu na yindlu ni mahungu ya Mfumo. Ndzi khuvuriwile enhlengeletanweni ya xifundza hi lembe rero.

Endzhaku ka xikolo siku na siku, a ndzi heta nkarhi lowu nga vaka awara ndzi vhakela vaakelani endhawini leyi nga kusuhi ni kaya ra ka hina ni mahungu ya Mfumo. Nakambe, ndzi ve ni nkarhi wo veka vumbhoni exikolweni. Hi xikombiso, dyondzo yin’wana yi khumbe ndzilo wa tihele na mianakanyo ya ku xanisiwa. Leswi swi ndzi hlohlotele ku nyikela vumbhoni bya Matsalwa bya leswaku vafi a va xaniseki, kambe a va twi nchumu naswona va le masirheni ya vona va ri na ntshembo wo pfuxiwa. Mudyondzisi u ndzi pfumelele ku hlaya xitsalwana xa mina lexi twalaka emahlweni ka tlasi hinkwayo.

Vutirheli Bya Nkarhi Hinkwawo

Hi May 1935 ndzi ve kona entsombanweni wa Washington, D.C., laha vuphayona (vutirheli bya nkarhi hinkwawo) byi kandziyisiweke. Loko ndzi tlhelela ekaya, ndzi tsalele Sosayiti ya Watch Tower, kutani a yi ndzi tlheriselanga nongonoko wa masimu lama kumekaka ntsena kambe, lexi ndzi hlamariseke, yi nghenise na tipulani to tala to aka kharavhani. Emasikwini wolawo ku phayona hakanyingi a swi vula ku ya etindhawini letintshwa, naswona kharavhani a yi nyika munhu ndhawu yo tshama eka yona. Kutani ndzi anakanye ku tirhela ku kuma movha ni kharavhani leswaku ndzi ta kota ku fikelela vutirheli bya nkarhi hinkwawo.

Sweswi, a ndzi tirhisa movha wa mpfumawulo lowu bandlha ra ka hina ri wu kumeke ku huwelela mahungu ya Mfumo. Loko mina ni makwerhu un’wana hi rhamberiwe eMonroe, Wisconsin, ku wu tirhisa, ndzi hlanganile na Virginia Ellis, naswona hi ku hatlisa endzhakunyana hi tekanile. Kutani a hi ta tirha kun’we ku kuma movha wolowo ni kharavhani yo yi tirhisa entirhweni wa vuphayona!

Hi ximun’wana xa 1938 mana wa mina u lovile, kutani hi nkarhi wolowo Harold Woodworth u hi tsalerile eNew Mexico: “Tanani haleno; xilaveko i xikulu.” Kava loko hi ya eNew Mexico, leri a ku ri riendzo ra kwalomu ka tikhilomitara ta 1 600. Eka xivandla xin’wana endleleni hi kume thelegiramu. Yi ku “Vuyani ekaya.” Ndzi tshembisiwe ntirho lowu hakelaka swinene lowu nga ni minkarhi yo tala yo fumisa munhu. Ndzi handzurile thelegiramu. Loko Yehova a hi pfunile ku lunghiselela vuphayona, ndzi nga ka ndzi nga pfumeleli nchumu xi kavanyeta!

Hi March 1939 hi sungule ntirho wa hina wa vuphayona eHobbs, New Mexico. Leri a ri ri tiko ra tihomu; nakambe a ku ri na migodi yo tala leyintshwa ya oyili. Bandlha lerintsongo a ri khoma minhlangano ya rona hi Ravuntlhanu na Sonto, kutani a hi famba na tibuku, mati, swakudya, xitofu lexintsongo ni mubedo wo petsiwa ivi hi tirha ku sukela hi Musumbunuko ku fika hi Ravuntlhanu nindzhenga hi chumayela ehandle ka doroba. Loko vusiku byi fika, hi etlela enhoveni xibakabaka xi ri lwangu kasi “rivoni” ra mugodi wa oyili ekusuhana ri chavisa tinyoka. Mahelo-vhiki a hi ya heta edorobeni hi tirha ni bandlha.

Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani ta xiyimiso lexi, Sosayiti yi hi rhumele eRoswell ivi endzhaku eAlbuquerque, New Mexico. Laha nakambe hi tirhise movha wa mpfumawulo, lowu ngopfu-ngopfu a wu humelela eku vekeni ka vumbhoni emitini ya India endhawini yoleyo. Loko ntirho lowuntshwa wa ku veka vumbhoni exitarateni hi timagazini ta hina wu sungurile eku sunguleni ka 1940, hi tsakile ku hlanganyela eka wona ni vamakwerhu eAlbuquerque.

Nkaneto Enkarhini Wa Ku Chava Nyimpi

Nyimpi ya vumbirhi ya misava a yi sungurile eYuropa hi September la hundzeke, naswona nguva ya nkaneto wo kariha yi landzerile hikwalaho ka vukala-tlhelo bya hina eku hlanganyeleni enyimpini. Hembe ya mina yi tshama yi handzuriwa hi xiviri enhlaneni wa mina loko ndzi ri karhi ndzi hlanganyela evutirheli.

Hi ximumu xa 1940, vamakwerhu a va ri karhi va tirha entirhweni wa timagazini ekusuhi na El Paso, Texas, ivi van’wana va vona va khomiwa. Musumbunuko lowu landzelaka mina na Harold Woodworth hi yile ku ya va pfuna enkarhini wa ku ringiwa ka vona. Hi ku vutisa vamakwerhu emahlweni ka huvo, ndzi swi kotile ku humesa tinhla letinene ku va lwela. Endzhaku ka loko hinkwavo ku vuriwile leswaku va hava nandzu, muviki wa mahungu u te ndzi “gqweta lerintshwa leri tshembisaka ra le Albuquerque.” Kambe hakunene, a ku ri Yehova loyi a nyikeke malandza yakwe ku hlula siku rero!

Hi laha ku fanaka, vamakwerhu va khotsiwile hi ku chumayela emutini wun’wana. Endzhaku ka loko ndzi humelerile ehubyeni ku va lwela, mina na Makwerhu David Gray hi yise papila eka mutirhela-mfumo un’wana ni un’wana wa muti. Papila ri kombe mfanelo ya Timbhoni ta Yehova yo endla ntirho wa tona, naswona ri tsundzuxe leswaku loko Timbhoni ti hambeta ti xanisiwa, vatirhela-mfumo va ta va ni vutihlamuleri eku onhakeni kwihi na kwihi loku ku nga ha humelelaka.

Meyara u amukele papila ivi a ri hlaya handle ko hlamula, kambe hosi ya maphorisa yi ku: ‘Laha eVupela-dyambu vanhu va teka riendzo va huma edorobeni, . . . ivi . . . van’wana va va lava endzhaku, kutani va nga kumeki.’ Hambi swi ri tano, nxungeto a wu hetisisiwanga; kambe swilo swi herile ivi goza ra huvo eka vamakwerhu ri tshikiwa.

Hi nkarhi lowu ndzi hlawuriwile hi Sosayiti ya Watch Tower tanihi nandza wa zoni (sweswi a vuriwaka mulanguteri la famba-fambaka). Xiavelo xa mina xi hlanganise xiphemu lexikulu xa New Mexico ni xiyenge xa Texas.

Gilead Na Xiavelo Ximbe

Hi 1943 mina na Virginia hi amukele xirhambo xo va kona eka tlasi ya vumbirhi ya Xikolo xa Bibele xa Watchtower xa Gilead. Endzhaku ko thwasa hi January 1944, ro sungula hi averiwe ku tirha ni Bandlha ra Flatbush eBrooklyn, New York. A hi tshama endzhaku ka fektri ya Sosayiti eka muako wa khale lowu endzhaku wu mbundzuxiweke leswaku ku kurisiwa muako wa fektri wa Adams Street.

Hambi swi ri tano, hi ku famba ka nkarhi, hi amukele xiavelo xa hina xa le Riphabliki ra Dominica, laha Rafael Leónidas Trujillo Molina a a ri mufumi lonkulu. Loko hi fikile hi Sonto, April 1, 1945, mina na Virginia a hi ri hina Timbhoni etikweni ntsena. Hi yile aHodela ya Victoria ivi hi kuma vutshamo—hi hakela R10 hi siku hi vambirhi ka hina, ku katsa ni swakudya. Madyambu wolawo hi sungule dyondzo ya hina yo sungula ya Bibele ya le kaya.

Swi humelele hi ndlela leyi: Vavasati vambirhi va le Dominica lava a hi dyondza na vona Bibele aBrooklyn va hi nyikile mavito ya maxaka ni lava va tivanaka na vona, lava un’wana wa vona a ku ri Dr. Green. Loko hi n’wi endzerile, nakambe hi hlanganile ni muakelani wakwe Moses Rollins. Endzhaku ka loko hi va byerile hi laha hi kumeke mavito ni tiadirese ta vona ha kona, va yingisele mahungu ya Mfumo hi vukheta ivi va amukela dyondzo ya Bibele. Hi ku hatlisa Moses u ve muhuweleri wo sungula wa kwalaho wa Mfumo.

Madyambu wolawo Dr. Green u khandziye na hina eka xithezi xa le henhla xa bazi ra swithezi swimbirhi hi famba hi lava yindlu. Eku heteleleni hi hirhe yindlu leyintsongo kwalaho entsindza, Ciudad Trujillo (sweswi Santo Domingo). Hi June varhumiwa van’wana va mune va hi joyinile. Kaya ra vumbirhi ra varhumiwa ri pfuriwile, manuku varhumiwa lava engetelekeke va fikile. Hi August 1946 hi ve na nhlohlorhi ya vahuweleri va 28. Hi ku anghwetla varhumiwa vo tala lava engetelekeke va fikile, kutani makaya ya va pfulekerile na vona. Ku andza a ku ya emahlweni!

Ku Tirha Ehansi Ka Ku Yirisiwa

Hi 1950 hi andzile hi va vahuweleri lava tlulaka 200. Hambi swi ri tano, hi leswi Timbhoni ta Yehova ti hlayisaka xiyimo xa vukala-tlhelo swinene, hulumendhe ya Trujillo yi sungule ku nghenisa vamakwerhu va xinuna lavantshwa ejele. Kutani, ku tlula hinkwaswo, ku yirisiwa loku heleleke ku vekiwe eka ntirho wa Timbhoni ta Yehova hi June 21, 1950.

Hi ku hluleka ku hlangana eTiholweni ta Mfumo, vamakwerhu va sungule ku hlangana hi mintlawa leyintsongo emakaya ya vanhu. Kwalaho hi dyondzile tinhloko-mhaka ta Xihondzo xo Rindza leswi humesiwaka hi xitensele. Hinkwavo vanhu lava tshembekaka va tlangele swinene ku tiyisiwa ka moya loku Yehova a hambeteke a va nyika kona eka mintlawa leyi yintsongo ya dyondzo.

Sonto a ku ri siku ra hina ro vhakela vamakwerhu vo tala va Madominica emakhotsweni ya le Trujillo. A hi sechiwa loko hi nghena, ku ri karhi ku tsariwa vuxokoxoko bya hina. Minkarhi yin’wana masocha a ya hi rhendzela loko hi ri na vamakwerhu lava, ya hi rindza hi vukheta. Hi khamba rin’wana hi joyiniwile hi Stanley Aniol wa le Chicago, loyi a a vhakele n’wana wakwe wa murhumiwa Mary (sweswi a nga Mary Adams, la tirhaka eBethele ya le Brooklyn). Hi ku susumetiwa hi vutshembeki bya vamakwerhu lavantshwa va Madominica, Makwerhu Aniol u va ntswontswe hinkwavo hi rirhandzu emahlweni ka masocha lama languteke.

Eku heleni ka pfhumba, loko hi ri karhi hi famba hi xitarata xa mabindzu lamakulu, movha lowu teleke hi vavanuna va Trujillo wu hi landze hi le ndzhaku hi ku nonoka. Leri a ku ri rin’wana ra maendlelo lama tivekaka swinene ya le Trujillo yo ringeta ku chavisa vanhu. Loko hi byele Makwerhu Aniol leswi a va swi endla, a swi n’wi chavisanga nikantsongo. Hakunene, a swi fanela ku honisa matshalatshala ya Trujillo yo chavisa ni ku va ni ntshembo lowu teleke eka Yehova.

Minkarhi yin’wana vakanganyisi, tinhlori ta le Trujillo, a ti ta emakaya ka hina, ti tivula vamakwerhu. Kutani a hi fanela ku ‘tlhariha kukota tinyoka, hi va lavo rhula kukota magugurhwana.’ (Matewu 10:16) A hi kambela vanhu vo tano hi swivutiso swa ndzavisiso ku tiyiseka loko hakunene va ri vamakwerhu kumbe e-e.

Enkarhini wa ku yirisiwa swivulavuri swo tala xin’wana ni xin’wana a xi fanele ku nyikela tinkulumo ta Xitsundzuxo eka mintlawa minharhu yo hambana-hambana ya dyondzo, va famba hi vukanganyisi hi laha va nga swi kotaka ha kona ku suka eka muti wun’wana ku ya eka wun’wana. Hakanyingi mpfula a yi na swinene hi vusiku bya Xitsundzuxo, naswona leswi vuthu ra le Trujillo ra tinhlori a ri chava ngopfu mpfula ya matimba ku fana ni vanhu etindhawini tin’wana to titimela swinene, a ku ri nkateko eka hina.

Tanihi leswi ku nghena nakambe etikweni a ku ta ariwa hi hulumendhe ya Trujillo, vo tala va varhumiwa a va vanga kona eka mintsombano ya matiko hinkwawo eMutini wa New York hi 1950 na 1953. A hi fanela ku aneriseka hi ku katsakanyiwa ka ntsombano hi The New York Times, leyi humeseke swifaniso swo xonga swa ntsombano ni vuxokoxoko bya tinhloko-mhaka ta siku rin’wana ni rin’wana ta nongonoko. Nakambe, xivandla xa kwalaho xa mintlango xi nyikele nkombiso wo leha wa nkhuvulo lowukulu wa ntsombano wa 1953.

Hi 1956 mina na Roy Brandt hi vitaniwile hi ta konanisiwa hi vatirhela-mfumo. Vatirhela-mfumo va hulumendhe ya Trujillo eku sunguleni a va vitane Makwerhu Manuel Hierrezuelo ku ta ta vonana na vona. Kambe endzhaku Manuel u tlheriseriwe endyangwini wakwe a ri ntsumbu. Kutani sweswi, xana swilo a swi ta tirha hi ndlela yihi eka hina?

Loko hi fika, hi vutisiwe hi hambanisiwile, tinhlamulo ta hina ti ri karhi ti rhekhodiwa. Ku hava xin’wana lexi humeleleke enkarhini wolowo, kambe tin’hweti timbirhi endzhaku maphepha-hungu ya tivise leswaku hulumendhe ya Trujillo a yi herisa ku yirisiwa ka Timbhoni ta Yehova ni leswaku hi nga tirha mintirho ya hina erivaleni. Tiholo ta Mfumo ti akiwile nakambe, kutani ntirho wa Yehova wu ya emahlweni.

Hambi swi ri tano, hi June 1957 bubutsa lerintshwa ro kariha ra ku xanisiwa ri sungurile, kutani varhumiwa hinkwavo va hlongoriwile etikweni. Ku suka ka hina hakunene a ku ri siku ro vavisa eka hina. Mina na Virginia a hi tirhe malembe ya 12 eRiphabliki ra Dominica naswona hi vonile nhlayo ya Timbhoni yi kula ku suka eka hina vambirhi ntsena ku ya eka ku tlula 600. Hi 1960 ku yirisiwa ka vumbirhi ku herisiwile, kutani nhlayo ya vahuweleri yi hambete yi kula ku fikela sweswi yi nga kwalomu ka 10 000!

Ku Tirha ePuerto Rico

Loko hi fikile ePuerto Rico hi August 1957, vamakwerhu va Vakriste kun’we ni vaviki va maphepha-hungu a va yimele ku hi amukela. Mbuyelo wa timhaka ta phepha-hungu wu nyikele vumbhoni lebyi anameke. Hi nkarhi wolowo, a ku ri na vahuweleri va Mfumo va le hansi ka 1 200 ePuerto Rico; sweswi ku ni kwalomu ka 22 000!

Hi 1958 Sosayiti yi ndzi rhambele ku va mulanguteri la famba-fambaka. Xisweswo, hi malembe yo tala hi tivile ni ku tirha ni vamakwerhu vo tala lava tshembekaka eswiphen’wini hinkwaswo swa Puerto Rico ni le Virgin Islands. Hi nkarhi lowu faneleke, mina ni nsati wa mina hi vile swirho swa ndyangu wa kwalaho wa Bethele. Kutani ku sukela eku vumbiweni ka komiti ya rhavi kwala, Yehova u ndzi katekisile hi ku va xirho xa yona.

Swa ndzi tsakisa ku va mina hi ndzexe ndzi amukele ‘eka dzana eminkarhini ya sweswi . . . vamakwerhu va xinuna ni va xisati, ni vamanana, ni vana’ eka Yehova. (Marka 10:30) A ndzi lavanga ku heta vutomi bya mina eka ndlela yin’wana ku tlula entirhweni wakwe. Kutani ke, loko ndzi languta endzhaku eka malembe ya 48 ku sukela ndzi sungule ku phayona, ndza tsaka ku vula leswaku, kunene, ndzi swi vonile leswaku Yehova hi lonene!—Psalma 34:8.

Loko mhaka ya vutomi leyi nga laha henhla ya Lennart Johnson yi ri kusuhi ni ku hela, Virginia Johnson u etlele hi ku rhula evurhongweni byakwe hi January 31, 1987

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 27]

A ku ri Yehova la nyikeke malandza yakwe ku hlula!

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 28]

Vanhu hinkwavo lava tshembekaka va tlangele swinene ku tiyisiwa ka moya loku Yehova a hambeteke a va nyika kona

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

Mina na Virginia hi tirhe ni vamakwerhu vo tala lava tshembekaka eswiphen’wini hinkwaswo swa Puerto Rico