Tidyondzo Leti Humaka Ematsalweni: Yoel 1:1–3:21

Vitana Vito Ra Yehova Ivi U Hlayiseka!

“LOKO ntungu lowu wu nga ha lawuleki, wu ta hangalakela eEast Afrika na le Near East. Ku nga va mhangu.” Ku vule mutirhela-mfumo wa Nhlengeletano ya Swakudya Ni Vurimi ya UN malunghana ni switsotswana leswi dyaka ngopfu rihlaza leswi sweswi swi nghenelaka Afrika n’walungu-vupela-dyambu hi tibiliyoni—ku nga tinjiya.

Kwalomu ka lembe ra 820 B.C.E., Yowele muprofeta wa Xikwembu u vulavule hi ntungu lowu fanaka. Hi marito lama twisisekaka lama pakanisaka ni ku va ntiyiso, u hlamusele ndlela leyi ha yona tiko ra Yuda ri nga ta herisiwa hi laha ku heleleke hi nhlaselo wa switsotswana. Hambi swi ri tano, ntungu wolowo a ku ri xifaniso xa nchumu wun’wana lowu a wu ri wa nkoka swinene ku tlula nxungeto wa switsotswana. A ku ri ku twarisiwa ka “siku ra Yehova”! Rixaka ra hina ri kongomane ni ‘siku rero leri chavisaka’ ni tihanyi ta rona hinkwato leti lovisaka. I ntshembo wihi wo pona lowu nga kona? Naswona i tidyondzo tihi leti hi nga ti dyondzaka eka buku ya vuprofeta ya Yowele?

Ku Hlasela Loku Chavisaka Ka Switsotswana

Ku hundzuka swa laveka leswaku u pona enkarhini wa siku leri chavisaka ra Yehova. Hi mahlo ya Yowele, hi vona khombo loko misava yi ri karhi yi dyeriwa swimilana hi mintshungu ya swivungu, ya tinjiya, tinjiya leti fambaka ehansi leti nga riki na timpampa ni ya mahele. Vaprista, vakulukumba ni vaaki van’wana va Yuda va khutaziwa ku hundzuka ‘ni ku huwelela eka Yehova leswaku va kuma mpfuno.’ Tingula ti siyiwa ti ri marhumbi, naswona switlati swa mbundzumuxiwa loko swi nga ha ri na nchumu. Swifuwo swa tsendzeleka hi ku pfilunganyeka, swi lava vudyelo swi nga byi kumi. Vona siku leronghasi ra ku vutleriwa loku humaka eka Lowa Matimba Hinkwawo!—1:1-20.

Ku tshinela ka siku ra Yehova ku fanele ku hi susumetela ku katseka emintirhweni leyo kwetsima ni le swiendlweni leswi tsakisaka Xikwembu. (2 Petro 3:10-12) Yowele u hi pfuna ku ri vona tanihi siku ra xinyami, leri nga ni mapapa ni gome lerikulu. Tinjiya i xitsundzuxo lexi chavisaka xa siku rero. Hikwalaho ka tona, ntanga wa Yuda lowu fanaka na Edeni wu va mananga lama omeke. Xikombiso xin’wana lexi chavisaka, i mpfumawulo lowu wa tinjiya, hikuva wu fana ni lowuya wa golonyi ya nyimpi ni wa ndzilo wa vukarhi loko wu hisa nhova. Loko tinjiya ti ri karhi ti ya emahlweni, ku “fana ni vandla ra matimba le’ri tilungiseleke ku lwa,” ti tlula makhumbi, ti tsutsumela emitini, ivi ti nghena etindlwini. Hambi ku ri dyambu, n’weti ni tinyeleti swa dzwihala hi ‘siku leri chavisaka ra Yehova.’—2:1-11.

Ndlela Yo Pona

Leswaku hi pona, hi fanele ku pfumela leswaku ‘Yehova i Xikwembu naswona a ku na xin’wana.’ Yehova wa tsundzuxa a ku: “V̌uyani ka mina hi timbilu ta ṅwina hikwato.” Lavakulu ni lavantsongo va khutaziwa ku hlengeletana hi mbilu yin’we leswaku va kombela tintswalo ta Xikwembu. Xikwembu xi ta kombisa ntwela-vusiwana, xi vuyetela nhlaselo wa switsotswana, ivi xi katekisa vanhu va xona hi ndzalo. Lava pfumelaka xiyimo xa Yehova tanihi hi Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso ni Xihlovo xa nkutsulo va nga ka va nga vi na tingana.—2:12-27.

Ku pona ka hina nakambe ku titshege eku vitaneni ka vito ra Yehova hi ripfumelo. Ku nga si ta “siku leri’kulu, leri tšhav̌isaka ra [Yehova],” Xikwembu xi ta ‘chululela moya wa xona ehenhla ka nyama yin’wana ni yin’wana.’ Lavantshwa ni lavakulu, vavanuna ni vavasati, va ta endla ntirho wa ku profeta. Xisweswo, vo tala va ta dyondza leswaku ‘un’wana ni un’wana la vitanaka vito ra Yehova u ta hlayiseka.’—2:28-32.

Ku Avanyisa Ehenhla Ka Matiko

Yehova u ta ponisa vanhu va yena lava tshembekaka loko a tisa ku avanyisa ehenhla ka matiko. (Ringanisa Ezekiel 38:18-23; Nhlavutelo 16:14-16.) Tiri, Sidoni na Filista ma fanele ku hakela ku khoma vanhu va Xikwembu hi ndlela yo biha ni ku va xavisa evuhlongeni. Yehova u ta vuyisa vabohiwa va Yuda na Yerusalema, naswona u tlhontlha valala vakwe, a ku: ‘Kwetsimisani nyimpi.’ Kambe a va ringani ni Xikwembu lexi va avanyisaka “e nkoveni wa Yosafat” wo fanekisela. Hambi leswi tilo ni misava swi nga ta tsekatseka, Yehova u ta va xichavelo xa vanhu vakwe. Lavo tshembeka va ta pona ku avanyisa ehenhla ka matiko naswona va ta tiphina hi vutomi ehansi ka swiyimo swa paradeyisi.—3:1-21.

Tidyondzo to ti tsundzuka: Ku hundzuka ku laveka ka ha ri emahlweni loko munhu a ta ponisiwa enkarhini wa siku ra Yehova leri chavisaka. Ku tshinela ka siku rero ku fanele ku hi susumetela ku katseka emintirhweni ni swiendlo leswi kwetsimaka swa Xikwembu. Kavula, ku ponisiwa ka hina ku titshege eku pfumeleni leswaku Yehova i Xikwembu xi ri xoxe. Naswona loko hi vitana vito ra xona hi ku pfumela u ta hi ponisa loko a endla ku avanyisa ehenhla ka matiko.

Vuprofeta bya Yowele byi hi nyika swo ehleketa hi swona leswi engetelekeke. Phela “siku leri’kulu, leri tshav̌isaka ra [Yehova]” ri tshinele! Vanhu va fanele ku tsundzuxiwa. Ku fana ni tinjiya ta vuprofeta bya Yowele, Timbhoni ta Yehova ti hlasela Vujagana hi ku paluxa xiyimo xa byona xa ku pfumala emoyeni handle ka ntwela-vusiwana. Leswi swi pfuxa vukarhi ni ku kaneta ka varhangeri va byona, kambe swihinga swihi na swihi leswi fanaka ni makhumbi leswi va ringetaka ku swi hingakanya egondzweni ra tinjiya to fanekisela swi tikomba swi nga pfuni nchumu. Yehova u chululele moya wakwe ehenhla ka vanhu va yena, a va hlomisela ku twarisa ku avanyisa ka yena. Hikwalaho, enkarhini lowuntsongo lowu saleke emahlweni ka siku ra Xikwembu leri chavisaka, a hi veni ni ku hlanganyela loku teleke eku pfuneni ka van’wana ‘ku vitana vito ra Yehova leswaku va hlayiseka.’

[Bokisi leri nga eka tluka 30]

TINDZIMANA TA BIBELE LETI KAMBISISIWEKE

○ 1:2—Yowele u vulavule ni “v̌akulukumba” lava hambukiseke tiko. Hikwalaho ka leswi ‘vaaki va tiko’ va landzeleleke vurhangeri byebyo bya mavunwa, na vona a va ri ni ku tihlamulela emahlweni ya Yehova. Namuntlha, varhangeri va vukhongeri bya Vujagana hi laha ku fanaka va hambukise mintlhambi ya vona. Ku fana na Yowele, Timbhoni ta Yehova ti kongomise marungula eka ntlawa wolowo wa vafundhisi. Hambi swi ri tano, vanhu hinkwavo va fanele ku tivisiwa Rito ra Xikwembu hikuva na vona va ta tihlamulela eka Yehova.—Esaya 9:15-17; Varhoma 14:12.

○ 2:1-10, 28—Vaisrayele va tsundzuxiwile leswaku loko va nga yingisi Xikwembu, tinjiya ni swivumbiwa swin’wana swi ta dya mavele ya vona. (Deuteronoma 28:38-45) Tanihi leswi Matsalwa ya nga rhekhodiki ku hlasela ka switsotswana ehenhla ka Kanana eka swiyenge leswi vuriweke hi Yowele, handle ko kanakana ntungu lowu a wu hlamuseleke a wu ri xifaniso. Entiyisweni, vuprofeta lebyi byi sungule ku hetiseka hi Pentekosta ya 33 C.E., loko Yehova a sungula ku ‘chululela moya wakwe’ ehenhla ka valandzeri va Yesu, lava xaniseke vakhongeri va mavunwa hi rungula ra vona leri va nyikiweke hi Xikwembu. (Mintirho 2:1, 14-21; 5:27-29) Timbhoni ta Yehova sweswi ti rhwala ntirho lowu fanaka wo hlasela.

○ 2:12, 13—Eminkarhini ya khale, ku handzula ka munhu tinguvu a ku ri ku kombisa ka le handle ka gome. (Genesa 37:29, 30; 44:13) Kambe leswi swi nga endliwa hi ndlela yo pfumala ku tshembeka, hi vukanganyisi. Yowele u swi endle swi twisiseka leswaku swikombiso swa le handle swa nhlomulo a swi nga anelanga. Vanhu a va fanele ku ‘handzula timbilu to vona’ hi ku kombisa ku hundzuka loku humaka embilwini.

○ 2:31, 32—Yehova u lunghiselele vanhu lava tshembekaka enkarhini wa Yowele ku balekela ndzoviso. Sweswi, ‘emasikwini lawa ya makumu,’ Xikwembu xi endla leswaku ku pona ku koteka hi ku tirhisa Yesu Kriste. (2 Timotiya 3:1; Varhoma 5:8, 12; 6:23) Hambi swi ri tano, hi le henhla ka vito ra Yehova laha vanhu lava dyohaka va faneleke ku kombela ku ponisiwa loku nga heriki. Leswi swi vula ku tiva vito ra Xikwembu, ku ri xixima hi laha ku teleke, ni ku titshega hi laha ku heleleke eka Loyi a ri byarheke. Xisweswo lava va vitanaka vito ra Yehova hi ku pfumela ‘va ta hlayiseka’ loko Xikwembu xi tisa ku avanyisa ka xona ehenhla ka matiko hi “siku leri’kulu, le’ri tšhav̌isaka” ra xona.—Sofonia 2:2, 3; 3:12; Varhoma 10:11-13.

○ 3:2, 14—Xivandla xo fanekisela xo hetisisa ku avanyisa ka Xikwembu hi “siku ra Yehova” xi vuriwa ‘nkova wa ku avanyisa.’ Xi tlhela xi vuriwa ‘nkova wa Yosafat.’ Leswi swa fanela, tanihi leswi vito ra Yosafat ri vulaka leswaku “Yehova I Muavanyisi.” Hi nkarhi wa ku fuma ka hosi Yosafat, Xikwembu xi ntshunxe Yuda na Yerusalema ematimbeni ya Moab, Amon ni le xivandleni xa tintshava xa Sehir, xi va vangela ku pfilunganyeka ni ku dlayana. (2 Tikronika 20:1-30) Esikwini ra hina, ‘nkova wa Yosafat’ wu tirha tanihi xikhuvuto xa vhinya xo fanekisela lexi eka xona matiko ma phyandlasiwaka ku fana ni madiriva hikwalaho ka ku khoma vanhu va Yehova hi ndlela yo biha.

○ 3:6—Tiri, Sidoni na Filista a ma ri ni nandzu wa ku xavisa vanhu va Yuda na Yerusalema evuhlongeni eka Magriki. Kumbexana, Vayuda van’wana lava tekiweke hi tinxaka tin’wana va te emavokweni ya vaxavisi va mahlonga va Tiri, Sidoni na Filista. Lexi nyanyisaka, kumbexana matiko lawa ma endle Vayuda lava a va lava vuchavelo eka valala va vona va va mahlonga. Ku nga khathariseki leswaku mhaka a yi ri yihi, Xikwembu xi vitane vaxavisi volavo va vutomi bya vanhu leswaku va tihlamulela hikwalaho ka ku khoma vanhu va xona hi ndlela yo biha. Leswi swi kombisa leswi yimeleke matiko lama xanisaka malandza ya Yehova namuntlha.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 31]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.