Vukhongeri Byo Hemba I Muoswi

1. Xana vo tala va byi langutisise ku yini vunghwavava?

VAN’WANA va byi vitana vukanganyisi bya khale swinene—lebyiya bya muoswi, nghwavava kumbe mbhisa. Hi laha hi ntolovelo ma tirhisiwaka ha kona, marito lawa hinkwawo ma ni nhlamuselo leyi fanaka, ma kombetela eka wansati wo biha la xavisaka ku tirhisiwa ka miri wa yena eka vavanuna. Hambi swi ri tano, a ku ri ni nkarhi lowu leswi a swi tekiwa tanihi ntirho lowu xiximekaka!

2, 3. Xana xiphemu lexi a xi tlangiwa hi vaprista va xisati eBabilona wa khale a xi hambanisa ku yini ni nawu wa Yehova eka Israyele malunghana ni vunghwavava bya xinuna ni bya xisati ke?

² Loko a vulavula hi vuprista bya Babilona wa khale, Profesa S. H. Hooke, mulawuri eka vuyimburi bya Bibele, u te: “Vuprista a byi nga hikeriwanga eka vavanuna, kambe vavasati va vumbe xiphemu xa swirho swa titempele letikulu. A swi tekiwa tanihi lunghelo ku va wa nxaxamelo wa vaprista va xisati, naswona hi twa hi ta tihosi ti nga ri tingani leti nyiketeleke vana va tona va vanhwanyana entirhweni wa vuprista. . . . Ntirho wa vona wa nkoka a ku ri ku tirha tanihi tinghwavava leti kwetsimaka eka minkhuvo leyikulu ya lembe na lembe. . . . Tempele ya Ishtar [xikwembu xa xisati xa ku veleka ni nyimpi], hi ntumbuluko, yi tamele swirho swo tala swa vavasati vo tano.”

³ Leswi a swi hambana swinene ni vugandzeri lebyi a byi ta nyikeriwa eka Yehova Xikwembu hi tiko ra Israyele. Nawu wu swi veke kahle wu ku: “Ku nga ṭhuki ku v̌a ni wansati l’a nyiketiweke v̌ooŝi e šikari ka v̌anhwanyana v̌a Israel, kambe ku nga ṭhuki ku v̌a ni wanuna l’a nyiketiweke v̌ooŝi [ku endla vusodoma] e šikari ka v̌ana v̌a Israel. U nga ṭhuki u tisa e ndlwini ya Yehova, Šikwembu ša wena, e hakelo ya nsati wa mbhisa, hambi mali ya mbyana, e ku tiyisa rito riṅwana ra ku hlambanya; hikuv̌a ŝilo le’ŝimbiri ŝa yila e ka Yehova, Šikwembu ša wena.” (Deuteronoma 23:17, 18) Xisweswo, hakelo ya muoswi a yi nga amukeriwi tanihi nhlengo exikwetsimisisweni xa Xikwembu. Hambi ku ri vuoswi lebyi nga hava ku yelana kwihi na kwihi ni vukhongeri a byi ri manyala. Vaisrayele va lerisiwe ku: “U nga ṭhuki u khomisa ṅwana wa wena wanhwana e tingana hi ku ṅwi nyiketa v̌ooŝi, kambe tiko ri nga ṭhuki ri tinyiketa v̌ooŝi, ri v̌a ri tala hi ku dlayana.” Milawu leyi lwisanaka ni vunghwavava kun’we ni vusodoma, leswi hlamuseriwaka tanihi “le’ŝo biha ngopfu,” a yi ri xisirhelelo etikweni, emoyeni ni le nyameni.—Levitika 19:29; 20:13.

Vuoswi Bya Moya Byi Bihe Ku Tlurisa

4. Hi xihi xivumbeko xa vuoswi lexi biheke swinene?

⁴ Hambi swi ri tano, elangutelweni ra Xikwembu ku ni xivumbeko lexi biheke swinene xa vunghwavava—vuoswi bya moya kumbe ku tivula la gandzelaka Xikwembu xa ntiyiso loko entiyisweni u gandzela ni ku rhandza swikwembu swin’wana. Yerusalema wa khale wu hundzelete vunghwavava bya wona. Wu nyikele tinyiko ematikweni wolawo lama osweke na wona hi swa moya, wu thyakisa vugandzeri bya ntiyiso.—Ezekiel 16:34.

5, 6. I vamani lava endlaka vuoswi bya moya eka lembe xidzana leri ra vu-20, leswi yisaka eka swivutiso swihi ke?

⁵ Hambi ku ri eka lembe xidzana leri ra vu-20, vuoswi bya moya byi tolovelekile emafambiselweni ya vukhongeri ya misava. Vujagana i xirho lexi dumeke swinene xa mafambiselo walawo—mafambiselo lawa Bibele yi ma vulaka “Babilona lonkulu, mana wa vuoswi ni wa manyala ya misava.”—Nhlavutelo 17:5.

⁶ Kambe hi wahi makumu yo hetelela ya Babilona Lonkulu ke? Naswona makumu wolawo yo hetelela ya ta khumba wena ni varhandziwa va wena hi ndlela yihi ke? Loko Xikwembu xi avanyise hi tihanyi vaoswi eIsrayele wa khale, xi ta endla yini hi vuoswi bya moya bya manguva lawa ke? Swihloko leswi landzelaka swi ta kambisisa swivutiso sweswo ni leswi yelanaka na swona.