I Vamani Varhumiwa Va Ntiyiso Va Ku Rhula?

HI MAY 31, 1996, swiyenge swa mahungu swi twarise mhaka leyi xiyiweke tanihi rungula ra ku rhula. Hi siku ra le mahlweni ka rero, rungula ra ximfumo ri humesiwile, ri tiyisisa leswaku Benjamin Netanyahu, loyi a ri kusuhi ni ku va holobye-nkulu wa Israyele a “tinyiketele ngopfu emhakeni ya ku kanerisana hi ku rhula, ku rhula loku nga ni nsirhelelo exikarhi ka tiko ra Israyele ni hinkwawo lawa ri akelaneke na wona, ku katsa ni Vapalestina.”

Ku hlawuriwa loku hangalasiweke swinene ka Netanyahu, ku vangele vo tala leswaku va tivutisa loko ku rhula le Middle East ku ta va kona hakunene. Loko swi ri tano, xana matiko laman’wana a ma ta ri tekelela ivi ma rivala hi timholovo ta wona?

Ina, swa olova ku tshembisa ku rhula ku tlula ku ku fikelela. Hi ku xiya leswi, vo tala a va kanakana. Hilaha mutsari wa mahungu Hemi Shalev, a hlamuseleke hakona, “hafu ya vanhu va tiko le Israyele se va anakanya leswaku ku kutsuriwa ku le kusuhi, kasi lavan’wana va vona onge ri rhendzeriwe hi maxangu lama chavisaka.” Hi ku katsakanya u te: “Van’wana va tsaka; van’wana va kolola.”

Leswi swi fambisana ni matshalatshala ya munhu yo tisa ku rhula. Ku hlula ka murhangeri un’wana ni vaseketeri va yena, swi vula ku hluriwa ka ntlawa lowu kanetaka. Ku vilela ku vanga ku pfuleka mahlo, naswona hakanyingi ku pfuleka mahlo ku yisa eku xandzukeni. Ku nga khathariseki leswaku hi le Middle East, Latin America, Yuropa Vuxa, kumbe kwihi na kwihi—matshalatshala ya munhu yo tisa ku rhula i ku tixisa lokukulu.

Ku Rhula Ka Ntiyiso Ku Tshinele!

Hi nkarhi lowu ku rhula a ku ri nhloko-mhaka-nkulu ya mahungu le Middle East, rungula rin’wana ra ku rhula ri twiwile. Leri a ku nga ri rungula leri hangalasiweke swinene ra tipolitiki; naswona a ku nga ri ntwanano wa ku rhula exikarhi ka matiko. Ematshan’wini ya sweswo, rungula leri a ri twarisa ku rhula loku nga ta tisiwa ntsena hi Mfumo wa Xikwembu. Hi kwihi laha rungula leri ri twiweke kona? Emintsombanweni ya Muganga leyi tlulaka 1900, ya “Varhumiwa Va Ku Rhula Ka Xikwembu” leyi khomiweke hi Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo hi 1996/97.

Emintsombanweni leyi swi vekiwe erivaleni leswaku ku hava hulumendhe ya munhu leyi nga kotaka ku tisa ku rhula ka ntiyiso ni nsirhelelo. Ha yini? Hikuva leswi swi lava leswaku ku herisiwa swilo leswi hi tsonaka ku rhula masiku hinkwawo. Ku rhula ka ntiyiso swi vula ku pfuka mixo wun’wana ni wun’wana u nga xungetiwi hi nyimpi kumbe madzolonga. Swi vula leswaku a ku nga ha vi na vugevenga, a hi nga ha vi na swona swilotlelo etimbantini ta hina, a hi nga ha chavi ku famba eswitarateni, a ku nga ha vi na mindyangu leyi hahlukaka. Hi yihi hulumendhe emisaveni leyi nga endlaka swilo leswi hinkwaswo? Entiyisweni, hi yihi hulumendhe emisaveni leyi nga vaka ni xivindzi xo endla xitshembiso xo tano?

Hambiswiritano, Mfumo wa Xikwembu wu nga endla tano naswona wu ta swi tisa swilo leswi. Bibele ya tshembisa: “Vonani, vuako bya Xikwembu byi le vanhwini. Xi ta aka na vona, kutani va ta va vanhu va xona; Xikwembu hi xoxe xi ta va na vona, xi va Xikwembu xa vona. Xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona, ni rifu a ri nga ha vi kona; hambi ya ri mahlomulo kumbe ku rila kumbe ku vaviseka a swi nga ha vi kona, hikuva leswo sungula swi hundzile.” (Nhlavutelo 21:3, 4) Sweswo swi ta tisa ntshunxeko lowukulu eka vanhu lava xanisekaka!

Xitshembiso xa Yehovha Xikwembu a hi xa hava. Bibele ya hi tiyisekisa: “Šikwembu a hi munhu leŝaku ši nga hemba, ni ṅwana wa munhu leŝaku ši nga tisola. Šana hi yena l’a v̌ulaka kutani a nga endli, loyi a v̌urisaka kutani a nga hetisisi?” (Tinhlayo 23:19) Ina, leswi Xikwembu xi nga swi tshembisa swi ta endlaka—wu va nkateko eka hinkwavo lava yimaka na xona.

Varhumiwa Va Xikwembu Va Ku Rhula

Timbhoni ta Yehovha ti tiviwa ngopfu hikwalaho ko chumayela hi ta Mfumo wa Xikwembu hi ku hiseka. Lembe na lembe, hinkwavo va heta tiawara leti tlulaka gidi ra timiliyoni va ri karhi va avelana ni van’wana rungula leri khutazaka ra Bibele. Hi ndlela leyi marito ya Yesu ma hetiseka: “[Mahungu lamanene, NW] ya Mfumo [ma] ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku [ma] va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” (Matewu 24:14) Rungula leri tisiwaka hi Timbhoni hakunene i “mahungu lamanene,” hikuva ri twarisa Mfumo wa Xikwembu wa le tilweni tanihi ntshembo wa vanhu lowu nga woxe. Mayana ntshembo wa vumundzuku lowu tiyeke swonghasi!

Hambi ku ri sweswi Mfumo wa Xikwembu wu nyika vafumiwa va wona vun’we lebyi tiyeke bya ku rhula ni rirhandzu ra vumakwerhu. Yesu u te: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yohane 13:35) Timbhoni ta Yehovha ti ringeta ku hanya hi ku ya hi xilaveko lexi xa xisekelo xa Vukreste bya ntiyiso. Hikwalaho ka leswi, va ni vumakwerhu byo hlamarisa lebyi hlanganisaka Vayuda ni Maarabu, Macroatia ni Maserb, Mahutu ni Matutsi. Ku rhula loku eka vanhu vo tala ku nga nchumu lowu anakanyiwaka ntsena, sweswi i nchumu lowu timiliyoni ta Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo ti nga na wona.

Xikhutazo xo va hi hambeta hi hanya hi misinya ya milawu ya Bibele ni ku va hi hambeta hi chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu xi kandziyisiwile enongonokweni wa Ntsombano wa Muganga wa “Varhumiwa Va Ku Rhula Ka Xikwembu.” Ha ku rhamba leswaku u hlaya xiviko lexi landzelaka xa ntsombano lowu tsakisaka wa masiku manharhu lowu vanhu va timiliyoni va tiphineke ha wona.