Xana Xikwembu Xi Sungule Rini Ku Tumbuluxa Tilo Ni Misava?

Nhlamulo ya Bibele

Bibele a yi boxi leswaku Xikwembu xi sungule rini ku tumbuluxa tilo ni misava ni leswaku swi teke nkarhi wo tanihi kwihi. Yo vula ntsena leswaku “eku sunguleni Xikwembu xi tumbuluxe tilo ni misava.” (Genesa 1:1) Bibele a yi vuli leswaku “eku sunguleni” i nkarhi lowu sunguleke rini. Loko Xikwembu xi tumbuluxa swilo hi masiku ya tsevu hilaha Genesa yi vulaka hakona, tilo na misava se a swi ri kona.

Xana masiku ya tsevu ya ku tumbuluxiwa ka swilo a ma lehe tiawara ta 24?

Doo! EBibeleni, rito “siku” ri nga ha kombetela eka mikarhi yo hambanahambana hi ku ya hi mongo. Hi xikombiso, tindzimana tin’wana eBibeleni ti hlamusela nkarhi lowu hetiweke ku tumbuluxa xiphemu xo karhi tanihi hi siku rin’we.—Genesa 2:4.

Xana ku endleke yini eka masiku ya tsevu ya ku tumbuluxiwa ka swilo?

Xikwembu xi cince misava leyi a yi “nga ri na xivumbeko naswona a yi nga ri na nchumu,” yi va ndhawu leyi swilo a swi ta kota ku hanya eka yona. (Genesa 1:2) Endzhaku ka sweswo xi tumbuluxe swilo leswi hanyaka. Bibele yi hlamusela swilo swa tsevu leswi endlekeke eka masiku wolawo ya ku tumbuluxa:

Siku ro sungula: Xikwembu xi endle leswaku ku va ni ku vonakala emisaveni, leswi endleke leswaku ku va ni vusiku ni nhlikanhi.—Genesa 1:3-5.
Siku ra vumbirhi: Xikwembu xi hambanise mati, xi endla leswaku man’wana ma ya ehenhla kasi man’wana ma ya ehansi.—Genesa 1:6-8.
Siku ra vunharhu: Xikwembu xi endle leswaku ku va ni ndhawu leyi omeke. Xi tlhele xi endla leswaku ku mila swimilana.—Genesa 1:9-13.
Siku ra vumune: Xikwembu xi endle dyambu, n’weti na tinyeleti leswaku swi voningela misava.—Genesa 1:14-19.
Siku ra vuntlhanu: Xikwembu xi tumbuluxe swivumbiwa leswi hanyaka ematini ni leswi hahaka.—Genesa 1:20-23.
Siku ra vutsevu: Xikwembu xi tumbuluxe swiharhi ni vanhu.—Genesa 1:24-31.

Hi siku ra vukombo, Xikwembu xi hete ntirho wa xona kutani xi wisa.—Genesa 2:1, 2.

Xana rungula leri nga eka Genesa i ntiyiso hi ku ya hi sayense?

Bibele yi hlamusela rungula ra ku tumbuluxiwa ka swilo hi ndlela yo olova, ku nga ri hi ndlela leyi rharhanganeke hilaha van’wasayense a va ta hlamusela hakona. Hikwalaho, hambi ku ri vanhu lava hanyeke hi nkarhi wa ku tsariwa ka Bibele, a va ta swi kota ku twisisa ndlela leyi Yehovha a vumbeke swilo swo hambanahambana hayona. Mhaka ya ntumbuluko a yi lwisani ni leswi van’wasayense va swi kumeke. Robert Jastrow, mutivi wa tinyeleti ni sayense ya ntumbuluko u tsale leswi: “Vuxokoxoko bya hambana kambe loko swi ta emhakeni ya tinyeleti ni rungula leri kumekaka ebukwini ya Genesa swa fana. Swiendlakalo leswi hi yisaka eka ku tumbuluxiwa ka munhu wo sungula swi endleke hi ku hatlisa naswona hi nkarhi lowu faneleke.”

Xana dyambu, n’weti ni tinyeleti swi tumbuluxiwe rini?

Dyambu, n’weti ni tinyeleti a swi ri kona tanihi xiphemu xa “tilo” leswi tumbuluxiweke “eku sunguleni.” (Genesa 1:1) Hambiswiritano, a swi nga koti ku voningela misava hikuva exibakabakeni a ku ri ni nchumu lowu pfaleleke ku vonakala. (Genesa 1:2) Hambileswi ku vonakala ku sunguleke ku va kona hi siku ro sungula, a swi nga koteki ku vona leswaku ku huma kwihi. Swi vonaka onge hi siku ra vumune xibakabaka xi pfulekile. Bibele yi vula leswaku dyambu, n’weti na tinyeleti swi sungule ku “voningela misava,” ku nga leswi munhu a a ta kota ku swi vona loko a ri emisaveni.—Genesa 1:17.

Xana Bibele yi vula leswaku misava yi ni malembe mangani?

Bibele a yi vuli leswaku misava yi ni malembe mangani yi ri kona. Genesa 1:1 yo vula ntsena leswaku tilo ni misava swi ve ni masungulo. Leswi Bibele yi swi vulaka, a swi lwisani ni leswi van’wasayense va swi pfumelaka loko swi ta emhakeni ya leswaku misava yi ni malembe mangani yi ri kona.