LESWI NGA PFUNAKA NDYANGU | KU KURISA VANA

Pfuna Vana Va Wena Ku Va Nga Chavisiwi Hi Mahungu Lama Tsemaka Nhlana

Mahungu lama tsemaka nhlana swin’we ni tivhidiyo leti chavisaka swa kumeka nkarhi wun’wana ni wun’wana eka TV, tifoni, titheblete ni le ka tikhompyuta.

Naswona vana va swi hlalela.

U nga va pfunisa ku yini vana va wena leswaku va nga tshikileriwi hi swiviko swa mahungu leswi chavisaka?

Mahungu ma nga va khumba njhani vana?

Vana vo tala va karhateka hileswi va swi vonaka eka mahungu. Vana van’wana va nga ha karhateka hileswi va swi voneke eka mahungu kambe va nga phofuli ndlela leyi va titwaka ha yona.a Va nga ya va karhateka no tlurisa loko vatswari va vona va hundzeleta leswi va swi vonaka eka mahungu.
Vana na vona va nga ha hundzeleta leswi va swi voneke eka mahungu. Hi xikombiso, van’wana va nga ha twa onge leswi va swi voneke swi nga ha humelela mindyangu ya vona. Naswona vana lavatsongo lava vonaka vhidiyo leyi chavisaka hi ku phindhaphindha, va nga ha vona onge swilo sweswo swi tshamela ku humelela.
Vana va nga tsandzeka ku vona loko vateki va mahungu va hundzeleta swilo. Swi nga ha endleka va nga swi xiyi leswaku vateki va mahungu va le bindzwini naswona va endla mali loko mahungu ya vona ma vona hi vanhu vo tala. Hikwalaho, va nga ha hundzeleta swilo leswaku va koka rinoko ra vanhu.

U nga va pfuna njhani vana va wena leswaku va langutana ni ntshikilelo lowu vangiwaka hi swiviko swa mahungu?

U nga pfumeleli vana va wena leswaku va vona kumbe ku yingisela mahungu yo chavisa. Leswi a swi vuli swona leswaku vana va wena a va fanelanga va tiva leswi endlekaka emisaveni. Kambe a va vuyeriwi hi nchumu loko va twa ni ku vona mahungu lama tsemaka nhlana hi ku phindhaphindha.

“Mikarhi yin’wana hi hlamusela ngopfu vuxokoxoko byo tala lebyi hi byi voneke eka mahungu, hi nga swi xiyi leswaku swi va khumba njhani vana va hina lava hi yingiseleke.”—Maria

Nsinya wa nawu wa Bibele: “Ku vilela ku tshikilela mbilu.”—Swivuriso 12:25.
Yingiserisisa kahle, u hlamula hi musa. Loko swi n’wi tikela n’wana wa wena ku vulavula hi leswi endlekeke, n’wi kombele leswaku a swi dirowa kunene. Vulavula ni n’wana wa wena hileswi n’wi karhataka u tirhisa marito lawa a ma twisisaka kahle, kambe papalata ku vulavula hi vuxokoxoko lebyi nga pfuniki nchumu.

“Ntombhi ya hina a yi titwa yi antswa loko hi tshama na yona hi yi yingisela. A swi pfuni nchumu loko hi ku, ‘Leswi ko va tshamelo maxelo, hi fanele hi swi tolovela.’”—Sarahi

Nsinya wa nawu wa Bibele: “Munhu un’wana ni un’wana u fanele a hatla ku yingisa, a hlwela ku vulavula.”—Yakobo 1:19.
Pfuna n’wana wa wena leswaku a nga hundzeleti mahungu. Hi xikombiso, mahungu yo tlhakisiwa ka vanhu ma endliwa ma vonaka onge ma tshamela ku humelela swi nga ri tano. Hlamusela n’wana wa wena leswi u swi endlaka leswaku u n’wi sirhelela. Nakambe, tsundzuka leswaku swiviko leswi chavisaka swi va emahungwini ngopfu hileswi swi nga taliki ku humelela.

“Pfuna vana va wena loko va tshikilelekile. Mikarhi yo tala ndlela leyi munhu a titwaka ha yona yi fambisana ni leswi a swi ehleketaka, kutani loko hi pfuna vana va hina va ehleketa hi swilo leswinene, va titwa va antswa.”—Lourdes

Nsinya wa nawu wa Bibele: “Mbilu ya lowo tlhariha yi endla leswaku nomu wakwe wu va ni ku twisisa naswona yi endla leswaku leswi a swi vulaka swi khorwisa.”—Swivuriso 16:23.

a Vana va nga ha kombisa leswaku va ni ku chava hi ku tibela mati loko va etlele, kumbe ku chava ku ya exikolweni leswaku va nga hambani ni vatswari va vona.

U nga n’wi pfuna njhani n’wana wa wena loyi a voneke mhangu yo chavisa?

Hi May 7, 2019 majaha mambirhi ma te ni xibamu ma sungula ku duvula ivi ma dlaya xichudeni xin’we, ku vaviseka swa nhungu exikolweni xa Highlands Ranch, eColorado, le U.S.A. Jack loyi a nga ni 9 wa malembe, a ri kona loko ku humelela mhangu leyi. Vatswari vakwe Ben na Casey va hi byela leswi va swi endleke leswaku va pfuna Jack hi xiyimo lexi.

A ri ri njhani jaha ra n’wina endzhaku ka mhangu?

Casey: Ku ringana tin’hweti mhangu yi humelerile, Jack a a tshama a chuhile.

Ben: Eku sunguleni a nga ri n’wana wo chuhachuha kambe endzhaku ka mhangu, loko a tsundzuka leswi humeleleke a a tsutsumela eka hina. Jack a a tshama a chuhile leswaku ku nga humelela swilo swo biha swin’wana, kambe a swi twisiseka hi ku ya hi leswi a swi tokoteke.

Xana mi swi vonile swiviko swa mhangu leyi eka TV?

Casey: Eku sunguleni hi swi vonile. A hi tshamela ku swi vona hi ri vanharhu vhiki hinkwaro. Kutani mina na nuna wa mina hi swi xiyile leswaku ku vona swiviko sweswo a swi dyisa Jack mbitsi no tlurisa, swi endla leswaku yena swin’we na hina hi ya hi tshikileleka ematshan’weni yo hola.

I yini leswi mi voneke swi n’wi pfuna swinene Jack?

Casey: Ku endla vutiolori swi pfune Jack leswaku a hunguta ku vilela, kutani a hi tinyika nkarhi wo endla sweswo. Kambe xa nkoka ngopfu a hi tinyika nkarhi wo n’wi yingisela loko a lava ku vulavula. Ndzi xiye leswaku Jack a a rhandza ku tiphofula loko ku lo whii, loko a nga si etlela. Mikarhi yin’wana a hi bula awara hinkwayo, kambe sweswo a swi endla leswaku a kuma nseketelo lowu a a wu lava. Jack a swi tiva leswaku a nga fanelanga a rhwala ndzhwalo wolowo a ri yexe.

Mi nga va tsundzuxa yini vatswari lava vana va vona va voneke mhangu yo chavisa?

Ben: Loko vana va titwa va hlayisekile endyangwini wa ka vona hambiloko vo humeleriwa hi mhangu yo karhi leyi nga va tshikilelaka, swi ta va olovela vatswari ku va pfuna.

Casey: Vana a va fani. Van’wana va hatla va karhateka ku tlula van’wana. Vanhu van’wana va nga ha ehleketa leswaku u sirhelela n’wana wa wena ku tlula mpimo kambe endlela n’wana wa wena leswi faneleke. Vana ni vuxaka lebyikulu ni vana va wena leswaku va titwa va hlayisekile loko va ri ekaya hambiloko emisaveni leyi vanhu va nga ha hlayisekanga.